Morgunblaðið - 17.05.1966, Page 17

Þriðjuctagur 1T. m*f 1M€
MORGU K BLAÐIÐ
17
Frá umræðunum um borgarmálin i gærkvöldi:
Miklur iramkvæmdir i skólamálum
Vinnutími verkamanna hefur stytzt
HÉR FER i eftir stuttur útdrátt
ur úr ræðum ræðumanna í út-
varpsumræðunum i gær kvöldi
en ræða borgarstjóra, Geirs
Haligrímssonar er birt í heild
annars staðar í biaðinu.
Óskar Hallgrímsson (A) sagði,
að ekki væri unnt að draga á það
dul að á valdatíma sínum í Borg-
arstjórn Reykjavíkur hefði Sjálf
stæðisflokkurinn margt gott gert
og m.a. hefði verið lyft Grettis-
taki á sviði gatnagerðar, skipu-
lags og hitaveitu. Það væri skoð
un Alþýðuflokksins að fjölmargt
væri þó, sem
betur mætti fara
og mætti þar
fyrst og fremst
tilnefna húsnæð
ismálin, en skort
ur húsnæðis
væri ekki ein-
ungis vandamál
þeirra einstakl-
inga er við það
byggju, heldur og þjóðfélagslegt.
Nauðsyn væri á að stórauka bygg
ingu leiguhúsnæðis og auka láns
fé, þótt á því sviði hefði mikið
áunnizt með því að ríkisstjórnin
útvegaði Húsnæðismálast j órn
nýja tekjustofna. Hefði t.d. síð-
asta ár verið það fyrsta, sem
hægt hefði verið að afgreiða allar
hæfar umsóknir um þau lán, og
hefðu þær þá verið 3202.
Jóhanna SigurðardótUr (A)
vék einkum máli sínu að högum
og kjörum þess fólks er nú gengi
í fyrsta sinn að kjörborðinu. —
Sagði hún það mikla nauðsyn að
bætt yrði úr byggingamálum
þessa fólks og að það fengi íbúðir
milliliðalaust með góðum lána-
kjörum. Þá væri það einnig
skylda borgarstjórnar að byggja
upp leikvelli og dagheimili, svo
húsmóðirin gæti unnið úti og
þannig hjálpað við uppbyggingu
heimilisins.
Einar Ágústsson (F) sagði að
brýn nauðsyn væri á því að ljúka
gatnagerð borgarinnar á 2—3 ár-
um, þar sem nú væru um helm
ingur af götum borgarinnar mold
ar- og malargöt-
ur. Þá væru lóða
málin einnig
mjög aðkallandi
og lægu nú fyr-
ir borgarstjórn
um 3000 óaf-
greiddar lóðaum
sóknir. Svo væri
komið að fjöldi
fólks flýði úr
borginni tii þeirra staða er gerði
því auðveldara að byggja. Það
væri stefna framsóknarflokksins
að stórauka byggingar og stuðla
að meiri lánsfjárútvegun til
þeirra. Einnig mætti til nefna
sent stefnumál þeirra lagningu
þitaveitu í nýju hverfin og skjót
ar. umbætur í hitaveitumálum
gamia bæjarins; — að lokið
verði 1. áfanga Sundahafnar sem
allra fyrst og jafnframt gerðar
umbætur I gömlu höfninni; —
leggja áherzlu á að hraða því
að Borgarsjúkrahúsið komizt í
notkun, en það hefði tekið 18
ár að koma því upp; —• fjölga
leikskólum og dagheimilum og
gæta meiri sparnaðar og hag-
sýni í rekstri borgarinnar.
Óðinn Rögnvaldsson (F) sagði
að þær kosningar er nú færu í
hönd yapru í raun réttri tvíþsett-
ar, þar sem kosið yrði nú um
borgarmál og dýrtíðarmál. Stefna
ríkisstjprnarinnar pú væri sú að
takg allt af. launþegum aftur er
á hefði unnizt við kjarasamninga.
það,. væri nauðsyn launþeganna
að jafna hlut sinn við næstu
samningagjörð, og mundi það
bæta aðstöðu þeirra ef stjórnar-
flokkarnir biðu afhroð í kosning-
unum.
Guðmundur Vigfússon (K)
sagði í upphafi ræðu sinnar, að
sami flokkur hefði stjórnað
Reykjavík í meira en 40 ár. Eng
um er hollt að hafa lengi á hendi
sama vald, sagði ræðumaður,
slíkt býður spillingunni heim. Er
ekki tími til kominn að Sjálfstæð
isflokkurinn fái aðvörun? Borgar
stjórnarihaldið er það sama og
viðreisnaríhaldið þótt reynt sé að
fela Sjálfstæðisflokkinn fyrir
þessar kosning-
ar. Framundan
er hækkun á út
svörum og öðr-
um gjöldum. Það
er ógæfa Reykja
víkur að henni
hefur ekki verið
stjórnað með nú
tímasjónarmið í
huga. Skipulagsleysið mun kosta
borgarbúa mikið fé á næstu ár-
um.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
vanrækt málefni barna og af 11
samþykktum barnaheimilum hef
ur eitt verið byggt. Hitaveitan
er ókomin í mörg hverfi, sem lof
að hafði verið hitaveitu fyrir árs
lok 1965. Stærsta togaraútgerð
landsins er látin grotna niður.
Skipulögð atlaga er gerð að iðn-
aðinum. Meginþungi útsvara lend
ir á launþegunum og engar sög-
ur fara af því að skattalögreglan
hafi veitt stórlaxana i net sitt.
Alþ.bl. telur þörf gagngerðra
breytinga og þarf að fá aukið
átfylgi Reykvikinga til þess að
koma þeim á. Framlag verka-
fólks í þessum kosningum mun
véga þungt í kjarasamningunum
í vor.
Gnðrún Helgadóttir (K) sagði
að Sjálfstæðisflokkurinn treysti
enn á svefngöngu kjósenda í þess
um kosningum. Enn væri til hé-
gómlegt millistéttarfólk og smá-
borgarar, sem hefðu gaman af
því að taka í hönd borgarstjór-
ans. Okkur vantar dugmikið fólk
í allar. atvinnugreinar, sagði ræðu
maður Alþbl. er ungt eins og þið.
Við viljum gera tilraun og sýna
það í verki ef við fáum fylgi ykk
ar. ,
Bárður Daníelsson (A) gerði
skipulagsmál borgarinnar eink-
um að umtaLsefni og sagði að
mikið þarfaverk hefði verið unn-
ið nú með samþykkt hins nýja
skipulags. Það hefði hinsvegar
komið af seint og segja mætti að
skipulagsmálin væru svartur
blettur á stjórn Sjálfstæðisflokks
ins í Reykjavík. Mætti þar til
nefna fjölmörg dæmi, svo sem
hina fyrirhuguðu höfn í Laugar-
nesi, og ráðhúsbyggingu í Tjörn-
inni.
Sigríður Thorlacíus (F) sagði,
að stuðningur borgarinnar við
dagheimili og leikskóla hefði
verið alltof lítill undanfarið og
væri ekki séð fram á neina
stefnubreytingum í þeim málum
nú, þar sem komið hefði fram í
áætlun þessara mála fyrir næstu
fjögur ár, að það ætti síður en
svo að auka til þeirra fjárveit-
ingu. Margt annað hefði einnig
verið vanrækt, sem samt væri
mikil þörf á að framkvæmt
yrði. Mættir þar til nefna lækn-
ingarheimili fyrir taugaveikluð
börn, sjúkrahúsmál og þá sjálf-
sögðu skyldu borgarinnar að sjá
unglingum fyrir verkefnum við
þeirra, hæfi.
Magnús Torfi Ólafsson (K).
sagði að enginn framboðslisti
hefði vakið jafn mikla athygli
og listi Alþbl. Með, stofnun
Alþbl. hefur skapast vettvangur
fyrir vinstrimenn sem hafa starf
,að í. ýmsum fé.lögum Og félags-
heildum. Andstöðuflokkar þess
eru klofnir. Alþbl. eitt hefur
eflt innviði sina. Brýn þörf hef-
ur verið á nýjum stjórnmála-
samtökum vinstri manna og
Alþbl. sækir meginstyrk sinn til
verkalýðshreyfingarinnar en er
óbundið öllum sérhagsmunahóp
um. Brýnasta úrlausnarefnið nú
eru húsnæðismálin þar þarf að
koma til stórfellt félagslegt átak.
Jón Snorri Þorleifsson (K).
Tillögur Heimdellinga í húsnæðis
málum benda til þess að Sjálf-
stæðisflokkurinn sé hræddur.
Honum þykir því öruggara að
þykjast í þessu sem öðru en þess
ar tillögur eru ekkert annað en
innantóm orð. Ræðumaður vék
síðan að Borgarsjúkrahúsinu og
sagði að ef fjár hefði verið afl-
að til þess í upphafi hefði það
nú þegar starfað í áratug og orð
ið helmingi ódýrarin en það
mundi verða.
Gunnar Helgason (S). Forystu
menn Sjálfstæðismanna í verka-
lýðshreyfingunni hafa átt mik-
inn og góðan þátt í því, að leiða
kjarabaráttu launþegasamtak-
anna inn á nýjar og farsælli
brautir, þar sem stefnt hefur
verið að raunhæfum kjarabótum
og aukinni samstöðu í verkalýðs
hreyfingunni.
f kaup- og kjarasamningum
verkalýðsfélaganna undanfarin
tvö ár voru tekin upp önnur
vinnulbrögð, en áður höfðu tíðk
ast við slíkar samningagerðir.
Reynt var með hóflegum kaup-
hækkunum, styttingu vinnutim-
ans, lengingu orlofs, stofnun
styrktar- og sjúkrasjóða og að-
gerðum í húsnæðismálum o.fl.
að auki kaupmátt launa.
Þetta hefur
tekist og sem
dæmi má nefna,
að á tveimur síð
ustu árum óx
kaupmáttur
tímakaups í
lægstu launa-
flokkum Dags-
brúnar um lö —
25%.
Og það er líka athyglisvert,
að þrátt fyrir dýrtíðina hefur
tekist stórlega að bæta hag vinnu
stéttanna almennt.
Þjóðartekjur fslendinga juk-
ust á árunum 1961 til 1965 um
37% eða 8,2% á ári, en á sama
tíma jukust raunhæfar meðal-
tekjur verkamanna, sjómanna og
iðnaðarmanna um 39% eða 8,6%
á ári.
Með aukinni tækni, samfara
meiri vinnuhagræðingu og þar
með aukinni framleiðni ætti að
vera hægt, að halda áfram að
bæta kjör vinnustéttanna og þá
ber sérstaklega að leggja áherzlu
á kjarabætur til þeirra, sem
lægst hafa launin, en á því hef-
ur ekki verið nægilegur skilning
ur innan verkalýðshreyfingar-
innar.
Takmarkið er það, að fjöl-
skyldufaðir geti framfleytt sér og
sínum á dagvinnu einni saman.
Það takmark er ennþá fjarri hjá
ýmsum stéttum, en ánægjulegt
er til þess að vita, að samkvæmt
athugun kjararannsóknarnefnd-
ar virðist meðal árs vinnutími
verkamanna í Reykjavík hafa
stytzt, svo að gera má ráð fyrir
að í ár verði vinnutími verka-
manna 100 kl. styttri heldur en
árin 1963 til ’64. En stjórn Al-
þýðusambandsins hefur ekki enn
þá tekið afstöðu til tillagna
vinnutímanefndar er leiða
mundu til styttingu vinnutímans
og er það vissulega furðulegt,
Bygging álverksmiðjunnar við
Straumsvík, er aðeins einn þátt-
ur í því að auka fjölbreytni í
atvinnuháttum. Sjálfstæðísmenn
í borgarstjóm hafa markvisst
stuðlað að því, að efla atvinnu-
lífið í borginni, enda er ástand-
ið í atvinnumálunum nú betra í
Reykjavík en nokkru sinni áð-
ur.
Húsnæðismálin eru vissulega
mikið vandamál hér í borg. Aðr
ir fulltrúar Sjálfstæðismanna
munu ræða þau mál nánar í þess
um umræðum, en ég vil aðeins
benda á að ég tel það eitt brýn-
asta hagsmunamál launþega, að
takast megi að draga úr þeim
mikla byggingarkostnaði, sem nú
er, og vona, að byggingaráætlun
verkalýðssamtakanna, Reykjavík
urborgar og ríkisstjórnar, sem
samið var um á síðasta ári, verði
þess valdandi að ibúðarverð
lækki með hagkvæmari vinnu-
brögðum og betra skipulagi.
Einnig tel ég sjálfsagt, að
samtök manna í byggingarfélög
um verði studd eins og gert hef-
ur verið. Og aðstoð við slík fé-
lög aukin og þar með stuðlað að
því, að sem flestir geti hagnýtt
sér eigin vinnu til að eignast
húsnæði.
Það hefur verið og er takmark
Sjálfstæðismanna, að allir búi í
eigin húsnæði og að því verður
stuðlað eftir föngum.
Auður Auðuns (S). Skólahald
og skólabyggingar eru einhver
umsvifamestu verkefni borgarinn
ar. Á kjörtímabilinu hafa 4 nýir
skólar verið teknir í notkun og
nýir áfangar af eldri skólunum.
Undanfarin ár hefur verið byggt
skólahúsnæði sem að stærð svar
ar til einum Laugarnesskóla ár
hVert. Á tímabilinu hefúr nemend
um fjölgað um 9,3% en skóla-
stofum hins vegar um 26,6% og
ef miðað er við rúmmál er aukn
ingin um 34%. Þrátt fyrir þessar
gifurlegu framkvæmdir hefur þó
ekki auðnast að fylgja eftir bygg
ingum nýrra áfanga eins og
þyrfti, veldur þar mestu um hin
öra útþensla borgarinnar og þeir
tilflutningar fólksins, sem henni
eru samfara og rýra nýtingu elztu
skólanna en skapa stórkostlegt
álag í nýju hverfunum, sem aðal
lega byggjast af ungu fólki, barna
fjölskyldunum. Á þessu ári verð-
ur unnið áð framkvæmd við Álfta
mýrar-, Réttarholts- og Hvassa-
leitisskóla, Gagnfræðaskóla verk
náms og nýjan skóla í Árbæjar-
hverfi. Nýr áfangi við Langholts
skóla er f útboði og verða hafnar
framkvæmdir á árinu. Teikning
Um að stórum áfanga við Voga-
skóla verður lokið á þessu ári og
unnið að undirbúningi fram-
kvæmda.
í framkvæmdaáætlun borgar-
innar til næstu 4ra ára er áform-
að enn aukið átak í skólabygging
um. Á þessu ári er varið til
Ítalíuforseti í
Kaupmannahöfn
Kaupmannahöfn, 16. maí (NTB)
FORSETI Ítalíu, Giuseppe Sara-
gat, kom árdegis í dag í opinbera
heimsókn tii Kaupmannahafnar.
Friðrik konungur og meðlimir
dönsku konungsfjölskyldunnar
tóku á móti forsetanum.
Moskvu, 16. maí — NTB
SOUVANNA Phouma, forsætis-
ráðherra hlutlausra í Laos, kom
í dag í opinbera heimsókn til
Moskvu, og er við því búizt að
hann muni ræða málefni SA-
Asíu við sovézka ráðamenn. —
Phouma kom í fylgd með kon-
ungi Laos, Savang Vathana. Ferð
in er sögð orlofsferð, en búizt er
við að Sovétmenn muni nota tæki
færið til þess að endurtaka kröf-
urnar um alþjóðaráðstefnu um
Laos.
þeirra 50 milljónum króna verð
ur næsta ár 60 milljónir, 1966 70
milljónir og 1969 80 milljónir. f
skólakerfinu sjálfu er stöðugt
unnið að umbótum og nýjungum
Má þar helzt til nefna að á kjör
tímabilinu hafa verið tekin upp
vornámskeið í tengslum við
skólaþroskapróf fyrir börnin, sem
eiga að byrja skólagöngu að
hausti. Er þaf um að ræða hina
merkustu nýbreyttni en skóla-
þroskaprófin eru á vegum sál-
fræðideildar skóla, sem stofnuð
var á síðasta kjörtimabili og mjög
hefur verið efld síðan. Sérstak
ur starfsmaður hefur verið ráð-
inn í fræðsluskrifstofu borgarinn
ar til þess að fylgjast með skóla-
sókn barna. Unnið hefur verið
að endurskipulagningu tónlistar
kennslu með aðstoð sérmenntaðs
ráðgjafa og tilraunir hafnar með
tungumálakennslu 10 og 11 ára
Á þessu kjör-
tímabili hafa tek
ið og taka til
starfa 6 ný
barnaheimili og
eru þá meðtalin
2 sem tekin
verða í notkun í
þessari viku. —
Þessi heimili eru: 2 dagheimili,
Hamraborg og hitt við Dalbraut
með 150 pláss samtals, 3 vist-
heimili: Vöggustofa Thorvald-
sensfélagsins, upptöku- og vist-
heimili við Dalbraut og fjöl-
skylduheimilið Skáli, sem rúma
samtals um 65 börn og leikskól-
inn Holtaborg, sem rúmar 45
börn í einu. Sumargjöf annast
rekstur dagheimilanna, sem þá
eru orðin 7 og rúma um 540 börn
í hverjum hóp fyrir og eftir há-
degi en Reykjavíkurborg greiðir
hallann af rekstrinum sem er
áætlaður tæpar 10 milljónir á
þessu ári. Rekstur vistheimilanna
5 sem rúma um 115 börn hefur
borgin sjálf með höndum. Á
þessu ári verða byggðir 2 nýir
leikskólar við Safamýri og
Hvassaleiti og unnið að viðbótar
byggingu fyrir 16—20 börn við
vöggustofu Thovaldsensfélagsins,
sem lokið verður á næsta ári. f
undirbúningi eru dagheimili og
leikskóli í Vogahverfi og áform
að að hefjast handa um fram-
kvæmdir á næsta ári og einnig
við dagheimili í Árbæjarhverfi
og viðbót við vistheimilið við Dal
braut og væntanlega einnig fjöl-
skylduheimili í líkingu við
Skála. Áætlað er að veita 21 Vz
milljón til bygginga dagheimila
hvort árið 1967 og 1968 og 24
milljónum 1969.
Sólfari afla-
hæstur Akra-
nesbáta
AKRANEISI, 16. maí —• Þorskafl-
inn á þessari vetrarvertíð, sem
lauk föstudaginn 13. þ. m., várð
alls 8082 tonn.
Vélbáturinn Sólfari, skipstjóri
Þórður Óskarsson, var aflahæst-
ur með 1010 tonn. Sigurborg önn
ur í röðinni með 929 tonn, Skirn-
ir 812, Ólafur Sigurðsson 625,
Sigurfari 589, Höfrungur I 571,
Haförn 561, Rán 555, Keilir 496,
Ver 488, Anna 458 (var lengi með
bilaða vél), Reynir 331, Skipa-
skagi 328 og Höfrungur II 303
tonn. Sá síðastnefndi var lengi í
klössun í Álaborg.
f þorskanót fengu Höfrungur
III 68 tonn og Haraldur 58 tonn.
Einhverju af þorski lönduðu
þessir nótabátar annars staðar.
Landað var 137 þús. tunnum af
loðnu í Síldar- og fiskimjölsverk
smiðjuna. Og auk þess á nokkr-
um höfnum, svo og í skip.
Skipaskagi ætlar að halda á-
' fram að róa með línu alla næstu
viku og hætta næstkomandi laug
ardag. Hann er eini báturinn,
sem róið hefur hér með línu alla
vertíðina. Heildaraflinn er 328
tonn.
, Vélbáturinn Ólafur Sigurðsson
fer á síld á morgun rakleitt á
austurmið. — Oddur.