Morgunblaðið - 10.10.1967, Page 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. OKT. 1967
,Hér biíum viö til 10
metra djúpt stööuvatn*
— Heimsókn að Búrfelli,
þar sem allt er stórt
Eftir Óla Tynes
AUSTUR við Búrfell er verið
að vinna að verkefni, sem er
svo stórkostlegt og yfirgríps-
mikið, að það tekur sjálfsagt
marga daga að gera sér grein
fyrir öllu sem þar gerist. Rúm-
lega 500 manns vinna þar af'
kappi við allskonar störf, flest-
ar stundir sólarhringsins, og
það er í svo mörg horn að líta,
að verkfræðingarnir, sem
stjórna framkvæmdum eiga
sjaldan frístund.
gjallið og koma út hinum meg-
in þegar þeir fara í mat eða
kaffi. Það er að sjálfsögðu
kallað að fara ,,hina leiðina",
enda komast menn andsk. . . .
langt niður.
Göngin eru svo breið, að
þrír bílar geta auðvellega ekið
samhliða eftir þeim, og þeir
mættu vera alit að 10 metra
háir, án þess að til vandræða
kæmi.
Við staðnæmumst fyrir
og Árni samsinnir því. En
þegar orkuverið tekur til
starfa verður varla bílfært hér
um, því að við erum að gera
hérna tíu metra ajúpt vatn.
Eftir að hafa ekið nokkra
kílómetra í viðbóit staðnæm-
umst við fyrir neðan háan
garð úr steinsteypu. „Hér er
það allt byrjað“, segir Árni.
„Við erum núna rétt norð-
an við Búrfell og hér á að
byggja iága yfirfallsstíflu
þvert yfir ána, og í framhaldi
af henni verða jarðstíflur
beggja vegna árinnar. í sam-
bandi við þær verður byggt
inntaksmannvirki, sem veitir
vatninu úr Þjórsá um allbreið-
an skurð niður í Bjarnalón.
Inntaksmannvirkið rétt norðan við Búrfell er mikið um sig.
Lauslegt yfirlit yfir virkjun arsvæðið. Lengst til hægri er y
er þar til hægri. Stöðvarhúsið er lengst t.v. og jarðgöngin
megin við það.
Fréttamenn fóru í smá leið-
angur um svæðið fyrir helg-
ina, í fylgd með Árna Snævarr,
verkfræðingi, og hvarvetna
sáust merki um það hversu
stórbrotnar framkvæmdirnar
eru. Við ókum fyrst inn í
jarðgöngin, þar sem unnið er
frá kl. sex á morgnana til kl. 2
á nóttinni. Það, var að sjáif-
sögðu verið að vinna og hávað-
inn í borunum ver óskaplegur.
Þegar við vorum komnir eins ■
innarlega og hægt var að aka,
stigum ,við út og gengum
áfram. Árni skellti hjálmum á
kollana á okkur og harðbann-
aði okkur að taka þá niður fyrr
en við værum komnir út. Við
hnutum í öðruhverju spori á
leið okkar inneftir göngunum,
sem var ekki nema von því að
við góndum í sífellu upp í loft-
ið, til að vera vissir um að það
hryndi ekki ofan á okkur.
Þetta venst sjálfsagt með tím-
anum, en mikið helv. . . þyrfti
að borga mér mikið í kaup
ef ég ætti að standa þarna með
bor.
Við skriðum gegnum þröng-
an gang og komum þar að
öðrum fallgöngunum. Langt
langt fyrir neðan okkur sáum
við glytta í körfuna, og Árni
segir að nú séu bormennirnir
farnir að láta sig síga gegnum
framan stóran pall, sem er við
annan enda gangana. Uppi á
honum eru nokkrir menn sem
bora af miklum móði og Árni
bendir okkur á stóra járnbita,
sem eru boltaðir upp í loftið.
„Það var sprunga hér þvert í
gegnum, sem hefur verið dá-
lítið óþæg við okkur, og við
þurfum að „setja spelkur" við
hana. Þetta tefur okkur dálítið,
en er alls ekki alvarlegt".
Við fáum ofbirtu í augun
þegar við komum aftur út I
sólskinið, og nú er ekið í aust-
urátt, að upptöku virkjunar-
innar. Þarna eru mikil sand og
vikurflæmi, satt að segja ekki
ólíkt því sem maður hefur séð
í kvikmyndum frá Sahara og
öðrum álíka auðnum. Við er-
um sífellt að inæta eða fara
framúr stórvirkum vinnuvél-
um, jarðýtum, moksturstækj-
um og vörubílum. Vörubílarn-
ir er.u risastórir, enda taka
þeir tonn, en'það tekur ámokst-
urvélina samt ekki nema 2—3
mínútur að fylla pallinn. Það
er nóg af lausu efni þarna enda
eru sprengd allt að tvö tonn
af dynamiti í einu, þegar
sprengt er. Við ökum áfram
eftir sandfláka og vegurinn er
rennisléttur. Einhver hefur orð
á því, að þetta sé betri vegur
en flestir þjóðvegir landsins,
firfallsstíflan og vatnsinntakið
og stöðuvatnið merkt, hægra
Bjarnalón myndast í Bjarna-
lækjarbotnum, þar sem við
vorum að aka áðan. ís hefur
löngum viljað vera rafstöðv-
um erfiður og við höfum gert
margvíslega ráðstafanir til
þess að losna við hann. M. a.
má nefna í því sambandi lang-
an frárennslisskurð frá stíflu-
stæðinu og vestur í Bjarnar-
lækinn. Frá Bjarnalóni er
síðan gerður aðveituskurður
ásamt stíflugarði til þess að
veita vatninu inn í aðaljarð-
göngin.
Jarðgöngin verða alls um
1100 metrar að lengd, tíu
metra há og tíu metra breið,
og liggja eftir endilöngum
Sámsstaðamúla. í múlanum
vestanverðum greinast aðal-
göngin í tvennt, og í sambndi
við báðr gremarnar verða
byggðar jöfnunarþrær, sem ná
upp í gegnum fjallið. Við end-
ann á láréttu göngunum koma
gríðarmikil lóðrétt fallgöng og
við enda þeirra svo aftur 190
íbúðarhúsin og jafnvel uppi í
fjallinu. Það er Landsvirkjun
sem stendur fyrir þessu, og
þessir grænu blettir eru ein-
staklega fallegir 1 grárri sand-
auðninni. Húsin sem fólkið
hefur til íbúðar og til að borða
í eru mjög snotur, þrjfaleg og
vel við haidið.
Eftir að hafa farið um svæð-
ið ræddum við um stund við
Árna og aðra stjórnendur
framkvæmdanna, og kváðust
þeir vera ánægðir með gang
verksins. Framkvæmdir hófust
vorið 1966 og þá um sumarið
var byrjað á því aó koma upp
bækistöðvum og þegar lengri
á leið hófust verkiegar fram-
kvæmdir. Þær töfðust nokkuð
sem kunnugt er, vegna kjara-
deilu og íslenzka veðráttan
var þeim dálítið erfið. Á síðast
Nei, þetta er ekki í Sahara eyðimörkinni, heldur austur við Búrfell. Ef ökumaður lltla
vörubílsins ætlar að fara af tur um þessar slóðir árið 197 0 ,er eins gott fyrir hann að hafa
með sér bjargvesti, því þá verður þarna tíu metra djúpt vatn.
Það voru ófá tonn af dynamiti sem notuð voru til þess að sprengja fyrir grunni stöðvar-
hússins. Bak við það eru svo jarðgöngin.
metra lárétt göng, sem flytja
vatnið inn á vatnsaflsvélarnar
í orkuverinu sem er undir
vesturhlíð Sámsstaðamúla. Með
þessu er virkjað 120 metra
fall. Vatnið úr Þjórsá heldur
svo áfram út úr stöðvarhúsinu,
eftir frárennsliskurði og út í
Fossá, sem aftur sameinast
Þjórsá fyrir súðvestan Búr-
fell“.
—O—
Þetta er gifurlega mikið
verk þó að því sé lýst hér í
fáum orðum, og maður skyldi
ætla að verktakarnir hefðu
meira en nog handa starfs-
fólkinu við það eitt. Það er
því sérstaklega ánægjulegt að
sjá hversu mikil áherzla hefur
verið lögð á að umhverfið
verði sem snyrtilegast. Hvergi
var rusl að sjá, en hinsvegar
fagurgrænir ákrar umhverfis
liðnu ^vori var því verkið
nokkuð á eftir áætlun, en í
sumar hefur gengið mjög vel
og er nú um þriðjungi þess
lokið. Verkinu á öllu að vera
lokið í árslok 1909, og er talið
að ekki muni skakka miklu frá
þeirri áætiun.
Það er áð sjálfsögðu erfitt
að fá^verkafólk að svona fram
kvæmdum, fjarri mannabyggð
um, þegar næg atvinna er nær
borg og bæjum, enda hefur
þurft að fá leyfi fyrir inn-
flutningi á erlendum starfs-
krafti, sérstaklega trésmiðum,
til að mæba þörfinni. Það er
því allt gert sem hægt er til
að búa sem bezt að starfsfólk-
inu. Það fara fram bridge-
keppnir, kvikmyndasýningar
eru fjóra daga í viku, ókeypis
matarpakkar eru til handa
þeim sem viija fara í sunnu-
l