Morgunblaðið - 14.08.1965, Blaðsíða 23

Laugardagur 14. ágúst 1965
MORCUNBLAÐIÐ
23
Frá fundi norræna ljósmæðramótsins i gær. Gunnnar Biering, barnaiæknir flytur erindi.
IXSorræna
R|osmæðramótið
NOHRÆNA ljósmæðramótið var
sett í gærmorgun kl. 10 í kennslu
stofu Landspítalans. Fulltrúar á
mótinu eru rúmlega 100, flest-
ir frá íslandi. Mótið var
sett af Valgerði Guðmundsdótt-
ur, sem er formaður islenzka
ljósmæðrafélagsins. Síðan var
flutt bæn og því næst söng Guð-
rún Tómasdóttir með undirleik
Guðrúnar Kristinsdóttur. Dr. Sig
urður Sigurðsson, landlæknir
flutti ávarp og kveðjur voru
fluttar frá ljósmæðrum á hinum
Norðurlöndunum. Hádegisverður
var snæddur í boði borgarstjórn-
ar Reykjavíkur, en fundi síðan
haldið áfram kl. 3 e.h.
Gunnar Biering, barnalæknir,
flutti erindi á fundinum um
— Slæmar horfur
Framhald af bls. 1.
stjórn né heldur rjúfa þing og
efna til nýrra kosninga. Stóð
fundur þeirra í gær í eina og
hálfa klukkustund. Papandreou
endurtók í dag fyrri ummæli sín
um að konungdæmi á Grikklandi
væri í hættu statt, ef Konstantín
léti ekki af þessu háttalagi. Lét
Papandreou í það skína að hann
tnyndi athuga hvern hljómgrunn
það myndi hljóta með þjóðinni
ef upp risi mótmælahreyfing
gegn konungdæminu og lézt ekki
myndu skirrast við að þiggja að-
stoð kommúnista til þess. Ekki
leggja menn almennt mikinn
trúnað á orðróm þennan og sagði
Athanasiadis-Novas í dag að
hvorki þjóðin né þingið myndi
þola Papandreou að framkvæma
sín „heimskulegu og glæpsam-
legu áform“ og bætti því við
að jafnvel þó EDA-flokkurinn
styddi hann, myndi Papandreou
ekki hafa á að skipa nauðsyn-
legan meirihluta á þjóðþinginu.
verndun tmgbarna og Hulda
Jensdóttir, forstöðu'kona Fæðing-
arheimilisins talaði um afslöppun
og aðstoð við konur á meðgöngu-
tímanum. I>á voru frjálsar um-
ræður og að lokum voru umræð-
— Los Angeles
Framhald af bls. 1
gæta stillingar og halda heim.
Sagði einn forvígismanna sam-
ta'ka þeirra sem vinna að jafn-
rétti blakkra borgara ’ í Banda-
ríkjunum, Don Smith, að blökku-
menn hefðu flestir sinnt tilmæl-
um Gregorys og hætt skothríð-
inni.
Fyrr um daginn höfðu blökku-
menn brennt til grunna áfengis-
verzlun eina í borginni, gistihús
og heilbrigðiseftirlitsstöð og einn
ig kveikt í timburgeymslu einni
mikilli. I>á réðust þeir inn í
vopnaverzlanir og birgðu sig upp.
Óeirðir þessar brutust út í gær,
fimmtudag, er hvítur lögreglu-
þjónn tók höndum blökkumann
grunaðan um að hafa ekið bif-
reið sinni undir áhrifum áfengis,
en voru hálfu meiri og verri við-
ureignar í dag.
Lögreglan setti upp farartálm-
anir til að stöðva aðför blökku-
mannanna, en þeir óku ótrauðir
bílum sínum á hvað sem fyrir
varð. Lögreglan hóf þá skothríð
en hræddir borgarar Los Angeles
hlupu í felur hið bráðasta. Marg-
ir læstu að sér, slökktu Ijósin
og lásu bænirnar sínar í ofboði.
Fjöldi kvenna íeitaði á náðir lög-
reglunnar þyrftu þær um þvera
götu að fara.
Einn hvítur maður var illa
leikinn í óeirðunum og er nú í
sjúkrahúsi, þungt haldinn. Áður
hafði verið skýrt frá því að einn
maður hefði beðið bana í óeirð-
unum en sú fregn reyndist ekki
rétt, er betur var að gáð. Anna-
samt hefur verið á sjúkrahúsum
Los Angeles í dag og fjöldi
manna fengið gert að sárum sín-
um, flestum eftir hnífsstungur
eða grjótkast.
ur um þjóðfélagslega og efnalega
stöðu ógiftra mæðra á Norður-
löndum.
Fundum norræna ljósmæðra-
mótsins lýkur í dag, en mótinu
verður slitið hinn 18. þ. m.
— Hinn græni
Framhald af bls. 1
yfirleitt verið gráir dagar í
sumar, úrkoma hefur verið
töluverð og fremur hráslaga-
legt. Veðurskýrslur sýna, að
sumarið 1965 er hið sólar-
minnsta í London frá því 1880.
Jóhann kvaðst hafa verið á
Ítalíu fyrir þremur vikum, og
hefðu þar verið óskaplegar
rigningar, þrumur og elding-
ar, þannig að vatn flæddi yfir
allar götur. í kjölfar rigning-
arinnar fylgdi haglél og var
haglið svo stórt að jafnaðist
á við tennisbolta, að því er
blöðin sögðu.
Einn af fáum stöðum á meg
inlandinu, sem notið hafa sól-
ar, er franska rivíeran. Þar
hefur sólin verið óvenjulega
heit, og þurrkar svo miklir,
að elztu menn muna vart ann-
að eins. Afleiðing þessa eru
mestu skógareldar í sögu
landsins, enda segja Frakkar
um sumarið 1965, að það hafi
verið „un été pourri“ (rotið
sumar). Frá Normandí berast
þær fréttir, að ferðamanna-
straumurinn hafi minnkað um
helming í sumar vegna kulda
og rigninga, og í París var
júlímáhuður hinn ' kaldasti,
sem nokkru sinni hefur mælzt
þar. í 'Ungverjalandi, Tékkó-
slóvakíu og Júgóslavíu hafa
Dóná og þverár hennar flætt
yfir bakka sína vegna hinna
stöðugu rigninga. í Skotlandi
og Noregi hefur snjóað í sum-
ar. —
Af öllu þessu má Ijóst'vera,
að sumarið 1965 mun lengi í
minnum haft sem eitt hið
versta og óstöðugasta í Ev-
rópu á þessari öld.
— Heyskaparhorfur
Framhald af bls. 24.
góðir og síðan. Langt var komið
túnaslætti og gras orðið ágætt,
og sumt farið að spretta úr sér.
Horfur eru um meðalheyfeng ef
tíð verður sæmilega hagstæð í
égúst. Engjarnar út undir Hér-
tiðsflóa með góðu grasi voru
íarnar að þorna um miðjan júlí,
og þá ögn heyjað. Ef þurrkar
haldast svo að þorni í svonefndri
Blautumýri verður heyjað þar
eftir túnin, en svo er gert oftast
ef tíð leyfir og fá þá ýmsir lán-
aðar slægjur. Á Jökuldal eru
heyskaparhorfur misjafnar. Kal-
skemmdir miklar á nokkrum
jörðum, t.d. á Hvanná, en bænd-
ur þar fengu tún á þremur jörð-
um úti í Hróarstungu og hafa
náð því heyi þegar í sæti. Víða er
líka graslítið fyrir þurrk. Annars
staðar allgott gras. Tíðin í ágúst
og fram eftir september veldur
mestu um heyskapin, og of
snemmt að spá um heyfeng, en
þó víða; sæmilegar horfur. Sumir
hafa hug á að kaupa eitthvað af
heyi úr Eyjafirði. í Skriðdal 10.
ágúst er ú.tlit fyrir talsvert minni
heyskap en í meðalári. Ca. V\
minni. Fyrst og fremst vegna
kalsins, nakkuð misjafn á bæj-
um. Útlit fyrir litla háarsprettu.
Úg spurði um áhuga á heykaup-
um. Snæbjörn í Geitdal, sem ég
ræddi við, sagði það sitt álit að
betra væri að fækka nokkuð bú-
stofni en kaupa hey. Á Völlum 10.
ágúst er grasvöxtur í meðallagi á
því landi sem ekki var kallð, en
spratt seint. Mikið land ónýtt af
kali, einkum á Austur-Völlum.
Þar verður heyfengur mikið
minni. í Skógum verður sæmi-
legur heyskapur. Á Vallanesi,
sem var mikið heyskaparland, er
nú lélegt, og ennfremur Ketil-
staða- og Eyjólfsstaðanes. Það er
samhljóða álit manna, að engja-
lönd gangi úr sér þegar hætt sé
að nytja þau til slægna. í Eiða-
þinghá var 10. ágúst enn mikið
óslegið af túnum. Útlit fyrir um
% minni heyfeng en í fyrra, en
þó nokkuð misjafnt eftir kalinu,
sem var mikið víða í hreppnum.
I Fellum og Hróarstungu er á-
standið misjafnt. Verður mikið
minni heyfengur víða en í /neðal-
ári. í _Fram-Fellum er stórum
betra. í Fljótsdal var ekki kal,
sem orð var á gerandi, en þar
hefur þurrkur viða valdið gras-
bresti, eins og alioft gerist þar.
Þetta sumar mun ekki afbrigði-
legya um heyfeng þar, en öðru
hverju skeður. T.d. nefni ég sum-
arið 1958. Öll sumurin 1955—1958
voru svo þurr í Fljótsdal, að hlíð-
ar dalsins voru fölar, grænkuðu
varla þau sumur. Vatnsleysi var
mikið þá eins og nú er orðið á
mörgum bæjum. Ég vil geta þess
hér, að ég sá í Útnyrðingsstöðum
á Völlum, sléttu, sem sáð var í
Engmovallarfokgrasi fyrir tveim-
ur árum. Gaf sl. sumar feikna-
mikla uppskeru. Nú í sumar má
heita að ekkert Vallarfoxgras-
strá sjáist. En nú er sléttan með
ágætu grasi, rauð yfir að líta af
língresi, sem kom fram þegar fór
að spretta í sumar. Einnig er þar
nokkuð af túnvingli og sveifgrös-
um. 10. ágúst var ágætt gras orð-
ið á þessu stykki.
Mikið hefur gróið upp úr kal-
inu nú um miðsumarið, því sem
borið hefur verið á eða eitthvað
gert fyrir. Mikill arfi og varpa-
sveipgras er víðast í kalna land-
inu, og er mikið af því án nytja
vegna þess að ekki hefur verið
borið á það. En enn hefur sann-
azt það, sem raunar flestir bænd-
ur óg ræktunarmenn vita, eða
ættu að vita, en það er hinn
undraverði gróðurmáttur ís-
lenzku moldarinnar og seigla og
styrkur gróðursins. Þess vegna á
aldrei að vantreysta mold okkar
né gróðri. Það leit sannarlega illa
út fram undir miðjan júlí, en
síðan hefur orðið furðumikil
Níræður
Guðmundur
BEZT gæti ég trúað, að hann
hafi heilsað henni Veröld með
bros í augum. Það var í lágum
bæ vestur á Fjörðum. Síðan eru
liðin 90 ár, og enu er svipur-
inn broshýr og léttur. Æviskeið
ið er orðið langt, og mikið hef-
ur verið starfað. Það munar
litlu á starfsdeginum og ævi-
deginum. Eftir venju og að þörf
þeirra tíma varð barnið virkur
þátttakandi í lífsbaráttunni, jafn
skjótt og geta þess leyfði. Fyrstu
störfin voru kúasmölun að
Nautabrekku — oft um klukku
stundargangur um sand og mel
— alla leið inn að Nauthól.
Og síðan hefur ekki verið leg
ið í leti eða iðjuleysi. Snemma
var farið á sjóinn til þesS að
sækja björg í bú. Og sjómennsk
an varð löng og farkostirnir
margir og margvislegir: árabát
ar, skútur, vélbátar, línuveiðar-
ar og togarar. En jafnframt var
búið og hver stund í landi not-
uð. Og enn er verið að starfi
og notuð til fulls sú furðu mikla
starfsorka ,sem enn er eftir.
Afi minn! Þú átt margs að
minnast, og ég á þér margt að
þakka. Þú varst ei gamall að
árum ,— ei gamall að dögum —
þegar þú lagðir fyrst á bratt-
ann. Aðeins 14 daga gamall
fórstu frá fæðingarstaðnum —
Láganúpi í Kollsvik — og flutt-
ist að bernskuheimilinu —
Naustabrekku á Rauðasandi. Þar
varstu til ellefu ára aldurs, en
fluttist þá til Dýrafjarðarþinga.
Þar dvelur löngum hugur þinn,
og þaðan ábt þú flestar þínar
kærustu og dýrustu minningar.
Þar hittust þið amma og þar
unnuð þið ykkar ævistarf. —
Ingjaldssandur og Dýrafjörður
geyma handtökin ykkar.
Árið 1947 kvödduð þið Dýra-
fjörð og hélduð til nýlendunnar
í Kópavogi. Þar áttum við heima
í 4 ár, en fluttumst þá til Reykja
víkur. Og þar hefur þú síðan
átt heima. En þú áttir einnig
annað heimili um langan tíma.
Fyrir 15 árum fórstu til sum
ardvalar upp í Borgarfjörð. En
sumrin urðu fleiri en eitt. Þú
varst þar í 7 sumur. Helgavatn
og Guðnabakki eignuðust marga
daga úr lífi þínu og mikið rúm
í huga þínum.
Árið 1957 fluttíst þú að Hrafn
istu. Manstu eftir ferðinni frá
Guðnabakka til Reykjavíkur á
Sjómannadaginn 1957? Þá festist
bíllinn okkar hjá Skorradals-
vatni. En þú náðir þó farsællega
til Hrafnistu — og ert þar enn.
Níutíu ár eru mikið lífshlaup,
einkum hin síðustu. Á þeim hef
ur myndast nýr heimur á ís-
landi. Þú ert einn af þeim
mörgu, sem hafa byggt hann.
Við, sem erfum þennan heim,
eigum ykkur mikla skuld að
gjalda.
Og enn ert þú að starfa —
oftast með bros á vör.
Bjarni K. Skarphéðinsson.
Guðmundur dvelur í dag á
heimili sonar síns Magnúsar,
Breiðási 3, Garðahreppi.
NÍRÆÐUR er í dag Guðmundur
Bjarnason, sjómaður, Hrafnistu.
Guðmundur er fæddur 14. ágúst
1875 að Láganúpi í Kollsvík
í dag;
Bjarnason
vestra. Foreldrar hans voru hjón
in Bjarni Jónsson og Þórunn
Bjarnadóttir, búsett þar. Guð-
mundur missti foreldra sína
barn að aldri og ólst hann upp
hjá vandalausum. í æsku sinni
bjó Guðmundur við erfið lífs-
kjör eins og svo margir aðrir
á þeim tíma. Má segja, að seigur
hafi verið í honum þráðurinn
eins ern og hann ennþá er.
Mér er ekki kunnug æska bg
uppvöxtur Guðmundar, en sjó-
inn stundaði hann um 40 ára
skeið. Eg kynntist Guðmundi
fyrst fyrir hálfum öðrum áratug,
en þá lágu leiðir okkar saman
í Borgarfirði.
Tíðast er ,að áttræðir menn
séu búnir að vinna sinn vinnu-
dag, og þykir mörgum nóg um.
Þessu er ekki svo farið með Guð
mund Bjarnason. Veit ég ekki
til, að honum hafi fallið verk
úr hendi einn einasta dag, ef
hann hefur sjálfur ráðið.
Heilsa Guðmundar hefur ver-
ið furðu góð fram á þennan dag,
þótt tvisvar eða þrisvar á síðari
árið hafi hann verið allþungt
haldinn um tíma, en náði sér
fljótt aftur.
Fyrrum voru heimilin saman
sett af einstaklingum á öllum
aldri. Nú er þetta því miður
breytt. Eg tel það þvi gæfu
mína og minna að hafa notið
samvista Guðmundar í nokkur
ár að sumri og vetri.
Skammdegið styttist og sumar
ið lengdist þar sem hann var.
Lund Guðmundar er létt en geð
ið mikið. Alvaran er viðstödd,
en brosið og gamansemin lætur
meira á sér bera. Það lengir
lífið.
Kona Guðmundar var Karó-
lína1 Friðriksdótir. Hún er lát-
in fyrir allmörgum árum. Eign-
uðust þau fimm börn og eru
þrjú þeirra á lífi. Börnin voru:
,Bjarni og Kristján, sem báðir
létust á bezta aldri; Magnús,
bryti á Hrafnistu; Vilborg og
Ingveldur, búsettar í Reykjavík.
Ég leyfi mér að lokum að
þakka Guðmundi fyrir allar hin-
ar ánægjulegu samverustundir
okkar, og þau góðu áhrif, sem
hann hefur haft á allt og alla
með návist sinni. Vona ég að
hann fái notið góðrar elli fram-
vegis.
Kjartan Jónsson.
breyting. Nú um þessar mundir
eru hágróindi eystra og er það
mjög mikið seinna en venjulega.
En það orsakar líka að lengur
má afla heyja ef tíð leyfir. Og
það gefur vonir um væna dilka
og vænt fé í haust. Kýr hafa
mjólkað óvenju vel af úthaga til
þessa, þrátt fyrir litla sprettu eða
ef til vill vegna þess, en það seg-
ir nokkuð um gildi gróðursins.
Ég vil láta það koma fram hér að
útbreidd er sú skoðun bænda
eystra, að Kjarninn eigi sína sök
á kalinu. Margir segja að þeir
hafi óskað að fá Kalksaltpétur
eða kalkammon, en ékki gétað
fengið. Þetta má ekki ske oftar.
Þeir verða að fá þá áburðarteg-
und sem þeir óska. Það er frá-
leitt að ætla að ráða fyrir þá með
öllu um áburðartegundir. Við
skulum láta reynslu þeirra -skera
úr um réttmæti skoðana þeirra,
hvort sem hún er með öllu rétt
eða röng að verulegu leyti. Mest-
ar líkur eru á að skipting frá
Kjarna til kalksaltpéturs muni í
mörgum tilfellum hafa mjög hag-
stæð áhrif á sprettuna. Misrnun-
andi þó eftir jarðvegstegundum
og jafnveþsveitum. Að lokum vil
ég segja: Útlitið nú er ólíkt betra
en það var um miðjan júlí, en þó
verður ekki til fulls um þetta
sagt fyrr en í lok heyskapar, eða
a.m.k. í lok ágúst. En samt sem
áður á sem.fyrst að leita eftir hjá
bændum, eystra, hve mikið hey
þeir vilja kaupa.