Morgunblaðið - 02.12.1966, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fostudagur 2. des. 1966
Vandamál sjávarútvegsins
leggja áherslu á nokkur atriði
sem ég tel mest aðkallandi.
1. Að unnið verði að því með
öllum beztu hugsanlegum ráð-
um, að ná sem fyrst öllu land-
grunninu undir okkar yfirráð,
og ekkert verði nú gert 1 fljót-
ræði, sem torveldað gæti það.
um.
4. Banna veiðar með þorsknót,
sem sannarlega má teljast til
rányrkju.
5. Haldið verði upp ströngu
eftirliti með því, að reglum um
netafjölda á skip, verði fram-
fyigt.
eftir Axel Jóharmsson fiskmatsmann
MÖRGUM mun finnast það frek-
ar torskilið og umhugsunarvert,
að á mestu velgengisárum þjóð-
arinnar síðustu áratugi, skuli
illviðráðanleg verðbólga og efna-
hagsvandamál aðalatvinnuveg-
anna torvalda svo stjórnarstörf,
að til vandræða horfir á ýmsurn
aviðum. >ó verður því ekki neit
að, að stjórnarvöld og aðrir ráða
menn hafa reynt að notfæra eft-
ir beztu getu nútíma vísindi,
tækni og vinnuhagræðingu, að
ógleymdum hraðanum til efling-
ar atvinnulífsins og velgengni
þjóðarheildarinnar. Hefir þetta
þá allt mistekizt. Nei, langit í
frá, við erum á mörgum sviðum
á réttri leið, þó mörg víxlspor
hafi verið stigin, en einmitt af
þeirn og dýrmætri reynslu ára-
tuga ætti að vera aðvelt að
læra.
Of mikill hraði er nútíma
vandamáL Við höfum skellt á
sikeið og miumt af því nauðsyn-
legasta dregist aftur úr. í biH
virðist, sem við lifum um efni
fram, og við alltof Iagt gengi
krónunnar. Því hefir verið hald-
ið fram í ræðu og riti, að nú-
verandi ríkisstjórn sé að sliga
eða jafnvel leggja í rúst íslenzk-
an sjávarútveg_ og þá sérstaklega
togaraútgerð. Ég vil benda á, að
það er ekki nútíma fyrirbæri, að
islenzk fiskiskip sýni taprekstur,
Og erfiðleikaa steðji að útgerð-
innL Ég hefi hér gögn, sem telja
verður þau ábyggilegustu, Cþar
tfl annað sannast) sem birt hafi
verið um afkornu sjávarútvegs
okkar síðastliðin 10 til 20 ár. Hér
koma örfáir punktar úr þessum
heimildum. Árið 1953 er tap á
hvern togara talið um % miilj.
ikróna. 1956 var rannsökuð sér-
staklega útgerð 8 togara; birtar
voro niðurstöður af rekstri eins
þeirra, sem fisbaði tæpar 5 þús-
ond smálestir, miðað við slægð-
an fisk með haus. Tap var kr.
2.8 millj. engar afskriftir né af-
borganir lána reiknað. Upp í
þetta tap greitt úr ríkisstjóði kr.
1.8 millj. Þessi útkama má reikn
ast sem meðallag.
1964 er meðalafli líklega neð-
an við 3 þús. smálestir á togara,
tap talið 'kr. 3 til 4 millj, upp-
bót togara kr. 1,9 millj., þar að
aoki önnur hlunnindi og tug
millj. kr. ábyrgðir ríkisstjóðs, á
togara. Eftlr 12 ára þrotlausa
baráttu Alþingis, ríkisstjórna og
ótal nefnda, höfum við aldrei
verið fjær því en nú í dag, að
finna viðunandi rekstrargrund-
vöH fyrir togaraútgerð á ís-
landi, með núverandi rekstrar-
farmi og aflabrögðum. Það er
skiljanlegt, að dugmiklir fram-
faraanenn, sem urmið hafa 1 ára
tugi við togaraútgerð finni til
■ársauka, þegar flest sund lok-
ast þessum atvinnuvegi, og
reyni að upphugsa ráð til bjarg
ar. En gæta verður þess alltaf,
að það er heill og framtíð þjóð-
arheildinni, sem verður að sitja
í fyrirrúmi.
Yfirlit úr skýrslu um rekstur
bátaflotans árin 1947 til 1959
sýnir tap öll árin nema eitt. Af
því má draga þá ályktun, að
fyrningar hafi ekki safnast. >ó
var einmitt á þessum árum, sem
bátagjaldeyris fyrirkomulagið
átti að verða hjálparhellan. En
líklega er bezt öllum aðiljum að
sú raunasaga verði ekki sögð nú.
>á eru það hraðfrystihúsin.
Af rekstri þeirra fara yfirleitt
ekki nema góðar sögur, þcir til
árið 1963, þá er sérstaklega at-
huguð afkoma 8 húsa, sem sýna
tap frá kr. 2,5 til 8,5 millj og
þá var nú fokið í flest skjól
sjávarútvegs okbar„ En hvað
segja svo ráðamenn þessara
fyrirtækja? Þeir gera kröfur til
annarra með allstórum orðum,
og lýsa fullri ábýrgð á hendur
þeim, sem með tómlæti, sinnu-
leysi og aðgerðaleysi láta þenn-
ann atvinnurekstur verða fyrir
slíkum áföllum, óska janfvel
eftir krónulækkun, og róttæk-
um ráðstöfimum til að tryggja
aukningu þorskveiða. Svo mörg
eru þau orð.
Það mun réttilega upplýst, að
mörg hraðfrystihúsin eru í fjár-
þröng af eðlilegum ástæðum,
þau hafa alltof fáa vinnsludaga
á ári með fulktm afköstum,
vegna hráefnisskorts og oft er
það litla sem bemur lélegt
vinnsluefnL Nú mætti kannski
spyrja; Finnst mönnum það
eðlilegt eða sjálfsagt, að alltaf sé
hægt að sækja meiri og meiri
fisk í sjóinn, þó tæknin til þess
þróizt mjög ört, þegar vitað er
að fiskurinn fær hvorki tíma né
tækifæri tfl. að hrygna, tímgast
eða vaxa upp fyrir taumlausum
ágangi veiðitækja? Vísindalega
er sannað, „Ægir“ 1. 3. 1966, „Að
sóknin á islenzka þorskstofn-
inn var 1946 aðeins 116 einingar,
en 1964 komin upp í 824 eining-
ar. Á tímabilinu 1954 til 1964
jókst sóknin um 87% en heildar
aflinn minnkaði um tæp 22%
þegar sóknin er 0 er dánartalan
ca. 17% það er, það sem deyr
af völdum nátturunnar, hinru eig
um við sök á.
Meðal dánartala hins kyn-
þroska hlutá stofnsins 1960—
1964 var komin upp í tæp 70%.
Þetta sanna einnig þýzkar rann
sóknir*‘. Þetta mun vera kallað
„að bera í bakkafullan leikinn“,
að minna á það sem aðrir hafa
áður gert, og allir sem til þessara
mála þekkja ættu að vita. Ég
tel málið það mikilsvert, að ekk
ert má láta ágert til að vara við
þeirri ógnarhættu sem yfir okkur
vofir með taumlausri ágengni á
fiskstofninn í norðurhöfum og þó
sérstaklega það sem næst okkur
er, við strendur íslands, innan
12 mílna markanna. Við eigum
lítið öryggi í fiskveiðum fram-
tíðarinnar, nema umráð okkar
nái til alls landgrunnsins, en
það mun taka sinn tíma að ná
því markL Samningaleiðin tek-
ur á þolinmæðina, en verði þjóð
in einhuga og sýni í verki hvað
hún vill og þarí, til þess að geta
lifað, ætti sigur að vinnast. Það
sem nú aðallega er á dagskrá á
alþjóða-vettvangi, til vemdar
fiskistofninum er aukin möskva
stærð ýmsra veiðarfæra. >að
verður að teljast bjcirtsýni að
slík ráðstöfun geti talist nokkur
framtíðarlausn, aðeins hænufet í
rétta átt. >að virðist þvi raun
hæft fyrir okkur þegar vísinda-
rannsóknir og reynsla a.m.k. 6
síðustu ár hafa sýnt mikla of-
veiði í kynþroska þorskstofn-
inum á miðum okkar og vitað
er með vissu að mörgum beztu
hryggningarsvæðum á Breiðar-
firði og víðar hafa verið veidd
upp og allt klak eyðilagt, að
hafist verði handa um beztu
hryggningarstöðvanna og einn-
ig með vísindalegum aðferð-
um ættum við að hjálpa klak-
inu til þroska þ.e. rækta fisk
í sjó. Við verðum líka að hugsa
um ungviðið og uppeldisstöðvar
þess, leita þær bestu uppi og
friða þær viss tímabil ár hvert.
Innan 12 mílnanna ættum við
nú þegar að hafa þetta í okkar
hendi. Ef þessar ábendingar eða
aðrar betri sem fram koma, kæm
ust sem fyrst í framkvæmd og
við sýndum í verki áhuga okkar
og nauðsyn á því að halda við
fiskistofninum, á umráðasvæði
okkar, ætti það að geta orðið
drjúgur stuðningur í samninga-
gerð á alþjóðavettvangi viðvíkj-
andi umráðarétti yfir öllu land-
grunninu og forsjálitlum fisk-
veiðiþjóðum til eftirbreytnL
Vísindarannsóknir reynsla og
haldgóð þekking, hafa nú örugg
lega sýnt hvert stefnir í sjávar-
útvegsmálum okkar, við óbreytt
ar aðstæður. Við eru að nálgast
brún hengiflugsina, þetta veit
öll þjóðin og æskir úrbóta.
>að verður að teljast til örygg
is þessu máli nú, að löggjafar-
þing okkar situr á rökstólnum
og útvarp, sjónvarp og blöð
hafa undanfarið lagt mikið til
málanna.
Eðlilega hafa komið fram
mörg, mjög mismunandi sjónar
mið, svo löggjafanum getur orðið
nofckur vandi á höndum. En
eitt er þó nokkurn veginn vfst
að enginn íslendingur mun æskja
þess, að arfleið okkar til næstu
kynslóðar, verði uppurin fiski-
mið við strendur Islands.
Að endingu vil ég sérstaklega
Auglýsing frá matvoru- og
kjötbúðum SÍS
Seljum í dag og næstu daga ódýra, ameríska niður-
soðna ávexti (ferskjur) aðeins kr. 38.55 heildós.
SÍS Austurstræti 10
Kjot og grænmeti Snorrabraut 56
2. Nú strax verði hafizt handa
um friðun þýðingarmestu hrygn
ingar- og uppeldisstöðva þorsk-
stofnins innan 12 mílnanna, og
því fylgt eftir með ströngu lög-
gæsluvaldL
3. Skifta verður veiðisvæðum,
milli veiðiskipa eftir veiðiaðferð
6. Lögð verði áhersla á að fund
inn verði réttlátur grundvöllur
ferskfisksverðs. Þannig að það
verði eftirsóknarvert, að koma
með sem best og verðmætast
hráefni að landi.
Axel Jóhannsson.
Úr og skortgripir ú útsölu
Þessa dagana stendur yfir út-
sala á varningi þeim, er stol-
ið var úr verzlun Helga Sig-
urðssonar, úrsmiðs á Skóla-
vörðustíg 3. — Það var mesÖ
úra- og skartgripaþjófnaður,
sem hér á landi hefur verið
framin og nam verBmæti þýfis
ins nálega einni millj. króna.
Eins og kunnugt er fann lög
reglan þýfið áður en sólar- I
hringur var liðinn frá ráninu. |
Kom í ljós að hlutirnir höfðu £
rispazt lítilsháttar og orðið 7i
fyrir hnjaski. Kaupmaðurinn f
stofnaði því til útsölu á vam- I
ingnum og hefur verið mikil (
ös í verzluninni. I
Myndin er af Helga Sigurðs J
syni við afgreiðsl'j 1
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM
KVIKMYNDIR
Kópavogsbíó:
ELSKHUGINN ÉG.
(Jeg en elsker.)
Dönsk mynd, gerð eftir sam-
nefndri skáldsögu eftir Stig
Holm.
Ef menn vilja £á greinagóðar
leiðbeiningar um kynferðismál
við tiltölulega vægu verði, þá
mætti benda mönnum á það ráð
að sækja að staðaldri þær
sænsku og dönsku kvikmyndir,
sem hér eru sýndar annað kast-
ið. Virðist svo eftir þeim sýnis-
hornum, seim hingað berast af
kvikmyndagerð þessara þjóða,
sem þetta sé uppáhalds viðfangs
efni þarlendra kvikmyndafram-
leiðenda. Þó má vera, að skýring
in sé að einhverju leyti í því
fólgin, að þeir, sem annast kvi'k
myndaöflun erlendis fyrir okk-
ar fámenna þjóðfélag, slægist
fremur eftir myndum, sem fjalla
um frjósamt kynferðislíf en
þeim sem um annað efni fjalla,
minnugir þess, að við búum í
stóru en hvergi nserri fullnýttu
landi, sem kallar á fleiri hendur
til starfa.
En hvað sem um það er, þá
mundi ég telja, að með atorku-
sömum lestri bóka um kynferðis
máil, svo og gaumgæfilegri skoð-
un ofannefndra kvikmynda,
ættu menn að fá nokkuð góða
und irs töð umenntun á þessu
sviðL þótt „praksisinn" verði lík
lega notadrýgstur þar sem víð-
ar.
Þetta byrjar þá þannig, að ung
kona stek'kur frá eiginmanni sín
um, þar sem hún þykist hafa
komizt að því af lestri fræði-
bóka, að hann sé „knpótent“.
Heldur hún til borgar ástarinn-
ax, Parísar, með ungum elsk-
huga sínum, til að njóta lífsinj
í sem ríkustum mælL
Maður hennar kemst í millitíS
inni í kynni við mæðgur tvær
frá Svíþjóð, 16 og 36 ára að
aldri. Sagan um hinn impóteta
mann hefur farið víða og orðið
mikið umræðuefni rneðal fólks.
Og þar kemur, að hin yngri hátt
ar hjá honum, tíl að kanna tit
þrautar, hvort um óiæknandt
vangetu sé að ræða.
„Þeir kalla það petting í Ama-
ríku“, segir hún. Og er hún yfir-
gefur hann, er högum hans svo
umsnúið, að hann er efeki leng-
ur impótent.
Móðir stúlktmnar gengur á
hans f-und, til að ávíta hann,
skulum við hugsa okkur. „Hvað
hefur þú gert við dóttur mína?“
Síðan biður hún um glas af víni.
Á meðan hann hleypur ef sr
þvL afklæðir hún sig. Ear þá
skammt í senuskiptL
Þannig skríður myndin fram 1
gamansömum dúr, lífsgleði og
nægri erótik. Hin brotthlaupn*
eiginkona fréttir, að maður henn
ar sé otrðin vinsælasti seLskaps-
maður í flokki blóðheitra
kvenna, sem leita hamingjunnar
fremur í hugvitssömium leitandi
abhöfnum en lestri miður áreið-
aniegra bóka um kynferðislífið.
Og hún kiemur á vettvang með
eiskhuga sínum, tQ. að vita, hvað
hæft sé í þessum sögusögnum..
Vandalaust er að hlægja að
mynd þessari með köflum og e*
þó vafasamt, að aum atriði
hennar séu sérstaklega einkena-
Framhald á bh. 2L