Morgunblaðið - 17.10.1961, Side 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 17. okt. 1961
Deilt um sölu-
skaft á þingi
J
} Stefnt að sameiningu aðflutnings-
í gjalda og lækkun þeirra
NOKKRAR umræður urðu í
Efri deild Alþingis í gær um
frumvarp til Iaga um bráða-
birgðabreyting og framleng-
ing nokkurra laga.
Felst í frumvarpinu ákvörð-
un um að innheimta tiltekin gjöld
á árinu 1962 með sömu viðauk-
um og undanfarin ái. Ennfremur
heimild til að fella niður aðflutn-
ingsgjöld af nokkrum nauðsynja-
vörum Og loks er í frumvarpinu
gert ráð fyrir að 8% viðbótar-
söluskattur á innfluttum vörum,
sem ákveðinn var með lögum nr.
10/1960, skuli gilda áfram til árs-
loka 1962.
Það var einkum síðastnefnda
atriðið, sem orðaskipti urðu út
af, milli fjármálaráðherra, Gunn-
ars Thoroddsen,sem fylgdi frum
varpinu úr hlaði, og Ólafs Jó-
hannessonar.
„Gamall kuniningi“
í alllangri ræðu, sem Ólafur Jó
hannesson hélt, að framsöguræðu
lokinni, komst hann svo að orði,
að frumvarpið væri „gamall
kunningi" a. ö. 1. en því, að upp
í það væri tekið ákvæði um fram-
lengingu 8% við-
bótarsöluskatts-
ins í innflutn-
ingi, sem stjórn-
in hefði í ársbyrj
un 1960 lýst yfir,
að aðeins ætti að
vera til bráða-
birgða. Með því
að taka hann
með í frumvarp-
ið virtist ríkisstjórnin ætla að láta
hann gilda til frambúðar.
Yfirlýsingin um að hann yrði
aðeins til bráðabirgða hlyti því
að hafa verið algjör blekking —
eða stórkostleg reikningsskekkja
að hafa átt sér stað.
Val milli tekjuleiða
Fjármálaráðherra, Gunnar
Thoroddsen, svaraði ræðu þing-
mannsins og kvað báðar ofan-
Hagstofan reikni út
Tjón af völdum
vinnustöðvana
Þingsályktunartillaga borin fram á Alþingi
t GÆR var útbýtt á Alþingi
þingsályktunartillögu, erJón
Þorsteinsson flytur, um að
Hagstofu íslands verði falið
að reikna út eða áætla tjón
af völdum vinnustöðvana. —
Segir svo í tillögunni:
„Skal hagstofan í fyrstu reikna
út tjón vegna vinnustöðvana á
árinu 1961. Framvegis skal hag-
stofan svo reikna þetta tjón út
árlega og birta niðurstöður sín-
ar. Einkanlega skal leitazt við
að reikna út ananrs vegar fjölda
tapaðra vinnustunda og heildar-
upphæð tapaðra vinnulauna hjá
öllum þeim launþegum, er lagt
hafa niður vinnu eða beinlínis
misst af vinnu vegna vinnu-
stöðvana, og hins vegar þá
skerðingu á verðmæti útflutn-
ingsframleiðslunnar, sem ætla
má að vinnustöðvanir hafi leitt
af sér.“
Öruggar upplýsingar æskilegar
1 greinargerð með tillögunni
kemst flutningsmaður m. a. svo
að orði:
„Það hlýtur að vera æskilegt,
að þjóðin geri sér glögga grein
fyrir því tapi, sem af vinnu
stöðvunum leiðir, svo að hún
geti metið það réttilega til frá-
dráttar þeim ávinningi eða kjara
Framh. á bls. 23.
greindar staðhæfingar hans jafn
staðlausar. Eins og margsinnis
hefði verið greint frá, væru
ástæðurnar til álagningar viðbót-
arsöluskattsins allt aðrar. Þegar
fjárlög hefðu verið samin um ára-
mót og í byrjun janúar 1960 hefði
verið áformað að afla tekna með
söluskatti í smásölu, sem síðar
var ákveðinn 3%. Þegar kom að
samningu frumvarps um þann
skatt nokkrum vikum síðar, varð
ljóst, að hann mundi ekki gefa
af sér nægar tekjur. Var það sök-
um þess, 1) að ákveðið var við
frumvarpssamninguna að undan-
þiggja skattlagningu miklu fleiri
vörutegundir en í öndverðu hafði
verið ráðgert, þ. á. m. alla mann-
virkjagerð í landinu, 2) að ekki
var unnt að láta
skattinn ganga í
gildi fyrr en 3
_ mánuðir voru
ISmmm liðnir af árinu Og
3) að ljóst var,
að söluskattur-
inn í smásölu
yrði að vera
hærri en 3%,
þ. e. 4—5, ef
hann ætti að duga. Að öllu þessu
athuguðu, þótti eftir atvikum rétt
ara að leggja á viðbótarsöluskatt
í innflutningi.
Mikill misskilningur
Fjármálaráðherra kvað með
öllu ósanna þá fullyrðingu, að
gefið hefði verið loforð um, að
skatturinn gildi aðeins út árið
1960. Þvert á móti hefði hann tek
ið skýrt fram — og það oftar en
einu sinni — að um það atriði
yrði ekki hægt að segja með
vissu, fyrr en við samningu fjár-
laga. Þó að í þetta 'sinn væri gert
ráð fyrir að skatturinn gilti
áfram, væri það mikill misskiln-
ingur, að ríkisstjórnin hyggðist
láta hann öðlast varanlegt gildi.
Því væri fjarri. Stefnt væri að
því, að sameina öll aðflutnings-
gjöld í eitt — eða a. m. k. mjög
fá — og væri það von sín, að um
leið mætti lækka áíögur á inn-
fluttar vörur, sem sífellt hefðu
vaxið og væru nú hærri hér á
landi en í nokkru öðru landi
Vestur-Evrópu.
Til nefndar
Að lokum ítrekaði Ólafur Jó-
hannesson nokkur fyrri ummæli
sín, en að því búnu var frum-
varpinu vísað til 2. umræðu og
fjárhagsnefndar með samhljóða
atkvæðum.
Bráðabirgðalögin um millilandaflug:
Afstýrðu gjaldþroti og
tryggðu álit félaganna
Frá umræðum í Nebri deild
BRÁÐABIRGÐALÖGIN, sem
gefin voru út í sumar, um
bann gegn stöðvun milli-
landaflugs, voru rædd lítið
eitt á fundi Neðri deildar Al-
þingis í gær, en þá kom til
l. umræðu frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um staðfest-
ingu á þeim.
■ Bráðabirgðalögin voru i sam-
ræmi við ákvæði stjórnarskrár-
innar, lögð fyrir Alþingi, þegar
það kom saman.
Flugmálaráðherra, Ingólfur
Jónsson, fylgdi framvarpinu úr
hlaði, gerði grein fyrir efni þess
og rakti málavexti. Sagði hann
m. a., að ástæður til setningar lag
anna hefðu fyrst
og fremst verið
tvær: Annars
vegar að afstýra
því, að fjárhagur
flugfélaganna
færi í kaldakol
— og hins veg-
ar að koma í veg
fyrir, að þau fyr
irgerðu því
trausti, sem þau
hefðu áunnið
sér í alþjóðaflugsamgöngum. —
V egalagaf rumvarp
I GÆR komu fram á Alþingi all
mörg frumvörp og tillögur um
breytingu á gildandi vegalögum,
en eitt slíkt frumvarp var áður
komið fram á þingi því, er nú
situr. Eru frumvörpin ýmist flutt
af þingmönnum eins tjórnmála-
flokks eða fleiri í sameiningu —
og koma þar við sögu allir ilokk
ar nema Alþýðuflokkurinn. Frum
vörpin taka til nokkurra tuga
vega Og vegaspotta á Suður-,
Vestur- og Norðurlandi.
Hvort tveggja þetta hefði veriS
í húfi, ef þau hefðu neyðzt til að
leggja niður flugferðir vegna
verkfallsaðgerðanna í sumar. —
Setning bráðabirgðalaganna hefði
heldur ekki haft áhrif á gang
verkfallanna eða niðurstöður
vinnudeilunnar út á við. ,
Ráðherrann kvað sérstaka á-
stæðu til að fagna því, hvers
flugfélögin, þrátt fyrir fámenni ís
lenzku þjóðarinnar, hefðu reynzt
megnug. Þau störfuðu hér án
nokkurra beinna styrkja af opin-
berri hálfu og væri öll starfsemi
þeirra hin þýðingarmesta.
Eðvarð Sigurðsson sagðist verá
ósammála ráðherranum um þa5,
að bráðabirgðalögin hefu ekki
haft áhrif á vinnudeilurnar. Hann
rakti nokkuð gang kjarabarátt-
unnar fyrir síðustu verkföll og
kvað kröfur verkalýðsfélaganna
hafa verið aðeins réttmætar og
sanngjarnar. Þa3
væri hlægilegt
að segja, að flug
félögin hefðu
orðið gjaldþrota,
ef bráðabirgða-
lögin hefði ekki
verið sett. Þau
hefðu ekkert
munað um að
ganga að kaup-
hækkunarkröf-
unum Og afstýra stöðvun með
þeim hætti. Ríkisstjórnin hefði
lýst því yfir, að hún ætlaði ekki
að hafa afskipti af vinnudeil-
um, en engu að síður gert það.
Það út af fyrir sig teldi hann
ekki ámælisvert. Hún hefði hina
vegar ekki reynt að koma á sætt
um — heldur sett lög, sem verka
lýðsfélögin teldu hrein ofbeldia
lög. Skoraði hann á þingmenn að
greiða atkvæði gegn frumvarp-
inu strax við 1., umr. — Fleiri
kvöddu sér ekki hljóðs og var
atkvæðagreiðslu frestað.
Hvernig vcrður
hnötturinn 1962?
Velvakanda berast bréf um
margvisleg efni. Nýlega kom
Sigurþór Runólfsson í Hvera-
gerði og bað okkur fyrir eft-
irfarandi bréf, sem hann
kvaðst vera búinn að afhenda
sendiráðunum í Reykjavík:
Eg, sem þessar línur skrifa,
er 54 ára gamall og hefi því
nokkra reynslu að baki. A
lífsleið minni hefi ég alloft
orðið fyrirfram viss um ýmsa
hluti, með vísbendingum í
draumi. Og því er það, að ég
skrifa þetta.
T. d. fyrir síðustu styrjöld
varð ég margs vísari um
gang hennar, sem síðar kom
allt fram.
Arið 1948 átti ég heima á
Suðvesturlandi, nánar tiltek-
ið í Keflavík. Þá er það, að
mig dreymir aðfaranótt hins
1. júní, að ég sé hnöttinn
okkar, eins og hann muni líta
út 1 næstu styrjöld. Sá ég
hann á norðvesturlofti, frá
Keflavík ,og er hann að mestu
hulinn geysistórum kolsvört-
um krossi, eins og meðfylgj-
andi mynd sýnir. Aðeins tvær
eyður sáust á hnettinum, og
virtust. þær hafa sloppið að
mestu leyti við sprengju-
regnið, þó voru nokkrir dökk
ir blettir á þeim. Eg vaknaði
við þennan vonda draum, og
fór strax fram úr rúminu og
dró upp mynd af sýn minni,
eins nákvæma og mér frekast
var unnt. Að vísu var ég tæp
lega nægilega viss um stað-
setningu svörtu blettanna á
eyðunum til þess að ég treysti
mér til að staðsetja þá á upp-
dráttinn.
Það er venja mín. et mig
dreymir einkennilega
drauma, að skrá þá niður og
geyma, og er því á sama hátt
farið um þennan. En um það
bil tveim árum síðar, dreym-
ir mig enn að þessi umgetni
draumur muni koma fram
1962.
• Vonandi draumur
MBnBOMHKnnnw- ? ~i
Við vitum að allir íbúar
jarðarinar, sem nokkuð
hugsa, vona að til nýrrar
heims’styrjaldar komi ekki.
Og allir treystum vér því, að
forustumenn stórþjóðanna
séu ekki svo illa valdir, að
þeir fremji slíkan glæp, sem
nútíma styrjöld væri, er
myndi leiða af sér tortímingu
stórs hluta eða jafnvel alls
mannkyns. Og ég leyfi mér
að fullyrða, að engan veginn
getur nokkur aðili unnið
slíkan glæp, nema sjálfum sér
til hörmungar.
Vonandi er þessi draum-
sýn aðeins fyrir slæmu útliti
í heimsmálunum, en ekki
styrjöld. Og í því trausti leyfi
ég mér að senda öllum sendi-
ráðum stórþjóðanna, í Reykja
vík, frásögn þessa, ásamt
mynd af uppdrættinum er ég
gerði sjálfa dnaumnóttina, og
bið þau að koma því á fram-
færi við leiðtoga þjóða sinna,
ef það mætti verða til þess að
þeir aðilar, er mestu ráða um
gang mála í heimi hér, gerðu
allt hvað þeir geta til að forða
veröldinni frá slíkum hörm-
ungum.
I fullri vinsemd og virðingu,
Sigurþór Runólfsson
Hveragerði, ísland.