Morgunblaðið - 01.03.1964, Blaðsíða 3

•‘•iH' -u ' í ■') nj -2 ,
r Sunnudagur 1. marz 1964
9
spjallað við Caroline og Tomas MacAnna
Fjölskyldan MacAnna. Talið frá vinstri: Ferdia, Tomas, Njáll, Fiona og Caroline.
Sr. Eirákur J. Eiríksson:
HJARTAÐ BÆÐI
OG HÚSIÐ MITT
„Okkur líður skrambi vel
hérna. Við fylgjumst með
flugvélunum, þegar þær koma
og fara. Búðin er á næsta
horni. Strætisvagnarnir, sem
stoppa fyrir utan hjá okkur,
fara til allra hluta bæjarins,
og svo höfum við nóg að
lesa. Það kemur konunni
minni vel, því að við hitt-
umst sjaldan. Ég er með æf-
ingar niðri í Iðnó allan lið-
langan daginn, en hún verður
að gæta óþekktaranganna.
Þeir eru þrír, held ég. Ferdia
er elztur, þá Fiona litia og
yngstur er Njáll, sem kallað-
ur er Saga. Mamma hans var
einu sinni að lesa Njálssögu
heima á íriandi, en hafði lagt
frá sér bókina og gat ekki
fundið hana aftur. Hún kall-
aði upp og spurði: „Hvar er
Njálssagan mín“. „Ég er
hér, mamma“, svaraði Njáll.
Síðan köllum við hann Sögu.
Njálssaga er of langt nafn.
Fiona og Ferdia eru alltaf að
teikna. Komdu með teikni-
blokkina, Fiona. Ég ætla að
teikna mynd í Moggann".
Ég r staddur í heimsókn
hjá Tómasi MacAnna, leik-
stjóra frá Abbey leikhúsinu
í Dublin, sem nú vinnur að
sviðsetningu Rómeó og Júlíu
í Iðnó. Hann var einn á
ferð, er hann stjórnaði Gísl,
eftir vin sinn Brendan Behan,
í haust í Þjóðleikhúsinu, en
nú hefur hann tekið konu
sína, Caroline, og börnin með
sér. Þau búa í sambýlishúsi
við Fálkagötu, í íbúð Jóns
Sigurbjörnssonar, leikara,
sem nú syngur við Stokk-
hólmsóperuna.
„Ég fór út að Surtsey um
daginn“, segir Karólína, „með
Jökli Jakobssyni, sem er íri,
þótt vel geti verið að liðin
séu þúsund ár síðan þið stál-
uð forfeðrum hans frá ættjörð
okkar. Það var einhver tignar
legasta sjón, sem ég hef séð.
Ýmist gaus Surtur hvítum
gufumekki, svörtum strókum
eða eldsúlum. Við vorum
þarna í marga klukkutíma. Ég
hef eiginlega aldrei á sjó
komið fyrr og varð sjóveik, en
það urðu flestir um borð, svo
að kannske er ekki orð á því
gerandi. Mér finnst eyjan sér-
staklega falleg í laginu, og gos
ið er stórkostlegt. Af bókum
má lesa, hvernig jörðin varð
til, fyrir langa löngu, og hér
er hægt að vera vitni að því.
Á slíkum stundum þykir mér
ég eiga að óska mér einhvers.
Ég óskaði þess, að Surtur gysi
gulli og gimsteinum, og reynd
ar öllu því, sem orðið gæti
íslenzku þjóðinni til hamingju
og auðlegðar".
„Mér líkar vel lögun eyjar-
innir“, segir Tómas. ,Hún
gæti verið írsk þess vegna.
Ég sagði í samtali við Morg-
unblaðið í september, að ég
vildi að ísland færði sig í
suðurátt og þokaðist nær ír-
landi. Þegar Surtur byrjaði að
gjósa og eyjan fæddist, fannst
mér þetta vissulega spor í
rétta átt. í stað þess að færa
ísland það, sem fyrir er, hafa
máttarvöldin ákveðið að
stækka landið. Ef Surtur fær
að starfa lengi áfram óáreitt-
ur, líður varla á löngu þar til
lönd okkar ná saman. Þegiðu
Njáll, klifraðu ofan af herð-
unum af blaðamanninum og
skilaðu hárinu, sem þú ert bú
inn að klippa af honurn".
„Þið eigið yndisleg börn“,
segi ég sköllóttur, „en að öllu
gamni slepptu, hvernig geng-
ur að setja leikarana á svið
Iðnós?“
„Það gengur nú ekki ver en
svo, að ég held þeim þar all
an daginn“.
„Hefur þú sett marga íra á
svið í vetur?“
„Já, nokkra, en þeir hafa
verið mállausir. Síðast stjórn
aði ég „pantomine" (látbragðs
leik) í „Abbey“.“
„Voru írar ekki tregir að
sleppa þér um sex vikna
skeið?"
„Jú, en þeir eru farnir að
venjast ýmsum harðindum í
samskiptum við Englendinga.
Að vísu tala ég vikulega í
írska útvarpið og er fyndinn.
Þurfti ég þessvegna að láta
taka upp á segulband 6 slíka
þætti, áður en ég fór“.
„Hvað talar þú aðallega um
í þessum þáttum?“
„Þú ættir frekar að spyrja,
hvað ég tali ekki um. Stund-
um tala ég um það, sem hefur
verið að gerast á írlandi eða
annarsstaðar í heiminum að
undanförnu, eða þá fyrir
löngu. í vetur sagði ég frá
samskiptum Jónasar Árnason-
ar og Lyndon B. Johnson.
Stundum syng ég ljóð. Eitt
sinn sannaði ég það, að Shake
speare hafi verið íri o.s.frv.“.
Framhald á bls. 8.
III. sunnudagur í föstu.
Guðspjallið. Lúk. 11, 14-28.
ÞEGAR út á líður, er ofit fagurt
að kvöildlagi að horfa á sólar-
geislana í- fjarðarmynninu. Á
vorin sér þar sól fram undir mið
nætti. Fjöllin skyggja á hana
inni í firðinum. Hún gerir sér
veig eftir haffletinum utan ann-
nesja úr geislunum og skín yfir
byggðina yzt við fjörðinn. Þar
getur að líta eins konar Jóns-
messuibál, er sóJin brennur í
í gluggum húsa.
Angurværð gerir vart við sig,
er hugurinn beinist að þvi, að
flest húsin þarna eru tóm, fólik-
ið er næstum allt -farið úr byggð
inni, torleiðið inn með • firðinum
hefur mátt sin meira en sól-
brautin.
Við samhryggjumst geislum
sólar, að þeim skuli eftir svo
langt ferðalag vera úthýst af
tómi húsanna. Þau, mannlaus,
orka á hugina eins og and-
stæða ljóssins og ríkis þess,
vors og gróandi. Og þó á
hver eyðibær sér sögu um
baráttu vetrar og myrkurs við
vonina sigursælu um sumar.
Víða stendur og sú barátta yfir.
Flóttinn úr sveitunum er miik-
ið vandamál. Menn líta hann
misjöfnum augum. Hins vegar
eru allir sammála um húsnæðis-
vandamál þéttbýlisins, að þar
séu mörg óleyst verkefná.
Menn byggja, en alltaf er sama
húsnæðishrakið. Barnmargar
fjölskyldur verða sérstaklega
illa úti. Til skamms tíma var
varla rými í fæðingarheimilum
nema frammi á göngum. Erfitt
reynist og fyrir börnin að skila
að morgni í skólunum heima-
verkefnum vegna þrengsla
heima, erils og fyrirferðar, vöku
og stundum mannfagnaðar
hinna eldri.
Fyrirbærið er ek'ki sérislenzkt.
I Danmöriku gekk sú saga síðast
liðið sumar, að stúdent hefði
fengið inni í Kaupmannahöfn
með því skilyrði, að húsdýr eitt
mætti sofa tii fóta hjá honum á
nóttinni.
Við íslendingar gerum ekki
nóg fyrir æskuna í þessum efn-
um og látum um of annað arð-
meira að aurum en minna í
mennimgarátt sitja í fyrirrúmi,
eða þá bláberan hégómaskap,
tildur og fordild.
Um nokkurt skeið þurfti fbúð
in helzt að vera einn salur, ef
til vill vegna fermingarveizl-
unnar, þótt þrosiki barnsins fyrir
og eftir biði hnekki við.
Á þessu mun nú hafa orðið
breyting tiil batnaðar og híbýlin
meir sniðin eftir þörfum ungu
kynslóðarinnar. Mikil uppbygg-
ing verður að eiga sér stað utan
heimilanna einniig. Dansihúsið
má ekki sitja í fyrirrúmi fyrir
tómstundaheimilinu.
En þess skyldum við gæta, að
þótt húsrými heima fyrir, sikól-
ar, tómstunda- og skemmtihús,
sjúkrahiús fyrir börn, leikvellir
og íþróttasalir skipti miklu máli
i uppbyggingu þjóðfélagsins
gæti allt þetta verið eins og tóm
hús eyðibyggðar, Viðnám lífsins
þyrfti ekki að vera fyrir hendi,
barátta þess gegn dauðanum
þyrfti ekki að vera háð.
Guðspjall dagsins fjallar um
hernað. Beelsebul þýðir hús-
bóndi. Hér er hann óvinurinn.
Víst er, að vald vonzkugnægðar
hans verður ekki lagt að velli
með hans eigin vopnum.
Hinn mikli forsvarsmaður
frelsisins á okkar tímum, Chur-
chill, lýsir því í einni af stríðs-
ræðum sínum, hversu lítil mús
frjálsrar hugsunar geri einræðis-
herrana lafhrædda í sínmrn eigin
háreistu ofbeldisköstulum. Þeir
óttast sigurmátt andans og góð-
leikans yfir sverði og vondskap.
Hið góða sigrar. Það er hið
mikla fagnaðarefni. Svo kemur
friðurinn. Húsið er sópað og
prýtt. En þá vex vandinn. Jafn-
vel musteri Salómons var tómt
án Guðs anda.
Það skiptir mestu, hverjir
innviðir eru byggingar: andrúms
loftið þar. Þjóðir hafa unnið
styrjaldir, tapað friðnum, gert
byltingar, hlotið blóðuga harð-
stjórn.
Sigrar í uppeldismá 1 um iúta
flestir að ytri uppbyggingu. Það
þýðir ekki að sópa húsið og
prýða og skilja það svo eftir
tómit.
„Sá sem er ekiki með mér er
á móti mér“. Hlutleysi er óhugs-
andi, baráttan má aldrei niður
falla. Frjáls maður er ekki sá,
sem einungis er án fjötra.
Þyngstur dómur kann að bíða
fangavarðarins. Frjáls er sá einn,
sem gengur hinu góða á hönd.
Öli ábyrg öfl verða að koma
hér til hjálpar. Æskulýðsdagur
þjóðkirkjunnar á að minna á
það.
Vandi er að vera ungu fólki
til vegsögu. Bótin er, að enginn
þarf að benda á sjálfan sig.
Jesús Kristur er fyrirmyndin.
Hann útrýmir tómi hússins. „Því
að í honum býr öll fylling guð-
dómsins líkamlega og þér hafið,
af því að þér heyrið bonum til,
öðlazt hlutdeild í þessari fyll-
ingu, enda er hann höfuð bvers
konar tignar ag valds.“ (Kol.
2. 9-10)
Allt leitar fyllingar. „Hræðslan
við tómið“ var látin skýra of
margt áður. Hún er samt vanda-
mál unglings með ólgandi lífs-
aflið í sjálfum sér. Óvirkur
unglingur er konungshöll, auð
og tóm.
Leggjumst á eitt á hverjum
vettvangi sem er að beina börn-
um og unglingum á veg Guðs
málefnis.
Tóm hús með sól í gluggum
fagra vornótt í byggð við gjöful
mið og gróandi dalsins.
Megi verða í landi okkar og í
sálum landsins barna fylling
viðtöku sólar, vors og sumars,
að landauðn snúist til undan-
halds, tóm mannabústaða ©g
hugarfars, að Guðs fylling og
eilífð sigri. Amen.
Þessa mynd teiknaði Tomas MacAanna meðan hann ræddi við blaðamann Morgunblaðs-
ins. Hún nefnist; „Á æfingu Rómeó og Júlíu, Montagar og Kapúlettar eigast við.“
' f

M Xi#.- > ••• J 4
, s •, x': ,> <■ V $ < Sf

.. . /• (•■“X
< mtma, ■=• • - *• • ~ l.