Morgunblaðið - 20.12.1964, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 20. des. 1964
Hjálmar R. Bárðarson:
Um stálskipasmíðar á íslandi
í MORGUNBLAÐIÐ 13. des.
s.l. ritaði Gu'ðfinnur Þorbjörns-
son grein er hann nefndi Hugleið
ingar um skipasmiðar á íslandi.
Ég Skil mjög vel að Guðfinni
Þorbirnssyni þyki stálskipasmíði
é fslandi hafa átt erfitt uppdrátt
ar, miðað við annan íslenzkan
iðnað. Þetta atriði hefi ég marg-
„ oft bent á í útvarpi og blöðum.
Þó sýnist mér menn verulega
barjtsýnir almennt um fr&mtíð
þessarar iðngreinar hér á landi
en oft áður.
Að sjálfsögðu eru mörg vanda
mál framundan, en þau eru lang-
fiest fjárhagslegs, en ekki tækni
legs eðlis. Tækniþróunin tekur
sinn tíma, en hún kemur með
auknum verkefnum.
Stáiskipasmíðastöðvarnar verða
að komast á fjár'hagslega örugg-
an grundvöll, þannig að þær geti
búi'ð sig vel að tækjum og hús-
um. Hér á þessu landi er meiri
nauðsyn en víðast annarsstaðar,
að geta smíðað skipin inni í
skýld, og auk þess verður að nýta
sem bezt vélvæðingu og tækni
til að spara vinnandi hendur
- eins og frekast er unnt.
* Guðfinnur Þorbjörnsson spyr í
grein sinni eftir hvaða reglum
eigi að smíða íslenzk stálskip, og
hvort Skipaskoðun Ríkisins gæti
ekiki mælt með einhverju flokk-
unarfélagi í þessu sambandi.
Af íslenzkum stjórnarvöldum
hafa þegar hlotið viðurkenningu
öll helztu flokkunarfélögin, og
hverium kaupanda eða hverri
skipasmíðastöð er heimilt að
velja flokkunarfélag að eigin geð
þótta.
íslenzk skip hafa verið smíðu’ð
í ýmsum flokkunarfélögum,
minni skipin þó flest smíðuð sam
kvæmt Det Norske Veritas, og
Germanisöher Lloyd, og nokkur
samkvæmt Bureau Veritas og
Lloyds Register of Shipping.
Auk þeirra krafa, sem flokk-
unanfélögin gera, hefir Skipa-
stkoðun Ríkisins gert nokkrar við
bótar kröfur um styrfcleika fiski
skipanna, að fenginni reynslu.
• Þess skal getið, að reglur flokk
unarfélaga ná aðeins til styrk-
leika á bol skipsins, og til vél-
búnaðar. Flokkunarfélags reglur
ná t.d. ekki til stöðuleika fiski-
skipa, ekfci heldur til öryggis-
búnáðar skipanna né vistavera
áhafnar o.s.frv.
í grein sinni telur Guð'finnur
Þorbjörnsson að vegna væntan-
legrar aukinnar stálskipasmiði
hér innanlands, verði réttara að
létta á störfum Skipasikoðunar
Ríkisins með því að fela einhverj
um hinum erlendu flokfeunar-
félaga eftirlit með teikningum og
smíði stálsfcipa hér innanlands
Þetta sé auík þess hentugra vegna
væntanlegrar sölu íslenzk-
byggðra stálskipa til útlanda.
Að sjáiifsögðu er hverjum
frjálst að láta smíða íslenzk skip
í bvaða viðurkenndu fldkkunar-
félagi sem er, ef einnig eru upp-
fylltar íslenzkar kröfur.
Skip smíðuð óflofckuð innan-
lands undir eftirliti Skipaskoð-
unar Ríkisins myndu hinsvegar
verða að uppfylla' sömu kröfur
um aukinn styrkleifca vegna ís-
lenzkra aðstæðna.
Bf til greina kæmi að selja
slik skip úr landi, þá er vanda-
laust fyrir erlendan kaupanda
að sannreyna samkvæmt teikn-
ingum og við athugun á sikipinu
sjálfu, að smíði þess og styrk-
leiki sé fyllilega á við mestu
kröfur flokkunarfélags. Enginn
kaupandi myndi hvort sem er
'kaupa notað skip óséð. Það er því
alveg ástæðulaust að ætla, að
slíkt skip yrði torseljanlegra úr
landi en flokkað skip.
Ef um yrði að ræða að íslenzk-
ur stálskipasmíðaiðnaður yrði út I
flutningsi'ðnaður, þá yrði engum I
vandkvæðum bundið að smíða
skip í floikki þeim, sem kaupandi
óskaði eftir.
Nú finnsf mér hinsvegar fyrst
og fremst vera framun-dan að
auka stálskipasmíði til eigin
þarfa, enda verkefni ,.að því er
virðist nægjanleg á þeim vett-
vangi enn sem komið er.
Það er að vissu leyti freistandi
hugmynd, sem fram kemur 1
grein Gúðfinns Þorbjörnssonar,
að þegar íslenzkur stálskipaiðn-
aður þróist meir en orðið er,
þá sé réttara að létta að ein-
hverju leyti störfum af Skipa-
skoðun Ríkisins, með því að fela
erlendium flakkunarfélögum í
aufcnum mæli athugun teikninga
og eftirlit með smíði stálskipa á
íslandi.
Þó held ég ekki áð þetta myndi
flýta þróun íslenzks stálskipa-
iðnaðar né spara fé, því kostnað-
ur við athugun teikninga og sam
bærilegt eftirlit yrði varla ódýr-
ara. Auk þess getur verið til ó-
hagræðis fyrir sumar skipasmíða
stöðvarnar að þurfa að gera teikn
ingar bæði á erlendu máli og
íslenzku.
Ef íslenzkir menn eru færir
um a’ð teikna og smíða íslenzk
stálskip, þá sé ég ekki að það
ætti að vera nei/tt meira vanda-
verk fyrir íslenzka aðila að líta
eftir smíðinni. Að sjálfsögðu
krefst þetta nauðsynlegt starfslið
og tækjabúnað Skipaskoðunar
Ríkisins en fyrir þá þjónustu
yriði að greiða hver sem hana
framkvæmdi.
Reynslan hefir þegar sýnt, að
stálskipasmíðastöðvar þær, sem
nú eru að hefja göngu sína, hafa
þurft á margvíslegum leiðbein-
ingum og ráðleggingum að halda
í samiba-ndi við smíði fyrstu stál-
skipanna. Þessi þjónusta hefir
verið fúslega veitt af Skipasfcoð-
I un Ríkisins eftir beztu getu, þrátt
I fyrir takmarkað starfslfð og mér
MyllusleSnnSnn
Jakob Jónasson:
* MYLLUSTEINNINN
ísafoldarprentsmiðja h.f. 1964
MEGINHLUTI þessarar skáld-
sögu, sem er 223 bls. er daigbók
Sverris Jónssonar. Sverrir er ung-
ur sjómaður, hefur verið í sigl-
ingum þrjú ár. Hann er því á
heimleið, en örlögin — eða at-
vikin — verða þess valdandi, að
hann gerist ráðsmaður hjá ungri
konu er Sólrún heitir og býr á
bæ í föigrum dal er Svartsstaðir,
heitir. Þessi stúlka hefur aldrei
verið gift, hún er fögur, ung og
stælt í öllum íþróttum. Sverrir
er karlmenni mikið, fagur og
glæsilagur svo, að fáar konur
standast hann, enda kvenhollur
í meira lagi. — Sagan hefst á því
að Sverrir kemur í kaupstaðinn
*• Seleyri með strandferðaskipi.
Hittir hann þar veitingakonu og
dætur hennar, sem eru frænd-
konur Sólrúnar, Sörla póst, föður
Sólrúnar sem ekki er glæsilegur
maður né aðlaðandi, frekar en
sú fjölskylda utan Sólrúnu, sem
þrótt fyrir kaldlyndi og miskunn-
arleysi er dásamlega fögur og
hefur ‘bjargfastan ásetning að
kvænast til auðs og metorða,
hvað sem það kostar. Sverrir
fer svo heim að Svartsstöðum
og fær ekki alúðlegar viðtökur.
Sólrún segir honum að hún muni
ekki ganga í eina sæng með karl-
manni, sem ekki sé fullkomlega
kvensterkur og lætur hann sér
það vel lí'ka, enda er hann alls
* ekki í þeim hugleiðingum, að
nálgast hana sem eiginmaður,
enda þótt honum geðjist ekki illa
að henni sem fylgikonu. Eitt sinn
um sumarið ætlar hann að stela
frá henni kossi en hún leggur
þá á hann snöggan hælkrók og
slengir honum til jarðar. Hann
sprettur upp, hefur stúlkuna á
loft upp og kastar henni niður
í lyngið. Þar liggur hún kyr og
bíður — þó verður ekkert af
ástaratlotum þar. Það bíður síns
tíma. — Um ást er ekki að ræða
frá hans hálfu. Sverrir er mjö'g
tvíklofinn að skapgerð. Hið góða
og illa berjast um sál hans — að-
vörunarorð móður hans hljóma
stöðugt í huga hans, en holdið
er veikt,, eins og gengur. Margt
og mikið gerist í sögu þessari,
stórviðburðir. Nýkvongaður mað-
ur fellur af baki dauðadrukkinn
og bíður bana, Sverrir og eVkja
hans, Kolbrún hafa verið vinir
í æsku og fermingarsystkin.
Þessi kona kemur mikið við
sögu og síðari hluti bókarinnar
er dagbók hennar. Þannig kem-
ur höfundur því af sér að segja
nokkuð algerleiga frá eigin
forjósti, ef svo má að orði kom-
ast. Hann lætur Sverri segja
fyrri foluta sögunnar í sinni dag-
bók og Kolbrún leggur til end-
inn með sinni dagbók. Auðvitað
ber höfundurinn ábyrgð á þessu
öllu, en dagbækurnar eru þægi-
leg aðferð að lýsa menntun,
þroska, siðferði og skoðunum
fólksins sem hann er að segja
frá. Þannig lýsir dagbók Sverris
tvíklofnum manni, kvennhollum,
óhefluðum í orðum, djörfum og
æðrulausum — en manni sem á
lengi erfitt með að taka ákvarð-
anir sökum innri baráttu milli
ills og góðs. Mér þykir höfundur
oft óþarflaga k / í orðum, það
hefði gert Sverri ólíkt geðugri
mann, ef hann hefði ritað
hæverklegar í dagbókina, en þó
vel getað sagt allt sem þurfti.
Blót og klám — eða jaðra að
klámi — má oftast losna við og
verður ætíð til þrifa og losna við
slík orð.
Saga þessi er ekki ein af þeim
er fara vel. Hún er rituð af full-
komnu vægðarleysi og höfundur-
inn stenzt alveig þá freistingu að
slaka til. Mér er sagt að sagan
byggist á sönnum viðburðum
sem hafa gerzt á Austurlandi
fyrir nokkuð lönigu. En að mestu
mun þó um skáldskap að ræða.
Jakob Jónasson
Að lokum langar mig til að
tilfæra stuttan kafla úr bók-
inni, sem ég hygg að lýsi vel
skoðun höfundur á sumu í dag-
legu lífi nú. Það er þanniig:
(Bls. 54) „Segðu mér Sverrir,
heldurðu að sagan sé sönn af
ungu stúlkunni, sem gekk á fund
bergkonungsins inn í fjallið til
þess að spinna igull hana sér?
„Sönn og ekki sönn. En mundir
þú vilja ganga á fund bergkon-
ungsins?" . . . . „Já, svo sannar-
lega, en ég mundi ekki dvelja
eins lengi hjá honum og unga
stúlkan gerði“. „Jú, Sólrún, þú
mundir spinna alla ævina og
aldrei fá nóg .... Bergkonung-
urinn er í vissum skilningi lif-
andi enn þann dag í dag og
margir ganga á hans fund til að
spinna gull, svo þeir geti orðið
ríkir og hamingjusamir. En öll-
um fer þeim eins og ungu stúlk-
unni, þeir ganga ekki út úr
berginu fyrr en ævi þeirra er öll.
Lífið hefur hlaupið fram hjá
þeim án þess að þeir tækju eftir
því. eða sæju fegurð þess. Elli-
hrumir staulast þeir fram á
igrafarbakkann og skilja gullið
þar eftir“.
Þorsteinn Jónsson.
hefir hingað til skilist, að þess-
ari aðstoð hafi verið tekið feg-
ins hendi.
Auðvitað er það rétt hiá grein-
arhöfundi, að það myndi létta
störf Skipasko’ðunar Ríkisins, að
þurfa ekiki að fást við slíka að»
stoð við stálskipasmíði á fslandi,
en mér sýnist hennar vera þörf
einmitt nú.
Reykjavík, 16. des. 1964
Hjálmar R. Bárðarson
A
N
Þeim fjölgar clltal
sem kaupa
ANCLI
skyrturnar
*
*
*
Auðveld í þvotti
Þornar fljótt
Stétt um leið
ER JÓLASKYRTAIM í ÁR
EINS OG ÁÐLR
BLAUPUNKT sjónvörp
10
m/s-
munandi
gerðir
BLAUPÚNKT sjónvörp
eru m.a. þekkt fyrir:
□ ERU FYRIR BÆÐI KERFIN
□ SKARPA MYND
□ FRÁBÆRAN HLJÓMBURÐ
□ L AN GDRÆGNI
□ NÝTÍZKULEGT ÚTLIT
Söluumboð: RADIOVER
Skólavörðustíg 8
GUNNAR ASGEIRSSON H.F.
Suðurlandsbraut 16 — Reykjavík