Morgunblaðið - 13.12.1960, Blaðsíða 12

12
MORGVNBL4Ð1Ð
Þriðjudagur 13. des. 1960
3W0rjpíi#M>il>
tftg,- tl.f. Arvakur RevkjavHt
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar- Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason trá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók.: Arni Óla, símj 33045
Auglýsmgar: Arni Garðar Kriutinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstraeti 6 Sími 23480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði iananiands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
INNLÁNSDEILDIR
riNS og kunnugt er, hafa
^ Framsóknarmenn marg-
endurtekið að ríkisstjórnin
hyggðist eyðileggja sam-
vinnufélögin. Aðalröksemd-
irnar hafa verið þær, að inn-
lánsdeildir samvinnufélaga
væru látnar sitja við sama
borð og aðrar lánastofnanir,
að því er varðar frystingu á
hluta á innstæðuaukningu.
Hafa Framsóknarmenn sagt,
að flytja ætti fjármagnið úr
hinum dreifðari byggðum til
Reykjavíkur. Og mörg stór
orð hafa verið látin falla í
þessu máli.
Upp á síðkastið hefur þó
dregið úr þessum árásum á
ríkisstjórnina. Ástæðan mun
þó varla vera sú, að Fram-
sóknarmönnum finnist nú
allt í einu sanngjarnt að þeir
búi við sömu lög og aðrir
borgarar þjóðfélagsins. Slíkt
hefur þeim alla tíð þótt
mesta ranglæti. Hitt er lík-
legra, að samvinnufélögin
hafi ekki greitt mikið inn í
Seðlabankann. Gæti verið, að
innstæður væru nú í fíkara
mæli en áður færðar á við-
skiptareikning í stað þess að
flytja þær í innlánsdeildir.
En hvað sem um það er, þá
leyfum við okkur að spyrja
Tímann, málgagn Framsókn-
arflokksins, hve mikið fjár-
magn innlánsdeildir sam-
vinnufélaganna hafi greitt til
Seðlabankans og hversu
þungbært ,,rán“ fjármagnsins
frá hinum dreifðu byggðum
hafi reynzt.
í þessu sambandi er svo
einnig á hitt að líta, að fjár-
magn, sem greitt er inn í
Seðlabankann, fer ekki nema
að mjög litlu leyti til notk-
unar í fjölbýlinu. Þvert á
móti er meginhluta fjár-
magns þess, sem Seðlabank-
inn ráðstafar varið til endur-
kaupa afurðavíxla og á land-
búnaðurinn þar drjúgan
skerf, sem kunnugt er.
Þegar upplýsingar Fram-
sóknarmanna liggja fyrir um
það, hve mikið innlánsdeild-
irnar hafi greitt Seðlabank-
anum, verður vafalaust fróð-
legt að gera samanburð á
þeirri upphæð — ef nokkur
er — annarsvegar, og lán-
veitingum Seðlabankans til
hinna dreifðari byggða beint
og óbeint hinsvegar.
STÓRÁTAK
1? IN S og áður hefur verið
^ frá skýrt, hefur gjald-
eyrisstaðan á 8 mánuðum
þessa árs, frá því að viðreisn
in tók gildi, verið nær 500
millj. kr. betri en á sama
tíma í fyrra. Á aðeins örfá-
um mánuðum hefur íslenzka
þjóðin þannig snúið við af
braut eyðslusemi og sparað
stórf j árhæðir í erlendri
mynt.
Engum " heilvita manni
kemur til hugar að slíkt stór-
átak þrengi hvergi að í bili.
Ef einhver maður, jafnvel
tiltölulega tekjuhár, skuldar
t. d. 25 þús. kr. víxil og ein-
setur sér að greiða hann að
fullu á 8 mánuðum, þá gefur
það auga leið að hann verð-
ur að leggja hart að sér til
að geta sparað af tekjum
sínum þá fjárhæð, sem til
þess þarf. En þegar hann hef
ur greitt víxilskuldina, þá er
létt af honum þungum
áhyggjum og án alls efa mun
honum og fjölskyldu hans
líða betur, þegar skuld þessi
er að fullu greidd. En marg-
ur maðurinn mun ekki láta
þar við sitja. Hann mun
reyna að halda áfram að
spara saman fé til þess að
geta eignazt íbúð eða önnur
þægindi fyrir sig og sína.
Hann mun hafa komizt að
raun um að lífshamingjan er
ekki fólgin í því að lifa um
efni fram. Að svo miklu
leyti sem hún er fjárhagslegs
eðlis, þá byggist hún á efna-
hagslegu öryggi.
En alveg á sama hátt og
þessu er varið með einstakl-
inginn, þá er það þannig
með þjóðarheildina, að hún
getur ekki til langframa eytt
meiru en hún aflar. Afleið-
ingin af því verður einungis
sú, að úr framleiðslunni dreg
ur og lífskjörin versna, eða
í bezta falli standa í stað,
eins og þau hafa gert hér á
íslandi um langt árabil,
meðal allar aðrar þjóðir, sem
búið hafa við heilbrigða efna
hagstjórn hafa tvöfaldað af-
köst sín og stórbætt lífs-
kjörin.
Þetta er sú staðreynd, sem
íslendingar þurfa að hafa í
huga. Fleiri og fleiri gera sér
hana líka ljósa, og þess
vegna mun ekki takast að
eyðileggja viðreisnina, held-
ur mun á grundvelli hennar
verða byggt farsælt i -t
þjóðfélag á íslandi.
UTAN UR HEIMI
Frumherji alpafiugsins
HERMANN Geiger er sér-
stæður meðal flugmanna
heimsins. Enginn annar flug-
maður hefur öðlazt jafnmikla
tilfinningu fyrir náttúruöfl-
um fjallatindanna og Her-
mann Geiger.
Um hann hafa spunnizt
þjóðsögur. — Hann stjórnar
Super Piper Cub flugvél
sinni eins og vængir hennar
væru hans eigin og hjólin
með skíðunum væru fætur
hans. Það er eins og hann
þreifi sig áfram er hann lend
ir vél sinni í myrku snævi-
þöktu skógarjaðri hátt í hlíð-
um Alpafjallanna.
UPPHAFIÐ
Geiger er veðurbitinn, ljóseyg-
ur Svisslendingur, 45 ára gam-
all. Hann er yngstur 12 barna
bóndahjóna, sem bjuggu í
skugga Matterhorns og Monte
Rosa.
Að barnaskólanámi loknu fór
Geiger í vélfræðinám á bifreiða-
verkstæði. En hann hafði lengi
haft áhuga á flugi. Fyrst bjó
hann sér „módel“-flugvélar, síð-
an svifflugur. En það var of
kostnaðarsamt að læra vélflug,
svo það varð að bíða. Tækifærið
kom er hann fékk starf sem
vélamaður á flugvellinum í Sitt-
en. Þar kom fljótlega í ljós að
hann var sérstökum hæfileikura
liýtt fjallaflug undirbúið
búinn og hann gerðist brátt at-
vinnuflugmaður og kennari.
ÞUNGAFLUTNINGAR
Þá var það að hann fékk hug-
myndina, sem gerði hann heims-
frægan. Þannig stóð á að verið
var að reisa orkuver í Ölpunum
og þurfti mikla flutninga þang-
að, sem voru erfiðir á veturna.
Einnig voru skíðafélög að
byggja sér nýja skála víða í
fjöllunum.
Geiger bauðst þá til að ann-
ast flutninga fyrir báða þessa
aðila loftleiðis. Flestir voru van-
trúaðir á að þetta væri mögu-
legt. En honum tókst það. Hann
flutti byggingarvörur, hitatæki,
matvæli, póst og sprengiefni
upp í fjöllin. Ekkert kom fyrir
hann. Nafn hans var á allra
vörum í Sviss.
FYRSTA LENDINGIN
En hann hafði sett sér æðra
mark. Hann ætlaði að lenda og
hefja sig til flugs á jöklunum
og á nýföllnum snjó efst í Ölp-
unum. Hann hóf undirbúning-
inn. Geiger var ágætur fjall-
göngu- og skíðamaður. Hann
kannaði fjöllin og kynntist vind-
unura, sem leika -um hlíðar og
gil.
Hinn 10. maí 1952 var flugvél
hans tilbúin til flugs. Hann
hafði búið hana skíðum og ís-
hemlum og yfirfarið hana alla.
Svo hóf hann flugið. Hærra og
hærra, þar til hann lenti á
Kanderjöklinum í 2.800 metra
hæð. Þetta var í fyrsta sinn að
flugvél hafði verið lent í hlíðum
Alpanna — viljandi. Flugtakið
og heimferðin þaðan tókst einn-
ið ágætlega.
17.500 SINNUM
En þetta var aðeins byrjunin.
Nú hefur hann að baki sér 17,500
lendingar í hlíðum Alpafjalla.
Kynnir sér
byggingu vega
1 VOR verður íslenzkur verk-
fræðingur sendur í tveggja mán
aða för til útlanda, til að kynna
sér byggingu vega úr varanlegu
efni. Fer hann á vegum Samein
uðu þjóðanna og er þetta einn
liður í tækniaðstoð stofnunar-
innar. Verkfræðingurinn sem
fer þessa för er Snæbjörn Jónas
son, deildarverkfræðingur hjá
Vegagerð ríkisins.
í Alpafjöllum
Hann hefur lent vél sinni á 2,000
mismunandi stöðum í sviss-
nesku Ölpunum, og ekkert ó-
happ hent hann í öllum þessum
ferðum.
Hann hefur ekki eingöngu
stundað vöruflutninga. Hann
hefur flutt ferðafólk, skíðamenn,
fjallgöngumenn og 600 sinnum
flutt sjúka eða bjargað nauð-
stöddum.
Hæst hefur Geiger lent vél
sinni við efsta tind Monte Rosa
í 4.370 metra hæð.
VIÐURKENNINGAR
Hermann Geiger er þjóðhetia
Alpahéraðanna, og nýlega fór
þar fram fjársöfnun til að gefa
honum þyrlu, sem hann notar
þar sem ekki er unnt að lenda
flugvél.
Hann hefur hlotið fjölda verð-
launa og viðurkenninga. Alþjóða
flugmálastofnunin, „Féseration
Aeronautique International“,
veitti honum „Tissandier“-verð-
launin. Hann hefur fengið Carn-
egie-verðlaunin fyrir björgunar-
störf og ítölsku „Alpine Solidari
tet“-verðlaunin. Hann er heiðurs
meðlimur svissneska flugklúbbs-
ins og Jóhannes páfi 23. sæmdi
hann riddarakrossi St. Gregors-
orðunnar.
★
Hermann Geiger er frumherji
Alpaflugsins, sem hefur skapað
sér ódauðlegt nafn, ekki aðeins
í heimalndi sínu, heldur víða
um heim.
Snjómaðuiinn
sennilegn
ekki til
1 Hong kong, 10. des 1
(Reuter) ■ |
SIR Edmund Hillary kom
hér við í dag á leið sinni j
til Chicaco, en þangað j
hyggst hann fara með 240
ár gamla hauskúpu, er
hann fann í klaustri nokkru
nærri Mount Everest. Með
Sir Edmund ferðast gamall
maður frá þorpinu Khum-
jung og á hann að gæta kúp
unnar, sem þorpsbúar líta
á sem helgan grip.
Sir Edmund kveðst ekki
vera þeirrar trúar aö snjó-
maðurinn hræðilegi sé til,
heldur sé sögnin um hann
1 byggð á fljótfærnislegum
1 athugunum og hjátrú fólks-
ins.