Morgunblaðið - 26.11.1964, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 26. nóv. 1964
Helgi Hallvarðsson, stýrimaður:
Nokkur orð um
slysavarnir
I»AÐ hefur oft undrað mig að
enginn forustumaður í málefn-
um sjómanna, skuli hafa gert
opinberlega athuigasemd við þær
einkennilegu og ósmekklegu til-
Ikynningar Vitamálastjóra, sem
yfir útvarpshlustendur dynja á
hverju kvöldi, rétt fyrir fréttir.
Enginn forvígismaður slíkra
mála, hjá öðrum þjóðum mundi
leyfa sér, að bjóða sjófarendum
upp á slíkt, að tilkynna ýmsar
siglingahættur í útvarpi.
Allar erlendar þjóðir hafa þá
reglu á þessum hlutum að kalla
út á neyðarbyllgjunni, SECUR-
ITY, sem þýðir „siglingar-
hætta“ og segja öllum skipum
að hlusta eftir tilkynningu um
siglingarhættu, á vissri bylgju
sem jafnframt er gefin upp. Og
er þetta gert á máli viðkomandi
lands og ensku.
Er þar aHt gefið upp sem í það
og það skiptið er talið hættu-
legt skipum, svo sem storm-
sveipar, sem eru á leiðinni, rek-
öld á hafinu, vitar sem loga ekki
og annað það sem talið er sjó-
mönnum viðkomandi.
Hér er sá háttur hafður á,
eins og ég gat um áður, að þess-
ar tilkynningar eru látnar dynja
yfir landsmenn í útvarpinu rétt
fyrir kvöldfréttir. En um leið og
landsmenn fá þessar tilkynningar
yfir höfuðið, er erlendum sjófar-
endum við íslandsstrendur gert
lægra undir höfði, með því að
þeim er ekki tilkynnt um þessa
siglingahættu. En nú er svo kom-
ið að ekki aðeins þeir sem í
landi eru, heldur einnig sjó-
mennirnir, eru farnir að loka
eyrunum í hvert sinn og rödd út-
varpsþulsins byrjar. „Frá Vita-
málastjóra“.
Það er líka annað sem er all
hlálegt í þessu máli, en það er,
að ef slökknaði á vita kl. hálf
átta að kveldi eða eitthvað ann-
að skeði eftir þann tíma, sem
Vitamálastjóri teldi falla inn í
sinn tilkynningarhring, þá liðu
24 klukkustundir þar til sú siigl-
ingarhætta yrði upplesin í út-
varpinu.
Það hlýtur að vera almenn
krafa þeirra sjófarenda, af
hvaða þjóðerni sem þeir eru, sem
sigla við íslandsstrendur, að
þeim sé veitt sama þjónusta um
tilkynningu um siglingahættu og
aðrar þjóðir veita.
í>að verður því þegar í stað
' að snúa við blaðinu og hætta
þessum leikaraskap, og byrja á
því kerfi, sem er alþjóðlegt.
Sem saigt að allar þær tilkynn-
’ ingar sem berast um siglingar-
hættu, í hvað mynd sem hún er,
rekald á hafinu, Ijósviti — eða
bauja loga ekki, radíóviti sendir
ekki o.s.frv. á tafarlaust að senda
til allra loftskeytastöðva kring-
um landið, sem síðan kalla út
SECURITY á neyðarbylgjunni
strax og þeim berst tilkynningin,
lesa hana upp á íslenzku og
ensku á vissum byligjulengdum,
og halda síðan áfram að senda
hana út með vissu millibili, þar
tíl þessari hættu er lokið; kveikt
hefur verið á vitanum, rekaldið
fjarlægt o.s.frv.
Enn hefur hörmulegt slys
skeð á sjó. Tveir fiskibátar með
vöskum drengjum hafa horfið í
hafið. Að vísu björguðust tveir
af öðrum þeirra fyrir kraftaverk,
en þjóðin finnur til með ást-
vinum þeirra sem féllu. Um leið
og ég flyt aðstandendum hinna
látnu mína dýpstu samúð, bið
ég þá afsökunar á því ef ég ýfi
upp sár þeirra með þessum skrif-
um. En ég tel það skyldu hvers
sjómanns, ef hann sér eit/thvað
sem hann telur vera ábótavant í
öryggisútbúnaði sjómanna, að
birta það á opinberum vettvangi,
svo það megi lagfærast sjófar-
endum til meira öryggis.
Þá er fyrst að benda á kist-
urnar sem björgunarbátarnir
eru geymdir L Þetta eru þungar
trékistur, sem festar eru niður
í brúarþakið, og því einn mögu-
leiki á móti hundrað að slíkt
atvik eigi sér stað eins og þó
gerðist nýlega að kistan fljóti
upp.
Þarna er því verkefni fyrir
uppfyndirugarmenn að smíða
kistu úr léttu efni sem opnar
sig við vissan sjóþrýsting. A ég
þar við ef ekki tækist að kom-
ast að kistunni áður en skipið
sykki, þá ylli viss sjóþrýstingur
því að kistan opnaðist og björg-
unarbáturinn flyti upp.
En þó svo þessi hindrun væri
yfirstígin ag björgunarvon sjó-
mannsins kæmi fljótandi upp á
yfirborðið, er önnur hindrun
fyrir hendL sem orðið hefur
möngum sjómanninum að fjör-
tjóni, og verð ég að lýsa undrun
minni yfir því að hvorki skipa-
skoðun né Slysavarnafélagið
sem teljast eiga forvígisaðstoð
á sviði björgunarmála, skuli ekki
hafa látið gera sérstakar ráð-
stafanir í sambandi við björgun-
arbáta eftir að bátur frá Horna-
firði fórst fyrir tveimur árum,
en þá kom það fyrst í ljós sem
hefur endurtekið sig, að það er
erfiðleikum bundið að ná því
átaki á snúruna sem opnar fyrir
kútana sem blása upp bátinn,
þegar það þarf að gerast í sjó,
við erfiðar aðstæður, eins og í
stórsjó. Þeir sem annars mundu
bjargast gætu verið horfnir áður
en það tækist. Það hlýtur að vera
hægt að setja á kútana öryggis-
loka sem hægt er að opna fyrir
með höndunum ,ef slíkt kemur
fyrir sem að ofan greinir, og er
ekki að efa að slíkur örytggis-
útbúnaður getur bjargað mörgu
mannslífi.
Bátur var væntanlegur í höfn
kl. 08 á sunnudagsmorgni. Þá
var leytin að öðrum báti þegar
hafin. Þegar líða tók á daginn
og farið var að óttast um þann
fyrrnefnda, stóð leitin að hinum
enn yfir ag voru flugvél Land-
helgisgæzlunnar og v/s Oðinn
upptekin við það starf. Mig undr-
aði þá að ekki skyldi vera send
flugvél þegar í stað til að svip-
ast um eftir fyrmefnda bátnum.
Að vísu voru flugskilyrði ekki
það góð að litlar flugvélar gætu
athafnað sig, en stórar flugvélar,
eins og flugvél Landhelgisgæzl-
unnar, gátu það,‘ og því er mér
spurn: Hversvegna var ekki leit-
að aðstoðar Bandaríkjamanna
á Keflavíkurflugvelli ag þeir
beðnir um að senda björgunar-
flugvél á vettvang til leitar?
Bandaríkjamenn hafa alltaf
brugðizt skjótt við, þegar sjó-
farendur hafa verið hjálpar
þurfi, og ég efast ekki um að svo
hefði verið einnig nú ef til þeirra
hefði verið leitað.
Það hlýtur hver að sjá að það
getur aldrei farið vel þagar tveir
stjórna leit, sitt í hvoru lagi. Á
ég þar við, að þegar báts er
saknað þá er í flestum tilfellum
leitað til Slysavarnafélagsins,
sem síðan leitar til Landshelgis-
gæzlunnar, sem sendir þá eitt
eða fleiri skip á vettvang og
flugvélina, en Slysavarnafélaigið
byrjar síðan sína leit, frá landi
án samráðs við Landhelgisgæzl-
una. Slík leit getur aldrei borið
100% árangur.
Landhelgisgæzlan hlýtur að
eiga að vera fyrsti aðiljinn þegar
óskað er leitar á sjó og Slysa-
varnafélagið númer tvö. Land-
Sonur Chaplins fetar
í fótspor fööur síns
CHARLIE Chaplin hefur i
æviscgu sinni lýst bernskudötg
unum í Lundúnaborg, þar sem
hann bjó við fátækt og vol-
æ'ði og baráttu sinni til þess
að komast burt, verða frægur
og verða ríkur.
Það sem honum þótti bezt
við það, hve ríkur hann loks
varð, var þó það, að hann sá
fram á, að hann myndi geta
veitt börnum sínum allt það
er hann sjálfur fór á mis við
í bernsku, öryggL eftirlæti og
góða menntun.
En margt fer ö'ðruvísi en
ætlað er og börn Chaplins
hafa ekki reynzt þolinmóðir
þiggjendur allsnægtanna, sem
faðir þeirra vildi halda að
þeim. Elzta dóttirin, Gérald-
ine, lærði dans í Lundúna-
borg, þvert ofan í vilja föður
síns, sem er lítið gefið um
frægð þá, sem stýlkan hefur
nú aflað sér á sviðinu og utan
þess, hvar fyrir hana er tæp-
leg'a eina að saka, því sá sem
ber nafn Chaplins getur sig
hvergi hreyft án þess að vera
Ijósmyndáður í bak og fyrir.
Og nú er Miohael, næzt-
elzta barnið, líka horfinn úr
glæsilegum heimkynnum Capl
in-fjölskyldunnar í Sviss —
farinn til Lundúna eins og
systir hans áður, að leita sér
frægðar og frama. Það er
nokkuð síðan strákurinn fór,
en það hefur verið heldur
hljótt um hann. Michael vildi
nefnilega fyrst standa alger-
lega á eigin fótum og af^reiddi
í búð á daginn en stundaði
jazz-k.lúbba á kvöldin. Og ein
hverju sinni er hann var á
leið heim úr einum slíkum
datt þeim það í hu.g félögun-
um áð fjarlægja eitthvað af
öllum þeim peningum, sem
saklausir ferðamenn láta af
hendi rakna við gamlan o.g
góðan brunn þar í borg ef ske
kynni að þeir ættu þá aftur-
kvæmt til Lundúna ellegar
þeim yrði örlætið til gæfu og
gengis á annan máta. En ham
ingjan var ekki piltunum sér-
lega hliðholl, það kvöld enda
freklega gengið á hennar
hluta, og lögreglan tók þá í
sína vörzlu fyrir tiltækkið.
Vegna þess og svo hins, að
búðarmennska átti ekki sem
bezt við hann, lét Michael svo
lítíð um síðir, að þiggja af
föður sínum dálitla peninga
til þess að borga fæði sitt og
húsnæði meðan hann væri að
læra í Royal Academy of
Dramatic Arts. Því Michael
vill verða leikari eins og fað-
ir hans og eins og Géraldine,
sem hefur nýlokið við fyrsta
w.
Michael Chaplin giuggar í gamla bók úti við sjó og harff-
neitar að láta sjá sig á Savoy, þar sem faffir hans heldur til
þegar hann er í Lundúnaborg.
Þrjú barna Chaplins, Gérald-
ine, Joséphine og Michael, í
hlutverkum sínum í mynd-
inni „Limelight". Michael hef-
ur líka leikiff í annarri mynd
föffur síns og Géraldine er
farin að leika í frönskum kvik
myndum. Joséphine er enn
ekki farin aff láta aff sér kveða
aff því er vér bezt vitum.
„alvöru“ hlutverk sitt, lítið
hlutverk í franskri mynd.
Hálfbróðir þeirra systkina
Sidney, sonur Chaplins úr
fyrra hjónabandi er líka dável
kunnur leikari og leikstjóri.
En þegar Oharlie Ohaplin
kemur til Lundúna býr hann
á Savoy og þangað stígur
Michael ekki sínum fæti,
Michael býr í einni útbong
Lundúna hjá fátækri verka-
mannafjölskyldu, foreldrum
„vinkonu“ sinnar, Janine
Cordel'l, sem er áð læra að
dansa eins og Géraldine áður.
Michael er auralaus og á ekki
fyrir fötum og kærir sig koll-
óttan. Hann foragtar fína fólk
ið og gengur sjálfur eins og
umrenningur til fara eða
beatnik með hár ofan á axlir
og klæðist lörfum að minnir
á fyrstu myndir föður hans.
Heima í Sviss situr Charlie
gamli Chaplin með konu sína
og yngri börn þeirra fim.m
eða sex, sem enn eru ekki
farin að fara sínar eigin göt-
ur. Út um allan heim lesa
menn um bernsku Chaplins í
Lundúnaborg og vikna er
hann lýsir fátæktinni þar og
baslinu sem hann átti baráttu
sinni fyrir að losna úr eymd-
inni verða frægur og ríkur og
geta veitt sér og sinum allt
það sem hugurinn girntist —
en uppkomin halda börn hans
beina lei'ð til Lundúna á vit
bernsku föður síns, fátækt-
arinnar og eymdarinnar, sem
hann vildi firra þau, en líka á
vit leiksviðsljósanna, frægð-
arinnar, sem þau telja sér
eins vísa og hún var honum.
helgisgæzlan á að geta leitað til
'Slysavarnafélagsins þegar leitar
er þörf á landi eða aukaleitar í
lofti, líkt og lögreglan getur leit-
að til hjálparsveita skáta, þegar
umfanigsmikil leit er gerð að
týndum manni.
Það mun koma að því fyrr eða
síðar að tilkynningarskylda báta
muni verða að lögum. Þá þarf
stórt og umfangsmikið kfirfi til
þess að fylgjast með öllum fiski-
flota íslands. Ég tel að Land-
helgisgæzlan sé bezt til þess
fallin að hafa slíkt eftirlit með
höndum. Og yrði hún þá að
sjálfsögðu að byiggja upp sitt
kerfi þannig að vakt yrði höfð
allan sólarhringinn á loftskeyta-
stöð hennar, og einn ábyrgur
maður yfir vaktinni og gæti
hann gripið til skipakosts Land-
helgisgæzlunnar ag flugvéla,
þegar þykja þyrfti til leitar og
björgunar, jafnframt því sem
hann hefði yfir að ráða, sérstök-
um neyðarlínum sem lægju til
allra loftskeytastöðva í kringum
landið og símstöðva.
Það er ósk mín og von að ör-
yggismál sjómanna komist á
það stig, að hver sá sem á sjóinn
fer geti verið öruggur um það, að
um borð í skipi hans sé hinn
fullkomnasti öryggisútbúnaður,
og að með honum sé fylgzt úr
landi, þannig að ef eitthvert
óhapp hendir þá séu björgunar-
skipin fljót á vettvang.
Keflavík
Athygli kaupmanna og verzlunarstjóra í Keflavík
er vakin á því, að sala á flugeldum í Keflavík er
bönnuð öðrum en þeim, sem fengið hafa sérstakt
leyfi lögreglunnar til slíkrar sölu.
Þá er athygl'i sömu'aðila vakin á að engar nýjar
samþykktir bæjarstjórnar eru varðandi lokunar-
tíma sölubúða í Keflavík og er hann sá sami og
verið hefir undanfarin ár.
Bæjarfógetl.
Keflavík
Athygli skal vakin á að samkvæmt 5. gr. lögreglu-
samþykktar Keflavíkur er bannað að kveikja á
púðri, skoteldum eða nokkru öðru sprengiefni, á
götum eða yfir svæði sem almenningur fer um.
Þó getur lögreglan veitt undanþágu varðandi skot-
elda. Leyfi lögreglunnar þarf til að tendra bál
eða ganga með blys.
Bæjarfógctl.