Morgunblaðið - 30.03.1961, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 30. marz 1961 MORGZJNBLAÐ1Ð ~ U
— Samviska
Framh. af bls. 11.
eru manna naskastir á allt, sem
miður fer á prenti. Oftast er
gagnrýni þeirra til hins mesta
gagns, því að menn varast betur
þær skissur, sem gerðar hafa
verið að umtalsefni. Stundum
verður þó ekki betur séð en þeir
leiti býsna langt yfir skammt,
tíni upp ómerkiiegustu smá-
atriði, en sjáist yfir verulegar
villur og málleysur. Hætt er við,
að ýmsum okkar ágætu málvönd
unarmanna yrði einhverntíma
ihált á málinu ástkæra og ylhýra,
ef þeir ættu að skila af sér verk
efnum með þeim hraða, sem
blaðamenn verða að temja sér.
Sígilt dæmj um þetta er íslenzku
fræðarinn, sem lokaður var inni
í herbergi og sagt að skila vissri
frétt í skyndi. Reyndin varð
auðvitað sú, að vaktmennirnir
skrifuðu sínar fréttir, blaðið var
forotið um og komið í prentun
áður en bólaði á fréttinni fræð-
arans.
En það eru fleiri en málvönd-
unarmenn, sem býsnast, — ein-
um finnst of lítið skrifað um
listir í blaðið, öðrum of lítið um
vísindi, þeim þriðja of lítið um
íþróttir og sá fjórði býsnast yfir
of fáum afmælis og minningar-
greinum.
Starf blaðamanns á fslandi er
afar fjölbreytt. Blöðin eru ekki
enn orðin svo stór, að sérhæf-
ingar gæti. — Þessvegna verða
þeir, ef vel á að vera, að
afla frétta og skrifa frétt-
ir, annast viðtöl og þýðingar,
prófarkalestur og umbrot. Auk
þess verða þeir stundum að setj
ast niður og skrifa eitthvað um
eitthvað eða ekki neitt, hvort
sem þeim líkar betur eða verr.
Og þar sem ekki allir eru gæddir
Ihinum eina sanna neista er út-
koman eðlilega dálítið misjöfn,
svo ekki sé meira sagt.
Til blaðsins berzt allskyns
efni, innanlands og utan og síð-
an er það verkefni blaðamann-
anna að vinsa úr það, sem kann
að vera lesendum til gagns og
ánægju. Sú úrvinnsla gerir afar
mismunandi kröfur til eiginleika
folaðamannsins. Fréttaritun
Ikrefst til dæmis fýrst og fremst
algers hlutleysis og skýrrar fram
setningar. Ef vel á að vera, má
fréttaritarinn ekki láta minnstu
ögn af sinni persónulegu skoðun
eða tilfinningum hafa áhrif á
fréttina. — Er þá alveg burt
séð frá þeim stíl, sem hver og
einn kann að temja sér við frétta
ritun. Nauðsynlegt er að vera fær
um að greina aðalatriði frá auka-
atriðum svo ekki sé á það
minnzt hversu mikilvægt nefið á
fréttamanninum er — einkum
þeim innlenda. í nefi frétta-
mannsins verður — auk venju-
legra skynfæra — að vera sér-
stakt sístarfandi fréttaskyn. Það
er því mikið kappsmál blaðanna
að hafa yfir að ráða sem flest-
um og beztum slíkum nefjum.
Ýmislegt efni er í blöðum, sem
ekírskotar til tilfinninga allra
manna og þó ekki sé nema þess
vegna, þarf blaðamaðurinn að
hafa einhverjar ærlegar tauga-
títlur. Enn fremur vinna blaða-
menn ýmis konar efni með til-
liti til ákveðinna lesendahópa.
Sumir eru þeim kostum gæddir
að hafa áhuga á öllum möguleg-
um málefnum, allt frá slúður-
6Ögum um leikkonur til vísinda.
Aðrir eru ekki gæddir þessum
eiginleikum en verða helzt engu
að síður að geta sett sig í spor
sem flestra í hinum sundurleyta
lesendahópi eins blaðs.
í þessu, ásamt hinum mikla
flýti, virðist starfandi blaða-
manní nokkur hætta búin, —
hættan á því að hann týni sjálf-
um sér, sínum eigin persónu-
leika, vegna viðleitni til þess
að setja sig inn í hugarheim
ennaira. Leggi blaðai-aðurinn
binsvegar ekkert frá sjálfum sér
■f þess verkefnis, sem ,ann fr:*t
við, hlýtur það að koma
ópersónulega og yfirborðslega
fram í blaðinu. Með þetta i huga
má segja, að sérhæfing sé að
sumu leyti heppileg í þessu starfi
sem öðrum.
Ef til vill eiga þessar /anga-
veltur ekki við rök að styðjast
— kunna aðeins að verr grillur
reynsluleysingjans í sté.tinni og
hverfa úr kollinum fyrr en var-
ir. Ent' . getur vart liðið á löngu
áður en hann hefur annaðhvort
fundið leið til þess að notfæra
sér hið bezta í starfinu til þroska
en verjast öðru, eða hann er orð-
inn að hálfgerðu brotajárni.
Eitt er að vera innlendur
fréttamaður á íslandi og annað
erlendur, þótt margt sé þeim
sameiginlegt. Hinn innlendi er
að meira eða minna leyti í
persónulegum tengslum við
uppruna fréttanna. Hann sér
með eigin augum það, sem fram
fer í næsta nágrenni, auk þess,
sem hann hefur mikla mögu-
leika til að þekkja land sitt út
og inn.
Hinn erlendi verður aftur á
móti að þeytast í huganum heims
hornanna á milli og reyna af
misjafnlega miklum mætti að
setja sig inn í aðstæður, sem
hann þekkir alls ekki til. — Sitja
svo á sínum stól úti í miðju
Atlantshafi — með tugi metra af
fréttum fyrir framan sig —
klippa og fleygja, geyma og
hefta, — en skrifa síðan frétt-
ina, helzt eins og hann sé hvergi
kunnugri en i Kongó og Laos eða
álíka sögulegum stöðum.
En hvort heldur um er að
ræða hraðferð um Reykjavíkur-
bæ eða hugarflug heimshorna í
milli við efnisöflun í dagblað, er
starfið síkvikt og skemmtilegt,
fullt upp af smáum atvikum og
stórum, hryggilegum og kímileg-
um, sem lesendur aldrei kynn-
ast — nema einhver ritstjórinn
fái þá hugmynd að biðja blaða-
mennina að skrifa um einhvern
þeirra í páskablaðið. — mbj.
— Eftir...
Framh. af bls. 7.
ég var á vakki við skrifstofuna.
Nú ætlaði ég ekki að láta neitt
fara fram hjá mér, fylgjast með
því hve margir sæktu fundinn.
Ég stóð á gangstéttinni hinum
megin við götuna, las blöðin og
hafði gætur á skrifstofudyrum
Welch. Sjómenn tóku að tínast
inn, en ekki voru þeir margir.
Blaðamaður við Grimsby Even-
ing Telegraph kom til min og
sagði, að það skipti engu máli
hvort fundurinn hjá Welch yrði
fjölmennur eða aðeins nokkrir
hræður. Welch væri sjálfsagt bú
inn að taka ákvörðun um það
sem fundurinn ætti að taka á-
kvörðun um. Sjómennirnir
kærðu sig kollóttan hvað gert
yrði, að það yrði eitthvað hraust
legt væri sjómönnunum nóg.
Það var kominn fundartími,
en ekki voru fundarmenn Welch
margir orðnir. Ég sá honum
bregða fyrir í glugganum, nú er
hann orðinn óþolinmóður, hugs-
aði ég. Það var svo sem ekki til
neins að vera að hanga þarna,
fundurinn yrði mjög fásóttur. Svo
hélt ég upp götuna — í áttina að
bjórstofunni við Royal Hotel, en
þar sitja skipstjórar ætíð sem
fastast og tala um fiskiríið, ís-
lendinga eða knattspyrnu.
Ég var kominn kippkorn frá
skrifstofunni, þegar ég heyrði
kallað. Fáir voru á ferli í göt-
unni og ég leit við. Undirtylla
Dennis Welch kom þarna á harða
hlaupum og veifaði til mín.
Heyrðu viltu ekki koma og tala
við hann? sagði pilturinn más-
andi af mæði þegar 'hann kom
til mín.
Hvern?
Það var greinilegt, að Bretinn
þekkti aðeins einn „hann“ — og
það var „hann“, hann Dennis.
Hvað vill hann?
Tala við þig.
Já, hvað?
Eitthvað áríðandi.
Jæja. — Ég fór með honum
til baka. Dennis tók á móti mér.
Hann var öskugrár. Ég bauð hon
um sígarettu. Hann kærði sig
ekki um að menn væru að rölta
þarna fyrir framan húsið. Ef
menn vildu fá að vita eitthvað,
þá ættu þeir að koma til sin. En
ef þeir færu hins vegar að reyna
að toga eitthvað upp úr sjómönn
unum — þá mættu hinir sömu
eiga von á góðu. Welch lét dæl-
ima ganga. Við vorum í skrif-
stofunni, litlu bakherbergi.
í fundarherberginu fyrir fram
an sátu sjómennirnir umvafðir
tóbaksreyk og biðu eftir foringja
sínum. Þar voru upp um alla
veggi stór spjöld með nöfnum
allra skipstjóranna í félaginu.
Aðstoðarmaður Welch var með
krít í höndum og var að merkja
við þá, sem grejtt höfðu félags-
gjaldið þarna á undinum. Þetta
er ágæt innheimtuaðferð. Allir
sem í skrifstofuna koma, sjá
hverjir borgað hafa — og hverj-
ir ekki. Menn kunna því betur,
að vanskil þeirra séu ekki auglýst
svo að skrifstofuhaldið hjá
Weloh gengur ágætlega.
Þegar Welch hafði hellt 'ir
skálum reiði sinnar þakkaði ég
fyrir mig og kvaddi. Ég hélt því
enn til bjórstofunnar, beið, vissi
að fundarmenn yrðu að fá sér
hressingu eftir að hafa hlustað
á Weloh í klukkutíma. — Ég
hitti þarna brezkan sjóliða, sem
verið hafði á herskipi við togara
vernd á íslandsmiðum.
Ég var 10 mánuði við Island,
en þetta er í fyrsta sinn að ég
sé íslending. Ég hélt að þið vær-
uð allt öðru vísi. — Segðu mér.
Hvernig er kvenfólkið á íslandi?
Við hvað áttu?
Þú skilur, sko — eru þær feit-
ar?
Ég var ekki búinn að lýsa ís-
lenzka kvenfólkinu fyrir honum,
þegar fundarmenn Weloh
streymdu inn í krána, orðnir
bjórþyrstir.
Einn þeirra vatt sér að mér —
og spurði.
Hver ert þú? Hvað var Welch
að tala við þig? Hann var í svo
slæmu skapi.
— Jæja, én hvað gerðist á
fundinum? spurði ég.
Þeir svöruðu dræmt, sögðu að
Welch mundi sjálfur upplýsa
málið, ef hann teldi það rétt.
Eftir fjögur bjórglös vissu
þeir allt um mig og hvert ein-
asta orð sem Welch hafði þusað
yfir mér — og ég allt, |em gerzt
hafði á fundinum,---Eg fór til
Welch síðar um daginn, en hann
var mjög leyndardómsfullur og
sagðist ekki geta sagt mér neitt
um niðurstöður fundarins. Hann
hefði ákveðið það við menn sína,
að ekkert „laaki“ út.
hjh.
Hárgreiðsluvörur
nýkomnar
Halldór Jónsson h.f.
heildverzlun
Hafnarstræti 18 - Símar 12586 — 23995
«