Morgunblaðið - 15.07.1964, Blaðsíða 17

MiðviKuaagur id. ]Ull 1964
MORGU N BLAÐIÐ
17
OKKAR A MILLI SAGT
. ÞEGAR Lynda Bird Johnson, eldri \
dóttir Bandaríkjaforseta, var
| Hawaii fyrir skömmu, gat hún}
vart um frjálst höfuð strokið fyrir \
1 ljósmyndurum. sem eltu hana .
\ hvert sem hún fór. Forsetadóttirin '
var ófeimin við að láta ljósmyndar- |
I ana skilja, að þeii væru óvelkomn- ,
I ir, en allt kom fyrir ekki og þeir !
smelltu af í gríö og erg. Eins og <
| gefur að skilja notaði Lynda Bird '
. tækifærið til þess að synda í sjón- |
' um við Haw&iistrendur. Hafði hún i
| lagt blátt ban'n við því að ljós- *
myndarar tækju myndir af henni (
baðfötum og starfsmenn leyni-
, þjónustunnur reyndu eftir megni y
að sjá um að banninu væri fram- |
I fylgt. Þeim tókst það ekki og ]
meðfylgjandi mynd var tekin af |
ungfrúnni með sterkri aðdráttar-
| linsu.
Þegar hún komst að þessari ó-
I svífni ijósmyr.darans, hringdi hún .
| til föður síns í Hvíta húsinu og \
kvartaði undan ágengni ljósmynd- j
I aranna, en blaðamcnn, sem tókst ’
að hlusta á nokkrar setningar, I
sem Lynda Bird sagði i símann, /
Lynda Bird í baðfötunum.
upplýstu, að forsetinn hefði reynt |
I að róa dóttur sína og koma henni J
i skilning um að óhugsandi væri \
I að bjóða ljósmyndurum byrginn.
♦ ♦ ♦
MEÐAN Krúsjeff, forsætisráðherra
Sovétríkjanna, dvaldist í Dan-
mörku smrddi hann m.a. miðdeg-
isverð í vcitingahúífi í Tívoli. í
veizlu skýrði Julius Bomholt,
menningarmálaráðherra Dana, hin-
um sovézka gesti frá leynivopni,
sem liann notaði þegar hann heim-
sótti Moskvu.
Bomholt er lítið fyrir sterka
drykki, en þegar hann situr veizl-
ur, vill hann ógjarnan móðga gest-
gjafa sína með því að þiggja ekki
veitingarnar, sem á boðstólum eru.
í Moskvu var Bomholt m.a. boðið
til síðdegisdrykkju og þjónarnir
voru mjög iðnir við að hella víni
í glös gestanna, sem skáluðu ótt
og títt. Eftir nokkur glös þótti
Bomholt, að við svo búið mætti
ekki lengur standa og fann upp
leynivopn, sem hann skýrði Krús-
jeff frá á eftirfarandi hátt:
—- Þá fann ég leynivopnið. Ég
gerðist skjálfhentur og í hvert
skipti, sem glasið mitt var fyllt,
fékk ég skjálftakipp í hendina ogi
mestur hluti vínsins helltist niður.
En góifteppið við fætur mína varð
gegublautL
♦ ♦ ♦
lÖÐRU sinni snæddi Krúsjeff ásamt
kkonu sinni Nitiu og nokkrum úr
ffúruneytinu kvöldverS á keimili
Iforsætisráðherra Dana, Jens Ottos'
iKrags og konu hans Helle, en frú-l
in sagði þessa sögu síSar, sem
| dæmi um hvort kynið er raun-1
, veruiega sterkara: .
— Þetta var mjög skemmtilegt
j kvöld og aufcljóst var að hæðil
r Krúsjeff og Nína nutu þess að,
j snæða á einkalieimili. Það var til-
, breyting frá hinum stóru veialu-|
' söium. Þennan dag heimsóttum við
j Fjón og voruro nokkuð þreytú
l eftir útiveruna. Við konurnar sát-i
' um og ræddum vandamál hús-
j mæðra, en karlmennirnir færðul
t sig inn í skrifstofu Jens Ottos og,
I ræddu sín ál'ugamál. Þegar kom-
I var fram undir miðnætti fóru I
r ið sjást þreytumerki á frú Nínu,
j en Krúsjeff var i bezta skapi og1
, allt útiit fyrir að hann færi ekki
I fyrr en undir morgun. En Nína
| stóð upp og gekk að dyrunum
mUIi herbergjanna, og þegar Krús-
I jeff horfði á hana, leit hún á
j klukkuna. Þá stóð Krúsjeff einnig
[ upp og sagði: „Ég sé að ég hef
) ákveðið að fara núna.“
okkar á milli sagt ..,
Hún var sönn hetja hversdags-
lífsins. Ýmsir munu líta svo á,
að um þá konu sé ekki mikið
-hægt að segja, sem hvorki átti
bónda né börn. Hennar hlulur
hafi hlotið að vera sítrtár í upp-
byggingu okkar þjóðar. En máls
hátturinn „Þess má geta sem
gert er“ mælir gegn þeirri skoð
un. Hver sem er sinni kötlun
trúr, er þjóð sinni og landi
meira virði, en hinn sem bregst
eðá bognar þegar á móti blæs.
Eins o,g nú er frá sagt var
heimilið heimur Jóhönnu fyrst
og fremst. Að heiman fór hún
þó nokkuð á bezta s-keiði ævinn
ar. Til Austfjarða lá þá straum-
ur fólks í atvinnuleit. Þá voru
‘hvalveiðar, síldar- og fiskiveið-
ar á hverju sumri og aflasæld.
Jóhanna Sigmunds-
dóttir, Bæ í Lóni
Fædd 30. maí 1885.
Dáin 21. október 1963.
Hún fermdist vorið 1899 —
næst síðasta ár aldarinnar, sem
ó! okkur sjö fermingarsystkini.
Við erum enn öll á lífi þennan
indæla vetur og vor, nema hún
sem virtist svo hraustbyggð og
hetjan mesta í hverdagsönn okk
ar allan fyrri helming tuttug-
ustu aldarinnar. Þetta tímabil,
sem hefur gjörbreytt því gamla
sem var og leitt inn hið nýja
sem er og verður meðan vel
árar. Lífsþægindi má víst neifna
það, hvort sem Hfshamingja er
að því skapi meiri en áður. Það
verður hver einstakur að gera
upp við sig.
Við sem gengum út í lífið —
og tekin í Kristinnamanna töilu
með aildamótum, vorum öll
vinnufús og áttum vinnugleði í
ríkum mæli. Höfðum ekki heyrt
það þá að vinna væri böd, sem
bið þjáða mannkyn þyrfti að
losn,a við. í okkar kveri stóð
að sá sem ekki vill vinna á
ekki heldur m,at að fá. En tím-
arnir breytast og mennirnir
með.
Bær í Lóni-landnámsjörð-
bújörð Úlfljóts lögsögumanns
var ekkert smákot. Þar voru
löngum 5-6 bændur og hvert
býli hafði sitt heiti. Heimili
Jóhönnu var Neðri-bær, einn af
stærri og betri pörtunum eins og
kaliað var. Fólkið þar var vel
s:á! fbjarga og fremur veitandi
en þiggjandi sveitarfélaginu.
Foreldrar Jóhönnu voru Sig-
mundur Sigmundsson bóndi og
kiona hans Sigríður Eiríksdóttir
af traustum bændaættum kom-
in. En ekki nutu þau lengi á-
nsagjulegrar sambúðar með sinn
stóra barnahóp. Bóndinn veikt-
ist af lungnabólgu efitir kaldsama
kaupstaðarferð og andaðist eft-
ir fárra daga sjúkdómslegu. Eft
ir stóð ekkjan með barnahóp-
inn 6 stúlkur og 1 dreng er til
þroska komust. Hún taddi nú að
eins um eina leið að ræða: Búa
áfram og ala börnin upp á sinni
föðui'leifð. ,Berjast til bjargálna,
hversu erfitt rem verða kynni
og þetta lánaðist. Hún trúði á
handleiðslu drottins, var dug-
mikil, hraust og létt í spori.
Bjó með bömum sínum í Neðri-
bæ í vel hálfa öld eftir lát
manns síns og vantaði lítið í
100 ár þegar kallið kom um
brottför af þessum heimi.
Yngstar af systkinahópnum
voru Jóhanna og Sigríður, þær
héldu uppi heimilinu hin síðari
ár eftir að bróðir þeirra Eiríkur
hafði misst sjónina — þá gamall
maður. Þessum systrum tókst
að búa þannig, að heimilið
fcæirra naut sömu virðingar og
ávalt áður í fremstu röð, þar
sem hinar fornu dyggðir voru
jafnan í heiðri hafðar. Jóhanna
gat bæði verið bóndinn og hús-
freyjan svo var hún vel verki
farin og harðdugleg, en ekki
þurfti að bæta upp á húsmóður-
störf Sigríðar, og um hana mun
aði líka við útivinnu. Aldrei
heyrði ég Jóhönnu kvarta yfir
kjörum sínum, jafnvel ekki eftir
að banameinið hafði náð tök-
um. Kjarkurinn var óbilandi.
Jóhanna kaus samt landibúnaðar
störfin og réðist til prestshjón-
anna á Kolfreyjustað. Þar var
gott að vera og verkefni næg.
Heimiiið var höilur skóli í reglu
semi, þrifnaði og fjölbreyttum
starfsháttum. Bftir veruna
þarna í Fáskrúðsfirði ákvað Jó-
hanna að læra fatasaum. Fór til
Seyðisfj arðar á saumastofu, sem
margar stúlkur sóttu á þeirri
•tíð. Af því niámi varð þó ekki,
því þá veiktist hún af brjóst-
himnubólgu, sem alloft varð
fylginautur berklaveikinnar,
sem lagði fjölda fólks í gröfina
austanlands á þessum árum,
einkum hina ungu.
Að læknisráði fór Jóhanna ti'l
Reykjavíkur og bjóst við sjúkra
húsvist, sem ekki varð langvinn.
Batinn kom og þá ákveður hún
að ganga í Kvennaskóla- Hús-
mæðradeild, sem Ragnhildur
Pétursdóttir frá Engey stóð að.
Hófst þá vinátta þeirra, sem ent
ist alla aevi. Dvaldi Jóhanna á
Háteigi lengri eða skemmri tíma.
er æskulheimilið mátti án hen.n-
ar vera. Hreifst hún mjög af
Ragnhildi og vitnaði oft til
hennar, sem fyrirmyndar. Jó-
hanna og systkinin Sigríður og
Eiríkur. tóku til fósturs og ólu
upp son fjaílahetjunnar frægu
Sigfúsar í Víðidal. Júlíus Sig-
fússon varð fóstursonur þeirra
allt. frá barnsaldri og mikil stoð
heimilisins ,er hann náði þroeka,
en gerðist brátt sjálfstæður
bóndi í Bæ. Frískur rnaður, öt-
uld til allrar vinnu, góður dreng
ur og verkhagur. Nú er hann
fyrir löngu f uttur á Höfn í
Hornafirði með fjölskyldu sina
eins og margir sveitungar hans.
Synir hans og dætur búa nú þar
og víðar við góðan hagmætis
fólk í vaxandi borg. Barnabörn
Júlíusar og konu hans munu nú
vera um 30. í blóði Júlíusarsona
virðist búhugur borinn og jafn
vel fjállaþrá Sigfúsar afa þeirra
Einn sonanna á vildisjörðina
Svínlhóla í Lóni og tveir þeirra
hafa byggt sumarbústaði í Stafa
felilsfjail.i, svo að fólk þeirra
finnur enn ilminn, sem heillaði
Sigfús til búsetu í sérstæ©asta
afdal íslenzkra afréttarlanda.
Systurnar Jóhanna og Sigríður
bjuggu í Bæ m,eð bróður sínum,
svo lengi sem móðir þeirra lifði,
en fluttu á Höfn eftir lát henn
ar, til dóttur Jú' íusar og manns
hennar. Hún er einnig fóstur-
dóttir þeirra. Þau byggðu snot-
urt hús, sem varð nú heimili
systranna og hlaut nafnið Sól-
bær. Þar andaðist Jóhanna heim
komin frá sjúkrahúsvist og þján-
ingum, umvafin ástúð og sólar-
hlýju vandamanna sinna. Hún
hvílir nú hjá ættfólki sínu í
Stafafellskirkj ugarði.
Blessuð sé minning hennar.
Sigtirður Jónsson, Staifafelli.
ATHDGIÐ
að bori^S saman við útbreiðslu
er langtum óýrara að auglýsa
í Morgunblaðinu en öðrum
blöðum.
Sfldarmallarinn skoðaður í Landssmiðjunni, áður en hann
fer austur.
Annar síldarmall-
arinn settur upp
SNEMMA f SUMAR var til
sýnis í Landssmiðjunni síldar-
suðuáhald það sem Gísli Hall-
dórsson verkfræðingur hefur
fundið upp. En hið fyrsta þeirra
tækja var sett upp í verksmiðju
Guðmundar Jónssonar í Sand-
gerði, þar sem það reyndist með
ágætum, og jók og bætti afköstin.
Lokið var þá smíði á
öðrum mallara sem Aðalsteinn
Jónsson, útgerðarmaður á Eski-
firði hafði keypt til uppsetningar
í verksmiðju hans. Er von manna
sú að mallarinn létti undir með
sjóðara og gufukatli,sem nú vinna
með miklu álagi og við erfið
skilyrði. Reynsla sú sem þarna
fæst í sumar verður því mjög
þýðingarmikil bæði af þessum
ástæðum og þeim að þarna verð-
ur í fyrsta skipti unnin mjög
feit síld, sem lýsið ætti að losna
betur úr þegar mallað er og allar
sellur sprengdar, heldur en þeg-
ar sum síld kemur út hálfsoðin,
eins og verða vill þegar ekki er
notuð bein gufa til suðunnar.
Mallarinn sem hér um ræðir
tekur 4—5 tonn af síld og má
stilla á sérstöku áhaldi hve ört
síldin streymir úr honum að neð-
anverðu og jafnframt mæla af-
köstin á hverjum tíma og sam-
tals með teljara, sem telur snún-
inga á mínútu og einnig samtals,
svipað og hraðamælir á bifreið.
Að ofanverðu er hæðastilli-
spjald, sem kemur í veg fyrir að
síldin fari hærra en að vissu
marki, en sem leyfir lýsinu að
fara hærra og renna þar út um
sérstakan stút. Hið sjálfvirka á-
hald sem spjaldið stjórnar, bæði
stöðvar aðflutning síldar að mall
araltum og setur hana af stað aft-
ur eftir þörfurn.
Framan á mallaranum eru
tveir hitamælar er sýna inntaks-
hita á síldinni og eins frárennslis
hitann. MaHarinn er vel einangr-
aður og með góðri kápu og
skygniglugga, er sýnir hæð síld-
ar og lýsis og ásigkomulag.
Þá er aðgangslúga á mallaran-
um ofanverðum og hreinsilúga
rétt ofan við afskömmtunartæk-
ið, sem er með hraðabreytidrifi.
Mallarinn verður settur þannig
upp að unnt er að vinna áfram á
venjulegan hátt þó að hann sé
stöðvaður, t.d. eins og komið get-
ur fyrir ef skiptilyklar, kúbein
eða önnur framandi áhöld úr
járni, kopar eða timbri. festast
í afhleðslutækinu. Slíkt hefur
komið fyrir í Sandgerði og hefur
þetta forðað stórskemmdum á
pressum, sem ella hefðu af hlot-
izt og sem einnig myndi hafa
haft í för með sér afkastatöp og
stöðvun vinnslu, ef ekki hefðu
stöðvazt í mallaranum, þar sem
skemmdir urðu engar. Telja
kunnáttumenn þetta mikið ör-
yggi, sem mallarinn skapar, auk
þess sem unnt er að halda áfram
vinnslu á pressum og þurrkara í
allt að 20 mínútur, þótí síldar-
flutningsskrúfa að sjóðara flytji
ekki, eins og komið getur fyrir,
eða önnur óregla skapist á flutn-
ingi eða suðu síldarinnar.
Vaxandi áhuga gætir nú fyrir
hinu nýja síldarsuðutæki, bæði
hérlendis og einnig meðal þekkt-
ustu framleiðenda síldarvinnslu-
tækja í Svíþjóð, Noregi og Dan-
mörku. En Gísla hafa og borizt
fyrirspurnir frá Englandi og
mörgum öðrum löndum. Þá hef-
ur eitt mjög stórt fyrirtæki beðið
Gísla að koma með tillögur að
síldarsuðutæki eða forhitara, sem
nota mætti ásamt mallaranum
til að hita upp síldina í hann og
vinnur Gísli nú að útreikningum
á þessu nýja tæki, sem hugsan-
legt er að verði srníðað í Svíþjóð
ef álitlegt reynist.
Meðal þeirra sem skoðuðu
mallarann í Landssmiðjunni var
forseti Fiskifélagsins, formað-
ur Fiskimálasjóðs, forstjóri- rann-
sóknarstofu Fiskifélagsins, banka
stjórar, verkfræðingar og fleiri.
La Paz, Bólivíu.
FORSF.TAKOSNINGAR fóra
fram í Bolivíu um helgina. —
Aðeins einn maðnr var í fram
boði, Victor Paz Estenssoro
forseti, og var hann því end-
urkjörinn. ÖUum mönnum yl
ir 19 ára aldur og konum yfir
21 árs var skylt að greiða at-
kvæði. Andstæðingar forset-
ans höfðu hvatt kjósendur til
að skila auðu. og er eftir ad
telja þau atkvæði.