Morgunblaðið - 01.10.1967, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. OKT. 1987
Nokkrir fulltrúanna á LÍÚ-fu ndinum.
- L.I.U.
Framhald af bls. 32
rætur aínar að rekja til stórfelLds
verðfalb á bræðislusíldaraifúxðuím
og hraðfrystuim fiskafurðum a.uk
minnikandi eftirspurnar eftir sum
um frystum afurðum, avo sem
síld, og almennra söluerfiðLeikia,
ekki sízt á skreið og sumutn
skelfi.ski. f»á hefir orðið aflalbresf
ur, baeðd á síldarvertíðinm á
þessu sumri og á bolfiskiveiðuim
báitaflotans á vetrarvertíð og
ýms.uim sumairveiðuim, einkum
humarveiðum. Á ®umar.síLdveið-
unum hefir síldin haldið sig svo
óralangt frá landinu, að veiði-
kostnaður hefir stórauikizt frá því
sem áður var. Á vetrarvertíð var
veðrátta mjög óhaigstæð, en af
því leiddi l'akara og þvi verð-
min-na hráefni en áður og stór-
fellt veiðarfæraitjón.
Konan mín,
Sigurlína Aðalsteinsdóttir,
andaðist í Sjúkrahúsi Akur-
eyrar 27. þ. m. Jarðarförin eT
ákveðin miðviikiudaginn 4.
október kl. 13,30.
Adam Magnússon.
Faðir okkar, tengdafaðir og
aíi,
Sigurður Guðmundsson,
pípulagningam eistari,
Barónsstíg 18,
verður jarðsunginn frá Frí-
kirkjunni þriðjudaginn 3. okt.
kl. 10:30. Athöfnin.ni verður
útvarpað.
Aðstandendur.
Móðir ökkar, systir, tengda-
móðir og amma,
Sigurbjörg Eiríksdóttir,
Austurbrún 6
(áður Vesturgötu 5),
verður j'a.rðsungin frá Foss-
vogskirkju þriðjudaginn 3.
október kl. 1.30 e. h.
Fyrk hönd barna, systkina,
tengdabarna og barnaibarna,
Sigurður Júlíusson.
Alúðarþakkir flytjum við
öllum þeim er auðsýndu okk-
ur samúð og vinarihug við
andlát og útför
Þorsteins Erlendssonar,
Árbakka, Landssveit.
Aðstandendur.
Auk þessa hefir tækniþróuinin
á síldiveiðunum orðið sú, að
smiðuð hafa verið æ stærri skip
og næuur staekkað mjög, þannig
að stofnikiostnaðiur og rekstrar-
kostmaður -hefir auikizt . hröðum
skirefum, en án þetjsarar þróun-
ar 'hefði eikki teikizt að afl’a s'íld-
arinnar á hin.um nýju veiðisvæð-
um.
Af framangreindium ástæðum
er nú svo komið, að bmstinn er
r-ekstra rgr u ndvöll ur bæði út-
gerðar og fisikiðniaðar. Margt
bendir til þess, að verðfall af-
urðanna, að meðtöldiu teknatapi
vegna minnkandi afflia, muini
nema allt að 2000 millj. króna.
Af þass'Uim sökum er óhjíákvæmi-
legt, að gerðar séu naiuðsynlegar
náðstafanir til þess að skapa ör-
uggan gnumdivöll fyrir nekstri
sjávarútvegsinis til að kooia í veg
fyrir varamlegan s®.mdrátt eða
jafnvel s'töðvun hans og þar með
váranLega, .S'tórfellda kjararýrn-
un eða jafnvel neyð adlrar þjóð-
arimnar. Verður að vænta þess,
að þjóðin tafci sl/íikum ráðstöfun-
um með skUningi, þótt þær
kunni að kosta fórnir í bili.
II.
Til fnekari glöggvunar á þeim
staðreyndum, sem að fnaman er
bent á, vill fundurinn benda á
eftirtalin megiraatriði:
1. Verðfall á frystuim flökuim
nemur 15—20% frá meða/lverði
sl. ár. l»ótit áhnifa þessa verðfalls
hafi ekki gætt með fullum
þunga hjá útgerðinni á þessu ári,
þar ,sem fiskur var verðiagður í
ársbyrjun fyrir alilt árið og sér-
stakar ráðstafanir gerðar af ríkis
valdinu til að fiskverðið hækk-
aði nofekuð, verður efcki horft
fram hjá þeirri staðreynd, að
vaxandi örðuglei'kar ha.fa skap-
azt á söLu freðfisks, bæði austan
hafs og vestan, og þess vegnia
mibil óvissa ríkjandi um fram-
tíðarsölur.
2. Bolfiskafli bálaflotans á
sl. vetrarvertíð nam 175 þús. lest
um á móti 208 þús. lestum 1966
og minnkaði þannig um 16%
þrátit fyrir svipa ða sókn. Tíðar-
far var óvenjulega óhagstætt og
af því leiddi það tvennt, að gæði
aflams urðu mjög iýr og gæða-
ma.t þvi óhagstætt, enda ligigja
net lengur í sjó í vondum veðr-
um og öiil vinniuaðistaða verður
slæm og veiðiarfænatjión varð
einnig mjög mikið. Má sem dæmi
nefnia, að rækileg fcönnun leiddi
í ljós, að netjatjón í páskaveðr-
inu edniu saman nftm um 30 millj.
króna.
3 Aflabrestur hefir or’ðið á
humarveiðum og dragnótaveið-
um jafnframt því sem markað-
ur fyrir flatfisk hefir þrengzt
og stórfellt verðfall hefir orðið á
rækju. Fiskifræðingar leggja nú
til að víðtæk friðun fari fram
á rækjumiðunum og sú stað-
reynd, að humarinn, sem veiðzt
hefur í sumar er miklu smærri
en undanfarin ár, gæti bent til
ofveiði. Samdráttur í þessum
veiðiskap er mikið áfall fyrir
fjölda útvegsmanna, frystihús og
ni’ðursuðuverksmiðja og fjölda
fólks, sem við vinnslu þessa
fisks vinnur.
4. Sérstök vandamál hafa skap
azt í skreiðarframleiðslunni
vegna borgarastyrjaldarinnar í
Nigeriu, sem ekki er enn séð
fyrir endann á, en til þess lands
er mest öil skreiðin seld. Verði
þar ekki snögg umskipti, eru
horfur á, að sáralitla skreið verði
hægt að framleiða það sem eftir
er þessa árs og á næsta ári. Slíkt
yrði stóráfall fyrir þorskveiðar
með netum og gæti það leitt til
stórfellds samdráttar í þeim veið
um. Yrði þá óhjákvæmilega að
auka mjög línuveiðar á næstu
vertíð.
5. Síldveiðarnar austan- og
sunnanlands á þessu sumri hafa
orðið miklu minni og torsóttari
en vænzt var. Fer hér á eftir yfir
lit yfir þær, með samanburði við
Árið 1960 kostuðu þeir bátar,
sem þá voru almennt notaðir
til síldveiða 3.5—6.5 millj.
króna, en þeir bátar, sem nú
eru notaðir almennt, kosta um
14—22 millj. króna, hvort-
tveggija miðað við núverandi
gengL
Á sama hátt kostuðu algeng-
ustu nætur til síldveiða 400—500
þús .krónur árið 1960, en nú
kosta þær nætur, sem almennt
eru notaðar 1.6 til 2 millj.
króna. Sézt af þessu hve gíf-
urlega stofnkostaður og veiðar-
færakostnaður hefir aukizt.
Allir spádómar um gang síld
veiðanna það sem eftir er árs-
ins eru hæpnir, en þar getur
oltið á tíðarfarinu. Eitt er ljóst,
að hráefnisverð virðist naumast
geta haldizt, hvað þá hækkað,
nema sérstakar ráðstafanir séu
gerðar, og ljóst er að bræðslu-
síldarverð það, sem greitt hefir
verið í sumar er of lágt fyrir
útgerðina, þótt afli hefði verið
meirL En það, sem mestum
kvíða veldur er, ef ekki tæk-
ist að afla síldar í þá síldar-
samninga, sem þegar er búið að
gera. Yrði það mikið skakka-
fall vegna afkomu þessa árs, og
gæti skaðað framtíðarsölur og
leitt til þess að markaðirnír glöt
uðust. Hin langa sókn á síldar-
miðin hefir að sjálfsögðu haft
í för með sér ekki aðeins minnk
að veiðimöguleika einstakra
skipa, heldur einnig hindrað
önnur skip en þau stærstu í veið
unuim, og hafa því minni skip-
in legið í aðgerðarleysi meira
og minna. Af þessari löngu sókn
befir einnig leitt aukinn til-
kostnað við veiðarnar, aðallega
olíukostnað, sem eirinig hefir
aukizt um 19% vegna verðhækk
unar á olíu.
6. Þótt aflabrögð togaranna hafi
fram um síðustu mánaðamót
almennt verið mun betri en und
anfarin ár, er samt kunnugt
um, að togaraútgerðin á við mik
il fjárhagsvandamál að etja,
sem þarfnast sérstakrar úrlausn
ar. Sérstök stjórnskipuð nefnd
fjallaði um þessi mál á sl. ári
og skilaði skýrslu sinni til rík-
isstjórnarinnar um þau í nóv-
ember sl., og vísast um þau til
hennar. En við hefir nú bætzt
sá vandi, að i Þýzkalandi hafa
tollar af ísfiski þrefaldast til
fjórfaldast frá 1. ágúst til ára-
móta miðað við sl. ár. Og stefnt
er að frekari hækkun í löndun-
um innan Efnahagsbandalags
Evrópu.
Ijokt skal vakia athygli á, að
verðfalí á lýsi og mjöli, ásamt
sölutregðu á sumum öðrum
hvalafurðum, hefir valdið hval-
veiðiútgerðinni þungum búsifj-
ár. Miðað er við 16. sept.: um, sem óhjákvæmilegt er
Afiamagn Verðmæti Me'ðal Aflaverðm.
Ár lestir upp úr sjó verð pr. skip
millj. kr. pr. kg. kr.
1966 421.800 715.5 1.70 3.850.000.00
1967 245.800 264.6 1.08 1.7040.000.00
Þökkum öllum þeim, sem
sýndiu okfcur samúð og vin-
áttu við andlát og útför móð-
ur okikar, tenigdaimóður, syst-
ur og ömimu,
Hólmfríðar
Sveinbjörnsdóttur
frá Siglufirði,
Vesturgötu 46 A.
Guðmundur Eiríksson,
Edda Gísladóttir,
Eiríkur Baldursson,
Miðað við 23. sept. er áætlað
útflutningsverðmæti síldarafurð-
anna 474 millj. kr., en var á sama
tíma á sl. ári 1464 millj. kr. og
hefir því minnkað um 990 millj.
kr.
Hið gífurlega verðfall á lýsi og
mjöli er eitthvert mesta áfall,
sem sjávarútvegurinn hefir nokk
um tíma orðið fyrir. Er síldar-
verðíð var ákveðið rétt fyrir mitt
ár 1966, var lýsisverð um
£79-10-0, en hafði hæst komizt
á því ári í £80-0-0. Nú er talfð
að markaðsverð á lýsi sé
£36-0-0 Á sama hátt var mjöl-
verð rétt fyrir mitt ár 1966 19 sh
6d fyrir hverja eggjahvítuein-
ingu í smálest, en hafði fyrr á
árinu komizt upp í 22sh. Nú er
talið að markaðsverðið sé 14sh
6d. Og enn virðist marliaðsverð-
ið vera fallandi.
Miklar Drjytingar hafa orðið
á þeim skipastcli, sem síldveiðar
Daníel P. Baldursson, hefir stunda'ð undanfarin ár og
Þorleif Alexandersdóttir, veiðarfærum hans. eins og hér
Kristín G. Baldvinsdóttir, segir.
Jóhannes Friðriksson, Ár Skipa- Rúml. Meðalst.
Elsa M. Baldursdóttir, fjöldi alls rúml.
Anna Þ. Baldursdóttir, 1960 25« 21.112 82
Eiríkur B. Baldvinsson, 1892 224 22.337 100
systkin og barnaböm. 1964 233 31.028 133
1966 1967 186 152 33.404 33.933 179 223
leiði til mikilla rekstrarerfið-
leika í þeim atvinnuvegL
m.
Það er ljóst, að vegna þess
ástands, sem skapazt hefir og að
framan er lýst, er þörf róttækra
aðgerða til að tryggja rekstur
sjávarútvegsis. Þessar aðgerðir
hljóta óhjákvæmilega að verða
fólgnar í teknatilfærslu í þjóð-
félaginu og snerta hag allar lands
manna í bilL
Fundurinn telur það ekki vera
á sínu færi að benda á ákveðna
leið eða leiðir í þessum efnum.
Ríkisvaldið verður að hafa í
hendi sér að ákveða hvaða leiðir
séu heppilegastar til árangurs.
Fundurinn vill þó beina því til
rikisstjórnarinnar og borgar-,
bæja- og sveitafélaga að stöðva
og hefja efkki fjárfestingarfram-
kvæmdir, sem vel mega bíða
seinni tíma, meðan svo er ástatt
hjá sjávarútveginum, og gæta
fyllsta sparnaðar í útgjöldum.
Varðandi þann vanda, sem við
blasir alveg á næstunni skorar
fundurinn á ríkisstjórnina að
gera m.a. eftirtaldar ráðstafanir:
1. Hefja þegar undirbúning und-
ir að tryggja verulega og nauð
synlega hækkun á fisikverði á
næsta ári.
2. Gerðar verði nú þegar ráð-
stafanir til verulegrar hækk-
unar línufisks. á þessu ári til
áramóta.
3. Tryggt verði, að verð síldar
til bræðslu haldizt óbreytt
frá 1. okt. í ár til vetrtíðar-
loka, væntanlega í janúar-
febrúar.
4. Afborgunum af lánum til
Fiskveiðasjóðs íslands, sem í
gjalddaga falla 1. nóvember
n.k., og öðrum stofnlánutn til
fiskiskipa, verði frestað um
eitt ár, og lengist lánstírninn
að sama skapi.
5. Vextir af lánum til Fiskveiða-
sjóðs lækki úr 6tó% í 4% og
dráttarvextir úr 12% í 7%.
6. Fundurinn harmar, hvað
dregizt hefir að koma til
framikvæmda fléstum þeim til
lögum, sem hin stjórnskipaða
Vélbátaútgerðarnefnd gerði í
júní 1966, og skorar á ríkis-
stjórnina að sjá til þess, að
þessar tillögur komi hið allra
fyrsta til framkvæmda.
7. Útgerðanmönnum verði heim-
ilt að greiða sjóiriönn.um kaup
tryggingu án tillits til skulda
þeirra á opinherum gjöldum
og minnki ábyrgð útvegs-
manna á greiðslum gjaldanna
að sama skapi. Fundurinn tel-
ur eðiiiegt og óhjákvæmilegt,
að sjómönnum á fiskiskipum
verði veittur gjaldfrestur á
áköttum og . útsvörum fram á
næsta ár, án þess að glata
frádráttarrétti sínum hans
vegna.
8. Sökum hinna miklu erfiðleika,
sem nú hafa sfeollið á sjávar-
útveginum . vegna aflabrests,
verðfalls, tollahækkana og
lokunar markaða, skorar fund.
urinn á rikisstjórnina að
skipa nú þegar nefnd manna
til þesis að starfa með fulltrú-
um tilnefndum af stjórn L.Í.Ú.
að því að gera tillögur um,
hvernig ráða megi fram úr
'hinum miklu og bráðaðkad-
andi vandamálum sjávarút-
vegsins. — Stefnt verði að því,
að nefndin skili störfum fyrir
20. okt. n.k.
Stórgjöf til Heimilissjóðs
taugaveiklaðra barna
HEIMILISSJÓÐI taugaveiklaðra
barna hefur borizt stórmannleg
gjöf. Valdimar Kr. Árnason pípu-
lagningameistari, sem andaðist 4.
júlí sl., hefur í erfðaskrá sinni
ánafnað Heiimilissjóði taugaveikl-
aðra barna eitt hundrað þúsund
krónur til minniingar um eigin-
konu sína, Guðrúnu Ámadóttur,
sem andaðist 24. desember 1960,
og son þeirra hjóna, Kristinn S.
Valdimarsson, sem andaðist 30.
aktóber 1938. VaLdimar hatfði áð-
ur ásamt börnum sínum fært
Heimilissjóði höfðinglega gjöf,
sjötíu þúsund krónur, einni.g til
minningar um fyrrnefnda látna
ástvini hans. Gjöfum þessum
fylgja þau skilyrði ein, að fénu
verði varið í byggingarkostnað
við lækningaheimili handa tauga
veikluðum börnum.
Stjórn HeimMssjóðis þafckar
þessar stórmannlegu gjafir og
'heitir að verja fénu samkvæmt
fyrirmælum gefanda. Vaidimar
•heitinn var mjög áhugasamur um
lækningaheimilishugmyndina og
trúði á framgang hennar, meðan
enn var lítið fé í sjóði. Trú hans
'tendraði áhuga í brjásti annarna,
enda sýndi hann í verki, að hug-
ur fylgdi málL Við fyTri gjöfina
bannaði hann, að nafn síns yrði
getið, en ég tek rniér leyfi til
þess nú.
Stjórn Heimilissjóðs þakkar
honum ómetanlegan stuðning og
höfðinglega rausn.
Þegar Læfeningaheimili tauga-
veiklaðra barna er risið af
grunni, munum við mdnnast
Valdknars Kr. Arnasonar og
nefndra ástvina hans á viðeig-
andd hátt.
(Frá sjórn Heimilissjóðsins).