Morgunblaðið - 20.04.1967, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. APRIL 1967.
23
1
fangabúðunum við Cabana-
tuan í október 1942.
Um sama leyti sagði Sir
Anthony Eden brezka þing-
inu frá „hrottalegum meðför-
un)“ á brezkum föngum í jap-
önskum fangabúðum.
MacArthur kom aftur til
Corregidor í febrúar, 1945.
Hersveitir undir stjórn George
Jones ofursta höfðu náð eyj-
unni aftur úr höndum Jap-
ana. „Látið menn yðar draga
fánann að hún og verum
staðráðnir í því, að óvinum
auðnist ekki framar að draga
hann niður“, sagði MacArt-
hur.
Bandaríkjamenn og Filipse yingar í „dauðagöngunni". Efri
myndin er tekin við uppha f göngunnar. Sú neðri skömmu
áður en komið var til fan gabúðanna í O’Donnell. Mynd-
irnar eru báðar teknar a t Japönum en komust í hendur
Bandaríkjamanna eftir 194 5.
Síðar sagði hann; „Það sem
gerðist á Bataan var forsenda
alls þess sem síðar gerðist á
þessum vígstöðvum. Ég er
þess fullviss að síðar mun
þessi orusta vera talin ein af
úrslitaorustum veraldarsög-
unnar .... þess vegna skul-
um við minnast hennar sem
stórkostlegs sigurs.
Homma var dreginn fyrir
herrétt í janúar 1946. Réttar-
höldin fóru fram í hálf-
hrundu danshúsi í Manila.
Hann sat teinréttur í stóln-
um og bar allt fas hins sanna
hermanns. Hann skildi ensku
ágætavel. Hann hafði gengið
á herskóla í Englandi árið
1918 og fengið að fylgjast
með brezkum herjum í
Frakklandi. Á árunum eftir
- DAUÐAGANGAN
Framhald af bls. 17.
En þetta var aðeins upp-
hafið. Homma hafði skipað
svo fyrir að fangarnir skyldu
meðhöndlaðir „vinsamlega".
Það átti við um örfáa. Allur
þorrinn mátti þola hinar
verstu vítiskvalir.
Japanirnir höfðu gefið fyrir
heit um mat handa föngunum
á varðstöðvum við veginn.
Þar var engan mat að fá.
Sólin skein brennheit alla
daga en ekkert vatn var til-
tækt. Mennirnir drukku úr
forarpollunum og voru skotn-
ir eða stungnir með byssu-
stingjum fyrir að rjúfa röð-
in. Japanskir hermenn, sem
óku meðfram fylkingunni
slógu fangana með reyrprik-
um. Allar persónulegar eigur
voru hrifsaðar af þeim, jafn-
vel drykkjarílátin. Ef maður
örmagnaðist og féll í götuna,
var hann skilinn eftir og
kramdist undir bifreiðum á
hraðri leið til vígstöðva,
Stöðvarnar við veginn voru
hrein ógn. Frá þeim lagði
langar leiðir daun af rotn-
andi líkum og saur. Þúsundir
manna, sem voru að dauða
komnir af blóðkreppusótt og
lífsýki gátu ekki lengur ham-
ið sig. Og alltf skein misk-
unnarlaus sólin á berhöfðaða
mennina, því höfuðfötunum
hafði ýmist verið stolið eða
þau týnzt.
Ekki tóku þó allir þátt f
þessari göngu. Flestir liðsfor-
ingjar og nokkrir óbreyttir
liðsmenn voru fluttir á vögn-
um beint frá Balanga til
O’Donell. Nokkrar þúsundir
komust líka undan á flótta.
Filipseyjabúar áttu hægast
með flótta. Þeir gátu látið
sig hverfa í mannfjöldann
þegar leiðin lá um bæi og
fóru síðan huldu höfði í hæð-
unum 1 kring. En mörgum
Bandaríkjamanni tókst einnig
að komast undan á flótta og
þeir gengu í lið með skæru-
liðum, sem gerðu Japönum
marga skráveifuna allar götur
til ófriðarloka.
Enginn veit hversu margir
létu lífið í „dauðagöngunni".
King hershöfðingi reiknaði
það út síðar, að um það bil
9.300 Bandaríkjamenn hefðu
komizt til O’Donnell í maílok,
en 600—650 hefðu látið lífið
á leiðinni. Hins vegar hefðu
sennilega 10.000 Filipseyja-
menn dáið á göngunni en
6.000 komizt undan á flótta.
'Hörmungunum var ekki
lokið þótt komið væri til
O’Donnell. A fyrstu sjö vik-
unum létuzt 1.600 Bandaríkja-
menn og tíu sinnum fleiri
Filipseyingar. Þeir sem
lifðu áttu fyrir höndum þrjú
og hálft ár í fangabúðum
víðs vegar um Suður-Filips-
eyjar. Margir týndu einnig
lífi í ómerktum fangaflutn-
ingaskipum, sem sökkt var af
bandarískum sprengjuflug-
vélum.
Bandaríkjamönnum heima
fyrir var ekki kunnugt um
þessa atburði fyrr en löngu
síðar. Gefin var út tilkynn-
ing um, að liðið á Coregidor
héldi velli en Bataan væri
fallin. New York Times sagði
að „Bataan yrði minnst í sögu
bandarisku þjóðarinnar“ og
vikuritið Time sagði, að at-
burðirnir á Bataan hefðu
„svift Bandaríkjamenn þeirri
tálmynd sinni, að þeir væru
ósigrandi“.
Nærri tvö ár liðu áður en
almenningur í Bandaríkjun-
um fékk vitneskju um
„dauðagönguna". Að kvöldi
27. janúar árið 1944 gáfu land
her og floti út sameiginlega
yfirlýsingu. Þar greindi frá
því að 5.200 Bandaríkjamenn,
sem staðsettir hefðu verið á
Bataan og Corregidor hefðu
látizt eftir „dauðagönguna".
f tilkynningunni sagði að
2.200 Bandaríkjahermenn
hefðu látizt í fangabúðunum
í O’Donnell í april og maí-
mánuði, árið 1942 og 3.000 1
Flugslys
*
■ Iran
Teheran, 18. apríl AP-NTB
FLUGVÉL íranska hersins,
af gerðinni C-130, fórst í dag
og með henni 22 manns. Varð
sprenging í vélinni eftir að
eldingu laust niður í hana, en
þá var flugvélin að fljúga
yfir borgina Saveh, 130 km
suðvestur af Teheran.
Ekki er fyllilega upplýst,
hversu margir voru með flug-
vélinni. Fyrst var tálið, að það
hefðu verið sextíu manns, þar
af margar konur hermanna og
börn, — og var þá sagt, að 47
hefðu farizt. Síðari fréttir
herma hins vegar, að sennilega
hafi ekki nema 22 verið með
vélinni, en þeir hafi allir farzt.
Vélar hersins af þessari gerð eru
oft notaðar til þess að flytja fjöl-
skyldur hermanna. Vélin, sem
fórst, var á leið frá Shiraz til
Teheran.
lindirskrifta-
söfnun um
áfengisútsölu í
Hafnarfirði
HAFNARFIRÐI, 17. april. — Hér
í Hafnarfirði stendur nú yfir
undirskriftasöfnun, þar sem far-
ið er fram á, að áfengisútsala
verði opnuð hér. Liggja undir-
skriftarlistar frammi víða 1
bænum.
Þeir, sem að þessari undir-
skriftasöfnun standa segjast
vænta þess, að unnt verði að
kjósa um áfengisútsölu hér í bæ
jafnhliða því er menn kjósa til
Alþingis.
1930 varð hann hermálafull-
trúi í London og var sæmdur
heiðurskrossi brezka heims-
veldisins. Nú sat hann róleg-
ur og mildur á svip og hlust-
aði á eiginkonu sína bera því
vitni að hann hefði alltaf
sýnt sér, börnum þeirra og
þjónustufólki „fyllstu naeo*
gætni“.
■Herdómstóllinn dæmdl
Homma til dauða. Dómnum
var framfylgt í Los Bano«
þann 3. apríl 1946, fjórum ár-
um eftir upphaf „dauðagöng-
unnar miklu“ á Bataan.
Ttt fcrmincjarcþafíL
Svtfnpokar - TjÖld
Mabarsctb - FcrSa prímusar.
SP0RTVAL
| Laugavegi 116
BLAÐBURÐARFOLK
ÓSKAST
I EFTIRTALIN
HVERFI:
Vesturgata I Miðbær
Aðalstræti Lambastaðahverfi Tjarnargata
Talið við afgreiðsluna sími 22480
AAAA A AAAAA A AAA aa AAA.
WW V W V WWWWWWWW4
Nýar vörur:
1) Niðursoðnir ávextir frá Californíu:
Yá ds. Fruit Coctail
V2 — Fruit Coctail (16 oz)
1/1 ds. Fruit Cocktail
V\ ds. Ferskjur (sneiðar)
V2 ds. Ferskjur (hálfar) (16 oz)
1/1 ds. Ferskjur (hálfar) (16 oz)
2) Niðursoðnar perur frá Ítalíu:
V2 ds. Bartlett Pears
1/1 ds. Bartlett Pears.
Allt úrvalsávextir, þ.e.a.s. „Choice in
heavy syrup“.
Moms
| NORSK-lSLENZKA .|MI aonná
■ Vl VERZLUNARFÉLAGIÖ PðtTNðLr ...
SKRAUTSKINN
í BÍLINN — Á HEIMILIÐ í SUM ARBÚSTAÐINN — TIL GJAFA.
Hvergi meira úrval
SLÁTURFÉLAG SUÐURLANDS, SÚTUN, GRENS ÁSVEGI14 SÍMI 31250, LAUGAVEGI 45 SÍMI 13061.