Morgunblaðið - 16.11.1966, Síða 8

8
MORC U N BLAÐIÐ
Miðvikudagur 16. nóv. 1966
SVEINN KRISTINSSON SKRIFUR UM :

Nœtur skolast
fyrir borð
— einn ræfill finnst aftur
NÝJA BÍÓ:
LÍFVÖBÐURINN.
(Yojimbo)
Japönsk mynd.
Japanskar kvikmyndir eru næsta
sjaldséðar hér í kvikmyndahús-
um, og mun þó kvikmyndaiðnað
ur standa þar með allmiklum
blóma. Er raunar merkilegt, hve
fá lönd það eru sem hérlendir
kvikmyndakaupendur kjósa að
hafa skipti við. Það er hrein
hending ef hingað berast mynd
ir frá öðrum löndum en Banda-
ríkjunum, Bretlandi, Frakklandi,
Ítalíu, Þýzkalandi Svíþjóð og
Danmörku.
Þótt allar þessar þjóðir standi
mjög framarlega í kvikmynda-
gerð og séu auk þess vinaþjóðir
okkar flestar eða allar og ekki
með ólík lífsviðhorf, þá má þetta
teljast furðu einhæft val. Hver
þjóð hefur gjarnan sinn sér-
staka blæ á kvikmyndagerð, sem
forvitnilegt er að kynnast. Ætti
það því að vera kvikmyndahús-
unum keppikefli að kynna kvik
myndalist sem flestra landa, og
gætu þau jafnt fyrir því reynt
að afla sér úrvalsmynda frá sín-
um hefðbundnu viðskiptalöndum
á þessu sviði.
í baráttu við sjónvarpið, sem
ætla má að verði allharðskeytt
fyrst í stað, sýnist slík fjöl-
breyttni í kvikmyndavali vera
sú leið, sem gefur kvikmynda-
húsunum einna bezta varnar-
möguleika.
Eftir að hafa sýnt Grikkjann
Zorba á þriðja mánuð við fá-
gætar vinsældir, hefur Nýja bíó
nú hafið sýningar á japanskri
mynd, sem að ofan greinir. Þetta
er hetjumynd, á að gerast um
miðja 18. ýld í Japan, en þá voru
sagðir þar róstutímar miklir. Ný
ríkir höfðingjar söfnuðu um sig
stríðsmönnum og áttu í stöðug
um erjum sín á milli. Morð og
hryðjuverk voru daglegir við-
burðir.
Kappinn Sanjuro kemur til
smáborgar einnar í atvinnuleit.
Hann hefur helzt hug á að ger-
ast lífvörður einhvers auðkýf-
ingsins, enda sýnir hann bráð-
lega hæfileika sína á því sviði
með því að bera einn sigurorð
af 5—10 manna herflokki annars
aðalhöfðingjans þar í borg. Eftir
þann atburð bjóða höfðingjarnir
tveir I hann, hvor sem betur
getur til að fá hann fyrir líf-
vörð. En hann er dýr á sér, og
fyrst í stað tekur hann ekki á-
kvörðun.
Höfðingjarnir tveir elda grátt
silfur sín á milli, en þó verður
bið á því, að þeir láti til skarar
skríða hvor í þeirri von að út-
rýma hinum. En þá lausn taldi
Sanjuro heppilegasta, að völdin
kæmust í hendur eins manns.
Að lokum tekur hann af skar-
ið og gengur í þjónustu annars
höfðingjans sem lífvörður. Raun
ar var ástæðan þó ekki sú, að
honum væri annara um líf þess
höfðingja en hins. Ástæðan var
öðrum þræði sú, að með því hugð
ist hann frelsa konu nokkra, sem
höfðingi þessi hafði í haldi sak-
aða um hjúskaparbrot, en jafn-
hliða koma af stað fullum frið
slitum milli hinna tveggja óald-
arflokka.
Hann drepur því að nóttu til
f snörpum bardaga gæzlumenn
konunnar, sex talsins. Konan fer
frjáls ferða sinna á fund elsk-
huga síns, en þegar húsbóndi
Sanjuros sér vegsummerkin, þyk
ist hann þess fullviss, að þarna
hafi hinn auðugi mótherji sinn
verið að verki. Og þá er ekki
lengur undankomu auðið að láta
sverfa til stáls.
Hin kænlega ráðagerS Sanjur-
os virðist því í fyrstu hafa heppn
azt. En við nánari athugun þyk
ir glöggum mönnum ljóst, að
enginn nema Sanjuro hinn sterki
geti hafa verið þarna að verki.
Og verknaðurinn sannast á hann.
Skammbyssu er beitt, til að
svipta hann hinu hættulega
sverði sínu, og síðan er hann
pyntaður hroðalega svo að líf-
tóra hans blaktir á skari. En
hann er ófáanlegur til að gefa
upp dvalarstað konunnar, sem
hann frelsaði. Nær dauða en lífi
er hann eftir skilinn inni í ramm
byggilegu fangahúsi. Líklega
verður morgundagurinn hans síð
asti dagur, ef hann þá skrimtir
af nóttina ...
Mynd þessi sýnir okkur að
sjálfsögðu sitthvað óvenjulegt,
kynlega siði framanlegt um-
hverfi og þjóð. Hins vegar má
segja, að aðalefniviðurinn sé
ekki sérstaklega frumlegur, rosa
legar bardagasenur þekkjum við
vel, til dæmis úr villta vestrinu,
og þar eru kappar ágætir. Þó
nær japanska myndin sterkari á
hrifum á köflum en venjulegar
bardagamyndir, alvaran er meiri,
hún gengur fram í naktciri veru
leika en venja er með slíkar
myndir. Pyndingarnar, sem San
juro verður að þola birtast í
grimmúðiegri, áhrifameiri mynd
um en algengt er með eftirlik-
ingar, enda eru þær senur næsta
hrollvekjandi.
Leikur er góður í mynd þess-
ari, og þótt hún komist hvergi
nærri Zorba hinum gríska að list
í NEÐRI deild í gær var til
fyrstu umr. frv. um tekjustofna
sveitarfélaga. Frumvarp þetta
var afgreitt fyrir nokkru frá
efri deild, en það er fram borið
til staðfestingar á bráðabirgða-
lögum um sama efni.
Magnús Jónsson (S): f skatta-
lögum, er samþykkt voru á
næst síðasta Alþingi var sú
breyting gerð, að álagningarstig-
inn skyldi árlega breytast í sarn-
ræmi við skattvísitölu. Hins
vegar var ekki gerð hliðstæð
breyting á tekjustofnum sveitar-
félaga, og var því ákveðið í vor
að gera þá breytingu. Því miður
var það eftir þing, svo að út vora
gefin bráðabirgðalög. En með
hliðsjón af því, að fyrri breyt-
ingin fékk samhljóða fylgi þing-
manna, þá vænti ég þess, að
frv. þetta hljóti samþykkt.
Skúli Guðmundsson (F): Ég
ætla ekki að gera athugasemdir
við frv. þetta, en vil hins vegar
benda á að gera þarf fleiri breyt
ingar á þessum lögum. Vil ég
þar nefna aðstöðugjöldin, en þau
koma mjög misjafnt niður á
fyrirtækjum. í Rvk. voru aðstöðu
gjöld á fyrirtæki árið 1965 0,9%
á iðnað, en voru allt upp í 1,5%
úti á landi. Eins er það með
verzlanir, í Rvk. voru gjöldin
0,5—0,7%, en úti á landi allt að
2%. Hér sést, að aðstöðugjöld
eru miklu hærri utan Rvk.
Oft hefur verið um það rætt,
að efla beri atvinnulif úti á landi
til að stöðva flóttann úr sveit-
unum. Það er því aðeins mögu-
legt, að ekki sé haldið áfram að
íþyngja fyrirtækjum á þennan
hátt. Nágrannar okkar veita fyr-
irtækjum fríðindi, ef þau eru
UM SÍÐASTLIÐIN mánaðamót
missti vélbáturinn Ágúst Guð-
mundsson út nót, er hann var
úti af Reykjanesi. Nokkrum dög
um síðar auglýsti Landhelgis-
gæzlan, að nót væri á reki á svip
uðum slóðum og fór þá vélbátur
inn Manni GK99 frá Keflavík
og sótti nótina.
Umrædd nót var tryggð hjá
Tryggingarmiðstöðinni og hafði
Mbl. tal af fulltrúa hjá Trygg-
ingarmiðstöðinni, Gunnari Fel-
ixsyni og spurðist fyrir um þetta.
Gunnar sagði að nótin væri
mjög skemmd. Hún væri gömul
og óvíst væri að svaraði kostnaði
að gera við hana. Matsmaður
hafi verið látinn skoða nótina og
hefði hann talið að kostnaður við
viðgerð yrði um 5—600 þús. kr.
Hins vegar sagði Gunnar að
tryggingarverðmæti nótarinnar
hefði verið um 600 þús. krónur.
Unnt myndi sjálfsagt að nota
hluta úr nótinni, en varla er
treystandi á svo mikið viðgerða
nót.
Þá gat Gunnar þess, að á sl.
rænu gildi þá er ekki áhorfsmál
fyrir kvikmyndaáhugamenn að
kynna sér þetta framlag Japana
til reykvískrar kvikmyndahús-
menntar.
staðsett á fámennum stöðum,
við íþyngjum þeim.
Það er eins með útsvör. Þau
eru víða hærri en í Rvk., oft er
lagt á allt að 20% hærra en nem
ur útsvarsstiga. Það verður að
telja það of langt gengið, og
hlýtur að fæla menn frá búsetu
á þeim stöðum, sem þannig
leggja á. Því er þörf að leiðrétta
þennan mismun, og ég tel að það
eigi að vera hlutverk jöfnunar-
sjóðs að gera það.
Magnús Jónsson (S): Ég hef
ekkert við skoðanir hv. þm. að
at'huga, en vil þó víkja að ör-
fáum atriðum þessa máls.
Skammt er síðan tókst að koma
á núverandi heildarskipulagi í
álagningu opinberra gjalda. Áð-
ur fyrr voru tekjustofnar sveitar
félaga á reiki, og má segja, að
gilt hafi allt að 50-60 mismun-
andi skattstigar í landinu. Álagn
ing var mjög tilviljunum háð, og
byggðist fyrst og fremst á þ\í.
að ná peningum í kassann. Vit-
anlega fylgdi þessu mikið örygg-
isleysi, og eftir mikið þref komu
menn sér niður á að fækka skatt
stigunum, og nú er útsvarið
byggt á sömu stigum. Hins veg-
ar var nauðsynlegt, að hafa eitt-
1 hvert sigrúm, ef útsvarstekjur
þrytu, og var farið inn á þá
braut að veita heimild til að gefa
bæði afslátt og eins leggja á út-
svarstigann.
Hins vegar skapar þetta visst
misrétti, og getur oft munað
verulega, sem sést á því, að sum-
staðar er veittur allt að 60%
afsláttur á útsvörum, en annars-
staðar er lagt á allt að 20%,
sem er hámark að lögum. Þetta
er vissulega mjög hættulegt,
enda vofir það oft yfir í þeim
sex vikum hefði Tryggingamið-
stöðin orðið að bæta tjón á fimm
nótum, sem skolast hefðu fyrir
borð hjá bátum á sjó. Hefðu þess
ar nætur verið af allt að því 150
tonna bátum.
Ekki kvaðst Gunnar vita, hve
mikil björgunarlaunin yrðu til
handa Manna, en það væri samn
ingsatriði.
Ignatov látinn
í Sovétríkjunum
Moskvu 14. nóvember, AP.
Nikolai G. Ignatov, einn af
leiðtogum kommúnistaflokks Sov
étríkjanna í stjórnartíð Nikita
Kx-úsjeffs, lézt í dag, mánudag
64 ára að aldri. Fregnir herma
ekki dánarorsök hans.
Ignatov var er hann féll frá
forseti Rússneska Sambandslýð-
veldisins, stærsta sambandsríkis
Sovétríkjanna og þar með einn
af fimmtán varaforsetum Sovét-
ríkjanna. Bæði eru embætti þessi
virðingarembætti og fylgja þeim
lítil pólitísk völd, en þau hafði
Ingnatov eigi alltítil meðan Krús
jeff var og hét.
sveitarfélögum, sem hæst hafa
útsvör, að tekjuhæstu mennirnir
flytji brott, eins og t.d. síldar-
sjómenn, sem víða eru meðal
hæstu gjaldenda.
Ég vil vekja á því athygli, að
hér er um mjög veigamikið mal
að ræða og mikið vandamál.
Sveitarfélögin verða að fá pen-
inga, og ef við viljum bæra
ástandið, verður að endurskoða
allt skattakerfið. Ef til vill væri
leið að koma á jöfnunarútsvari
um allt land og þá jöfnunarsjóði,
sem úthlutaði fénu eftir vissum
reglum. Hins vegar held ég, að
mikið vatn verði runnið til sjáv-
ar, áður en það kemst á.
Ég get skýrt frá, að unnið er
að því að koma á staðgreiðslu
kerfi skatta. Hins vegar eru
skattalög okkar mjög flókin og
margbrotin og henta því ekki
vel fyrir þetta kerfi, ekki sízt
hinir mismunandi skattstigar,
þannig að verið getur, að nota
þurfi skattstigann um land allt
í líkingu við það, sem ég sagði
áðan. Hins vegar tel ég þetta of
viðamikið mál til að fara gera
einhverjar breytingar í flýti, og
ómögulegt er annað en að hafa
samráð við sveitarfélögin um
málið.
Skúli Guðmundsson (F): Ég
vil benda á, að skattstigar eru
enn margir, og sérstaklega eru
þeir margir í sambandi við að-
stöðugjaldið. Það er að vísu víða
veittur afsláttur, en það er ekki
undarlegt, því að sum sveitar-
félögin veita miklu minni þjón-
ustu t.a.m. ýmsir hreppar. Mis-
munurinn er aðallega í aðstöðu-
gjöldunum, og mér þótti gott að
heyra, að ráðherrann féllst á
sjónarmið mín. Það var vissu-
lega ánægjulegt. Ég tel að jöfn-
unarsjóður eigi að hlaupa undir
bagga, þar eð fengin reynsla
sýnir, að núverandi ástand er al-
gjörlega óviðunandi.
Bæði ráðherrann og þingmað-
urinn tóku aftur til máls og
ítrekuðu fyrri skoðanir sínar.
Frv. var síðan vísað til annarrar
umr. og heilbrigiðs- og félags-
málanefndar.
ALÞINGI
Leiðrétta þarf mrsræmi
í álagningu útsvara
- frá umræðum i neðri deild
Fiskiskip óskast
til sölumeðferðar
Okkur vantar fiskiskip af
flestum stærðum til sölumeð-
ferðar nú fyrir vertíðina. —
Höfum kaupendur með mikl-
ar útborganir og góðar trygg-
ingar. — Vinsamlega hafið
samband við okkur áður en
þér takið ákvörðun um kaup
eða sölu á fiskiskipum.
Upplýsingar í síma 18105 og
utan skrifstofutíma 36714.
Fasteignir og fiskiskip,
Hafnarstræti 22.
Fasteignaviðskipti.
Björgvin Jónsson.
7/7 sö/u
2ja herb. íbúð við Kleppsveg.
Selst tilb. undir tréverk.
2ja herb. íbúð við Ásbraut.
2ja herb. íbúð við Týsgötu.
4ra herb. íbúð við Álfheima.
4ra herb. ný íbúð við Skóla-
gerði.
Parhús við Lyngbrekku.
Parhús við Hlíðarveg.
Einbýlishús (garðhús) við
Hraunbæ. Selst fokhelt.
Hæðir og einbýlishús í smíð-
um í Kópavogi og Garða-
hreppi.
FASTE IGNASAl AN
HÚS&EIGNIR
bankastraeti «
Simar: 18B2B — 1á637
Heimasími 40863.
Fas teign asa farT
Hátúni 4 A, Nóatúnshúsið
Sími 2-18-70
TIL SÖLU:
Við Sæviðarsund
Fokhelt raðhús á einni hæð
ásamt uppsteyptum bílskúr.
Hilmar Valdimarssou
Fasteignaviðskipti.
Jón Bjarnason
hæstaréttarlögmaður.
FASTEIGNASALAN
GARÐASTRÆTI 17
7/7 sölu
í Kópavogi
Einbýlishús í smíðum sólar-
megin í Austurbænum, —
skammt frá Hafnarfjarðar-
vegi. Á hæðinni eru stofa,
fjögur svefnherb., eldhús og
bað. í kjallara þrjú herb.
og geymslur. Bílskúrsréttur.
Teikningar til sýnis á skrif-
stofunni.
Arni Guðjónsson. hrl.
Þorsteinn Geirsson, lögfr.
Hclgi Ólafsson, sölustjóri
Kvöldsími 40647.
ATHUGIÐ!
Þegar miðað er við útbreiðslu.
er langtum ódýrara að auglýsa
í Morgunblaðinu en öðruid
blöð',T«.