Morgunblaðið - 02.10.1963, Blaðsíða 13

Miðvikudagur z. okt. 1963
MORGUNBLAÐIÐ
13
Denning lávarður:
Réttsýnn dómari
- en umdeildur

DENNING lávarður, sem
rannsakað hefur mál Pro-
fumo, fyrrverandi hermála-
ráðherra Bretlands og fyrir-
sætunnar Christine Keeler, og
hirt um það ýtarlega skýrslu,
hefur um langt skeið verið
talinn með beztu og réttsýn-
ustu dómurum Bretlands, þótt
ekki hafi nafn hans fyrr verið
svo mjög í hámæli háft. Hann
hefur verið umdeildur meðal
starfsbræðra sinna, sökum
skoðana á réttarfari og hlut-
vcrki dómara, hinir lærðustu
lögfræðingar og stúdentar
hafa dáð hann mjög en marg-
ir harðsvíraðir málafærslu-
menn gagnrýnt hann.
Grundvallar sjónarmið
Dennings lávarðar lýsir sér
í þessum orðum hans „Ég er
dómari og læt því ávallt rétt-
lætið sitja í fyrirrúmi“. Hann
hefur síðan bent á, að dóm-
arar hallist of mikið að því
að taka lögin fram yfir rétt-
lætið ,binda sig um of við laga
bókstafinn. Og hann hefur
lagt á það áherzlu, að rétt-
lætiskennd manna fari ekki
eftir greind þeirra.
Denning lávarður, er sagð-
ur einkar aðlaðandi maður,
gæddur stakri háttvísi og
ávallt boðinn og búinn til að
veita þá aðstoð, er hann má,
til lausnar hverjum vanda.
Hann er maður hávaxinn og
grannur vexti, settlegur í
framkomu, ekki sérlega mik-
ill samkvæmismaður, enda
mjög sjálfstæður í skoðunum
og sjálfum sér nógur og hefur
ætíð unnið geysimikið. Hann
er sagður með afbrigðum
heiðarlegur, hann þoli jafn-
vel ekki smávegis „hvítalyg-
ar“.
★ ★ ★
Tom Denning fæddist fyrir
64 árum í smáborginni Whitc-
hurch í Hampshire. Faðir
hans var smákaupmaður og
var alla tíð mikil samheldni
innan fjölskyldunnar. Börnin
voru alin upp við strangan en
réttsýnan aga. Tom gekk fyrst
í barnaskóla í Whitechurch,
síðan í framihaldsskó'la í And-
over og þar vann hann sér
styrk til háskólanáms í Ox-
ford. Þar lagði hann stund á
stærðfræði, en nokkurt hlé
varð á námi hans vegna
heimsstyrjaldarinnar fyrri,
er hann gegndi herþjónustu.
Eftir styrjöldina lauk hann
prófi í stærðfræði og stundaði
síðan kennslu í eitt ár. Þá
sneri hann aftur til Oxford
og hóf laganám. Eftir átta
mánaða lestur hlaut hann
námsstyrk, sem þar var vöi
á og lauk prófi fljótlega.
Næstu árin vann Tom
Denning fyrir sér með venju-
legum lögfræðistörfum í Lon-
don og víðar og var orðinn
45 ára, er hann hóf mála-
færslu svo nokkru næmi. Árið
1948 varð hann hæstaréttar-Skýrsla
dómari og fóru þá margir
dómar hans að vekja athygli.
★ ★ ★
Denning tók sæti í lávarða
. hí pom
1;V.

i
Tæknideild tek-
in til stnrfa
d Akuieyri
Akureyri, 1. október.
IÐNSKÓLI Akureyrar var settur
í dag. Áætlaður nemendafjöldi í
vetur er um 150 og þar að auki
20—30 í enskunámsflokkum, sem
skólinn heldur uppi. Skólinn á
veið mikinn húsnæðisskort að
etja og starfar á fjórum stöðum
í bænum. 11 kennarar eru við
skólann í vetur, þar af 1 fasta-
kennari, Aðalgeir Pálsson, símac
verkfræðingur, auk skólastjór-
ans, Jóns Sigurgeirssonar.
Þá tók til starfa í dag undir-
búningsdeild tækniskólans á
Akureyri, sem Iðnskólanum hef-
ur verið falið að sjá um í sam-
starfi við Vélskólann í Rvík. Er
hér um merka nýjung að ræða
og vonandi vísir að reglulegum
tækniskóia hér Norðanlands.
Deildin er skipuð 13 nemendum
og er starfrækt í Geislagötu 5.
Kennslugreinar eru íslenzka,
danska, enska og þýzka, almenn-
ur reikningur, algebra, flatar-
málsfræði, hornafræði, eðlis-
fræði og efnafræði. Að loknu
prófi eftir 1 vetur öðlast nem-
endur rétt til inngöngu í tækni-
skóla í Noregi, Danmörku eða
fslandi og prófverkefnin verða
mörg hin sömu og í hliðstæðum
skólum í Danmörku.
Kennarar verða Aðalgeir Páls
son, símaverkfræðingur, Aðal-
steinn Jónasson, efnaverkfræð-
ingur, Skúli Magnússon og Jón
Sigurgeirsson, skólastjóri.
— Sv. P.
Dennings
lávarðar hefur
þúsunda

Denninij lávarður
og seinni kona hans. Fyrri
lézt sköminu eftir 1940.
kona lávarðarins
deildinni árið 1957, en undi
illa veru sinni þar, einkum
þar sem honum fannst ekki
gefast næg tækifæri til um-
bóta á brezku löggjöfinni.
Honum var það því til mikill-
ar gleði, er hann var skipaður
einn þriggja forseta hæstarétt
ar, því að hvergi gefast betri
tækifæri til persónulegra
áhrifa á lög og dóma, — enda
hefur hann sjálfur sagt í
gamni, að þar sem hann skipi
embættið ásamt tveimur
mönnum öðrum, megi í það
minnsta telja möguleikana á
réttlátum dómsúrskurði einn
á móti þremur.
★ ★ ★
Denning lávarður vann að
rannsókn Profumo-Keeler
málsins í þrjá mánuði, að
beiðni Macmillans, forsætis-
ráðherra Bretlands. Óskaði
Macmillan einnig eftir þvi, að
rannsakaðar væru allar gróu-
sögur um siðspillingu brezkra
ráðamanna, er spunnust út af
málinu, og athugað hvort þær
þegar selzt í hátt á 2. hundrað
eintaka.
ættu að við einhver rök að
styðjast. Denning yfirheyrði
160 manns úr öllum stéttum
hins brezka þjóðfélags eða
„allt ofan frá Macmillan for-
sætisráðherra niður til síma-
vændiskonunnar Mandy Rice-
Davies“ eins og brezku blöðin
orða það. Hann rannsakaði
allar þær hneykslissögur, sem
á kreik höfðu komizt og yfir-
heyrði þá, sem bendlaðir voru
við þær.
Er skýrsla lávarðarins hafði
verið vélrituð, var hún fengin
forsætisráðherranum til at-
hugunar. Hann reifaði málið
við meðráðherra og einmg
leiðtoga stjórnarandstöðunn-
ar, Harold Wilson, — og að
lokum var ákvörðun tekin um
að láta prenta skýrsluna og
birta hana almenningi. Hefur
hún þegar selzt í hátt á annað
hundrað þúsund eintaka.
Næstu daga mun Morgun-
blaðið birta úrdrátt úr
skýrslu Dennings lávarðar.
Sjá bls. 20.

Fcngu gamm-
flyðrur
Akranesi, 30. september.
TRILLUBÁTAR réru héðan báða
daga, laugardag og mánudag.
Þeir voru 8 á sjó. Aflinn á ýsu-
lóðina var um 800 kg. á bát
á 6 bjóð og bæði minna og meira.
Sæbjörg fiskaði á skötulóð
gammflyðru 200 pund að þyngd
og Sæljón eina lúðu 130 pund að
þunga. Sigurður á Bensa missti
eina gammflyðru á þriðja hundr
að pund, að hann hugði. Ekki
komst hún upp að borði, en Sig-
urður sá glytta í hana, er hún
vatt sig af lóðinni, sleit ekki
tauminn, en öngullinn hefur
staðið svona grunnt í henni. —
Oddur.

Gísli Árnason bóndi
Helluvaði — Minning
GÍSLI Árnason, bóndi á Hellu-
vaði í Mývatnssveit, andaðist í
sjúkrahúsinu á Akureyri 1. sept-
ember sl. eftir stutta legu. Hann
var flut+ur heim og jarðsettur
að Skútustöðum 11. september.
Höfðu sjötíu Mývetningar komið
til móts við kistuna á heiðar-
brúninni fyrir ofan Helluvað
nokkrum dögum fyrr og fluttu
hana með söng heim í sveit. í
Skútustaðakirkju talaði fyrst sr.
Gunnar í Kópavogi, bróðir Gísla,
og síðast sóknarpresturinn, sr.
örn Friðriksson, en kór söng
undir stjórn Jónasar Helgasonar
á Grænavatni. Við jarðarförina
var fjölmenni.
Gísli á Helluvaði var fæddur
31. marz 1899 að Skútustöðum,
sonur Árna Jónssonar, sem þar
var prófastur og alþingismaður.
einn af höfuðklerkum síps sam-
tíma, og konu hans, Auðar
Gísladóttur frá Þverá í Dal-
mynni. Gísli ólst upp hjá for-
eldrum sínum, á stóru myndar-
og menningarheimili, unz hann
fór í búnaðarskólann á Hvann-
eyri og útskrifaðist þaðan. Síðan
sigldi hann til Noregs og kynnti
sér þar aðallega silunga- og
laxaklak og var einn helzti braut
ryðjandi þess hér, en starfaði
stutt að þeim málum. En sjálf-
ur var hann svo ágætur lax-
veiðimaður alla tíð. Hann bjó á
Skutustöðum í eitt ár, en reisti
síðan bú á Helluvaði og kvænt-
ist (1924) Sigríði, dóttur Sigur-
geirs Jónssonar bónda þar og
Sólveigar Sigurðardóttur. Bjuggu
þau Sigríður og Gísli síðan á
Helluvaði alla tíð, og síðustu ár
ásamt Árna syni sínum og konu
hans ídu Þorgeirsdóttur. önnur
börn þeirra eru: Auður, starfar
í Landsbankanum hér, Sólveig, í
Washington, Þorbjörg Sigríður,
gift Jóni Árna Sigfússyni í Vog-
um í Mývatnssveit. Á Helluvaði
hefur verið tví- og þríbýli og
margar umbætur gerðar á jörð-
inni af þeim dugnaðarbændum,
sem þar hafa verið.
Gísli á Helluvaði var merkur
bóndi, þótt ekki byggi nann
stórbúi. En hann bjó vönduðu
og góðu búi, því hann var mikill
og ötull verkmaður, vandvirkur
og hirðusamur. Hann hneigðist
að búskap frá æsku, hafði af
honum yndi og ánægju og stund-
aði skepnur sínar af mikilli
natni og nákvæmm. En hann var
óhlífinn við sjálfan sig og stóð
meðan stætt var í sjúkdómi sín-
um. Hann var hæglátur maður,
óágengur og afskiptalítill um
opinber mál. Samt var hann
fylginn sér og hafði eindregnar
skoðanir, ekki sízt. á ýmsum bú-
málum. T. d. óttaðist hann
snemma það, sém honum pótti
misnotkun á tilbúnum áburðx við
ræktun og á ýmsum efnum til
sprautunar á gróðri. Hefur það
sjónarmið nú um skeið verið
mikið rætt víða erlendis.
Gísli á Helluvaði var einnig
vel að sér í ýmsum öðrum grein-
um, fróður um skáldskap og
hafði næmt eyra fyrir kveðskap
og kunni mikið af kvæðum.
Hann fylgdist vel með í mörgum
nýjungum samtíma síns,' var ræð
inn og góðlátlega kíminn, ekki
sérlega mannblendinn, en gest-
risinn hjálpsamur og tillaga-
góður. í honum sameinuðust
ýmsir gamlir og góðir eiginleikar
íslenzkra bænda, ötul og þrot-
laus vinna, og svo hagnýt ný
þekking, en jafnframt andlegur
áhugi og mennt. í öllu dagfari
var hann mildur og góður,
vam,mlaús öðlingsmaður, sera
ánægja er að hafa kynnzt.
V.Þ.G.