Morgunblaðið - 19.01.1964, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 19. jan. 1964

Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árm Garðar Kristinsson.
■ Útbreiðsiustjori: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskrifturgjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakió.
ÞJOÐIN VERÐUR
AÐ FÁ VINNUFRIÐ
Tjað er áreiðanlega ekki of
* djúpt tekið árinni þó full-
yrt sé að allur almenningur á
íslandi sé orðinn leiður á hin-
um stöðugu vinnudeilum og
verkföllum, sem herja at-
vinnuvegina og þjóðfélagið.
Einu stórverkfallinu er ekki
svo lokið að ekki taki við verk
föll einstakra launþegasam-
taka, stundum fámennra,
stundum fjölmennra. Oft hafa
vinnustöðvanir örfámennra
verkalýðsfélaga stórkostleg
áhrif á alla þjóðfélagsstarf-
semina og geta jafnvel lamað
framleiðslustarfsemi þjóðar-
innar um lengra eða skemmri
tíma.
Það hefur margsinnis verið
sagt, að meðan verkalýðs-
stéttin var fátæk og umkomu-
laus og tekjuskipting í þjóð-
félaginu ójöfn, hafi verkföll
átt rétt á sér sem tæki til þess
að bæta og jafna lífskjörin.
En síðan almenn velmegun
skapaðist og lífskjörin jöfnuð-
ust hér á landi meira en í
flestum, ef ekki öllum öðrum
löndum, eru verkföll orðin úr
elt baráttutæki, sem oft hafa
valdið stórfelldu tjóni og átt
ríkan þátt í að skapa margs
konar jafnvægisleysi og upp-
lausn í þjóðfélaginu.
VOÐI FYRIR
DYRUM
Tvað er þess vegna svo komið
* hér á landi, að óhjá-
kvæmilegt er að freista nýrra
leiða til þess að tryggja vinnu
frið og sættir milli vinnu og
fjármagns. Launþegasamtök-
in verða að beina athygli sinni
?í vaxandi mæli frá tímakaup-
inu til nýrra og raunhæfari
úrræða til þess að tryggja og
bæta lífskjörin. Hér í blaðinu
hefur oftlega verið bent á
ýmsar nýjar leiðir í þessu
skyni, þar á meðal aukna
ákvæðisvinnu, vinnuhagræð-
ingu, ágóðahlutdeild í at-
vinnurekstri, almennings-
hlutafélög, samstarfsnefndir
launaþega og vinnuveitenda
og ýmislegt fleira, sem stuðl-
að getur að bættri sambúð
verkalýðs og atvinnuveit-
- enda. Örugg og ábyrg rann-
sókn á raunverulegri greiðslu
getu bjargræðisveganna er
einnig lífsnauðsynleg. Niður-
stöður þeirrar rannsóknar,
sem framkvæmd væri af
stofnun, sem báðir aðilar
gætu treyst, yrði þjóðin síðan
að virða, jafnt atvinnurek-
endur sem launþegar.
Endurskoðun vinnulöggjaf-
arinnar er einnig mjög nauð-
R Ú S S A R sendu hund og
Bandaríkjamenn apa, en þeg-
ar röðin var komin að Frökk-
um kusu þeir að senda —
Félicie.
Þessi fyrsti fulltrúi franskr-
ar tæknimenningar í himin-
geimnum er jafnframt verð-
ugur fulltrúi hins margróm-
aða franska yndisþokka og
kvenlegra töfra. Félicie er
hreikræktaður Parísarbúi og
segist hvergi una sér eins vel
og í göturæsum heimaborgar
sinnar, einkum þegar rökkva
tekur undir Signubrúm og rott
ur og mýr fara á kreik.
Eldskírnina hlaut Félicie
synleg til þess að draga úr
átökum milli verkalýðs- og
vinnuveitenda og stuðla að
auknu öryggi í málamiðlun-
arstarfinu.
Um það þarf ekki að fara í
neinar grafgötur, að ef íslend-
ingum ekki tekst að tryggja
vinnufrið í þjóðfélagi sínu
betur en raun ber vitni und-
anfarin ár, þá er voði fyrir
dyrum. Þá hlýtur framleiðslu
starfsemi okkar að dragast
saman, arðurinn sem dreginn
er í þjóðarbúið að minnka og
sífellt jafnvægisleysi að setja
svip sinn á þjóðarbúskapinn.
íslenzk króna yrði þá eins og
strá í vindi skekið. Gengis-
fellingar og verðbólgusveiflur
héldu áfram, og stöðnun og
kyrrstaða héldi innreið sína.
Þetta má ekki henda. Við
verðum að tryggja vinnufrið-
inn, vaxandi framleiðslu og í
skjóli hennar bætt lífskjör
almennings á íslandi.
FISKVEIÐILÖG-
SAGAN OG
LUNDÚNARÁÐ-
STEFNAN
Í fiskimálaráðstefnunni i
^ London hefur nú komið
fram tillaga, þar sem gert er
ráð fyrir að fiskveiðilögsaga
strandríkis miðist í raun og
veru við 6 mílur. í tillögunni
er þó einnig rætt um það, að
á næsta 6 mílna svæði, sem
tekur við fyrir utan hinar
fyrri 6 mílur, megi fiskiskip
annarra þjóða, sem undirrita
samninginn eða hafa um
langt skeið veitt á þessu
svæði, stunda veiðar. Loks
eru í tillögunni bollalegging-
ar um það, að sérhver þjóð
geti dregið úr veiðum fiski-
skipa annarra þjóða á ytra 6
mílna svæðinu, ef samkomu-
lag allra hlutaðeigandi næst
um það mál.
íslendingar og Norðmenn
hafa að sjálfsögðu neitað að
fallast á þessu tillögu og vilja
engan hlut að henni eiga.
Ennfremur hafa Danir lýst
því yfir, að þeir muni ekki
fallast á neinar undanþágur
frá 12 mílna fiskveiðilögsögu
fyrir hönd Grænlendinga og
Færeyinga.
Deilunni um fiskveiðitak-
mörkin hefur verið ráðið til
lykta að því er snertir okk-
ur íslendinga. Bretar og aðr-
ar fiskveiðiþjóðir hafa viður-
kennt 12 mílna fiskveiðitak-
mörk okkar og undanþágur
þær, sem Bretar fengu til þess
að veiða innan 12 mílna mark fiskveiðitakmarkanna við
anna um 3ja ára skeið, fallastrendur landsias til þess að
18. október sl., að lokinni
tveggja mánaða strangri þjálf-
un hjá M. Grandpierre, for-
stjórn C.E.R.M.A. (Rannsókn-
arstofnun franska ríkisins í
fluglæknisfræði). Yfir send-
inni Sahara tókst geimflaug á
loft og þaut upp í 152 km hæð.
Innanborðs svaf Félicie vær-
um blundi, henni hafði af
stakri tillitssemi verið gefinn
dálítill skammtur af svefnlyfi
svo hún kæmist klakklaust og
án þess að fá taugaáfall fram
hjá fuglum himinsins.
Nýjustu fréttir af Félicie
herma að hún hafi verið kos-
in heiðursfélagi í hinum virðu
lega franska kattafélagsskap
„Cercle Félin de París.“
Hann skilur dýramál
KONRAD Lorenz er maður
nefndur. Hann er talinn mesti
dýrasálfræðingur vorrar ald-
ar og stjórnar Max Panck-
stofnuninni í Seewiesen við
Wien. Hefur hann samið
margar bækur um rannsóknir
sínar á sálarlífi ýmissa dýra
og þykja þær svo merkilegar
og skemmtilegar aflestrar að
sumar þeirra hafa runnið út
í Evrópu og Ameríku. Fræg-
astar þeirra eru „Hann talaði
við dýrin“ og „Hið svonefnda
böl“.
Faðir hans var Adolf Lor-
enz, frægur beinskekkjulækn
ir víða í Evrópu. Hann byggði
sér stórhýsi í Altenberg við
Doná og hélt þar uppi mikilli
risnu. Heimili hans var eins
og hringekjusvið í nýtízku
leikhúsi. Stundum var troð-
fullt þar af vísindamönnum
úr ýmsum áttum en stundum
voru þar eintómir leikarar og
listamenn. En sonurinn Kon-
rad átti þarna ríki útaf fyrir
sig. Þar voru þegnarnir
gjammandi hundar, krákur,
páfagaukar og gibbon-apar.
Endur og gæsir vöppuðu um
dýru persnesku gólfteppih í
veizlusölunum.
Að loknu háskólaprófi gekk
Konrad Lorenz í hjónaband.
Konan var læknir. Þau eiga
börn, sem nú eru uppkomin
en fengu einkennilegt upp-
eldi. Þau voru löngum læst
inni í búri, svo að allskonar
rándýr og nöðrur grönduðu
þeim ekki. Faðir þeirra lét
nfl. rándýrin leika lausum
hala í stórhýsinu í Altenberg
en setti börnin í búr — þver-
öfugt við venjuna.
Nágrannar stórhýsisins 1
Altenberg voru ekki í vafa
um að Konrad Altenberg
væri brjálaður. Stundum sáu
þeir hann dag eftir dag skríð-
andi á hnjánum með hala-
rófu af andarungum á eftir
sér. Með þessu var hann að
reyna að sanna, að andar-
ungar tæki gilda forustu ann-
arra en mömmu sinnar, ef að-
eins foringinn vaggaði og rop
aði eins og önd.
— f síðustu bók sinni, „Hið
svonefnda böl“, leitast Kon-
rad Lorenz við að sanna að
ágengni og illmennska sé sitt
hvað. Ágengnin sé nauðsyn-
leg til þess að verja hvern
dýraflokk gegn óvinunum og
tryggja að þeir sterkustu
haldi kyninu við og að vitr-
ustu einstaklingarnir taki for-
ustuna.
Hinsvegar getur hemju-
laus ágengni orðið til þess að
dýrategundin verði aldauða.
Þessvegna eru dýrin búin
sjálfvirku öryggistæki, sem
tryggir nauðsynlega hamn-
ing ágengninnar. Þetta kemur
fram í litarblettum, lykt,
hljóði og hátterni. Enginn full
þroska hundur drepur hvolp,
þó hann sé af geróliku kyni.
Lorenz skýrir þetta þannig:
Lyktin og hátternið gerir
hvolpinn friðhelgan. Ef hvolp
urinn heldur að hann sé 1
hættu leggst hann á bakið og
mígur nokkrum dropum. En
þetta verkar á hamningarör-
yggi hundsins svo að hann
lætur hvolpinn í friði.
Viðureign úlfa lýkur ekki
með því að sá veikari sé drep-
inn. Sá sem bíður lægra hlut
viðurkennir það með því að
snúa trýninu undan, og sigur-
vegarinn gerir sig ánægðan
með það og þykir ekki sæm-
andi að halda bardaganum
áfram.
Lorenz prófessor hefur gert
eftirtektarverðar tilraunir á
eðlutegund einni. Hann tók
kvendýr og málaði það með
öllum litunum sem eru á karl
dýrinu til þess að sjá hvernig
karldýrið brygðist við. Karl-
dýrið réðst með offorsi á
kvendýrið, því að það hélt að
þarna væri kominn keppi-
nautur. En þegar það kom
nær fann það á lyktinni
hvers kyns dýrið var. Það
fylgir sögunni, að síðan þetta
gerðist hafi þetta karldýr
fyrir venju að þefa af karl-
dýrum áður en hann ræðst á
þau.
Konrad Lorenz er ekki að-
eins brautryðjand i í vísind-
um. Hann er líka frægur fynr
ritsnilld og gamansemi. „Við
erum „the missing link“ milli
apanna og mannkynsins“,
segir hann á einum stað. Af
því mætti ráða, að hann telji
ekki hið sanna mannkyn fætt
ennþá, en að vér, sem köll-
um okkur „homo sapiens“
séum aðeins aðdragandinn að
því. Og stundum þykir manni
ekki ósanngjarnt að fallast á
það. — esská.
úr gildi snemma á þessu ári.
íslendingar hafa því markað
hiklausa stefnu í þessum mál-
um. Við höfum einnig haldið
opnum dyrunum til þess að
halda áfram frekari útfærslu
vernda fiskistofnana og
tryggja Hfshagsmuni þjóðar-
innar.
Óhætt er að fullyrða að
stóraukinn skilningur hafi
skapazt á nauðsyn þess að
vernda fiskistofnana og vinna
greinilega í ljós á tillögum og
málflutningi á Lundúnarráð-
stefnunni, sem nú stendur
yfir. Umræðurnar og átökin
um fiskveiðitakmörk íslands
hafa e.t.v. átt ríkastan þátt í
að skapa þennan aukna skiln-
gegn ofveiði. Það kemur ing. Er það vissulega vel farið.