Morgunblaðið - 13.12.1960, Blaðsíða 10

10
MORGVNET AÐlfj
Þriðjudagur 13. des. 1960
Frá umræbum i Efri deild i gær:
Ekki
bótum
ingu
grundvöllur fyrir kjaro-
af niðurfell-
söluskatts
Stefnt að lækkun aðflutningsgjalda
strax og fært verður
Á FUNDI Efri deildar í gær
dag var haldið áfram að
ræða frumvarp ríkisstjórnar-
innar um að 8% söluskattur
af innfluttum vörum skuli
gilda áfram næsta ár.
Fjárhagsnefnd deildarinnar
hafði haft frumvarpið til með-
ferðar, en ekki orðið sammála
um afgreiðslu þess. Lagði meiri
hluti hennar til, að frumvarpið
yrði samþykkt, en andstæðing-
ar stjórnarinnar voru því and-
vígir.
Ólafur Björnsson, prófessor,*
tók fyrstur til máls við umræð-
urnar í gær og lýsti afstöðu stuðn
ingsmanna frumvarpsins. Hann
rakti rök, sem að því hníga, að
ekki sé fært að falla nú frá inn-
heimtu skattsins, enda þótt Það
væri æskilegt, m.a. sökum þess,
hve aðflutningsgjöld eru orðin
há. Það væri því miður ekki
hægt, fyrr en betra ástand hefði
skapast í efnahagsmálunum. Ef
hægt væri að bæta hag almenn-
ings með lagasetningu einni sam-
an, eins og stjórnarandstæðingar
létu í veðri vaka, væru í raim-
inni engin efrahagsvandamál til.
En málið væri ekki svo einfalt.
Það hefði komið í ljós við fjár-
lagaumræður, að yrði þessi skatt
ur felldur niður, mundi að öðr
óbreyttu verða verulegur halli á
fjárlögum. Ekki hefðu stjórnar-
andstæðingar treystst til að
benda á aðra heppilegri leið en
söluskattinn til að koma í veg
fyrir slíkt.
Af hálfu ríkisstjórnarinnar
væri nú unnið að gaumgæfilegri
athugun á möguleikum til að
lækka aðflutningsgjöldin og
mætti gera sér vonir um að af
henni yrði jákvæður árangur. Á-
stæðan til þess að meiri hluti
nefndarinnar teldi að svo stöddu
ekki annað fært en samþykkja
frumvarp þetta væri sú, að enn
væri ekki efnahagslegurgrund-
völlur fyrir því, að sú lækkun
aðflutningsgjalda, sem af niður-
fellingu söluskattsins mundi
leiða, gæti orðið almenningi til
raunverulegra kjarabóta.
Vék Ólafur Björnsson síðan að
því, að Björn Jónsson hefði við
1. umr. málsins látið liggja að
hótun um, að gripið yrði til verk
falls og kaupgjaldshækkanir
þannig knúðar fram, ef ríkis-
stjórnin teldi sér ekki fært, að
koma til móts við óskir laun-
þegasamtakanna um niðurfell-
ingu skattsins. Þessi boðskapur
væri ekki nýr og hefðu launþeg-
ar stundum hlýtt slíku kalli og
fengið kaup sitt hækkað. En
hver hefði árangurinn orðið. Nið
urstaðan af athugunum Alþýðu-
sambands íslands á því nýverið
hefði verið sú, að þrátt fyrir
kauphækkanir sl. 15 ára væri
kaupmáttur launa óbreyttur síð-
HLlN auglýsir
Prjónavörur í fallegu úrvali, á gamla og
nýja verðinu fyrir alla fjölskylduna.
Gjörið svo vel að líta inn.
an 1945. Því hefði stundum ver-
ið haldið fram að afturhaldsöflin
í landinu hefðu rænt launþegana
aftur því, sem þeir hefðu áunnið.
En í því sambandi væri vert að
minnast verkfallsins 1955 og
þess, sem þá fór á eftir. Vinstri
stjórnin, sem Bj. Jónsson mundi
eflaust kalla stjórn vinveitta
verkalýðnum, hefði byrjað á því
að setja bráðabirgðalög um skerð
ingu vísitölunnar, síðan hefði
komið „jólagjöfin" svokallaða,
sem falið hefði í sér 150—200
n.illj. kr. álögur á almenning,
vorið 1958 hefðu svo „bjargráð-
in“ séð dagsins ljós og haft í för
með sér 30% gengisfellingu.
Varla mundi það þykja of mik-
ið sagt, þótt haldið væri fram,
að eftir þessar ráðstafanir hafi
kauphækkanimar verið orðnar
að engu. Samt hefði það verið
skoðun aðstandenda vinstri stjórn
arinnar og sérfræðinga hennar,
að enn frekari aðgerða væri
þörf. Og því hefði hún lagt fyrir
næstsíðasta þing ASÍ gögn um
að 8—14% skerðing kjara væri
nauðsynleg. Þessar staðreyndir
væri óneitanlega fróðlegt að
bera saman við þær fullyrðingar
kommúnista og framsóknar-
manna nú, að ráðstafanir, sem
fælu í sér 3—4% kjaraskerðingu,
væru gersamlega óþarfar. Á
sama hátt og ekki hefði verið
efnahagslegur grundvöllur fyrir
því að kauphækkanirnar árið
1955 gætu orðið raunhæfar kjara
bætur — væri ástandið enn ekki
svo gott að hægt væri að fella
niður söluskattinn, svo að laun-
þegar hefðu hag af. Um tvennt
væri að velja, stöðvun atvinnu-
veganna eða ráðstafanir er hefðu
kjarasker$ingu í för með sér.
Það væri alrangt, að með fram-
lengingu söluskattsins væru lagð
ar á nýjar álögur. Skatturinn
hefði nú verið í gildi í tæpt ár
og áhrif hans á verðlagið því
komin fram að fullu.
Að síðustu varpaði ræðumað-
ur fram þeirri spurningu til
Björns Jónssonar, hvaða trygg-
ingu hann teldi fyrir því, að ekki
færi nú á sömu le^ð og áður um
kauphækkanir, sem hafast kynnu
fram með verkfalli.
Karl Kristjánsson, annar minni
hlutamanna, talaði næstur og
kvað „loforð hafa legið í loftinu“
um að söluskatturinn yrði ekki
látinn standa lengur en til árs-
loka 1960. Sjálfur hefði hann þó
aldrei trúað að ríkisstjórnin
muni vilja sjá af honum. Norski
hagfræðingurinn Per Dragland
hefði talið að afnám skattsins
mundi fela í sér 3% sparnað fyr-
ir vísitölufjölskyldu og bæri að
hætta innheimtu hans strax og
hægt væri. Það ætti því að gera
nú. Með því að vilja ekki afnema
skattinn, sannaði ríkisstjórnin, að
hún væri komin út í fen með
efnahagsmálin.
Að gefnu tilefni sagðist KK
lýsa því yfir, að hann teldi sér
ekki bera nein skylda til að gera
tillögur um, hvernig fylla mætti
upp í það skarð, sem skapast
mundi við niðurfellingu skatts-
ins. Ástæðan væri sú, að sér
hefðu ekki verið látnar í té nein
ar upplýsingar um fyrirætlanir
ríkisstjórnarinnar í efnahagsmál
um.
Björn Jónsson, hinn minni-
hlutamaðurinn, kvaðst raunar
við fyrri umræðu málsins hafa
hrakið öll rök andstæðinga sinna,
en þó væri ástæða til að árétta
það nokkuð. Hann ræddi síðan
einkum um breytingar þær á
skattalögunum, sem gerðar voru
á síðasta þingi og taldi þær hafa
lagt þungar byrðar á lágtekju-
menn. Nauðsynlegt væri að
breyta um alla stefnu ríkisstjórn-
arinnar. Þrátt fyrir allt væri þó
að sínu áliti ekki svo illa komið,
að ríkisstjórnin gæti ekki, ef hún
bara vildi, afnumið söluskattinn.
Ekki sagðist Bj. Jónsson hafa
viljað hvetja til verkfalla, en í
sambandi við fyrirspurn Ólafs
Bjömssonar prófessors kvað
hann það vera skoðun sína, að
aldrei gæti fengist nein trygg-
ing fyrir því að kauphækkanir
launþega yrðu ekki að engu.
Frekast mætti þó komast hjá
slíku með því að hafa við völd
í landinu ríkisstjóm, sem tryggði
að aukningu framleiðslunnar
væri nægilega ör og skipting
þjóðarteknanna sanngjörn.
Eggert Þorsteinsson kvaðst
gjarnan hafa viljað stuðla að af-
námi söluskattsins. Hins vegar
lægju fyrir vissar staðreyndir,
sem honum — og þá líka stjórn-
arandstæðingum — bæri að taka
tillit til. Væri þar þyngst á met-
unum, að ríkissjóður gæti ekki
verið án þeirra 168 millj. króna,
sem áætlað væri að skatturinn
mundi nema í heild. Meðan ekki
væri hægt að benda á aðrar á-
kjósanlegri leiðir til tekjuöflun-
ar, væri ekki hægt að krefjast
niðurfellingar skattsins. Þar
þyrfti meira aö koma til en kröfu
gerðin ein.
Jón Þorsteinsson sagði, að
miklu máli skipti, til hvers tekj-
um af skattinum væri varið. Um
71 millj. króna af honum rynni
til sveitarfélaganna og leiddi þar
til lækkaðra útsvara. Þá væri
með honum greiddar bætur al-
mannatrygginganna, sem ekki
mætti fella niður. Deildi Jón
Þorst. fast á Framsóknarmenn
og kommúnista fyrir ábyrgðar-
lausa og tækifærissinnaða af-
stöðu í efnahagsmálunum, ekki
hvað sízt að því er skatta og
kaupgjald áhrærði. Þeir hefðu á
þingi ASÍ beitt sér fyrir kröfum
um 30% kjarabætur — en gerðu
ekki minnstu grein fyrir, hvern
ig slíkt mætti nást.
Umræðunni var frestað.
Vetrarhjálp í Keflavíé
r
IX
FYRIR forgöngu bæjarstjórnar í
Keflavík hefur verið stofnað til
Vetrarhjálpar, með svipuðu sniði
og gerist í öðrum bæjum.
Vetrarhjálpin verður miðlun
eða tengiliður á milli þeirra, sem
vilja réttb hjálparhönd, þeim
sem miður mega. Það hefur oft
verið vandkvæðum bundið fyrir
þá sem gjarnan vildu rétta
hjálparhönd, að vita hvar hjálp-
ar er þörf og svo að koma fram-
lögum sínum til þeirra sem þurf-
andi eru. Vetrarhjálpin verður
þarna stofnun, sem kunnugt er
um, hvar þörf er hjálpar og kem
ur framlögum bæjarbúa á rétta
staði.
Framlag Vetrarhjálparinnar
verður bæði til glaðnings og til.
að bæta úr brýnni þörf, sem ekki
eingöngu miðast við komandi há-
tíðisdaga. Föt og aðrar nauðþurft
ir barna er sérlega vel þegið og
þakkað.
Frh. á bls. 23
Karifas Þórðardóffir
Minningarorð
H Ú N Kaja í Birtingaholti er
dáin. — Þannig hefur hún jafn-
an verið nefnd af kunningjun-
um undanfarna hálfa öld, en
fullu nafni hét hún: Karítas
Sesselja Þórðardóttir. Hún and-
aðist í Birtingaholti sl. sunnu-
dagskvöld, eftir erfiða sjúkdóms
legu síðustu vikurnar. Annars
var hún alla sína löngu ævi
óvenjulega heilsuhraust, enda
karlmanns ígildi til átaka og
ýmissa verka fram eftir æv-
inni.
Svo löng var orðin ævi þess-
arar smávöxnu stúlku, að hún
kom nærri fertug að Birtinga-
holti, þegar sr. Magnús Helga-
son lét af prestskap til þess að
taka að sér stjórn fyrsta kenn-
araskólans á Islandi, er hann
var stofnaður fyrir meira en
hálfri öld! (1905?)
Kaja kom ung í fóstur að
ALFOL
ALUMINIUM - QNAIIIGKBM
fyrirliggjandi
EGILL ÁRIMASOIM
Klapparstíg 26 — Sími 1-43-10
Breiðabólsstað á Skógarströnd,
til hjónanna sf. Magnúsar Helga
sonar og frú Steinunnar Skúla-
dóttur á fyrstu prestskaparár-
um sr. Magnúsar þar. Kunni
Kaja svo vel að meta uppfóst-
ur þeirra ágætu hjóna og um-
önnun alla, að annað eins dá-
læti hefi ég aldrei þekkt og
hún hafði á hjónunum þeim
og var sagt, að hún tilbæði
fóstra sinn sr. Magnús alla tíð,
sem alveg óviðjafnanlega per-
sónu.
Töldu þau hjón það mikið
lán fyrir Karítas, þótt fulltíða
væri, að geta komizt að Birt-
ingaholti, til systur og bróður
Torfastaðahjónanna. Þar vann
hún þeim svo með sömu trú-
mennsku og fósturforeldrunum
alla þeirra búskapartíð á enda,
á 4. tug ára. Síðan hefur hún
í ellinni verið skjólstæðingur
yngsta-sonar þeirra hjóna, Sig-
urðar og hans ágætu fconu, Sig-
ríðar Sigurfinnsdóttur, sem
annaðist hana með sérstakri
alúð ásamt börnum sínum nú
í banalegunni, eftir að hafa flutt
hana í svefnherbergi þeirra
hjóna til þess að geta látið fara
sem bezt um hana, en nú hefur
dauðinn loks miskunnað sig
yfir þessa útslitnu konu á henn-
ar 93. aldursári.
Var hún jarðsungin að Hrepp-
hólum.
Þótt Karítas kæmi fullorðin
að Birtingaholti, er hún síðan
búin að gæla við og hampa upp
vaxandi börnum þriggja kyn-
slóða, sem öll sameinast nú í
þakklátri bæn, um að hún megi
nú hljóta þær viðtökur á land-
inu eilífa, sem hún hefur til
unnið, með trúmennsku sinni
og barngæzku, hjá vinunum
mörgu, sem á undan eru gengn-
ir. — —
Eitl af elztu börnunum.