Morgunblaðið - 06.04.1963, Blaðsíða 13

Laugardagur 6. apríl 1963
MORCVNBLAÐIÐ
13
Sr. Bjarni Sigurðsson skrifar um:
Helztu tníarbrösð heims

OKKUR kristnum mönnum
hættir við að gleyma því, að
önnur trúarbrögð tíðkist um
heimskringluna en okkar eigin.
Samt eru játendur þeirra varla
þriðjungur jarðarbyggja. Og
enda þótt rekið sé kristniboð af
mikilli fórnfýsi víða uim heim,
fer tala þeirra síhækkandi, sem
ekki játa kristna trú. Kristin
menning breiðist að vísu út um
víða veröld eins og eldur í sinu
og ýmsum hugsjónum sprottn-
um úr kristnum járðvegi vex
ásmegin, en þegar kristniboðarn
ir koma með trúarboðskap sinn,
tala þeir víða fyrir daufum eyr
um. Boðendum annarra trúar-
bragða verður -oft mun betur
ágengt. Svo er því t.a.m. farið
um islam, að Afríkubúar taka
henni tveimur höndum, þó að
jþeir skelli skollaeyrum við boð-
skap kristinna. Þar geldur kristn
in hrottaskapar Evrópubúans í
nýlendum Afríku.
Annað er hitt, sem kristnum
mönnum hættir líka við að
gleyma, að öll trúarbrögð bera
í sér einhver verðmæti. Þau verð
mæti eru sálu mannsins þeim
mun dýrmætari, sem trúarbrögð
hans eru háleitari. í bókinni
Helztu trúarbrögð heims er gjörð
nokkur grein fyrir þeim trúar-
brögðum, sem mest kveður að
i heiminum. Þau eru 'hindúasið-
ur, búddadómur, trúarbrögð
Kínverja, islam, gyðingdómur
og kristindómur.
„Sum þeirra líkjast hver öðr-
um í ýmsu. Munur er líka mikill,
etundum grundvallarmunur. En
öll trúarbrögð hafa svör að bjóða
við þeim spurningum, sem leita
ú huga hvers manns, er hugleiðir
leyndardóm lífsins. öll veita þau
stoð í raunum, leiðsögn um
breytni, styrk gagnvart dauðan-
um. Svörin eru misjafnlega
áhrifarík", eins og segir í inn-
gangsorðum að bókinni.
Kristnir menn efast ekki um,
að trú þeirra eigi mest að bjóða.
Engu að síður hafa játendur ann
arra trúarbragða fundið eitthvert
andsvar bæna sinna og trúhneigð
ar. Ella væru trúarbrögð þeirra
ekki framar tiL
Helztu trúarbrögð heims er
glæsileg bók, ótrúlega auðveld
aflestrar ungum og öldnum. Þótt
Um hundrað sérfræðingar víðs
vegar um heim hafi unnið að
samningu hennar, hefir þeim
ekki orðið fótaskortur á þeirri
hálu hellu fræðimennskunnar að
gjöra lesefnið tyrfið og torskilið.
Stílsnilld biskupsins, sem er
þýðandinn, hefir og sett spor á
yfirbragð bókarinnar.
Hér gefst á að líta á 3. hundr-
®ð mynda, og eru þær margar
forkunnar fagrar, enda sumar af
heimskunnum listaverkum að
fornu og nýju.
Bók þessari er ekki ætlað að
vera trúarbragðasaga. Trúarbrögð
frumstæðra þjóða eru hér ekki á
dagskrá. Hún rekur ekki heldur
sögu þeirra trúarbragða, er
blómguðust með fornum menn-
ingarþjóðum, en liðu undir lok.
Hún fjallar einkum um þau
trúarbrögð, sem nú lifa með þjóð
um heims, setja mark sitt á líf
6amtíðarmannanna og okkar
sjálfra. Hún gjörir grein fyrir
þeim trúarbrögðum, sem framar
flestu öðru ráða sköpum okkar
tíma, en rekur ekki þróunar-
Bögu þeirra að marki. Hún virð-
ist leitast við að draga upp
mynd hvers átrúnaðar fyrir sig
6 þann veg, að hún verði sönn,
eins lík og auðið verður þeiiri
mynd, sem játendur hans þekkja
og viðurkenna.
j i Meginþáttur bókarinnar fjall-
ar vitaskuld um kristna trú, sögu
hennar, kenningu, guðshús og
kristna guðsþjónustu, sem gétur
verið harðla mismunandi í snið-
um.
Að sjálfsögðu eru til mörg
önnur trúarbrögð en þau, sem
fjallað er sérstaklega um í 6
þáttum þessarar fögru bókar, en
önnur eru miklu fámennari, þó
að sum þeirra sé næsta athyglis-
verð.
Það gildir einu hvort þjóð er
frumstæð eða hefir náð miklum
þroska — við' getum ekki
skyggnzt um tilverusvið hennar
að neinu gagni nema í ljósi
þeirra trúarbragða, sem hún hef
ir játað í aldanna rás. Að því
leyti er þekking á trúarbrögðum
heims áhjákvæmilegt menningar-
atriði.
En hér kemur annað og meira
til. Öll hin æðstu trúarbrögð
eiga það sameiginlegt, að þau
leitast við að frelsa manninn frá
þeirri skurðgoðavillu, sem er
allri annarri meinlegri og ban-
vænni — sjálfsdýrkun hans í
dögun kjarnorkualdar.
Sumir eru jafnvel svo bjart-
sýnir að halda, að öll æðstu trú-
arbrögð, heims geti sameinast.
En sá draumur, að þau fái af-
numið allan skoðanamun án þess
að bregðast því, sem þau telja
ómissandi trúarverðmæti, er
blekking ein og skynvitla. Og
hver, sem því heldur fram, ætlar
þá óvitandi eða vitandi vits, að
öll önnur trúarbrögð sameinist
um það,-sem er kjarni hans eig-
inn átrúnaðar. En okkur veitir
sannarlega ekki af að horfa til
þess, sem sameinar, fremur en
til hins, sem sundrar.
„Hin lifandi trúarbrögð geta
virt hver önnur og eiga gagn-
kvæmt að meta þau andlegu
verðmæti, sem hver um sig hafa
játendum sinum að bjóða. Þau
geta staðið saman gegn and-
lausri efnishyggju, sem viður-
Rennir engan veruleik annan en
blind efnisöfl. Þau geta í ein-
lægni horfzt í augu við eigin
bresti og rétt öðrum hönd kær-
leika". — í raun verður mark-
mið bókarinnar ráðið af þessum
orðum í ljósi þeirrar þekkingar,
sem hún veitir á trú, trúarsiðum
og hugsunarhætti manna um víða
veröld. Að því' leyti verður það
eitt hið hagnýtasta, sem sótt
verður að í dag til sameiningar
sundruðu mannkyni.
Bjami Sigurðsson.

Þessi mynd var tekin í kvöldverðarboði, sem haldið var í sam-
bandi við ráðstefnu er fjallaði um baráttu gegn hungursneyð
í heiminum. Á henni eru, talið frá vinstri: W. Averell Harri-
mann, varautanríkisráðherra Bandaríkjanna, Marian Ander-:
son, söngkona, sem söng á samkomunni, frú Hartke, kona öld-
ungadeildarþingmanns frá Indíana, og Thor Thors, ambassa-
dor íslands í Washington, sem flutti þar ræðu.
Herðum baráttuna fyrir út-
rýmingu hungurs og fátæktar
Ræða Thor Thors sendiherra í kvöldverðar-
boði í Washington
Matmælastofnun Sameinuðu þjóðanna beitti sér fyrir því
að vikan 17.—23. marz sl. var helguð baráttu gegn hung-
ursneyð í heiminum. Af því tilefni gengust samtökin „The
American Freedom from Hunger Foundation" fyrir ráð-
stefnu í Washington um þessi mál og hátíðlegum kvöld-
verði hinn 21. marz. Var þangað boðið öllum sendiherrum
erlendra ríkja í borginni. Meðal ræðumanna í þessu sam-
kvæmi voru póstmálaráðherra Bandaríkjanna og W. Aver-
ell, varautanríkisráðherra. Thor Thors, sendiherra íslands,
var falið að flytja þar ræðu fyrir hönd allra sendiherranna.
Flutti hann eftirfarandi ávarp við það tækifæri:
Herra forseti!
Mér er það mikil ánægja
og heiður að eiga þess kost
að tala hér fyrir hönd allra
sendiherra erlendra ríkja,
sem hér eru samankomnir,
til þess að láta í ljós þakkir
okkar við hið bandaríska fé-
lag til baráttu gegn hungurs-
neyð, fyrir boð þeirra okkur
til handa um að vera við
þessa minnisverðu athöfn.
Ég veit að ég túlka, herra
forseti, hug allra sendiherr-
anna hérna, þegar ég segi yð-
ur, að við metum mikils þýð-
ingu þessarar veglegu at-
hafnar og hið göfuga mark-
mið, sem félag yðar hefur
sett sér.
Matvælastofnun Sameinuðu
þjóðanna hefur ákveðið að þessi
vika skuli um heim allan helg-
uð baráttu gegn hungursneyð.
Grundvöllurinn að þessari stofn-
un var lagður hér í Bandaríkj-
unum, í nánd við höfuðborgina,
á vordögum árið 1943, meðan
alheimsófriðurinn geisaði ennþá
grimmilega í Evrópu og Asíu, og
á flestum stöðum á hnettinum.
Hinar dagiegu fréttir sögðu okk-
ur frá mannfalli, grimmd, eyði-
leggingu, örvæntingu og hungri,
og úrslit og endalok styrjaldar-
innar voru vafin þungum skýj-
um efasemda og óvusu. Á þess-
um dögum þjáninga og sorga og
mikilla fórna, tóku hugir manna
að beinast að hinni miklu á-
byrgð, sem á mönuum hvíldi til
að tryggja framtíðina að lok-
inni styrjöldinni. A ráðstefn-
unni í Hot Springs, sem undir-
bjó Matvælaráðstefnu SÞ, voru
mættir fulltrúar frá 50 þjóðum,
og áttu flestar þeirra enn í
styrjöld. Hugsjónir hljómuðu
hátt, og hugir allra beindust í
einlægni og alvöru að hinni há-
leitustu viðleitni mannfélagsins
að byggja og tryggja betri, rétt-
látari og öruggari heim á rúst-
um, ógnum og þjáningum styrj-
aldarinnar.
Það var hlutskipti mitt að
vera fulltrúi þjóðar minnar á
þessari ráðstefnu, og ég minnist
svo greinilega hversu almenn
vinátta ríkti þar meðal fulltrú-
anna, og hversu andrúmsloftið
var heilbrigt. Matvælastofnun
Sameinuðu þjóðanna varð þann-
ig til í sólskini og velvild í
garð allra manna. Sú stofnun
hefur líka borið ávexti og náð
mörgum afrekum, sem stofn-
endurnir óskuðu og þráðu. Sam-
einuðu þjóðirnar í heild styrkja
þessa baráttu fyrir endanlegri
útrýmingu hungursins, og þær
óska að hvetja allar þjóðir til
þess að vinna að þessu marki og
mun því nú í sumar koma sam-
an hér í Washington alheims-
matvælaráðstefna, og í henni
munu taka þátt fulltrúar, bæði
frá ríkisstjórnum og einstökum
stofnunum, frá meira en 100
löndum. Þessi ráðstefna á að
fást við hið mikla vandamál
mannkynsins nú í dag, hungur
og fátækt. Það verður erfitt
verk, en við skulum óska ráð-
stefnunni heilla og góðs árang-
urs.
Forseti Bandarfkjanna hefur
opinberlega lýst þessa viku hér
í Bandaríkjunum „vikuna gegn
útrýmingu hungurs", og falið
forráðamönnum þessarar stofn-
unar að sjá um að þessa sé
minnzt og gætt um öll Banda-
ríkin. Það gleður okkur nú að
sjá að þetta er gjört svo virðu-
lega, sem lýsir sér í kvöld, þar
sem um 1000 manns eru hér
staddir.
Við sem búum hér eða dvelj-
umst í hinni miklu og auðugu
höfuðborg Bandaríkjanna, landi
allsnægta og auðæfa, höfum
fyrir augum litla hungursneyð,
og hugsum ef til vill aðeins
sjaldan um þjáningar þeirra
meðbræðra okkar, sem eiga við
lélegust kjör að búa. Við metum
göfuglyndi ráðamanna Banda-
ríkjanna og þjóðarinnar, sem
hefur miðlað svo ríkulega til svo
mikils fjölda manna í öllum
hlutum heims, sem hafa þjáðst
af hungri og vesöld. Megi þeim
blessast fyrir það.
Við vitum að mikið' hefur
verið gjört af ýmsum þjóðum
heimsins til þess að flytja þeim
næringu, sem hana hafa skort.
En þrátt fyrir alla viðleitríi
stofnana og Sameinuðu þjóð-
anna, og t.d. Barnahjálparinnar
og annarra alþjóðlegra fyrir-
tækja, og einnig einstaklinga í
öllum löndum, þá sjáum við
samt í dag fyrir okkur þá bitru
staðreynd, að hundruð milljóna
manna, kvenna og barna á ýms-
um stöðum hnattarins, þjást af
næringarskorti og jafnvel sáru
hungri. Samtímis hrúgast upp
geysilegar birgðir af matvælum
svo að af því hljótast innanlands
vandræði og erfiðleikar. Það er
vissulega eitt af brýnustu þjóð-
félags- og mannúðarverkefnum
heimsins nú í dag að afnema
þetta nauðsynjalausa, kvalafulla
og eymdarlega óréttlæti. En til
þess að ná því marki, þurfum
við hug og hönd góðra manna
og kvenna, stjórnenda þjóðanna
í öllum löndum og einstaklinga
hvar í fylkingu, sem þeir standa,
og hvar sem þeir eru á byggðu
bóli.
Á þessum degi, sem hér er
fyrsti dagur vorsins, skulum við
minnast þess, að • milljónir
bræðra okkar lifa í stöðugum
vetri óánægjunnar vegna hung-
ursins.
Við skulum minnas' þess, að
sú veröld, sem er almennt vel
nærð, er veröld, sem vel og vit-
urlega er stjórnað, veröld, sem
er vel og almennt ánægð.
Að lokum vil ég endurtaka
þakkir mínar, fyrir hönd allra
sendiherranna, fyrir minnis-
verða samkomu.
Lönd og leiðii
kynna Islands-
ferðir
Ferðaskrifsbofan LÖND o
LEIÐIR hefir látið frá sér far
prentaðar upplýsingar um ferðí
mál hér á landi, í tilefni þe;
að líkur eru fyrir að allar ferð
skrifsbofur hér fái leyfi til mó1
töku erlendra ferðamanna.
Hefir ferðaskrifstofan sent i
til ferðaskrifstofa erlendis al
2000 möppur með upplýsingui
og ferðalög hér innanlands, sei
skrifsbofan áætlar í sumar. í
eru og upplýsingar um mögi
leika til veiða hér, bæði fugl
og hreindýr, svo og eru upi
lýsingar um hótel í höfuðstaði
um.