Morgunblaðið - 15.09.1963, Blaðsíða 2

s
MORGUMRl 4ÐIÐ
Sannudagwr 15. sept. 1963
Myndin sýnir þjóðleikhússtjóra og Louis Petersen,
stjóra, ræðast við í boði hjá menntamálaráðherra.
farar-
Aukosýning
ú donsku
bullettinum
VEGNA gifurlegrar aðsóknar
á sýningar danska ballett-
flokksins í Þjóðleikíhúsinu
hafa dansararnir fallist á að
hafa aukasýningu kl. 15 í dag.
Aðsókn hefur verið svo mikil
að miklu færri en vildu hafa
fengið miða og verða sýning-
ar ballettsins þá alls sjö.
um öðrum gestum, til síðdegis
drykkju í Ráðherrabústað-
inn. Þjóðléikhúsið bauð hin-
um erlendu gestum í ferð til
Þingvalla s.l. föstudag ásamt
danska sendiherranum og frú
hans. í Valhöll snæddu gest-
irnir hádegisverð í boði Þjóð-
leikhússins. Þar ávarpaði
þjóðleikhússtjóri hina er-
lendu gesti og rakti sögu stað-
arins, en fararstjóri Dananna,
Louis Petersen þakkaðL
í kvöld að lokinni sýningu
verður kveðjuhóif í Þjóð-
leikhúskjallaranum fyrir hina
erlendu gesti. Listafólkið fer
svo utan með leiguflugvél frá
I
’
S.l. miðvikudag bauð
menntamálaráðherra hinu er- Flugfélagi íslands kl. 8 Yz
lenda listafólki, ásamt nokkr- fyrramálið.
j
Landbókasafnið
keypti Kiljan
og Stein
YFIRLITSSÝNINGUNNI á mál
verkum Nínu Tryggvadóttur í
Listamannaskálanum lýkur um
þessa hélgi, eða kl. 22 á sunnu-
dagskvöld. Hefur verið mjög
mikil aðsókn að sýningunni og
um 30 myndir selzt.
Ýmsar stofnanir hafa keypt
myndir á sýningunni. T. d.
Landsbókasafnið myndirnar af
Halldóri Kiljan Laxness og
Steini Steinarr.
Sýning Sólveigar Eggerz Péturs-
dóttur til ágóða fyrir taugaveikl-
uð börn opnuð í gær
í GÆR var opnuð í Gagnfræða-1 fáanlegur er í hverju tilviki.
skólanum við Vonarstræti sýning
á 111 myndum, sem frú Sólveig
Eggerz Pétursdóttir hefur gefið
til styrktar heimilissjóði tauga-
veiklaðra barna en sjóðurinn var
stofnaður fyrir hálfu þriðja ári
af Barnaverndarfélagi Reykja-
víkur.
Margt gesta var saman komið
við opnun sýningarinnar, þar á
meðal menntamálaráðherra Gylfi
Þ. Gíslason og borgarstjóri
Reykjavíkur Geir Hallgrímsson.
Við opnunina flutti dr. Matt-
hías Jónasson, form. Barnavernd
arfélags Reykjavíkur og Heimil-
issjóðs taugaveiklaðra barna,
ávarp. Að því loknu opnaði borg
arstjóri Geir Hallgrímsson, sýn-
inguna með ávarpi. Síðan skoð-
uðu gestir sýninguna.
f ávarpi sínu sagði dr. Matthías
Jónasson m.a.:
„Á síðari árum hefir orðið
nokkur vakning hér á landi um
að sinna sérþörfun^andlega van-
þroska barna og annarra, sem
eiga við óvenjulega erfiðleika að
etja í uppvexti. Tiltölulega seint
hefir áhuginn einnig snúizt að
taugaveikluðum börnum, þó að
aðrar þjóðir hafi þegar hafið
skipulega hjálpar- og lækningar-
starfsemi þeim til handa. Þegar
svo Geðverndardeild barna og
Sálfræðideild skóla voru stofn-
aðar hér í Reykjavík, sýndist
nokkrum áhugamönnum, sem nú
vantaði aðeins herzluátakið til
þess að hjálpa einnig þeim börn-
um, sem þjást af taugaveiklun
á allháu stigi: dvalar- og hjúkr-
unarheimili, þar sem þau dveldu
undir stjórn sérþjálfaðs fólks og
nytu jafnframt sérfræðilegrar
meðferðar. Slík tilhögun ætti að
tryggja þann bezta árangur, sem
IMokkur orð um olíumöl
BLAÐINU barst í gær eftirfar-
andi frá Vegagerð ríkisins:
Vegna frásagnar útvarps og
blaða um olíumöl og tilraunir
þær, sem nú er verið að gera með
hana á nokkrum stöðum á land-
inu, vill Vegagerð ríkisins láta
eftirfarandi getið:
Blanda sú, sem gengur undir
nafninu olíumöl er árangur af
áratuga langri leit að ódýru en
haldgóðu malarslitlagi og þegar
um hana er rætt hér er átt við
blöndu þá sem Svíar hafa notað
mikið og sem einnig hefur verið
reynd í Finnlandi, Noregi og
víðar.
Á móti Norræna vegtæknisam
bandsins í Kaupmannahöfn í júní
1957 gerðu Svíar grein fyrir
rannsóknum sínum og vöktu þær
þá mikla athygli. Mót þetta sóttu
íslenzku verkfræðingarnir Bolli
Thoroddsen, Geir G. Zoéga, Har-
aldur Ásgeirsson, Leifur Hannes-
son og Sig. Jóhannsson.
Upp úr þessu var hafinn und-
irbúningur að tilraunum með
olíumöl hér á landi og var sú
fyrsta gerð á Reykjavegi í Reykja
vík tveim árum síðar, eftir til-
sögn þeirra Haralds og Leifs.
Á fjárlögum 1962 voru veittar
200 þús. kr. til áframhaldandi
tilrauna og fyrir þær voru keypt
tæki til að leggja með olíumöl
og gerðar tvær tilraunir í ná-
grenni Reykjavíkur. Á sama ári
var lagt slitlag úr olíumöl á
götu á Sauðárkróki. í ár eru svo
gerðar nokkrar tilraunir á vegum
nokkurra sveitar- og bæjarfé-
laga. Þeim var fylgt úr hlaði
með blaðamannafundi og full-
yrðingum, sem vert er að taka
með nokkurri varfærni, fyrir ut-
an að þær kasta rýrð á þá sem
hingað til hafa unnið að þessum
athugunum, svo og Vegagerð rík
isins.
Við þessar tilraunir aðstoðar
sænskur verkfræðingur. Kveður
hann blöndun efnisins góða en
telur sig ekki geta sagt neitt
um viðloðun olíu og steinefnis,
sem heldur er ekki von, þar sem
hann er ókunnugur blágrýti og
grágrýti, enda granít notað í olíu-
möl í Svíþjóð. í viðloðuninni
byggist þó ending slitlagsins eins
og kom fram á fundi í V.F.I. þar
sem hinn sænski verkfræðingur
sýndi myndir af skemmdum sem
stafa af því að viðloðun er ekki
fyrir hendi. Svíinn taldi marga
vegi hér sunnanlands vel til þess
fallna að leggja á þá olíumöl.
Þetta verður að teljast alrangt,
því það er kunnara en frá þurfi
að segja að flestir vegir hér vað-
óist meira og minna upp af hol-
klaka á vorin, en á slíka vegi er
þýðingarlaust að setja olíumöl.
Mjög vafasamt er að bera sam
an verð á olíumöl, malbiki og
steinsteypu án þess að gera um
leið grein fyrir endingu slitlaga
úr þessum efnum. Verð það sem
um var rætt á fundinum er mið
að við kostnað í Svíþjóð á þeim
vegum sem þar hafa verið iagðir
með olíumöl. í því er ekki tekið
tillit til þeirrra lagfæringa, sem
gera þarf á vegum áður ea
hægt er að leggja slitlagið á þá
Ekki er heldur gerð grein fyrir
því hversu miklu dýrara er að
leggja olíumöl í smáum stil eins
og t.d. hér á landi, en stórum
eins og í Svíþjóð. Má sem dæmi
nefna að eftir að Norðmenn
höfðu lagt nokkur hundruð-km
slitlags úr olíumöl var kostnaður
við verkið um það bil helmingi
meiri en hjá Svíum.
Til að halda verðinu sem
lægstu verður að vera hægt að
nota möl og sand sem harpaður
er í góðum malargryfjum, sem
næst framleiðslustað. Telur vega
gerðin það skilyrði til að hægt
sé að nota olíumöl á þjóðvegi
að nokkru ráði og hefir miðað til
raunir sínar við það. Við tilraun
ir þær sem nú er verið að gera
í Garðahreppi er notuð steypu-
möl og sandur frá Reykjavík og
Hafnarfirði, sem gerir verkið að
sjálfsögðu dýrara, ennfremur
var steinefnið þurrkað eins og
þegar um malbik er að ræða. Er
því bilið milli einföldustu gerð
ar»af malbikí og þessarar olíu
malar orðið lítið. Verð það sem
talað var um á blaðamannafund
inum er því óskilt verði á um-
ræddu slitlagi, og er hætt við að
tilraunir þær, sem gerðar eru
í Garðahreppi og Hafnarfirði
komi að mjög takmörkuðu gagni
fyrir athuganir þær á olíumöl,
sem gerðar eru vegna þjóðveg-
anna.
Er því nauðsynlegt að halda
áfram tilraunum unz úr því fæst
skorið hvernig bezt megi gera
ódýra olíumöl sem hæfir ís-
lenzkri veðráttu og umferð.
Með þetta markmið fyrir aug-
um stofnaði Banraverndarfélag
Reykjavíkur sérstakan sjóð,
Heimilissjóð taugaveiklaðra
barna, með 100 þús. kr. fram-
lagi. Forseti fslands staðfesti
skiplagsskrá sjóðsins 28. febrúar
1961, en þar segir svo í 4. grein:
„Markmið sjóðsins er það að
hrinda í framkvæmd byggingu
Dvalarheimilis handa taugaveikl
uðum/börnum, sem irjóta sér-
fræðilegrar meðferðar og þarfn-
ast í því sambandi slíkrar dval-
ar um skeið“.
Með nýju framlagi Barna-
verndarfélags Reykjavíkur og
gjöfum nokkurra einstaklinga
hefir sjóðurinn vaxið upp í 217.
503.64 krónur. í tilefni þessarar
sýningar mun barnaverndarfélag
ið enn leggja fram 50 þús. kr.
Nú hefir þessum sjóði borizt
höfðingleg gjöf. Frú Sólveig
Eggerz Ptéursdóttir hefir gefið
sjóðnum þau málverk, sem hér
eru til sýnis og sölu. Sýningunni
er ætlað að vekja athygli á fram-
angréindri heimilishugmynd og
styðja fjárhagslega að fram-
kvæmd hennar. í nafni sjóðs-
stjórnarinnar þakka ég frú Sól-
veigu þessa stórmannlegu gjöf,
þakka henni og eiginmanni henn-
ar, hr. Árna Jónssyni, þá miklu
vinnu, sem þau hafa lagt fram
við uppsetningu sýningarinnar.“
í opnunarávarpi sínu sagði
Geir Hallgrímsson borgarstjóri
m. a.:
Þótt fræðimenn hafi annars
ólíkar skoðanir á eðli og or-
sökum taugaveiklunar, eru þeir
sammála um, að taugaveiklun
sé áberandi hjá of mörgu barni
og ungmennum og sporna beri
við henni með sérstökum vernd
arráðstöfunum. Um taugaveikl-
un gildir ekki síður en um aðra
sjúkdóma, að beztu lækninga-
árangur næst með því að taka
,Hlauptu af þér
hornin4 á Akranesi
Akranesi, 14. sept.: —
„Hlauptu af þér hornin" sýndi
leikflokkur Helga Skúlasonar í
Bíóhöllinni hér í gærkvöldi. Hús
ið var nærri fullt og viðtökur
góðar.
Ef fleiri langar til að „hlaupa
af sér hornin", fá þeir tækifæri
á annarri sýningu, sem verður
í kvöld, laugardagskvöld.
sjúkdóminn sem fyrst til með-
ferðar. Stundum telja læknar og
sálfræðingar sig geta rakið tauga
veiklun fullorðinna til áfalla
einkenna í bernsku, sem sýni-
lega hefði mátt leiðrétt, ef tek-
in hefðu verið til meðferðar i
tíma.
Reykjavíkurborg hefur mæbt
þessu vandamáli með stofnun
sérstakrar sálfræðideildar skóla
og einkum þó með stofnun geð
verndardeildar barna við Heilsu
verndarstöðina, en þar njóta
mörg taugaveikluð börn sérfræði
legrar meðferðar um lengri eða
skemmri tíma.
Eg hygg, að ég geri engum
rangt til, þegar ég segi, að þessi
starfsemi hafi ekki sízt opnað
augu manna og þá fyrst og
fremst forystumanna Barna-
verndarfélags Reykjavíkur á
því, að nauðsyn var sérstaks
heimilis fyrir taugaveikluð
börn. — Slík börn ná oft ekki
bata ýmist vegna eðlis sjúkdóms
ins eða heimrlisástæðna, nema
þau eigi kost sérstaks hælis á
sama hátt og sérhæfð sjúkrahúa
eða sjúkradeildir eru starfrækt
ar fyrir aðra sjúklinga.
Stjórn Heimilissjóðs tauga-
veiklaðra barna hefur þegar
sótt um lóð fyrir stofnunina, og
er það mál nú í athugun í borg
arráði, bæði hvað snertir stað-
setningu og tengsl við aðrar
sjúkra- og uppeldisstofnanir
borgarinnar.
Þessi sýning, sem hér verður
opnuð á hinni veglyndu gjöf frú
Sólveigar Eggerz Pétursdóttur,
mun á verðugan hátt kynna á-
formið að koma upp lækninga
heimili handa taugaveikluðum
börnum, og gefur Reýkvíkingum
kost á að stuðla að framkvæmd-
um“.
Sumarsýitingunni
í Ásgrímssafni
að ljúka
SUMARSÝNINGIN í Ásgríms-
safni sem opnuð var 26. maí s.L
stendur aðeins yfir í 4 daga enn
þá. Lýkur henni sunnudaginn 22.
september. Safnið verður þá lok
að í Yz mánuð meðan komið er
fyrir nýrri sýningu, sem er sú
10. í röðinni síðan safnið var
opnað. Verður sú sýning opnuð
sunnudaginn 6. október.
Þessi sýning sem nú er að
Ijúka hefur í sumar verið sótt
af fjölda erlendra gesta.
Ásgrímssafn, Bergstaðastræti
74, er opið sunnudaga, þriðju-
daga og fimmtudaga frá kL
1,30—4.
NA tS hnútor
51/ 50 hnútar
X SnjóÁunð
• ÚSi
17 Skúrir
S Þrumur
'Zrraii
KuUoM
H HaS \
HAUSTLEGT var um að lit- bæði í Jökulheimum og á
ast í gærmorgun vestan til Hveravöllum. Vestan stormur
á landinu. Þá var allhvasst var á hafinu suður undan og
á norðvestan með hellidembu vont í sjóinn, nærri 10 metra
og krapaéljum. Á Horni var háar öldur hjá veðurskipinu
hvasst, eða 11 vindstig. Klukk India.
an 9 var snjókoma og frost