Morgunblaðið - 10.12.1963, Blaðsíða 17

!»riSíu<?a gnr 10. des. 1963
MORGU N BLAÐIÐ
17
Rosa B. Blöndal
Fegurðarsamkeppni og
Myndir úr dagbók lífsins
##
ER þér nokkur forvitni á að sjá
fegurðarsamkeppni og Myndir úr
dagbók lífsins. Svo heitir ný is-
lenzk kvikmynd, sem sýnd er í
Tjarnarbæ um þessar mundir.
Nú hafa ýmsir stjórnmálamenn
«g margir þjóðmála fyrirmenn
lengi sýnt þessari þjóð fram á
það, að hún þurfi nauðsynlega að
fá litlar kvikmyndir inn á heim-
ili sín í staðinn fyrir bækur.
Nú er verið að sýna þessa kvik
mynd í Tjarnarbæ.
Myndin er á borð við beztu
íkáldsögur að því leyti, að það
ótrúlegasta, sem þar sést, er jafn
satt eins og það er ótrúlegt.
Myndin er skemmtileg á stund-
um og víða falleg, en líka sorg-
leg eins og skáldsaga og mann-
lif.
Sennilega er hún bönnuð börn-
um og unglingum innan 16 ára.
Myndin er leikin af ólærðum
leikurum. Mér finnst hún mjög
vel leikin.
í myndinni er lítill drengur,
gem kemur of seint í skólann,
jafnvel eftir það, að hann hefur
í innilegu samtali við kennara
sinn lofað honum því, að nú skuli
hann alltaf mæta á réttum tíma.
— Hann kemur samt of seint.
þessi niðurlæging frammi fyrir
skólafélögum og sársauki yfir að
bregðast loforði hendir hann,
vegna þess að báðir foreldrarnir
hugsa meira um sitt skemmtana-
líf og ýmsa kunningja sína, held-
ur en um fallega, litla drenginn
sinn.
Drengurinn fór hvað eftir ann-
að of seint að sofa vegna skeyt-
ingarleysis, var stundum auk
þess vakinn um miðjar nætur af
hávaða í saumaklúbbnum eða
spilafélögum föður síns.
Móðirin vakti hann síðan
næsta morgun seinna en á síð
ustu stundu, tími vannst ekki til
að láta hann borða neitt. Flótta-
og sársaukasvipur drengsins,
vandræðin og skömmustan, sem
skín af honum öllum, bæði and- I
lits- og líkamssvip, er aðdáanlega
vel leikið.
Næsta auðmýking þessa sama
drengs, sama morgun, er hvíldar-
og hressingarstundin í skólan-
um, þegar börnin taka brauðið
sitt upp og fara að borða. Það
er vel skilið hjá litla leikaranum
og vel sýnt, hvernig líkamsstell-
ingin öll eins og hniprar sig sam-
an til þess að reyna að fela þessa
vöntun með sjálfum sér, þar sem
hann situr hnípinn í bekknum og
drúpir höfði.
Lítil stúlka tekur eftir vand-
ræðum drengsins, hvernig hann
er að reyna að skýla eymd sinni
með saman hnipruðum líkama.
Hún laumar til hans brauðsneið
undir borðið.
Börnin tvö leika þetta svo vel,
að vara máttu þig að vera ekki
með tár í augum, næst þegar
kveikt er. ,
Það sést vel, að þessi lífsað-
staða verður auðmýkjandi fyrir
barnið, eins er það að koma ó-
þveginn í skóla í óhreinum föt
um, oft með rifnar bækur eftir
yngri börnin.
Barn gefst að lokum upp, sem
þannig er meðhöndlað, og lend
ir í uppreisn bæði við heimili og
skóla.
Myndin sýnir margt, sem við
þekkjum úr eigin lífi og af sam-
skiptum við aðra. Hún er mynd
bæði af sonum og dætrum
Reykjavíkur. Hjálpsemi litlu
stúlkunnar t.d. er skemmtileg
mynd af áberandi einkenni Reyk-
víkinga, bæði ungra og gamalla.
Oft hef ég séð börn og unglinga,
bæði í strætisvögnum, verzlun og
á götu, rétta hönd sína fram af
sams konar elskusemi, eins og
litla stúlkan í myndinni.
Um daginn sögðu blöðin, að nú
yrði giftum konum leyft að taka
þátt í fegurðarsamkeppni. Þessi
mynd er einmitt mynd af feg-
urðarsamkeppni giftra kvenna.
Sumir óska þess, að þeir hefðu
getað séð í sjónvarpi, hvernig
hamingjubarn lítur út á þeirri
stundu, sem fjöregg hamingjunn-
ar skyndilega brotnar. í þessari
mynd er hægt að sjá, hvernig
börn líta út, þar sem fjöregg
hamingju þeirra er smátt og
smátt brötið niður. Þar er líka
hægt að sjá, hvort það er mikils
eða lítils virði að gefa börnum
sínum fæðuna á réttum tíma. Öll
börn þurfa fæðu árla morguns,
bæði smá og stór. Það er hætt við
fleiri brestum í meðferð á barni,
þegar jafnvel svo alvarlegur hlut-
ur er vanræktur.
Kona, sem rækt hefur einföld-
ustu skyldur sínar af trúmennsku
við börn sín, og finnst samt, að
hún hafi svo sem ekkert afrek-
að, getur fengið að sjá á þessari
mynd, hvernig fer, ef dyggðin er
afrækt.
Konur geta séð, að þetta er
dagleg fegurðarsamkeppni giftra
kvenna. Þær geta líka séð, að eng
inn klappar fyrir þeim, né birtir
af þeim myndir eftir ýmsa sigra.
En launin eru gleði barna og
hamingja.
Heimilisfeður geta líka séð
þarna sinn þátt.
Myndin sýnir þér mjög áþreif-
anlega hver mismunur er á laun-
um dyggðar og ódyggðar, þar sem
það stendur af sér í beinu hlut-
falli, sem oft er, en þó ekki
ætíð.
Þeir menn, sem lagt hafa á sig
mikið erfiði og fórnað tíma sín-
um í það að gjöra þessa mynd,
eiga þakkir okkar allra skildar.
Þeir gera þetta til þess að vekja
athygli á því, hve oft þarf litla
breytingu til þess að bæta allt:
Sjálfsstjórn til þess að vinna ein-
falt skyldustarf.
Þeim verður bezt launað fram-
takið með því að skoða mynd-
ina og láta hana vekja hugann
til umbóta.
Rósa B. Blöndals.
27 höfundar vátna um
Matthías Jochumsson
BLAÐINU hafa borizt fjórar
nýjar bækur frá Bókaforlagi
Odds Björnssonar á Akureyri.
Fyrst skal getið bókarinnar
„Skáldið á Sigurhæðuim“, safn
ritgerða uim þjóðskáldið Matt-
ihías Jochumsson eftir 27 höf-
unda.
Davíð Stefánsson skáld frá
Fagraskógi hefir tekið bókina
saman og segir hann í inngangs-
orðuim,
„Greinar þær, sem hér birtast
á vegurn Matthíasarfélagsins á
Akureyri, hef ég, að tveim undan
skildum, tínt saman hvaðan æva
úr prentuðum riturn. Ræður ald-
ur þeirra og stafrófsröð höf-
unda skipulagi bókarinnar að
*nestu. Hefur hún að geyma all-
verulegan hluta þess, sem skráð
hefir verið uim séra Matthías
Jochumsson.
Bókinni er ætlað að kynna
mönnum Mf og starf þjóðskálds-
ins, »g þass er vænzt, að hún
á þann hátt verði sem alilra fleist
um ti;l gleði og sálubótar."
Höfundar greinanna um séra
Matthías eru:
Þorsteinn Gíslason, Guðmund-
ur Hannesson, Guðmundur Finn-
bogason, Einar H. Kvaran, Árni
Pálsson, Stefán Stefánsson, Val-
týr Guðmundsson, Gunnar Gunn
arsison, Jóhann Sigurjónsson,
Friðrik J. Bergmann, Sigurður
Guðmundsson, Jakob Kristins-
Son, Geir Sæmundsson, Eiríkur
Briem, Kristján Albertsson, Sig-
urður Nordal, Steingrímur Matt-
híasson, Benjamin Kristjánsson,
Friðrik J. Rafnar, Guðmundur
Árnason, Richard Beck, Rögn-
valdur Friðriksson, Steindór
Steindórsson, Jónas Jónsson,
m
Sr. Matthías með dótturson sinn.
Guðrún Sveinsdóttir, Steingrím-
ur J. Þorstemsson og Davið Ste-
fánsson.
„Þegar himnarnir opnast“ er
40 síðna bók eftir Arnald Árna-
son. í formála segir höfundur að
tilgangur bókarinnar sé að sýna
fram á með reynslusönnunum, að
hægt sé að ná sambandi við
framlífsmenn eftir leið raunvís-
inda. Höfundur segir ennfremur
að sér sé ekki kunnugt um að
áður hafi verið gerð grein fyrir
þessari leið og flestir menn muni
telja hana óhugsandi.
Á kápuhlíf bókarinnar segir
svo um höfundinn: „Höfundur
er víðlesinn og fróður um trúar-
bragðasögu og dulvísindi og hef-
ir hann í riti þesisu fléttað þau
fræði saman við dularreynslu
sjálf sín. Leitast hann við út frá
þessuim forsendum að sanna, að
íramUf manna sé aðeins náttúru-
legt framihald þessarar jarðvist-
ar, og hvetur til að þau fræði
verði rannsökuð að hætti raun-
vísinda. Höfundur er djarfur í
máli, hiklaus í skoðunum og seg-
ir marga nýstárlega hluti.“
Þá er að geta nýrrar skáld-
sögu eftir frú Ingibjörgu Sigurð-
ardóttur sem ber nafnið „Læknir
í leit að hair.'ngju.“ Þetta er 7.
skáldsaga höfundar 134 blaðisíð-
ur að stærð og fjaltlar um kafla
úr lifshlaupi ungs læknis og hjúk
runarkonu.
Loks hefir blaðinu borizt ung-
lingasagan „Bardaginn við
Brekku-Bleik.“ Er það unglinga-
saga eftir Hjört heitin Gíslason.
Hafði hann lokið við að skxifa
sögu þessa áður en hann lézt á
síðasta ári. Áður hafði Hjörtur
skrifað 3 barna- og unglingabæk
ur, er allar hafa fjallað um sam-
líf dýra og barna eða unglinga.
Allt og allir eiga
sér öruggt sæti
í huga mínum
Mitt kæra ísland. Ég leyfi
mér að ávarpa þig þannig,
þar sem hluti af sjálfri mér
var eftir á fslandi, þegar ég
snéri aftur hingað til Þýska-
lands: Mér auðnaðist að dvelj-
ast lengur á íslandi en flest-
um öðruim ferðamönnum eða í
sjö_ heilar vikur.
Á Hótel Garði spurði mig
ung stúlka: „Af hverju komuð
þér eiginlega hingað til ís-
lands?”'Þegar ég leit undrandi
á hana, bætti hún við: „Fyrir
mér er það fegursta land í
'heimi. En þó langar mig til að
vita, hvers vegna útlending-
ar koma hingað”. Þá hafði ég
ekki annað svar á reiðum
hönduim en þetta: „Það hefur
lengi verið von miín. og draum
ur að sjá þessa sérkennilegu
eyju”. — En í dag mundi ég
vita betur, hverju ég ætti að
svara, en þá, þegar ég var
nýkomin til landsins. Gunnar
Gunnarsson og Sigurður Þór-
arinsson hafa í formála og
inngangi að einni hinna fall-
egu bóka um ísland sagt
mi'klu betur en mér er unnt,
hvað þú, ísland, ert og hvern-
ig þú kemur útlendingnum fyr
ir sjónir. Einhvers staðar las
ég þð þessa setnmgu, sem eg
skrifa nú niður eftir minni og
hljóðar eitthvað á þessa leið:
„ísland skýtur útlendingum
nánast skelik í bringu í allri
sinni mekt eins og það óhjúp-
að grænuim skógum og safa-
miklum ekrum kunngerir hið
hræðilega miskunnarleysi nátt
úrunnar.”
Þessi setning lýsir einkar
vel minni fyrstu reynslu.
Agndofa og skelfingu lost-
inni mættu hin rjúkandi eld-
fjöill mér, vellandi gufu- og
leirhverir, víðáttumiklar
hraunbreiður í öræfum lands-
ins og rykmökkur yfir þjóð-
vegunum. Mér birtust hinir
ísköldu, fjarlægu jöklar, vog-
skorna strandilengjan og ein-
manalegir og dreifðir sveita-
bæir. Ég sá dynjandi straum-
fail hinna stóru fossa og yfir-
gefin býli, þar sem sauðfé og
hestar leituðu sér skjóls milili
hruninna veggjanna. Þegar
slík sjón mætir manni á sama
tíma og þrumuskýin hrannast
upp og rigningin er í þann veg
inn að skella á, þá virðist
manni sem það vonleysi, sem
þó enn var bærilegt, sé að ná
hámarki sínu. Og ef maður
stendur svo skyndilega á
barmi djúpra gjáa eða á kletta
snös, getur hið hrellda hjarta
‘þó enn fundið hald og traust
hjá vingjarnlegum manni eða
konu eða í vinalegu hneggi
hins íslenzka smáihests, sem
smeygir mjúkum flipa sínum
í'hönd manns, eða við það að
sjá hinar óteljandi ær með
kátu lömibunum, sem setja
vissulega sterkan svip á feg-
urð hins eyðilega lands.
En maður spyr sjálfan sig,
kæra ísland: „ Hvernig er
hægt að elska þig sem átthaga
sina?” Svo gerist það einhvern
daginn, að hinn stóri sann-
leikur rennur skyndilega upp
fyrir hinu hrellda hjarta: Ótt-
inn við miskunnarleysi nátt-
úrunnar er jú ekkert annað
en merki þess, hve maðurinn
hefur í sjálfþótta sínum fjar-
lægst aMt hið heilaga og upp-
runalega í lífinu sjálfu. Og
þegar maður þannig lærir að
beygja sig í auðmýkt fyrir
mikilleik náttúruaflanna og
að skynja óljóst hinn'eilifa
gang lífsins, virðist manni sem
maður sjálfur og hið litla
hjarta manns sé ekki meira
virði en rykkornið, sem dans-
ar í vindinum. Já, þannig hef-
ur þú, mitt kæra ísland, gef-
ið manninum svo dýrmæta
gjöf, að hann hilýtur að vera
þér þakklátur, það sem hann
á eftir ólifað, þér og almætti
náttúrunnar. Öll hræðsla og
kvíði er nú horfinn, en augun,
sem áður störðu agndofa, sjá
nú aðeins mikilleik og fegurð.
Ég er nú aftur komin á
heimili mitt í Norður-Þýska-
landi og nýt hinna vingjarn-
legu og frjósömu átbhaga
rninna — og þó hef ég heim-
þrá til þín, ísland. Til þín, til
mikilleiks þíns og hrjúfleika.
Með þakklæti sendi ég þér
kveðju mína, dularfulla land.
Ég bið að heilsa víðáttu þinni,
ég bið að heilsa litlu býlunum
með sínum litlu, grænu görð-
um, fjöllunum, sem eru orðin
mér hjartfólgin, og þó sérstak-
lega Heklu, Snæfellsjökli, sem
ég með sjálfri mér kalla jafn-
an hið heilaga fjail, hinum
smáa Keili, stóru fjöllunum í
öræfum landsins og umihverfi
Mývatns. Ég bið að heilsa
útsýninu á Skarði, sem stend-
ur skammt frá Heklu, þar sem
ég d'valdist kyrrlátUstu viku
ævi minnar hjá svo elsku-
legu fóiki, þar sem ég sat tíð-
um í birkikjarrinu á bæjar-
hólnum og lærði að elska
þig, ísland. Ég bið að heilsa
fjörlega 'höfuðstaðnum,
Reykjavík, og iðnu, duglegu
og vingjárnlegu borgarbúun-
um, litlu tjörninni með sínum
vinalegu og vel hirtu skrúð-
görðum og öllum vatnafuglun-
um. Æ, ég veit bara alls ekki,
það er svo margt, sem mig
langar til að heilsa. Framar
öllu bið ég þó að heilsa fólk-
inu, sem opnaði mér, útlend-
ingnum, hjarta sitt á Hótel
Skjald'breið, Hótel Garði,
Hótel Varðberg á Akureyri,
Hótel Reynihlíð við Mývatn, í
verzlunum miðbæjarins í
Reykjavík og á ferðaskrifstof-
unni, ég bið að heilsa fólkinu,
sem talaði vingjarnlega við
mig eða gaf mér elskulegt
augnatillit á höfninni, í áætl-
unarvögnunum eða á bekkj-
um skrúðgarðanna. Þá bið ég
einnig að heilsa elskulegu og
rosknu konunni í hinum fall-
ega þjóðbúningi, sem var sam-
ferða mér í áætlunarbílnum
frá Akureyri til Blönduóss.
Og einni kveðju vil og má ég
ekki gleyma: Ég bið að heilsa
m.s. Fjallfossi og vingjarnlegri
og elskulegri áhöfn hans, þar
á meðal skipstjóranum. Þetta
góða skip bar mig frá Ham-
borg yfir hið víðáttumibla haf
til íslands, og aldrei mun ég
gleyma þeirri sýn, sem blasti
við Okkur eftir ónæðissama
nótt á hafinu: í morgunsól-
inni heilsuðu ísbreiður Eyja-
fjallajökuls okkur, þar sem
þær gnæfðu yfir hafið, í þann
mund sem við fórum fram hjá
Vestmannaeyjuim. M.s. Detti-
foss flutti mig til baka til
átthaga minna, honum sendi
ég einnig kveðju mína.
Þetta er aðeins lítill úr-
dráttur úr öllu því, sem ég
bið að heilsa í hjarta mínu.
Það má ekkert og enginn
hafa á tilifinningunni, að ég
haifi gleymt honuim, þótt ég
hafi ekki nefnt hann. Allt og
allir, sem sýndu mér vinsemd
og velvild, jafnvel litlu hest-
arnir og hundarnir, eiga sér
öruggt sæti í huga mínum.
Kæra ísland, það að mér
skuili hafa hlotnazt sú gæfa
að hafa kynnzt þér svo vel,
mun gera mig þakkláta og
hamingjusama til æviloka.
Elisabeth Fichter.