Morgunblaðið - 30.03.1961, Blaðsíða 14

14
MORCVHBLAÐIÐ
STARF blaðaljósmyndara á Is-
landi er vart hægt að kalla við-
burðaríkt, miðað við það sem
gerist í öðrum löndum, því hér
riieður fátt markvert. — Sömu
myndatökumar upp aftur og
aftur. Niður á Tjörn og svo
höfnin, síðan aftur Tjömin. -a-
Þess vegna er það, að þegar
eitthvað stórkostlegt skeður,
grípur maður tækifærið tveim
höndum. Þá er maður allt í
einu kominn á frumsýningu og
það meira að segja í stúkusæti.
En stóratburðir ske ekki eftir
pöntun til þess að geðjast okk-
ur aufflum blaðaljósmyndurum.
Þess vegna hefur hið opinbera
séð til þess að við fáum öðru
hverju smáæfingu við myndun
á kóngum og forsetum Norður-
landa. Það mun víst fara að sjá
fyrir endann á því. En ég vona
Ólafur K.
Itfagrtusson
er
mér minnisstæðastur
það bezta og ér því farinn að
„studera prófílinn“ á Betu, nú
þegar þorskastríðið er til lykta
leitt, þótt ég komi til með að
sakna þess, þar sem engar von-
ir munu lengur xun að fá flug-
ferð með Bimi Páls út á miðin
og mynda Bretann í landhelgi,
að ég tali nú ekki um að geta
skotið mynd af Kristófer og
Anderson standandi í brúnni
með Biblíuna á lofti.
Já, blaðaljósmyndarinn má
búast við að dauft verði fram
á sumar, en þá færist nýtt líf í
tuskurnar þegar íslandsvinirnir
og tengdasynir íslands fara að
flykkjast til landsins og blaða-
mennirnir fara að spyrja „and
what is your opinion of Ice-
land?“ Svo hlotnast okkur
kannski sá heiður að fá að
mynda handritin á þessu ári.
Skyldi „Queen Mary“ verða
fengin til að flytja þau heim
eða kannski þau komi bara með
Ðrottningunni.
Ég sé að þetta sem ég sagði
um starf blaðaljósmyndara get-
ur ekki verið rétt. Þetta er
skemmtilegt og fjölbreytt starf,
svo fjölbreytt að það getur
meira að segja komið manni í
eilífðina fyrirhafnarlítið.
Árið 1954 var merkilegt ár, ef
trúa skal Mbl. frá þeim tíma.
Þá skeðí það undur að hér varð
sólmyrkvi, stærsta náttúruund-
ur 20. aldarinnar næst gosi
Heklu, og verður . sennilega
þriðja í röðinni í lok þessarar
aldar ef blessuðum jarðfræð-
ingunum verður að ósk sinni um
Kötlugos. Hvað um það, þótt ég
hafi séð Heklu hósta og eigi
eftir að sjá Kötlu hnerra, þá
held ég að sólmyrkvinn verði
mér minnisstæðastur, vegna at-
viks sem gerðist nokkrum mín-
útum fyrir sólmyrkvann.
Sólmyrkvinn sást aðeins á
mjórri ræmu á suðurströndinni
en þar var sól almyrkvuð.
Þetta var eini sólmyrkvinn, sem
mun sjást á íslandi næstu 130
árin eða svo. Daginn fyrir sól-
myrkvann flaug ég í einkaflug-
vél austur í Vík í Mýrdal, lenti
þar og gisti um nóttina.
30. júní rann upp, heiður og
bjartur, hvergi sást ský á himni
svo ekki þurfti að hafa áhyggj-
ur af að ekki sæist til sólar.
Veðrið var svo unaðslegt að ég
stóðst ekki mátið og fór í smá-
flugferð um morguninn. 1
þeirri ferð blasti við mér ein sú
fegursta fjallasýn, sem ég hef
séð. Fyrst flaug ég austur yfir
Hjörleifshöfða og Mýrdalssand,
yfir þjóðveginn sem alltaf er í
feluleik. Næst var stefnan tekin
á Hafursey og flugið smáhækk-
að í áttina að Kötlu.
Þegar komið var að Höfða-
brekkujökli blasti við mér ein
sú hrikalegasta sjón sem ég hef
séð. Að sjá jökul í fjarska er
fögur sjón en þegar nær er
komið er þetta ekki eins fal-
legt. Jökullinn grár eins og
fljót í vorleysingjum, sandurinn
sem fokið hefur á hann myndar
svartar rákir sem sjást þar sem
sprungur hafa myndazt. Og
þarna voru sprungur sem tal-
andi var um. Jökullinn var
ekkert nema hyldjúpar sprung-
ur, ógnvekjandi þegar flogið
var lágt yfir en stórkostlegar
að sjá. Þegar ofar kom dró úr
hrikaleik jökulsins og þegar
komið var þar sem Katla á að
ákvað því að lenda í Vík,
sækja útbúnað minn og fljúga
svo fyrir Reynisfjall og lenda á
sandinum við Dyrhólaey, fara
með bíl upp á eyjuna heldur
en að ganga upp á Reynisfjall.
í loftið aftur og flaug fyrir
Um kl. 11 var ég svo kominn
Reynisfjall, fram hjá Dröngun-
um og yfir Dyrhólaey, flaug
nokkra hringi yfir eyjuna og
tók myndir. Eftir 5 mín. flug
ákvað ég að lenda á sandinum
fyrir vestan Dyrhólaey. Þar sem
vindur var vestlægur, varð ég
að lenda í vindinn. Því flaug
ég austur fyrir Dyrhólaey,
beygði síðan aftur í vestur og
hafði þá Dyrhólaey á vinstri
hönd. Ég átti eftir nokkra sek.
flug að eyjunni og var í 400
feta hæð.
Fimmtudagur 30. marz 1961'
reyna að komast undir vírinn,
en það virtist líka of seint því
til þess var ég of hátt. En þaS
var eina vonin. KZ-flugvélar
hafa mjög öflugar loftbremsur.
Með því að taka þær snögglega
inn, myndi flugvélin detta svo
til lóðrétt. Þetta tók ég nú til
bragðs og það heppnaðist, því
flugvélin skauzt undir vírinn,
hve miklu munaði veit ég ekki.
En nú nálgaðist hún yfirborð
jarðar með meiri hraða en æski
legt hefði verið. En þar sem
flugbrautin var nógu löng tókst'
mér að lenda heilu og höldnu.
Þá sá ég að einn bíllinn, sem
var að keyra eftir sandinum
út í eyjuna, stanzaði. Ut úr
honum komu tveir menn veif-
andi sem óðir væru. Fyrst datt
mér í hug að þetta væru kunn-
ingjar sem hefðu þekkt vélina,
en sá svo að það gat ekki stað-
izt, því þeir stóðu í vatni upp
Eftir að hafa keyrt flugvélina
til baka þar sem bílarnir fóru
yfir sandinn, skildi ég hana eft-
ir og fékk strax far í næsta bflt
upp á Dyrhólaey. Klukkan var
nú að verða 12, svo það var
eins gott að fara að undirbúa
myndatökuna af sólmyrkvanum.
Kl. 12,05 byrjaði hann með því
að smárönd af sólu myrkvaðist,
síðan smájókst hann þar til sól
var almyrkvuð og rökkur færð-
ist yfir. Stjörnurnar skinu,
fuglakliðurinn þagnaði, allt varð
hljótt, * 'jafnvel brimhljóðið í
fjarska virtist deyja út. Ég fyllt
ist undrun og lotningu eða var
það hræðsla við hið óþekkta.
Það kólnaði snögglega, nokkrum,
sekúndum áður hafði sólin
varpað geislum sínum yfir jörð-
ina, nú þegar sólin var almyrky
uð setti að manni hroll. Um
leið og sól fór að sjást aftur
birti snöggt og að stuttum tíma
liðnum var orðið albjart. Fólk
fór nú að tinast í bílana ,en ég
fór strax norður á eyjuna till
þess að forvitnast um virinn,
sem minnstu ' munaði að léki
mig grátt. Jú, þarna var hann
helvízkur. Þetta var sver vír
eða öltlu heldur kapall sem
festur var á háan staur nyrzt á
eyjunni og lá síðan í land um
2 km leið. Þetta hefur senni-
lega verið sími úr vitanum I
land. Eyjan var um 110 m há,
svo það er kannski skiljanlegt
að mér hafi brugðið því þessii
vír hefði sneitt flugvélina sund-
ur eins og heitur hnífur renn-
ur gegnum smjör.
Heimferðin gekk vel og ég
held að ég megi þakka forsjón-
inni að 30. júní varð ekki enda-
punkturinn í lífi mínu.
PoÁsca^á
QLkL
>l’i
eöile^a paóKCi
ÞÓRSCAFE ÞÓRSCAFÉ
vera var jökullinn orðinn slétt-
ur og fallegur^ snjórinn hreinn
og glampaði á hann í sólinni.
Nú var útsýni orðið hið feg-
ursta. — Suðurlandsundirlendið
breiddi úr sér, inni í landi
blöstu við eldfjöll og jöklar,
úti í hafi risu Vestmannaeyjar
úr djúpinu, stórfljótin eins og
hvítt strik í gegnum ægisanda
Suðurlandsundirlendis og strönd-
in hvítfyssandi af úthafsöldun-
um eins langt og augað eygði.
Hversu mörg skip hafa ekki
farizt á þessari strönd og marg-
ur maður týnt lífinu.
Klukkan er að verða 10,30,
svo það er bezt að koma sér
niður, því sólmyrkvinn á að
vera kl. 12 á hádegi. Þegar ég
kom aftur til Víkur og ætlaði
að fara að lenda, sá ég að stöð-
ugur bílstraumur var yfir sand-
inn og upp á Dyrhólaey. Ég
í ökkla, því grunnt vatn var þar
sem keyrt var upp í eyjuna.
Datt mér þá í hug að eitthvað
væri að hjá mér, hjól hefði
dottið af við flugtak í Vík eða
að önnur flugvél væri á flugi
fyrir ofan mig eða neðan, sem
ég sæi ekki. Leit ég því í allar
áttir sem ég hafði í sjónvídd
flugklefans, en varð einskis var.
Framundan sást aðeins svartur,
rennisléttur sandurinn, margra
kílómetra langur. Svo skeði
það. Allt í einu sá ég hvað um
var að vera og blóðið fraust í
æðum mér, eða sauð það?
Fyrir framan mig var strengd
ur vír. Eða gat það verið í svo
mikilli hæð, þetta hlaut að
vera rispa í rúðunni. Nei, þetta
var vír. Upp fyrir hann varð
ég að komast en það var of
seint, flugvélin hafði ekki náð
nægum flughraða til þess. Þá að
Þessar myndir tók Ólafur K.
Magnússon í Vík í Mýrdal
um hádegibilið þann 30. júni
1954. Sýna þær sólmyrkvann
á hinum mismunandi stigum.
Myndin lengst til vinstri sýn
ir skugga sólarinnar, er hann
hefur færzt allmjög yfir sól-
ina og þurrkað út hluta henn
ar fyrir sjónum manna. —
Næsta mynd er tekin á há-
degi og sýnir hún deildar-
myrkvann svipaðan og hann
sást frá Reykjavík og mörg-
um löndum Suður-Evrópu.
Þar sést aðeins lítið brot
sólarinnar fram hjá skugga
mánans. — Síðasta myndin
sýnir algjöran sólmyrkva, er
rökkur hafði lagzt yfir land-
ið og sólin var formyrkvuð
með öllu. Kórónan sést sem
daufur geislabaugur utan um
svarta sólina.