Morgunblaðið - 05.11.1966, Blaðsíða 21

Laugardagur S. n6v. 1966
MORGUNBLAÐIÐ
21
Svörtu línurnar á þessum uppdrættl sýna leiðirnar sem Ingstad hefur farið með ströndum
fram i leiðöngrum sínum frá Montieal og Rhode Island til Vínlands og þaðan til Cape Chid
ley, nyrzt á Labrador.
— Ingstad
Framhald af bls. 17
koma vestur. Þeir fengu það
sérstaka verkefni að grafa upp
smiðjutóttina og rauðablástr-
ana í nágrenni við hana. Auk
þeirra og míns fólks frá Nor-
egi, en þar nefni ég fyrst og
fremst konu mína, Anne
Stine, sem er magister í forn-
fræ'ði, ætti ég að nefna einn
þátttakanda frá Svíþjóð, þrjá
frá Kanada og fimm frá
Bandaríkjunum, en yður
finnst líklega of langt að telja
upp nöfnin á öllum þeirra.
— En ég þarf ekki að spyrja
yður að hver hafi unnið mesta
starfið við sjálfan uppgröft-
inn?
— Nei, eins og þér vitið er
það konan mín, Anne Stine.
Ég er í þakkarskuld við
marga í sambandi við starfið,
en í mestri við hana.
Hópferðabílar
allar stærðir
Símar 37400 og 34307.
Miðstöðvardælur
ALLAR STÆRÐIR
fyrirliggjandi
1” til 4”.
Verðið hagstætt.
ÞÚR HF
REYKJAVÍK
SKÓLAVÖRÐUSTÍG 2S
— Ég spyr ekki Ingstad um
hvort hann hafi nýjar könn-
unarferðir í huga, því að
næstu árin hafa þau hjónin
nóg áð hugsa. Það verður mik
ið verk, að vinna úr því efni,
sem komfð hefur í dagsljósið
við uppgröftinn á Leifsbúðum.
— Þið hjónin fóruð til Bue-
nos Ayres þegar þið höfðuð
lokið störfum á Nýfundna-
landi?
— Já, þar var haldið þing,
sem 600 fornfræðingar sóttu,
og við héldum bæði fyrirlestra
þar. Sannast að segja var dá-
lítill beygur í mér undir þenn-
an fund, því áð „frændur Col-
umbusar" í Ameríku hafa
ýmigust á Leifi heppna og
finnst það rýra álit Columbus-
ar að Leifur sé talinn fyrsti
hvíti landkönnuðurinn í Amer
Vélapakkningar
Ford, ameriskur
Dodge
Chevrolet, flestar tegundir
Bedford Disel
Ford, enskur
Ford Taunus
GMC
Plymoth
Bedford, diesel
Thames Trader
BMC — Austin Gipsy
De Soto
Chrysler
Buick
Mercedes Benz, flestar teg.
Gaz ’59
Pobeda
Opel, flestar gerðir
Volkswagen
Skoda 1100—1200
Renault Dauphine
Þ. Jónsson & Co.
Brautarholti 6.
Sími 15362 og 19215.
GCSTAF A. SVEINSSON
hæstaréttarlögmaður
Laufásvegi 8. Sími 11171.
íku Ég hef alltaf varazt að
blanda mér í þessar deilur,
því að mér finnst að hér sé um
tvö óskyld mál að ræða. Afrek
Columbusar verður engu
minna þó að Leifur hafi fund-
ið Ameríku 500 árum á undan
honum. En okkur var mjög
vel tekið á þinginu.
— Það er þjóðarmetnaður
og trúarbrögð sem vaida?
— Jú, þjó'ðarmetnaður —
en ekki truarbrögð. Við meg-
um ekki gleyma að Leifur var
kaþólskur — og meira að
segja truboði, segir Ingstad og
hlær. — En Ameríkumenn
eru nú farnir að gerast for-
vitnir um L’Anse aux Mea-
dow. Þó að engar beinar sam-
göngur séu þangað og engin
gistihus á staonum hata samt
um 800 skemmtiferðamenn
gert sér ferð þangað. Mér
kæmi ekki á óvart þó að
þarna yrði skemmtiferoamið-
stöð me’ó tímanum.
Bifvékvirkjar
Höfum fengið

Réttingaklossa
Réttingahamra
Krafttangir
Splittatangir
Ventlatangir
Ilringjasköfur
Legusköfur
Hjólaþvingur
Hlustunartæki
Járnhefla
Járnheflablöð
Járnsagir
Skiptilykla
Stjörnuskrúfujárn
Skrúfjárn fl. st.
LUDVIG
STORR
Laugavegi 15.
Sími 1-33-33.
Ég kemst
Framhald af bls. 13
söguskynjunin gagnstæð því
er það var i veruleikanum.
Þar eru andstæðurnar þorpið
°g éyian fyrir utan, þar sem
örfáar blásnauðar fjölskyld-
ur bjuggu. Sagan er sögð frá
sjónarmiði eyjarbúa en sjálf
bjó ég í þorpinu en það er
undarlegt, hvað fólki er
gjarnt að skipa sér í flokka.
í skólanum urðum við þorps-
börin vör við, að við vorum
álitin „fínni“ en eyjarbörnin,
og eyjarskeggjar sjálfir höfðu
eigin mælistiku innbyrðis,
þótt allir væru svo til jafn-
snauðir. Það var t.d. ekki
sama, hvort maður var fædd-
ur þar eða aðfluttur.
Nú berst talið að 1. útgáfu
„Jag och min Son“ — sem
gerist í S-Afríku. Það er eina
bók Söru Lidman, sem er
þýdd á íslenzku, og ég spyr
hana um endurskoðuðu út-
gáfu bókarinnar og harma
það, að íslendingar þekkja
hana ekki nema af 1. útgáfu
bókarinnar, þeirrar, er
kannske sizt gefur hugmynd
um listfengi höfundarins.
— Jú, það er rétt, að ég
skrifaði bókina upp aftur og
þegar bókin kom út í 2. út-
gáfu, var prentuð endurskoðr
uð gerð hennar. Ég skrifaði
hana fyrst undir áhrifum
reiði og vandlætingar og hélt,
að hún væri fullgerð. Of seint
sá ég, að bókin var í raun-
inni ekki nema uppkast. En
ég er heldur ekki ánægð með
seinni gerðina, en þannig hugs
ar maður í rauninni alltaf.
Maður er aldrei ánægður
með verk sitt. Þessar tvær
gerðir sögunnar sýna kannski
hlutfallið milli gáfu manns
og tímans, sem maður not-
ar til að nýta sér efniviðinn.
En ég hef þá trú, að höfundi
séu takmörk sett, hversu mik
ið honum verður úr efnivið
sínum — það er eins og til
sé visst hámark og það sé
sama, hve lengi hann vinni
að því — hann fer aldrei yfir
það hámark. Að minnsta
kosti er það svo með mig, að
bækur mínar batna ekki, ef
ég vinn að þeim lengur en
vissan tíma. Þá er eins og
hverfi eitthvað upprunalegt.
En sjálfri finnst mér bókin
„Jag och min Son“ of óvæg-
in, — sem stafar ef til vill a£
því, að sagan er sögð í 1.
persónu og atburðirnir séðir
augum nýlendusinnans. Hann
er allan tímann að réttlæta
sig, verja gerðir sínar. Ég
varð að setja sjálfri mér svo
þröngar skorður í söguskynj-
un og framsetningu, að mér
fannst stundum ég vera að
bresta.
— í formála fyrir seinni út
gáfu tekur þú fram, að bókin
fjalli um peninga, en ekki
kynþáttavandamálið.
— Já, það olli mér von-
brigðum, að sumir virtust
misskilja hana. Og það sem
ég sagði í formálanum, er
enn í fullu gildi. Það eru for-
mælendur aðskilnaðarstefn-
unnar, sem tala hæst um
vandamál í sambúð kynþátt-
anna. Afríkubúar sjálfir eiga
við raunhæfari vandamál að
etja. Hafi maður fundið upp
kerfi, sem gerir manni kleift
að stela frá öðru þjóðarbroti
•— Evrópumenn stela vinnu-
afli Afríkubúa — lætur það
auðvitað betur í munni að
nefna slikt kynþáttavanda-
mál en þjófnað. Við stelum í
hljóði, en tölum hátt um
manngildi þess, sem við stel-
um frá. Vissulega er hægt að
espa menn upp til kynþátta-
haturs, en slíkt er ekki gert
nema einhverjir aðilar græði
á því.
— Barnið Igor í skáldsög-
unni er sá eini, sem á éðlileg
mannleg samskipti við Afríku
búa. Er þar falin von um
betri framtíð?
— Ég vil enn leggja
áherzlu á, að bókin fjallar
ekki um kynþáttavandamálið.
Höfuðpersónan réttlætir gerð
ir sínar með því að hann sé
að leggja grundvöll að fram-
tíð barns síns. Þetta var mjög
ríkur þáttur i viðhorfi hvítra
manna í S-Afríku. „Við verð
um að hugsa um börnin okk
ar“ — alltaf heyrði maður
þessa setningu. Þeir báru sak
laus börn sín íyrir sig eins og
skjöld. Þetta er hið hrein-
ræktaða lífsviðhorf einstakl-
ingshyggjumannsins — aðal-
atriðið er, að barni mínu séu
tryggð gæði heimsins; hvern-
ig fer fyrir krógum annarra,
má svo einu gilda.
— Bókin „Med Fem Dia-
manter“, sem gerist í Kenva,
endar á bróðurmorði. Ert þú
hrædd um, að slík verði enda-
lok Afríku?
— Það er að gerast i
Afríku einmitt nú. Afríku-
búinn ræðst á bróður sinn af
því að hann þekkir ekki raun
verulegan óvin sinn. Hann
veit ekki, hvert á að beina
heiftinni, óánægjunni. Það
kemur mjög sjaldan fyrir, að
þeir ráðist á hvíta menn. Ótt,-
inn við hvítu herraþjóðina
stendur svo föstum rótum kyn
•slóð fram af kynslóð, að slíkt
jarðar við helgispjöll. í þessu
sambandi langar mig að minn
ast á bók, sem heitir á sænsku
„Jordens fördömda“. A frum-
málinu heitir hún „Les Damn-
és de la Terre“ og er eftir
Franz Fanon, sem var lækn-
ir frá Vestur-Indíum og barð
ist hann með andspyrnuhreyf
ingunni í Algier. í bók sinni
gerir hann, betur en nokkur
annar, grein fyrir aðstöðu ný-
lendubúa nú á tímum. Hann
skilgreinir skilning þeirra
sjálfra á aðstöðu sinni og
breytingum þeim á viðhorfi,
sem nú eru að gerast. Ho Chi
Minh hefur líka skrifað bók
um ástand og frelsishreyfingu
nýlendnanna, þar sem hann
leggur efnahagskerfi og ekki
kynþáttadulúð til grundvall-
ar máli sínu.
— Þú hefur ekki tekið
þann kostinn að skrifa skáld
sögu um dvöl þína i Viet-
nam?
— Nei — mér virtist ein-
hvern veginn eðlilegra að
gera það ekki. Bókin „Samtal
í Hanoi“ er, eins og nafnið
gefur til kynna, mest samtöl.
Ég ákveð formið aldrei fyrir
fram — það bara leitar á. Ég
hef ekki skrifað þessa bók sem
sérfræðingur, aðeins sem læs
meðbróðir, og ég hef reynt að
lýsa því, sem ég sá og reyndi.
I rauninni er alveg jafnerfitt
að skrifa grein og skáldsögu
og ég á erfitt með að skrifa.
Það streymir ekki fram við-
stöðulaust. En ég skrifa fyrir
samtíðina — í framtíðinni fá
aðrir rithöfundar orðið. Um
þessar mundii er Viet-nam
mest knýjandi.
Sv. J.
SÆ NGUR
Endurnyjum gömiu sæng-
urnar, eigum dun- og fiður-
held ver, gæsaduns- og
dráion-sængur og kodda af
ýmsum stærðum.
Dún- og
fiðurnreinsun
Vatnsstig 3. Simi 18740.
(Örfa skref frá Laugavegi)