Morgunblaðið - 05.10.1965, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 5. október 1965
VERÐLAGNING LANDBUNAÐARAFURÐA
Greinargerð nefndarinnar, sem sá
um verðlagninguna á þessu hausti
í TILKYNNINGU, sem nefndin
sendi blöðum og útvarpi þ. 20.
þ.m. var gerð grein fyrir þeim
reglum, Sem farið var eftir við
verðlagningu landibúnaðarafurða
nú í haust.
Vegna framkomins misskiln-
ings á áhrifum hinnar almennu
verðhækkunar til bænda, (sem
var 11,2%) á smásöluverð land-
búnaðarafurða, þykir rétt að
gera nánari grein fyrir þessu
máli.
Niðurgreiðslur
Ríkissjóður lækkar smásölu-
verð nokkurra landibúnaðaraf-
urða með beinum niðurgreiðsl-
um. Þýðingarmestú niðurgreiðsl-
urnar eru:
Nýmjólk kr. 4,72álíter
Dilkakjöt, 1. v.f 1. — 17,30 á kg.
Smjör — 84,96 á kg.
Þar sem þessar niðurgreiðslur
eru óbreyttar frá því í fyrra-
haust, orsakar hækkunin til
bænda hlutfallslega hærri hækk-
un smásöluverðs. Þannig hækkar
t.d. mjólk á lítershyrnum um
rúm 17%. Dilkakjöt hefði hækk-
að um 21% í heildsölu og smá-
sölu miðað við hina almennu
11.2% hækkun til bænda, og
smjör um 24%.
Tilfærslur milli afurða
1 tilkynningu nefndarinnar frá
20. þ.m. var gerð grein fyrir
þeirri tilfærslu milli búgreina er
gerð var samkvæmt tillögum
Framleiðsluráðs landbúnaðarins.
Aðaltilfærslan var sú að viðmið-
unarverð til mjólkurvinnslu, ann
arra en rjóma- óg skyrgerðar
var lækkað um 40 aura fná því
sem ella hefði orðið. Þar sem um
helmingur mjólkurinnar er þann
ig nýttur, lækkar áætlað verð til
bænda um 20 aura að meðaltali.
Gegn þessu var nautgripakjöt
hækkað verulega og sauðfjár-
kjöt nokkuð.
Taflan skýrir sig væntanlega
sjálf, en hafa verður í huga að
tilfærslumar eru gerðar til þess
að bæta hag ýmissra búgreina án
þess að heildarútgjöld lands-
manna til kaupa á landibúnaðar-
vörum hækki frá því sem hefði
verið án tilfærslna. Hærri tekjur
þeirra búgreina, sem fært er til,
verða því að koma frá öðrum bú-
greinum. Þetta er að mestu mál
bændastéttarinnar sjálfrar.
Dreifingar- og vinnslukostnaður
Þessi kostnaður hækkar nokk-
uð frá hausti til hausts, en þó
minna en verð til bænda, þannig
að heildsöluverð hækkar ekki að
sama skapi og verð til bænda.
Söluskattur
Haustið 1964 var söluskattur
5.5%, en er nú 7.5%. Hiér munar
sem kemur fram í smásölu á ein-
stökum vörutegundum.
Verðlagning í heilsöiu og smásölu
Hér koma á eftir þrjár töflur
er sýna verðlagningu nokkurra
þýðingarmikilla búsafurða, og
þá um leið hvaða áhrif þau atriði
er nefnd voru að framan hafa á
smásöluverð.
Fyrsta taflan sýnir verðlagn-
ingu neyzlumjólkur ,rjóma og
skyrs, en þessar vörur voru verð-
lagðar þannig að hin almenna
11.2% hækkun til bænda næðist.
Þar sem vinnsla- og dreifingar
kostnaður, að meðtaldri sérstakri
uppbót vegna seinkunar í verð-
lagningu fyrir yfirstandandi fram
leiðsluár, hækkar minna en
grundvallarverð til bænda, hækk
ar óniðurgreitt verð mjólkur
ekki nema um 9.9%, og sá hundr
Telc.juhllS vl6ml6unarbus haustiS 1964 og 1965
19 6 4 Breytii ' 196 Hækkun frá 19^4
kr. Fyrir kr. ‘ Eftir kr. Fyrir Eftir
MJólk 150.344 167.226 163.012 11.2. 8.4
Nautgripakjöt n.373 12.650 14.418 11.2 26.8
SauöfJárkjöt 86.009 98.884 IOO.859 15.0 17.3
Slátur 6.850 7.871 7.870 14.9 14.9
Ull og gærur 23.162 22.253 ' 22.253 -3-9 -3-9
(allar sauöfjár- afuröir) (116.021) (129.008)(130.982) (11.2) (12.9)
Hrossakjöti 3.272 3-640 3.760 •11.2 14.9
Kartöflur 5.910 6.570 6,450 11.2 . 9-1
•AnnaS, launatekjur 21.164 21.636 14.3 16.8
TAFLA 2 305.438 340.258 340.258 11.4 11.4
því um 2% þegar borið er saman
haustverð 1964 og haustverð nú.
Smásöluáiagning
Þar sem smásöluálagning er í
aðalatriðum óbreytt milli hausta,
hefur hún ekki áhrif á mismun-
inn á hinni almennu hækkun til
bænda (11.2%) og þeirri hækkun
V8rur, sem hækica aem n»st jbvf sem me6alhækkun tll_
bóndans set-lr 111 ua
Xtoml um verÖlagningu Hausrtverö 1964 HaustverC 1965 Hækkun frá hausti 1964 í %
kr. kr. *
_MJóík / hellhyrnum:
Terö til framleiöenda 7,42 8,25 u,1
Vinrislu og dreifingarkostnaöur 2.99 ‘ 3.16
Sérstök uppbót 1965 vegna •einkunar verölagningar 0,04
Stofnsjóösgjald 0.06 9,06
flniöurgreitt verð 10,47 11,51 9,9
Hiöurgreiösla 4,72 4,72 •
Til sléttunar 0, 01
Hyrnuverö 0.65 0,70
Bmásöluveró 6,40 7.50 17,2
RJómi í J/k hyrnum:
Grunnverö 70,28 77,20 9,8
Stofnsjóösgjald 0,42 0,46
Lausasöluverö án •öluskatts 70,70 77,66 9,8
Hyrnugjald 1,60 1,65
flöluskattur 2Æ. 5,95
Alls pr. lítra 76,28 85,26 11,8
1/4.af því 19,07 21,31
Til sléttunar -0,01 -0,01
flmasöluverö 19,00 21,30 12,1
flkyr:
Orunnverö 16,00 17,30 8,1
Stofnsjóósgjald 0,10 0,10
Heildsöluverö 16,10 17.40 8.1
Sraásöluálagning 10# 4^ 1,67 l,8l
flöluskattur 0,93 1,44
flmásöluverö 18.75 20,65 10,1
TAFDA 1
aðshluti verður aftur mælikvarði
fyrir hækkun rjóma og skyrs.
Útsöluverð á mjólk, að með-
töldum umbúðakostnaði og að
níðurgreiðslu ríkissjóðs frádreg-
inni ,hækkar hins vegar um
17.2%, þar sem niðurgreiðslan er
óbreytt í aurum á líter (kr. 4,72).
Önnur taflan sýnir verðlagn-
ingu nokkúrra búsafurða, sem
hækka meira en 11.2% til ,bónd-
ans. Óniðurgreitt verð kindakjöts
hefði hækkað um 16.5%, komi
ekki tvennt til, annars vegar föst
niðurgreiðsla (kr. 17,30 á kg.) og
hinsvegar hækkun á söluskatti
frá hausti til hausts. Vegna
áhrifa þessara atriða hækkar
smásöluverð um ca. 26% með
óbreyttum smásöluálagningar-
reglum.
Þriðja taflan sýnir verðlagn-
ingu þeirrar búvöru, sem vegna
tilfærslu í verðgrunni hækkar
minna en 11.2%. Hér er um að
ræða annarsvegar allar vinnslu-
vörur úr mjólk, nema rjóma og
skyr, og hins vegar kartöflur.
Þrátt fyrir hækkun söluskatts
frá hausti til hausts, hækka þess-
ar vörur minna í smásölu en
nemur hinni almennu hækkun til
bænda, að smjörinu þó undan-
skildu. Hér segir hin fasta nið-
urgreiðsla, kr. 84.96 á kg. til sín,
þannig að 5.6% hækkun á óniður
greiddu heildsöluverði orsakar
14% hækkun smásöluverðs.
Skýringar
Neyzlumjólk hækkar um ca.
11,1% til frainiciðenda, en smá-
söluverð um 17,2%, þessi mis-
munur stafar aðallega frá því
að niðurgreiðsla pr. ljter er
óbreytt kr. 4,72 til frádráttar.
Hefði mjólkin ekki verið niður-
greidd, hefði hækkunin orðið um
það bil 10%.
Rjómi hækkar um ca. 9,8% til
Vörnr, lem hækka mlnna en mc-galhækkun um 11,2% til bóndanfl
gegir til uxn
Dæmt nm verSlagninen
Gæðasmjðr:
Verfc til framleiðen<Ía
Stofnsjóð sgjald
Niðurgreiðsla
Heild8öluverð
Smásöluálagning
Söluskattur
Til s|pttunar
^másöluver®
45% ostart,
Verð til framleiðenda
Stofnsjóðsgjald
Heildsöluverð
Smásöluálagning
Söluskattur
Til sléttunar
Smásöiuvertf
Kartöflur T.verðfl.?
'(18% hærri en grundvallarverll
fyrir 2. verðflokk).
Verð til framleiðenda
Heildsölukostnaður
Stofnsjoðsgjald *
Heildsöluverð
Pökkunarkostnaður (5 Vg.poVar)
Heildsöluv. á pökkuðum kart.
Smásöluálagning
Söluskattur
Smáaöluvertí pr.kg.í 5 kg. pokum
fi
TAFLA 3.
Haustverð Haustverð Hækkun-fr*'
1964 1?65 hausti 1964 í %
kr. kr. %
160,00 169,00 5,6
0,96 1,01
84.96 84,96
76,00' 85, 05 11,9
•9,31 10, 42 .
4.69 7, 16 •
0, 03 *
90,00 102,60 14. 0
83,25 88, 80 6.7
0,50’ 0, 53 6,0
83,75 89, 33 6,7>
23. 35 25, 01
5,90 8, 58
-0, 08
113,00 123,00 8, 8 *
7,09 7, 65 7,9
0,71 0, 76 7,0
0, 04 0, 05 25, 0
7, 84 ’' 8, 46 7.9
0,95 1,00 10,5
8,79 9,46 7,6
1,31 1,42 8, 4
0, 55 0, 82 49, 1
10,65
11,70
S.9
mjólkurbúa, en smásöluverð um
ca. 12,1%, mismunur stafar aðal-
lega frá hækkun söluskatts um
5,5% í 7,5%.
Skyr hækkar um 8,1% til
mjólkurbúa, en smásöluverð um
10,1%, mismunur stafar aðallega
frá hækkun söluskatts.
Skýringar
Verð til framleiðenda á sauð-
fjárkjöti hækkar um 17,3% ,en
óniðurgreitt heildsöluverð
nokkru minna, 16,5% þar sem
slátur- og heildsölukostnaður hef
ur aðeins hækkað um 12,9%.
Hinsvegar hækkar smásöluverð,
með óhreyttri álagningu um 26%
þar sem niðurgreiðslan kr. 17,30
breytist ekki. Álagning í smá-
sölu er aftur mismunandi, allt
frá ca. 6,5% fyrir hálfan eða heil
ah skrokk keyptan í einu og skipt
eftir ósk kaupenda, upp í 88%
fyrir lærissneiðar.
Verð á lifur, hjörtum o.s.frv. er
miðað við hækkun á slátri í
grundvelli, ca. 15% hækkun í
heildsölu. Smásöluverð hækkar
um rúm 17% vegna hækkunar
söluskatts úr 5.5% í 7.5%.
Nautgripakjöt hækkar um
26,8% til framleiðenda, og hrossa
kjöt um 14.9%. Að meðtaldri
hækkun söluskatts má því áætla
smásöluhækkun 29-30% fyrir
nautgripakjöt, en um 17% fyrir
hrossakjöt.
Skýringar
Smjör, ostur og aðrar vinnslu-
vörur nema r.úni og skyr hækka
um 5-7% miðað við óniðurgreitt
heildsöluverð, en hefði hækkað
um ca. 11,2% án tilfærslu, þar
sem niðurgreiðsla, kr. 84,96 pr.
kg. smjörs hreytist ekki, og þar
þar sem söluskattur hefur hækk-
að úr 5,5% í 7,5% verður smá-
söluhækkunin mun meiri, eða
14%, án tilfærslu hefði hækkun-
in orðið yfir 26%. Ostur er ekki
niðurgreiddur, þannig að heild-
söluverðshækkun 6,7% og hækk-
un á söluskatti gefur alls 8,8%
hækkun í smásölu. Án til “ærslu
hefði verð á ostum hækkað um
13,1%. Kartöflur voru ekki látn-
ar taka fullri grundvallarhækk-
un. Verð til framleiðenda hækk-
ar um 7,9% í stað 11,2%. í smá-
sölu verður hækkunin 9.9%
eða 2% hærri, vegna hækkunar
söluskatts.
V«rur. sen haiclca melra tll bóndana en ll.g<
œe öalhaskkun seg:i.r 'til ub.
Deemi um verölagningu Haustverö 1964 Haustverö 1965 Hækkun frá hau. >•4 1
kr. • kr. %
Dilkakiöt 1. veröflokkur - \' -
Súpukjöt
Verö til framleiöenda 46,15 54,12 17.3
Slátur og heildsölukostnaður 10,10 11,40 12,9
Stofrisjóösgjald 0,35 0.40 UU2-
öniöurgreitt heildsöluveré
á heilum skrokkum 56,60 65,92 16,5
-Niöurgreiösla 17,30 ] 7,3.9 -
Niöurgreitt heildsöluyeré
1 heilum skrokkum 39,30 48,62. 23,7
Smásöluálagning 2^,5ÍÉ 9,23 11,43 23,8
Söluskattu® .. 2,6.7. Ú5Q 68,5
Smásöluverö: 51,20 64,55 26,1
Heil læri (skipt eftir óak
kaupenda):
Niöurgreitt heildsöluverö
(sjá uppi) 39,30 48,62 23.7
Smásöluálagning 4j,5JÍ 17*00 21.15 24,4
Söluskattur J’llO -h.?2 68,7 .
Smásöluvez’ö 59,40 75.00 26,3
Lifur:
Verö til framleiöenda 54,12 62,22 15,0
Stofnsjóösgjald 0,38 -9,38 -
Heildsöluverö -54,50 62,60 14.9
Smásöluálagning 20,8j< 11.34 13.02 14,8
Söluskattur 3.62 5.67 56,6
Til sléttunar -0,01 12*01
Smásöluverö 6».*5 81.30 17.1
TAFLA 4.