Morgunblaðið - 02.12.1966, Blaðsíða 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
Föstudagur 2. des. 1966
r
Unnsteinn Olafsson skólastjóri
Hfinningarorð
Fæddur 11. febrúar 1913.
Dáiim 22 .nóvember 1966.
( DAG er lagður til hinztu hvílu
Unnsteinn Ólafsson skólastjóri.
Hann andaðist eftir stutta legu
22. nóv. sl. o gverður jarðsung-
km frá dómkirkj.unni í Reykja-
vtík.
Hann hét fullu nafni Jón Unn-
wteinn og var faedidur 11. febrúar
1913 að Stóru-Ásgeirsá í Víði-
dial í V.-Húnavatnssýslu. For-
eldrar hans eru merkishjónin
Margrét Jóhannesdóttir og Ólaf-
iur Jónsson bóndi á Stóru-Ás-
geirsá. Frú Margrét er aettuð
£rá Útibleiksstöðum, systir
Bijórns Líndals Jóhannessonar
fyrrum alþingismanns. Ólafur
er s onur Jóns Skúlasonar á
Söndum, er var á sinni tíð einn
«llra mesti framfaramaður í
bændastétt hér á landi. Unn-
vteinn átti þv. til góðra ætta að
telja, og er þar að finma skýr-
inguna á dugnaði hans og fram-
•ýni .
í september 1937 kvæntist
Unnsteinn eftirlifandi konu sinni,
Elnu Ohristiansen. Fa’ðir hennar
er óðalábóndi á Norður-Jótlandi,
binn mesti framkvaemdamaður.
Þau hjón eignuðust 5 börn, en
þau eru þessi:
Ólafur Jóhannes f. 7/4 1939,
nú gagnfræðaskólakennari í
Reykjavík, kvæntur Erlu Gunn-
liaugsdóttur.
Grétar Jóhann f. 5/11 1941,
ga rðy rkj ukandídat, nú settur
alkólastjóri Garðyrkjuskóla ríkis-
ins á Reykjum í Ölfusi, kvænt-
ur Guðrúnu Guðmundsdóttur.
Reynir f. 29/6 1945, stúdent.
Bjarki Aage f. 15/12 1947 nú í
Menntaskólanum í Reykjaviík og
Hanna f. 17/6 1951 nú í gagn-
fræðaskóla.
Systur Unnsteins eru tveiær:
Margrét gift Birni Daníelssyni
skólastjóra á Sauðárkróki og
Ingibjörg gift Jóhannesi Guð-
mundssyni bónda á Auðunnar-
stöðum í V-Húnavatnssýslu.
Unnsteinn stundaði nám í al-
þýðuskóLanum á Hvítárbakka í
Borgarfirði veturinn 1927—1928,
síðan við Bændaskólann á Hvann
eyri veturna 1930—-1931 og 1932
—'1933. Hinn sáðari vetur bjó
hann sig jafnframt undir fram-
haldsnám í búfræði. Árin 1933
—'1935 stundáði hann nám við
garðyrkjuskólann Vilvorde í
Danmörku ,en útskrifaðist síðan
úr garðyrkjudeild land'búnaðar-
iháskólans danska vorið 1938 eft-
ir 3ja ára nám. Lauk hann því
prófi með fraimúrskarandi góðri
einkunn og fyrstur íslendinga.
Árið 1936 voru sett lög um
stofnun Garðyrkjuskóla á ís-
landi, nr. 91 frá 23. júní .Þau
komu fyrst til framkvæma 1938,
er Unnsteinn var skipaður
skólastjóri við skólann. Fyrsta
árið fór í undiifbúning margis-
konar, og hófst kennsla í skólan-
um árið 1939 .Nemendur skól-
ans frá byrjun munnu vera um
170 talsins. Unnsteinn gegndi því
starfi, sem hann í byrjun var
vígður til ,til dauðadags.
Eg man vel eftir Unnsteini
sem nemanda á Hvanneyri. Hann
var meðal þeira yngstu, sem þá
komu í skólann aðe.iná 17 ára
gamail, myndarlegur, kátur, á-
hugamikill unglingur, sem hægt
var að binda vi'ð glæsilegar von-
ir. Á sama hátt naut hann álits
og trausts hjá kennurum sínum
í Danmörtku og mun þar hafa
átt margra kosta völ. En heima
fyrir beið hans Mtt numið land,
og þangað kaus hann halda.
Hann kom heldur ekki einn frá
Danmörku. Ung og glæsileg
bona stóð við hlið hans o,g henni
eigum við skuld að gjalda fyrir
þann mikla þátt, sem hún á í
ævistarfi manns síns.
Þegar Unnsteinn hólf starf sitt
á Reykjum 1938 og 1939, þá voru
margir þættir garðyrkjumála
okkar á frumstigi. Gróðurlhúsin
voru Mtil og verktækni litt
þekkt. Geymsluþol grænmetisins
hafði l'ítt verið rannsakað, svo
að markaður fyrir þá fram-
leiðslu var ýmist yfirfullur eða
engar vörur af því tagi voru til.
íslenzkar gaðyrkjulbækur voru
svo áð segja engar til og erlend
fræðiorð á sviði garðyrkju höfðu
aðeins að litlu leyti verið þýdd
á íslenzka tungu. Byggingar fyr-
ir hinn nýja skóla og starfls-
menn hans voru mjög af van-
efnum gerðar og rekstrarflé
stofnunarinnar mjög af skorn-
um skammti. f
Það var þvi mikið og vanda-
samt starf ,sem beið hins nýja
skólastjóra. Og sennilega hefur
hann oftlega fundið þungt und-
ir feeti og fundizt við, sem á
horfðum, ekki veita honum þá
uppörfun og styrk ,sem hver
brautrýðjandi þarf á að halda.
Það er mikið starf að koma
af stað nýjum skóla. Þegar Unn-
steinn hafði lokið við að lagfæra
þær byggingar, sem skólinn hafði
yfir að ráða fyrir starfismenn og
nemendur, svo að bóklegt nám
skólans gæti hafizt, þá iagði
hann alla oku sína í það að
koma á fót byggingum fyrir yl-
rækt o grannsóknir. Hann reisti
því hvert gróðurlhúsið á fætur
öðru og nota’ði til þess aðallega
og stundum einvörðungu þann
tekjuafgang, seir rekstur hinna
eldri húsa gaif. Þessi hús urðu
stærri og betur gerð eftir því
sem lengra leið, og árið 1957 tók
hann í notkun nýtt 2000 flerm.
gróðurhús, sem á þeiun tíma mun
hafa verið stærsta gróðurhús á
Norðurlöndum. f þessu efni var
Unnnsteinn talsvert langt á und-
an samtíð sinni, einnig þótt far-
ið sé út fyrir okkar land. Það
er því ef til vill afsakanlegt,
þótt við hinir skildum ekki allt-
ar þann stórlhug og þá framsýni,
sem ríkti á bak við verk hans.
í hinum stóru gróðurhúsum
var hægt að koma við verktækni,.
sem gerðu störfin auðveldai og
ódýrari. Einnig þar var hann í
farabbroddi.
Á yngri árum sínum hneigð-
ist hugur Unnsteinis mjög að
rannsóknum og tilraunum. Á
þeim sviðum gat hann ekki á-
orkað eins miklu og hann vildi
gera vegna skorts á fé og starfis-
kröftum. Þá gerði hann í þessu
efni hluti, sem ekki er hægt að
ganga fram hjá og þegar haía
mikil álhriif á sviði gróðurhúsa-
ræktar.
Fyrir utan nýjungar í bygg-
ingu gróðurthúsa ,sem þegar hef-
ur verið nefnt, setti hann á fót
rannsóknarstofu, sem hafði það
hlutverk að efnagreina jarðveg
úr gróðuihúsum víðs vegar að
og samkvœmt þeim leiðbeina
gróðuihúsaeiegndum me’ð notk-
un áburðar í ylræktinnL Einn
af kennuruim Garðynkjuskólans
hafði það starf með höndum.
Þet-ta hafði mjög hagnýt áhrif í
ræktuninni, og mun vafalaust
hafa meiri og meiri þýðingu eflt-
ir því sem tímar Mða.
í þriðja lagi kom Unnsteinn
upp frystigejnmslu, m.a. í þeim
tilgangi að rannsaka hraðfryst-
ingu grænmetis og möguleiika á
að geyma þessa framleiðslu í
lengri tíma. Mun þetta í vax-
andi mæli hafa ábrif í þá átt að
jafna framiboð grænmetis og
auka neyzlu þess á þeim tímum
árs, þegar það er ekki fram-
leitt.
Nú blasa við á Garðyrkju-
skólanum á Reykjium mörg og
myndarleg gró'ðurhús, sem þekja
um 6000 fenm. landisvæði og
veigamilkill vísir að rannsöknar-
stofnun, sem nauðsyn er að það
opinbera hlynni að meira en ver
ið hefur .
Unnsteinn vildi gera Garð-
yrkjuskólann sterkan í kannslu,
í rannsóknum, í framleiðslu
grænmetis. Hann átti að verða
| jCrmúlA 14 simi 37700
Snyrtilegir menn nota ávallt
BRYLCREEM
Þeir vita að útlitið skiptir miklu máli og því nota
þeir Brýlcreem til að halda hárinu sléttu og
mjúku allan daginn.
NOTKUNARREGLUR
Berið Brylcreem í hárið á hverjum morgni. Það gef
ur því mýkt og fallegan glans. Augnabliks greiðsla
er allt sem með þarf til að halda útliti yðar snyrti-
legu. Veljið því Brylcreem strax í dag.
BRYLCREEM
Mest selda hárkremið á heimsmarkaðinum.
i æ rikari mæli miðstöð ylrækt-
ar á ísiandi. Og einmitt í ljósi
þesaarar stefnu ber að skoða síð-
asta stórvirki Unnsteins á Reykj
um, en það er nýja skólalhúsið,
sem nú er að vísu teki'ð í notik-
un ,en er hvergi nærri fullgert.
Homum auðnaðist þó að koma
þessu verki það áleiðis ,að ekki
verður hrugðið fyrir það fótum.
Er mér kunnugt um það, að
hann mat mjög mikils þann
skilning og þá aðstoð, sem hann
í því efni naut hjá Ingólfi Jóns-
syni landlbúnaðarráðherra og
Aðalsteini Eiríkssyni skólaeftir-
Mtsmanni. Þetta nýja skóláhúa
verður glæsileg bygging og ver’ð
ur Unnsteini óbrotgjarn minnis-
varði um ókomin ár.
Það var skoðun Unnsteins, að
I sveitum íslands ættu að risa
miðstöðvar á sviði landbúnaðar
og garðyrkju. Þar ætti að hald-
ast í hendur rannsóknir,
kennslá og leiðbeiningar. Slíkar
miðstöðvar ættu að vera á nokkr
um stöðum á landinu. Garð-
yrkjuskólinn á Reykjum átti eft-
ir skoðun hans áð verða ein
þeirra.
Eg vildi óska þess, að hinum
unga skólastjóra, Grétari Unn-
steinssyni, mætti auðniast að taka
við merki fiöður síns, bera það
fram með sömu festu ag dugn-
aði og faðir hans gerðL
En jafnframt þeim miklu
störfum, sem Unnsteinn alltaf
hafði að sinna, var hann hinn
bezti heimilisfaðir. Hann lét sér
annt um, að börn þeirra hjóna
fengu gott uppeldi og þá skóla-
göngu, sem þair hefðu löngun
til, enda eru þau öll vel mennt-
uð og munnu gera sér far um að
feta í fótspor fiöður og mó'ður.
Þetta er þeim styrkur í sárri
sorg.
Um það ber vitni athöfn, er
fór fram við kistu Unnsteins 24.
nóvember, en þá var nafn han*
í skírn íærst yfir á fyrsta barna-
barn 'þeirra Ihjóna, son Ólafls og
konu hans ,frú Erlu Gunnlaugs-
dóttur. Ég óska þess, áð gæfl*
megi fylgja nafninu.
Kona Únnsteins hefur misst
mest .Það er þung reynsla að
sjá á bak ástríkum eiginmannL
En það er henni huggun í raun
að þekkja hið mikla starf ,seia
Mggur eftir mann hennar heima
og að heiman .Hann var að kom
ast yfir marga örðugleika í þvf
starfi ag snýdist bjart framund-
an .Margar hugsjónir hans og
draumar voru að rætast, ma_
hin nýja skólabygging og heim-
koma efnilegs sonar, sem ætlaði
að helga starf sitt söomu verk-
efnum og faðir hans hafði gertt
Það hafur áreiðanlega glatt
hann og þau hjó bæði meira ea
orð fá lýst.
Unnsteinn Ólafisson var dreng-
ur góður, hjáipfús, áhugamikili
og síviinnandi .Hann var á und-
an samtíð sinni og naut þvlí ekkl
ávallt samfiylgdar fiélaga sinna,
Kann var vinsæU mneðal nem-
endá sinna og naut jafnan fiyigi*
þeirra, frekar en annarra. Hana
ihiafði yndi af söng og Ijóðum.
Eftir hann hefur verið birt eit*
ljóð í Garðyrkj'ufélagsritinoi
1941.
Við hjónin komum oft á heiiro-
ili þeirra Unnsteins og frú Elnu
og ekki sjaldan með erlenda
gesti. Þar skorti aidrei neitt 4
myndarbrag og geestrisni hjá
þeim báðuim. Þangað komu oft
hópar erlendra og innlendre
manna. Fyrir mína hönd og
þeirra mörgu, er sóttu Garð-
yrkjuskólann heim vil ég flytj*
þeim hjónum alúðar þakkir.
Ég flyt þér gamli og góði nenv-
andL staitfsbróðir og vinur þökll
fy.rir það, sem þú vannst þjóð
þinni J>að verður metið þvf
meira og betur :em lengra HKf—
ur. Ég veit, að það er samkvæm*
hugsun þinnL er ég ber fram
þá óslk, að á Garðyrkjuskólanuira
á Reykjum megi ávallt iSkj*
andi hugsjóna og framfara giarð-
yrkju íslands og þjóðinni alLri
til blessunar.
Guðm. Jónsson, Hvanney rL
t
UNNSTEINN Ólaflsson, sköla-
stjóri Garðyrkjuskóla ríkisina^
Framhald á bls. 17