Morgunblaðið - 27.04.1965, Side 30

30
MORGUNBLAÐIÐ
' Þriöjudagur 27. apríl 1965
Stjórnmálaályktiin
Stjórnarbylting í Dómini-
kanska lýðveldi
*
I áttunda sinn síðan
Trujillo leið
Juan Bosch býst til heimferdar
FEL.LIBYLJIR og ofviðri eru
tíðir gestir á Karaibahafinu
og stjórnaTbyltingar efeki ó-
tíðar í rífejum þar og þykir
sumum sem þar muni hvort
draga diám af öðru, veðurlag
og stjómarfar.
í Karafoáahatfinu, milli Kúfou
og Puerto Rico, liggur eyjan
Hispaniola, sem Spánverjar
fundu for’ðum daga. Á eynni
eru tvö ríki, Haití og Dómini-
kanska lýðveidið, sem er
dæmigerð „sönnun“ skyld-
leika stjómmálavafstu'rs og
veðraforigða, því þar hafa ver-
ið gerðar átta stjórnarfoylting-
fjórðu milljón og hafa flestir
framfæri sitt af landbúnaði.
Rafaeil Trujillo, sem tók í
sínar hendur æðstu völd í
landinu árið 1930 og hélt
þeim fram í rauðan dauð-
ann var einna lífseigastur ein
ræðisherra á þessum slóðum.
Hann var myrtur í maí 1961
og synir hans gerðir útlægir.
Sett var á stofn bráðafoirgða-
stjórn, svofealiað Rákisráð, sem
í áttu sæti sjö menn. Kosn-
ingar voru svo haldnar í land
inu í desem.ber 1962 og kjör-
inn til forseta Juan Bosch. í
septemiber 1963 gerði herinn í
PUtRTcTllcO;.
x
s*
JAHAIK*
ar þau fjögur ár sem umliðin
eru sfðan Trujillo einræðis-
herra var steypt af stóli með
brauki og bramli í maí 1961,
sú síð.asta nú um helgina eins
og sagt hefur verið fró í
fréttum. í Dómini'feanska lýð-
veldinu er spænska ríkism.ál
og meira en 60% þjóðarinnar
játar rómversk-kaþólska trú.
Landsmenn eru noikkuð á
landinu uppreisn gegn stjorn-
inni og var þá skipuð lands-
stjórn þriggja manna, sem að
stóðu sex stjórnmálaflokkar,
hægrisinna. Forseti samkundu
þessarar var fyrst Emilio de
los Santos en að nokferum
mánðum liðnum var skipað-
ur í hans sta'ð Donald Reid
Cabral, sem enn var þar í
forsæti fyrir helgina.
Juan Bosoh, sá er tók við
forsetaenlbætti í Dómini-
kanska lýðveldinu 27. feforúar
1963 og rekinn var frá völd-
um síðsumars sama ár, hefur
síðan dvalizt á Puerto Rico
undir verndarvæng vinar síns,
Luiz Munoz Mardn, Bosoh er
sagður aibúinn að hverfa aft-
ur til lands síns og taka við
þap sem frá var horfið, en
hann átti að gegna forseta-
embættinu til febrúarloka
1967. Brottrekstrarsök hans,
var að sögn hersins, sem gegn
honum snerist, einkum sú, a’ð
hann þótti ekki nógu skel-
eggur andstæðingur kommún
ista og Fidels Castro, þó hon-
um væri á hinn bóginn ekki
borið á brýn að hann hefði
beinlínis snúizt á sveif með
þeim. Efeki voru heldur allir
sáttir við umbótastefnu hans
í þjóðmólum og ýmisskonar
eftirgangssemi um meðferð
ríkijfjár. AðspurðUr í San
Juan, höifuðfoorg Puerto Rico
kvaðst Boisch engan þátt eiga
að uppreisninni nú, en sagði
að hana mætti hafa til marks
um að dóminikanska þjóðin
vildi búa við lýðræðislegt
stjórnarfar, sem tryggði þeim
þjóðfélagsiegt jafnrétti og
heiðarlegan ríkisrekstur.
Bosoh kvaðst einnig ótrauð-
ur myndu framfylgja í öllum
aðalatriðum umibótastefnu
sinni, þeirri er hann tófe upp
fyrir tveimur árum.
UTAN UR HEIMI
Framhaid af bls. 1
eft.ir föngum. Haldið verði
áfram víðtækri, vísinda-
legri athugun á náttúru-
auðlindum landsins og
feannað, hvernig bezt megi
á hverjum tíma hagnýta
fossaafl, hveraorku, gróð-
urmold, fiskimið og önnur
, náttúruverðmæti til að
: bæta og tryggja afkomu
þjóðarinnar.
S. Hafin verði virkjun stór-
íljóta landsins með bygg-
ingu stórra raforkuvera,
sem í senn verði orkugjafi
Ijölþætts atvinnurekstrar
og sjái heimilum landsins
íyrir nægri og ódýrri raf-
orku, og lögð verði áherzla
á að ljúka sem fyrst raf-
væðingu landsins.
4. Orkuver landsins verði
eign íslendinga, en til þess
að virkja megi í stórum stíl
undir lántökum verði risið
og styrkari stoðum rennt
undir atvinnulíf lands-
manna, verði erlendu á-
hættufj ármagni veitt aðild
að stóriðju, ef hagkvæmt
þykir, samkvæmt naati
Ihverju sinni og landsmenn
brestur fjárhagslegt bol-
magn.
5. Atvinnuvegir þjóðarinnar
verði efldir, svo að þeir
standi undir eðlilegum og
nauðsynlegum hagvexti.
Rik áherzla verði lögð á
aukna framleiðni atvinnu-
veganna með hagræðingu,
foagkvæmum stofnlánum
og eigin fjármagnsmyndun
þeirra, er geri þeim kleift
að nýta hráefnin á sem hag
kvæmastan hátt, aufea sölu
afurðanna og bæta kjör
launþega sinna.
C. Unnið verði á kerfisibund-
inn hátt með öflugri
sjóðsmyndun af almannafé
að eflingu atvinnurekstrar
og alls'herjar uppbygigingu
í öllum héruðum landsins,
þar sem skilyrði eru til
arðbærrar framleiðslu.
Jafnframt verði gerðar ráð-
stafanir til þess að tryggja
sveitarfélögum og atvinnu-
fyrirtækjum nauðsynlega
fjárhagsaðstoð, þegar tíma-
bundið atvinnuleysi og efna
hagsörðugleika er við að
stríða.
1. Emkaframtak verði örvað
til forystuhlutverk í fram-
farasókninni og sem flest-
um þjóðfélagsbongurum
veitt aðstaða til aðildar að
atvinnurekstri.
6. Lækkun byggingarkostnað-
ar með hagnýtingu tækni-
nýjunga og sterkt lánsfjár-
kerfi stuðli að því að sér-
fover fjölskylda geti eignazt
húsnæði með viðráðanleg-
um kjörum.
t. Sérfover vinnufær maður
foafi arðbært starf, er veiti
lífvænlega afkomu með
hóflegum vinnutíma. Efna-
hagslegt öryiggi sé tryggt
öilum þeim, sem sökum
elli eða af öðrum óviðráð-
anlegum orsökum geta
ekki sjálfir séð sér far-
borða.
lft Fjárhagslegar kvaðir, er
ríki og srveitarfélög leggja
á herðar einstaklingum og
atvinnurékstri, séu innan
þeirra marka, að fjármuna-
myndun og atvinnurekstur
geti styrkzt með eðliletgum
foætti, enda ‘verði hóf haft
á um kröfugerð á hendur
opiniberum aðilum, svo að
fjárhagsleg afkoma rí'kis
og sveitarfélaga sé tryggð.
11. Rík áherzla verði lögð á að
fá samkomulag um grund-
völl kjaraviðmiðunar, er
forðað geti þjóðinni frá
stéttastríði og stórfelldu
tjóni af verkföilum og verð
bóligu. Verði foöfð hliðsjón
af þvi, að þjóðarframleiðsl-
an hlýtur ætíð að vera und-
irstaða lifskjaranna. Stétta-
samvinna um aukningu lífs-
gæðanna leysi 'af hóimi
stéttastríð út af skiptingu
þeirra.
12. Efnahagsráðstafanir miði
að þvi að tryggja gengi
krónunnar.
Sextándi landsfundur Sjálf-
stæðisflokksins heitir á þjóðina
-að treysta sjálfstæði og öryggi
landsins með öflugum stuðningi
við þá utanríkisstefnu, sem fylgt
hefur verið síðustu tvo áratugina,
norræna samvinnu, samstarf At-
lantshafsríkjanna, þátttöku í
Sameinuðu þjóðunum og ábyrga
afstöðu í samskiptum þjóðanna.
Nauðsynlegt er að íslendingar
fylgist sérstaklega með aukinni
samvinnu þjóða á milli í við-
skipta- og tollamálum og geri á
hverjum tíma þær ráðstafanir, er
tryggi landsmönnum sem hag-
kvæmust viðskiptakjör.
Héðan í frá eins og hingað til
verði að því stefnt að helga ís-
lendingum landgrunnið allt í sam
ræmi við ályktun Alþingis 5.
maí 1959. Unnið verði að því að
afla skilnings og viðurkenningar
annarra þjóða á sérstöðu íslend-
inga sem fiskveiðiþjóðar og allra
lögmætra ráða neytt til að vinna
lokasiigur í landhelgismálinu.
Sextándi landsfundur Sjálf-
stæðisflokksins heitir á þjóðina
til samstarfs um þá leið til far-
sældar, sem hér er mörkuð, og
hvetur hana til þess að veita
Sjálfstæðisflokfenum öruggt
brautargengi í viðleitni hans til
þess að tryggja sjálfstæði og lífs-
afkomu islenzfeu þjóðarinnar
undir kjörorðinu
frelsi — öryggi — framfarir.
— Ræða Jóhanns
Hafsteins
Framh. af bls. 28
eitt gengi á erlendum gjaldeyri
og gera útflutningsatvinnuveg-
unum Jkleift að standá á eigin
fótum án styrkja. Jafnframt
verði lagður grundvöllur að
frelsi í atvinnurekstri og við-
skiptum svo hægt sé að afnema
þau höft, sem nú eru á við-
skiptum og framkvæmdum.
Strax og aðstæður leyfa þarf
að draga úr niðurgreiðslum, en
í þess stað auka fjölskyldubæt-
ur og lækka beina skatta.
Sett verði ný og heilsteypt lög
gjöf um Seðlabanka Islands, er
tryggi örugga stjórn peningamál
anna. Bankalöggjöfin sé að öðru
leyti endurskoðuð og samræmd."
Hér er í hnotskurn að finna
þann kjarna, sem stjórnarsam-
starf síðar byggðist á, milli Sjálf
stæðisflofcksins og Alþýðuflokfes
ins — eftir alþingiskosningarnar
1959, er viðreisnarstjómn var
mynduð.
Vist er hægt að segja, að verð
bólgan hafi ekki verið stöðvuð
og uppbætur þar af leiðandi til
atvinnuveganna hafi ekki verið
stöðvaðar.
En viðreisnarstjóminni tókst,
iþrátt fýrir þrotlausar tilraunir
og vægðarlausa baráttu stjórn-
arandstöðunnar og fylgisliðs
hennar, að halda verðbólgunni í
skefjum.
Hefur þurft að felia gengi
krónunnar? Hefu'r nokkur orðið
var við atvinnuleysi og örbirgð,
— hvað þá móðuharðindi af
mannavöldum, — eins og spáð
var? Hefur efcki tekizt að end-
urvekja fjármálatraust þjóðar-
innar út á við? Hafa efcki verið
byggðir upp traustir gjaldeyris-
sjóðir til öryggis framtið lands-
manna? Hafa ekfei atvinnuveg-
imir eflst? Hefur efcki alhliða
vélvæðing leyst mannshöndina
frá stritinu og um leið gert þær
framkvæmdir mögulegar, sem
ella vom útilokaðar? Hefur ekki
þjóðarframleiðslan stióraukizt?
Hvenær hefur skipafloti og
loftfloti landsmanna aukizt jafn
hröðum skrefum?
Hvenær hefur vaxið jafnt bif-
reiðaeign landsmanna jafnhliða
nýjum átökum í samgöngubót-
um?
Liggur ekki við borð að hefja
nú loksins stórvirkjun í fallvötn-
um landsins, að samtengja raf-
orfcufeerfið sunnanlands og norð
an og síðan til Austurlands og
Norðvesturlandis?
Eigum við efcki þess kost nú,
ef við viljum, að hefja stóriðju
í landinu, með þeirri efiingu fjár
magns og tækni, sem hún hefur
í för með sér?
Er ekfei framundan að byggja
kísilgúrverksmiðju við Mývatn,
þar sem botnleðju þessa vatns
m.a. með hjálp varmaorkunnar
frá Námaskarði, verður breytt
í arðbæra útflutningsfram-
leiðslu?
Er ekki í stöðugum vexti upp
bygging verksmiðjuiðnaðar og
framleiðsluaukningar á Austur-
landi í sambandi við sildveið-
amar?
Er efcki Vestfjarðaáætlunin
fyrsta skrefið í framfaraþróun
íslenzkra byggðarlagá, sem ella
mundu færast saman, al því fólk
ið gæfist upp í erfiðri lifsbar-
áttu, vegna þess að það ætti efcki
kost sambærilegra lífskjara við
aðra landsmenn þar sem fjöl-
mennið og þægindin eru meiri?
Sjáum við ekfci hilla undir
nýja atvinnugrein þessarar litlu
en mi-klu fisfcveiðiþjóðar, þar
sem eru fyrirhugaðar stálskipa-
smiðar í landinu til þess að
fullnægja í framtíðinni okkar
eigin þörf og gera meir, ef vel
til tekst?
Ber þetta ekki vitni vaxandi
almennri hagsæld?
Er ekkert af þessu viðreisn,
— aðeins vol og víl?
Það er miklu meira en við-
reisn!
Það er meira ert viðreisn úr
fyrra ön.gþveiti vinstri stjórnar.
Viðreisninni er lokið!
Mörkum þáttasklin.
Það verkefni, sem nú er fram
undan, er að marka þáttasifcilin
í íslenzfcum stjórnmálum.
Verður þar fyrst byiggt á
grundvelli viðreisnarstefnunnar,
frjálsu þjóðfélagi, sem brotizt
hefur úr viðjum hafta með þar
af leiðandi ruglaðri efnahags-
skipun og jafnvægisleysi. Við
miunum byggja framtíð þjóðar-
innar á sterkara fjármálakerfi,
vaxandi menningu og menntun
til þess að búa æsku landsins,
komandi kynslóðum, öryggi og
nýja lífsmöguleika. .
Með endurvöfetu fjármála-
trausti á erlendum vettvangi
gefst okkur fcostur lánsfjár til
þess að virfeja orkulindir lands-
ins og á grundvelli þess að
styrkja atvinnuvegi þjóðarinnar
og alhliða þróunarmöguleika
landsmanna. Jafnframt þessu
ber okfeur að kappkosta að
renna fleiri stoðum undir fá-
breytt atvinnulíf, ýmist með eig
in framtaki, eða í samvinnu við
erlenda aðila, ef við teljum það
ákjósanlegt, t.d. af tæknilegum
eða fjárhagslegum ástæðum.
í þriðja lagi hillir undir nýj-
an skilning og vaxandi þroska
í sambýlisháttum launastétta og
vinnuveitenda, þar sem lögð
verða til hliðar gömul vppn og
tvíeggjuð, en samstillri orku
beitt til þess að auka fram-
leiðni og afrakstur þjóðarbúsing
og ja.fnframt að tryggja öllum
stéttum og starfsgreinum eðli-
lega og rétta hlutdeiild í vax-
andi hagsæld með almennum
bættuim lífskjörum.
Að þessum markmiðum ber
ofckur að stefna. Efcki vegna nú-
verandi ríkisstjómar eða neinna
einstakra ríkisstjórna, sem allt-
af sitja allar sárskamman tíma.
Heldur vegna fóiksins í landinu,
örlítillar þjóðar, sem heyir harða
lífsbaráttu, en eygir mikla fram-
tíðarmöguleika.
Og fyrst og fremst ber okkur
að horfa öruggir fram á veginn
með ga,gnkvæmum skilningl
milli stétta og innbyrðis sátt-
fýsi vegna þeirra, sem á eftir
koma, — vegna þeirra, sem eiga
að erfa landið.
„Litla þjóð, sem átt í vök
að verjast,
vertu ei við sjálfa þig
að berjast.“
Gromyko og
De Murvilie
ræðn Vietnam
París, 26. apríl — (NTB) — ’
UTANRÍKISRÁÐHERRA
Sovétríkjanna, Andrei Grom-
yko, og utanríkisráðherra
Frakka, Couve de Murville,
ræddu í dag ástandið I Víet-
nam og ýmis atriði afvopnun-
ar. —
Eftir viðræðurnar, sagði Grom
yko fréttamönnum, að þær hefðu
verið vinsamlegar og sama sagði
fulitrúi franska utanríkisráðu-
neytisins. Stjórnmálafréttaritar-
ar í París eru þeirrar skoðunar,
að viðræðurnar. geti leitt til þess,
að Frakkar og Rússar leggi fram
tillögur um friðsamlega lausn
mála í Víetnam.
Af opinberri hálfu í Frakk-
landi var lögð áiherzla á það f
dag, að sameiginlegar tillögur eða
aðgerðir Frakka og Rússa í Víet-
nammálinu merki ekki að Frakk
ar hafi snúið baki við Vestur-
veldunum.
Gromyko mun dveljast í París
nokkra daga og ræða m.a. við
de Murville um Þýzkalandsmál-
ið, kjarnorkuher Atlantshafs-
bandalagsins og fjárhagsvand-
ræði Sameiniuðu þjóðanna.