Morgunblaðið - 21.05.1966, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 21. maí 1966

Próf. Jóhann Hannesson:
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Kitstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 95.00
I lausasö'lu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
KOMMÚNISTAR
ALLSSTAÐAR
EINANGRAÐIR
Ttleðal nálægra þjóða eru
kommúnistar nú alls stað
ar gjörsamlega einangraðir í
stjórnmálum landanna.
Flokkar þeirra eru aðeins
smáklíkur, fyrirlitnar og
áhrifalausar.
Ástæður þess að svo er
komið fyrir kommúnistum
éru fyrst og fremst tvær. í
fyrsta lagi reynsla þjóðanna
af hinum einstöku kommún-
istaflokkum, og í öðru lagi of-
beldisaðgerðir hins alþjóðlega
kommúnisma og fjandskapur
og svik forysturíkja kommún-
ista við lýðræði og mannrétt-
indi.
í öllum löndum hafa komm
únistar sett hagsmuni Moskvu
valdsins ofar heill og velferð
sinna eigin þjóða.
Það er vegna þessara stað-
reynda sem kommúnistar eru
nú alls staðar fylgislausar
klíkur. Völdum sínum í ein-
stökum löndum halda þeir
með hervaldi og svörtustu
kúgun, sem ságan greinir.
Hér á íslandi hafa komm-
únistar um árabil haft nokk-
urt fylgi, sem þó hefur farið
minnkandi. Flokkur þeirra
hefur gripið til þess úrræðis
að freista þess af fremsta
megni að breiða yfir nafn og
númer, reyna að þvo af sér
Moskvu- eða Pekingstimpil-
inn með því að breyta stöð-
ugt um nafn. En nú er svo
komið að flokkurinn logar að
innan og jafnvel frambjóð-
endur á framboðslista hans í
borgarstjórnarkosningum hér
í Reykjavík bera hver aðra
þyngstu sökum. Þetta tætings
lið reynir að vísu að láta líta
svo út sem það gangi samein-
að til kosninga. En allir vita
að heift og tortryggni ríkir í
viðskiptum hinna einstöku
flokksbrota.
í síðustu alþingiskosning-
um töpuðu kommúnistar einu
þingsæti. Síðan hefur stöðugt
sigið á ógæfuhliðina fyrir
þeim. Klíkusjónarmiðin inn-
an flokksins hafa stöðugt orð-
ið fleiri, en Moskvumennirn-
ir hafa þar samt áfram tögl
og halgdir. Svokölluðum Al-
þýðubandalagsmönnum og
Þjóðvarnarmönnum hefur
verið hnýtt í hala þeirra.
Þessi sundurlausa hjörð gerir
nú kröfu tii þess að sér verði
falin forusta um stjórn hinn-
ar íslenzku höfuðborgar, enda
þótt borgarbúar viti að hún
hafi naumast nokkrum starf-
hæfum og dugandi mönnum á
að skipa til ábyrgrar stjórn-
armeðferðar á borgarmálefn-
um.
SKRÍÐA UNDIR
PILSFALD
FRAMSÓKNAR
Tlyfoskvumennirnir og fylgi-
lið þeirra byggir vonir
sínar um valdaaðstöðu og
áhrif fyrst og fremst á sam-
starfi við Framsóknarflokk-
inn. Þeir ætla að skríða und-
ir pilsfald hinnar gömlu mad-
dömu. En það er gömul saga
og ný, sem allir Reykvíking-
ar þekkja, að Framsóknar-
menn hafa í áratugi bar-
izt gegn velflestum hags-
munamálum höfuðborgarinn-
ar. — Þeir börðust gegn
fyrstu virkjun Sogsins og
þeir töfðu hitaveitufram-
kvæmdir eins lengi og þeir
gátu. Nú berjast þeir við hlið
kommúnista gegn nýjungum
og aukinni fjölbreyttni at-
vinnulífsins.
Þegar á allt þetta er litið,
verður augljóst hvílík höfuð-
nauðsyn er á því, að allir
Reykvíkingar, sem unna hag
og framtíðarvelferð borgar
sinnar sameinist í volduga
fylkingu undir forustu Sjálf-
stæðismanna, sem undanfar-
in ár hafa stýrt málefnum
borgarinnar af dugnaði og
víðsýni.
Enda þótt hin sundurleitu
sprek í svokölluðu )rAlþýðu-
bandalagi“ hjálpi nú Moskvu-
mönnum af alefli, bendir allt
til þess að sama sagan gerist
hér á íslandi og í öðrum Ev-
rópulöndum, að kommúnista-
flokkurinn verði örsmá ein-
angruð klíka, sem enginn
hugsandi maður treystir. ís-
lenzka þjóðin vill ekki kjósa
yfir sig, hvorki í sveitar-
stjórnarmálefnum sínum né
þjóðmálum, einræði ,og of-
beldi, sem bannar frjálsa
hugsun, lamar andlegt líf og
drepur allt einstaklings- og
félagsframtak í dróma. Þess
vegna munu kommúnistar og
fylgilið þeirra verða hraktir
á nýtt undanhald í borgar-
stjórnarkosningunum á sunnu
daginn kemur.
HARÐSTJÓRN
í STAÐ
ÞJÓÐFRELSIS
að sýnir fádæma ósvífni
þegar kommúnistar þykj-
ast vera hinir einu sönnu
verðir um „Þjóðfrelsi og
menningu.“ Alls staðar þar
sem kommúnistar hafa kom-
UM GÓÐA STJÓRN
Á TÍMUM Meng-tze (þ.e.
Menciusar) á fjórðu öld f. Kr.
var Kínaveldi að ýmsu leyti
líkt Evrópu síðmiðalda. Það
skiptist í marga landshluta,
greifadæmi, hertogadæmi og
lítil konungsríki, sem báru ýms
nöfn, er enn tíðkast í kínversk-
um ættarnööfnum: Chu, Chí,
Chou, Chin, Lu, Yuen, Wei og
mörg fleiri. Spekingar ferðuð-
ust milli smáríkjanna og buðu
þjónustu sína þeim höfðingjum
og prinsum, sem ríkjunum
réðu. Keisarinn sat að vísu á
stóli, en gerði lítið annað en að
dýrka ánda forfeðra sinna og
hafa samband við goðin. Hann
var eins konar allsherjar ,',mið-
ill“ rikisins og menn fóru sínu
fram án þess að hirða nokkuð
að ráði um hann. En höfðingjar
og smákóngar voru svo athafna
samir að mörgum fannst. nóg
um, og eyddu stórfé til að
lumbra hver á öðrum.
Meng-tze var mikill stjórn-
vitringur og mannúðarvinur
og boðaði lýðræðislega stjórn-
arháttu, sem á marga lund
minna á það lýðræði, sem
löngu seina komst á meðal
vestrænna manna. Meðal ann-
ars setur hann fram hugmynd-
ina um eins konar ellilaun.
Verk hans lifa — og árlega eru
hugmyndir hans teknar fyrir og
ræddar og um þær ritað á vor-
um dögum.
„Ef þér stjórnið þannig, þá
munu menn koma úr öðrum
ríkjum og setjast að hjá yður“,
sagði hann við hertogann frá
Chi.
Að gott stjórnarfar laðar
menn að sér og illt stjórnarfar
hrindir mönnum frá sér er ekki
neitt leyndarmál á vorum dög-
um. Á vorri öld hafa milljónir
manna flúð úr einu landi í ann-
að — eða flutt sig af frjálsum
vilja milli-landa í leit að betra
og mannúðlegra stjórnarfari en
þeir áttu við að búa. Fólk hefir
yfirgefið aleigu sína og lagt á
flótta til að fá að njóta mann-
réttinda, sem oss finnast svo
sjálfsögð að vér hugleiðum
sjaldan gildi þeirra.
Þó er ekki öllum Ijóst hvað
leiðir af miklu innstreymi
manna frá öðrum löndum, eða
frá landshlutum innan eins og
sarna lands. En Meng-tze ræðir
ekki það mál öðru vísi en sem _
einkenni réttlætis, góðrar
stjórnar og tákn vaxandi vel-
megunar. Vér vitum að fleiri
þættir koma hér einnig til.
Mannflutningar til stórborga
eru á vorum tímum mjög víð-
tækt mál, og víða fyllast menn
áhyggjum út af því að húsnæði
skortir í sumum landshlutum,
en hús standa tóm og auð í
öðrum.
II.
Hvers vegna þarf hinn venju-
legi maður, sem ekki er virkur
í pólitíkinni, að hugsa um góða
stjórn? — Svar: Vér biðjum
um góða stjórn í sjálfu Faðir-
vorinu, og það heyrir til barna-
lærdómi allra kristinna manna.
„Hvað er þá nefnt daglegt
brauð?“ spyr Lúther í fræðun-
unum. Og hann svarar: „Allt
sem heyrir til fæðslu líkamans
og þarfa, svo sem matur, drykk
ur, klæði, skæði, hús, heimili,
jarðnæði, fénaður, peningar,
fjármunir, guðhrædd eigin-
kona eða eiginmaður, guð-
hrædd börn, guðhrædd hjú,
guðhræddir og trúir yfirmenn,
góð landstjórn, góð veðrátta,
friður, heilbrigði, siðsemi, heið-
ur, góðr vinir, trúir nágrannar
og þvi um líkt.“ (F. L. m. skýr-
ing við 4. bæn).
Nú mun það almennt álitið að
stjórnarfar sé stórum betra en
á timum Lúthers og þjóðfélagið
mjög á aðra lund, en sameigin-
legt er þó það að mönnum ber
að gefa gaum að því, og ekki
líta á gott stjórnarfar svo sem
sjálfsagðan hlut, heldur gera
sér ljóst að það þarf stöðugt
að endurnýjast og haldast við.
Og sérlega miklu varðar það að
menn í lýðræðisþjóðfélagi taki
út þann þjóðfélagslega þroska,
sem þarf til að hagnýta þau
réttindi, sem fengin eru í hend-
ur öllum fullveðja borgurum.
III,
Höfuðborg vor hefir lengi
notið góðrar stjórnar og hingað
hefir streymt mikið af fólki á
síðari árum. Það var þess vegna
viturlegt af borgarstjóra vorum
að setja sig í böint samband við
fólkið með því að halda fundi,
sem opnir voru almenningi, og
leggja þar fram mikilvæg mál
og svara spurningum um þau,
enda hafa þessi nýmæli hvar
vetna mælzt vel fyrir. Sér-
fróðir menn segja oss að á vor-
um tímum hafi víða myndazt
framandleiki (alienation) milli
stjórnarvalda og þeirrá, sem
stjórnar þeirra njóta. Eitt
bezta ráðið til að vinna gegn
þessarri þróun eru einmitt slík
fundarhöld, þar sem hver sem
vill getur sagt hug sinn. Það
er ekki sízt sakir þess vanda,
sem leiðir af miklu aðstreymi
manna til borgarinnar, gagnlegt
að heyra hvað borgurunum er
efst í huga, og kynnast hug-
sjónum þeirra, sem einhverjar
hugsjónir hafa.
Bygging, skipulag og stækk-
un borgarinnar er eitt af þeim
málum, sem hafa verið mjög
ofarlega á baugi, og var einn-
ig svo á fundunum. Hér hefir
mikið verið unnið af mörgum,
og stefnt er að því að gera
borgina bjarta, holla og rúm-
góða, og þar með komast hjá
þeim þunglamaleika, sem hvíl-
ir yfir mörgum erlendum borg-
ufn. Og það var mjög gagnlegt
að fremsti maður borgarinnar
kynti svo rækilega fyrirhugað-
ar framkvæmdir borgarsmíðar-
innar sem gert var á fundun-
um.
IV.
Er þá ekki borgin dýr, kunna
menn að spyrja. Jú, borg eins
og Reykjavík hlýtur að vera
dýr. Menn vilja hafa flest sem
nútíma borg má prýða, og það
er í flestum löndum dýrt, og
enn vilja menn til viðbótar fá
nokkuð, sem fáir borgarbúar í
nágrannalöndum láta sig
dreyma um, en það er hita-
veita. Þar með hlýtur borgin að
verða enn dýrari. Allt er dýrt
á voru landi, sem kostar mikla
vinnu, og hér við bætist sú
bjargfasta trú alls þorra manna
að dýrtíð megi lækna með enn
meiri dýrtíð. Undir slíkum
kringumstæðum veitir ekki a£
góðri stjórn. Og borgarsmíð er
greinilega eitt mesta áhugamál
fjölmargra manna vor á meðal,
og til þessarra óska taka stjórn-
endur vorir mikið tillit. Menn
hafa yfirleitt miklu minni á-
huga á uppeldismálum æsku-
lýðsins og barnanna, en ekki
má lengi bíða að þau mál verði
tekin föstum tökum. Hér hafa
blöðin mikið verk að vinna, að
upplýsa almenning um það
sem heillavænlegast er og nauð
synlegast í þessum málum.
Borgin er ekki aðeins dýr,
heldur einnig mjög dýrmæt,
ekki aðeins í augum Reykvík-
inga sjálfra, heldur einnig
margra annarra. Til dæmis
hafa bændurnir byggt hér glæsi
lega höll og fórnað til þess
miklu fé. Varla hafa bændur
lagt í þessa hallarsmíð með
eigin hag fyrir augum, því
Framhald á bls. 22
izt til valda, hefur valdataka
þeirra byggzt á blóðugri bylt-
ingu, svikum og undirferli.
Engin þjóð hefur fengið
kommúnistaflokknum stjórn-
arforystu í frjálsum lýðræð-
islegum kosningum. Um leið
og kommúnistar hafa verið
komnir til valda, hafa þeir
afnumið allt frelsi, prent-
frelsi, fundafrelsi, frelsi lista-
manna til að skapa, rétt fólks
ins til þess að ákveða stjórn-
arfar sitt. Allt þetta hefur
verið svívirt og fótum troðið
af einræðisherrum kommún-
ista.
Það eru þessar staðreynd-
ir um stefnu og starsfaðferð-
ir kommúnista, sem hafa rú-
ið þá fylgi í hverju landinu
á fætur öðru, ekki sízt með-
al æskunnar, sem þráir frelsi
til þess að njóta hæfileika
sinna, í senn til þess að skapa
sér persónulega hamingju og
þjóðum sínum farsæla fram-
tíð
Hinn stóri hópur íslenzkra
æskumanna, sem nú gengur
í fyrsta skipti að kjörborðinu
þekkir þessar staðreyndir um
kommxinismann. Þess vegna
hlýtur æskan að skipa sér til
voldugrar sóknar gegn menn-
ingarfjandskap kommúnista,
en fyrir uppbyggingu réttláts
og rúmgóðs þjóðfélags á ís-
lahdi, heilbrigðum stjórnar-
háttum í höfuðborg landsins,
og hvarvetna þar sem fólkið
gengur nú að kjörborði.