Morgunblaðið - 17.06.1965, Blaðsíða 21

Fimmtudsgur 17. júní 1965
MORCU N BLAÐIÐ
21
Sjötugur 18. júnl
Jón Rögnvaldsson
garðyrkjumaður
75 ára 18. júm
Kristín Jónsdóttir
r Þegar ég kom 1 Gagnfræða-
ekólann á Akureyri fyrir 45
árum vakti það atlhygli mína, að
meginhluta þess plöntusafns,
sem notað var við kennsluna var
safnað af einhverjum Jóni Högn
valdssyni, en einkum dáðist ég
þó að fögrum frágangi þess.
Brátt frétti ég, að þessi Jón væri
Eyfirðingur og þá nýfluttur vest
ur um haf. Gerði ég ekki ráð
fyrir, að kynni mín af honum
yrðu mciri, og að hann mundi
drukkna í þjóðahafinu þar
vestra eins og svo margir aðrir.
: Ég varð því næsta undrandi er
ég var kynntur fyrir honum á
stofnfundi Skógræktarfélags ís-
lands á Þingvöllum 1930. En því
get ég þessara atvika, að þetta
I tvennt þekking á gróðri og rækt-
un, kemur mér ætíð fyrst í hug
‘ í samibandi við Jón Rögnvalds-
son, og þessum hlutum hefir
nafn hans löngum verið tengt,
og að hann hefir með lífsstarfi
sínu skráð kapitula í ræktunar-
stögu landsins, sem lengi verð-
ur í minnum hafður.
! Jón Rögnvaldsson fæddist f
Grjótárgerði í Fnjóskadal 18.
júní 1895. Foreldrar hans voru
! Rögnvaldur Sigurðsson og Lov-
ísa Guðmundsdóttir. Fluttust
þau skömmu síðar að Fífilgerði
í Kaupangssveát, og þar hefir
Jón dvalizt lengst æfi sinnar og
er löngum við þann bæ kennd-
ur.
j Jón lauk gagnfræðaprófi á
Akureyri 1916 og mun hann sem
fleiri nemendur þess skóla hafa
orðið fyrir verulegum áhrifum
af kennslu og hugsjónum Stef-
éns Stefánssonar skólameistara.
Um skeið mun hann hafa hugs-
«ð til framihaldsnáms, en sú
braut var þá torsótt efnalitlum
unglingum, en árið 1919 brá
hann á annað ráð og hélt til
Ameríku. Þar dvaldist hann í 5
ér. Stundaði hann þar nám í
garðyrkju og skógrækt við eina
ágætustu tilraunastöð í Canada í
Indian Head í Sakatohewan.
Lauk flann þaðan garðyrkju-
prófi. Höfðu fáir íslendingar á
undan honum lokið því námi, og
enginn vestan hafs.
Eftir heimkomuna tók Jón
•ð stunda búskap í Fífilgerði,
fyrst lengi með systkinum sínum.
Fifilgerði er lítil jörð, en tók mikl
um stakkaskiptum í búskapartíð
Jóns, en mestan svip setti það
þó á heimilið, að Jón kom þar
upp hreinum æfintýragarði, með
hinum furðulegustu og fjarlæg-
ustu tegundum plantna, sem eng
an hafði órað fyrir að gætu vax-
ið hér. Átti sá garður engan sinn
líka á landinu, en íbúar hans
hafa nú verið fluttir og græddir
að nýju í Lystigarðinum á Ak-
ureyri, en allt heimilið í Fífil-
gerði var einkennt af snyrti-
mennsku og smekkvísi.
Árið 1938 keypti Jón ásamt
Kristjáni bróður sínum garð-
yrkjustöðina Flóru á Akureyri,
og ráku þeir hana með mikilli
prýði í 15 ár, en jafnframt stund
aði Jón búskapinn í Fífilgerði.
Allt frá því að Jón kom frá
Ameríku hefir hann stundað garð
yrkjustörf á Akureyri. Á hann
mörg handtök i görðum Akur-
eyringa, og hefir skipulagt ýmsa
hina bezt gerðu garða þar. Hef-
ir hann öllum mönnum fremur
kennt Akureyringum ræktun
skrúðgarða. Einnig hefir hann
ritað ágæta bók um skrúðgarða.
Þegar frú Margrethe Schiöth
lét af stjóm Lystigarðs Akur-
eyrar, og afhenti hann bænum,
var eðlilegt að leitað yrði til
Jóns Rögnvaldssonar um að
veita honum forsjá. Var það
hvorttveggja, að ekki var völ
nokkurs kunnáttumanns í þeim
fræðum slíks sem hans, og einn-
ig hafði hann oft aðstoðað frú
Schiöfch í garðinum og var
manna líklegastur, til að halda
starfinu áfram í sama anda og
hún. Vékst hann undir þá nauð-
syn og hefir hann stjórnað garð-
inum síðan um 12 ára skeið, en
jafnframt um allmörg ár verið
garðyrkjuráðunautur bæjarins,
en lét af því starfi nú í vor.
Undir forsjá Jóns hefir Lysti-
garðurinn dafnað með ágætum,
og er einn merkasti skrúðgarður
landsins. Einkum ber þar að
nefna hið ágæta safn íslenzkra
og erlendra plantna sem þar
eru og ekki hefði verið unnt að
koma þar upp ef ekki hefði not-
ið við þekkingar og áhuga Jóns.
Eiga Akureyringar honum mikla
þakkarskuld að gjalda fyrir störf
hans í Lystigarðinum og við garð
yrkju í bænum um árafuga
skeið. En um leið má og minn- j
ast þess, að Kristján bróðir Jóns I
hefir lengstum verið hans önnur
hönd að öllum þeim störfum.
Vorið 1930 hafði Jón forgöngu
um stofnun Skógræktarfélags
hér við Eyjafjörð. Ekkert slíkt
félag starfaði þá í landinu, og
hlaut hið unga félag nafnið
Skógræktarfélag íslands. Nokkr-
um vikum seinna var annað skóg
ræktarfélag stofnað á Þin.gvöll-
um, tók það nafn eyfirzka fé-
lagsins, sem breyttist í Skóg-
ræktarfélag Eyfirðinga. Lítill
vafi er á, að framtakssemi Jóns
og félaga hans ýtti mjög á eft-
ir seinni félagsstofnuninni. Jón
var fgrmaður Skógræktarfél.
Eyfirðinga um allmörg ár og drif
fjöðrin í störfum þess samtímis.
En á þeim árum voru friðaðar
skógarleifar við Garðsárgil, í
Leyningshólum, og að Vöglum á
Þelamörk, og skógarreiturinn
austan við Akureyrarpoll tekinn
til ræktunar. Vann Jón á
þeim árum mörg hand-
tökin fyrir skógræktarmál-
ið, án þess gjald kæmi
fyrir. Hefir Skógræktarfél. By-
firðinga vottað honum þakkir sín
ar með því að kjósa hann heið-
ursfélaga sinn.
Og nú er Jón Rögnvaldsson
sjötugur. Enn er hann manna
kvikastur í hreyfingum og af-
kastamestur við vinnu sína. Á-
huginn og lifsfjörið er eins og
í venjulegum manni um tvítugt,
og í ósérplægni og fórnfýsi fyrir
áhugamál sín á hann engan sinn
líka. Hann spyr ætð fyrst um
hvað gera þurfi, og hvenær verk
ið skuli unnið, síðan gengur
hann að því án þess að spyrja
um laun eða vinnutíma. Þekki ég
engan mann honum líkan í því
efni.
Kvæntur er Jón Körlu Þor-
steinsdóttur og eiga þau þrjú
börn.
Um leið og ég óska Jóni Rögn-
valdssyni til hamingju með af-
mælið, þakka ég honum ótal-
margar ánægjulegar samveru-
stundir, og enn ánægjulegri sam
vinnu um margra ára skeið. Og
umfram allt óska ég þess, að
Lystigarður Akureyrar megi enn
njóta starfskrafta Jóns um langt
skeið.
Steindór Steindórsson
frá Hlöðum
Á morgun 18. júní er Krist-
ín Jónsdóttir Grettisgötu 31, 75
ára. Kristín er fædd að Mosfelli
í Mosfellssveit foreldrar hennar
voru hjónin Jón Jóhannesson og
Guðrún Eggertsdóttir bæði úr
Mosfellssveit. Hann frá Suður-
Reykjum hún frá Amstridam. Á
Mosfelli bjuggu þau í 3 ár milli
presta, en fluttu þá fyrst að
Bringum en svo inn í Kjós að
Morastöðum en lengst bjuggu
þau að Laxárnesi eða þar til þau
hættu búskap og sonur þeirra
tók við. Þetta var dugnaðar og
manndómsfólk. Börnin voru 7
eru 3 þeirra en á lífL
Kristín ólst upp við venjuleg
sveitastörf, en fór til Reykjavík-
ur og lærði fatasaum, þótti það
þá einhver bezta menntun sem
hægt var að fá fyrir ungar stúlk
ur. 16. okt. 1915 giftist hún Guð-
jóni Jónssyni trésmíðameistara.
Á fyrsta búskaparárinu keypti
Guðjón hús við Grettisgötu 31
og bjuggu þau allan sinn búskap
þar nema fyrsta veturinn. Guð-
jón andaðist 1. jan. 196>1. Þau
eignuðust 6 börn 3 drengi og 3
stúlkur og eru 4 á lífi myndar-
fólk öll gift og eiga mörg börn.
Það er langt síðan fundum okk
ar Kristínar bar fyrst saman. Ég
hef líklega verið 6—7 ára en
hún 14—15 ára þegar heimasæt-
an frá Morastöðum kom í heim-
sókn til fóreldra minna, en feð-
ur okkar voru bræður. Mér
fannst miikið til um þessa
frænku mína, sem kom heldur
betur færandi hendi, allt heim-
ilisfólkið fékk einhverja gjöf,
sem hún hafði sjálf búið til, ég
fékk hyrnu hvíta með bláum
bekk, mikið gersemi, og þóttist
ég heldur fín þegar ég var kom-
in með gripinn en þá þekktist
ekki að telpur gengu í kápum.
Þetta var mikil rausnar frænka
sem við áttum þama,
fannst mér. Eftir öll þessi
ár hefur skoðun min á
hehni ekki breyzt. Vinátta
hennar við mig hefur ekki verið
endaslepp, heldur staðið öll þessi
ár. Ég og fjölskylda mín áttum
alltaf atihvarf hjá þeim hjónum
þegar við bjuggum í sveitinni,
og enginn reyndist mér betur
en þau þegar ég þurfti þess með.
En ég og mitt fólk var ekki eina
fólkið sem áti athvarf í þessu
heimili. Það var alltaf mikill
gestagangur. Fólk víðsvegar að
(gisti þar, og alltaf var nægilegt
húsrými og hjartarúm. Aldrei sá
ég frænku glaðari en þegar svo
var gestkvæmt að nokkur hluti
gestanna varð að sofa á gólfinu.
En þó áttu þeir sem eitthvað
var að eða fóru halloka í lífinu
mest athvarf hjá Kristínu og
hennar góða manni.
Kristín er mikil kjark kona,
enda hefur hún þurft á því að
halda. Alla erfiðleika hefur hún
borið með einstakri hugprýði.
Kristín er en vel ern og lætur
ekki ellina á sig fá, hún er sí-
vinnandi. Þær eru æði margar
peysurnarvbæði úr lopa og garni
sem hún hefur prjónað, fallegar
flíkur, sem hafa yljað þeim, sem
notað hafa, og ekki síður vetl-
ingarnir sem engin prjónar bet-
ur en hún. Kristín heldur enn
heimili, og tekur en á móti vin-
um og vandamönnum hress, glöð
og veitandi. Það er oft helt á
könnuna hjá henni frænku, en
það er hún yfirleitt kölluð af
fjölskyldu og frændaliði.
Um leið og ég þakka þér
frænka mín allt sem þú hefur
verið mér og mínum frá fyrstu
kynnum okkar, óska ég þess að
þú haldir en reisn þinni lengi,
og að æfikvöldið verði hlýtt og
bjart.
Guðlaug Narfadóttir
Til leigu
Nýleg 2ja herb. íbúð á 1. hæð í sambýlishúsi við
Safamýri. — Laus strax. — Fyrirframgreiðsla.
Upplýsingar gefur:
FASTEIGNASALA
Guðmundar Þorsteinssonar. — Sími 20330.
Sportveiðimenn
LÍNUR REGNÚLPUR
VEIÐISTÍGVÉL 723 kr. upphá.
SPÆNIR VEIÐISTÍGVÉL 283 kr. upphá.
FLUGUR VÖÐLUR 844 kr.
REGNFÖT 476 kr.
SÖKKUR VARGGRÍMUR (Flugnanet)
HJÓLAPOKAR, 3 gerðir, mismunandi stærðir.
ÖNGLAR VEIÐIFÖT, buxur og jakki. Létt og þægileg. Kr,
NÝJUNG: Gdður moðkur 50 stk. í vuxbornum ílútum
\

Vöruúrvul fyrir veiðimenn í
VESTURRÖST
GARÐASTRÆTI 2 Sími 16770