Morgunblaðið - 10.10.1967, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. OKT. 1967
ÞAÐ Alþingi, sem sett verður
í dag — 88. löggjafarþing —
kemur saman á erfiðum tímum.
Afleiðingar verðfalls og afla-
brests munu mjög setja svip
sinn á störf þingsins naestu
vikur og mánuði, en einnig má
búast við, að fyrstu dagar þess
verði tíðindasamir.
Sú venja er komin á, að for-
sætisráðherra flytur í upphafi
þings stefnuyfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar. Sú yfirlýsing er
að þessu sinni mjög mikilvæg,
vegna þess að hún mim gefa
nokkra vísbendingu um megin
stefnumál ríkisstjórnar Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins eftir þingkosningarn-
ar, sem fram fóru í vor, en
fram til þessa hafa störf þess-
arar ríkisstjórnar í höfuðatrið-
um byggzt á þeim málefna-
samningi, sem gerður var síð-
ari hluta árs 1959.
Þá má einnig vænta þess, að
frumvarp til fjárlaga fyrir ár-
ið 1968 verði lagt fram ein-
hverja fjyrstu daga þingsins og
er ekki ólíklegt, að í því endur-
speglist að nokkru þeir enfið-
leikar, sem þegar hafa skapazt
í efnahagslífi landsmanna og
má telja víst, að samhliða fjár-
lagafrv. eða fljótlega í kjölfar
þess, muni lögð fram önnur
frv. um nauðsynlegar ráðstaf-
anir til þess að endar náist
saman við afgreiðslu fjárlaga.
Eitt fyrsta verkefni þings-
ins verður að taka afstöðu til
kjörbréfs Steingríms Pálsson-
ar, en það er gefið út af
landskjörstjórn í samræmi við
þá afstöðu, sem hún tók til
framboðslista Hannibals Valdi-
marssonar í Reykjaví'k í vor.
Felli Alþingi kjörbréfið hlýtur
Unnar Stefánsson þingsætið og
bætist þá Alþýðuflokknum og
stjórnarmeirihlutanum einn
þingmaður.
Við attovæðagreiðslu um
kjörbréf Steingríms Pálssonar
verður sérstaklega tekið eftir
afstöðu eins þingmanns úr röð-
um Alþýðubandalagsins, Magn-
úsar Kjartanssonar. Sem rit-
stjóri Þjóðviljans tók hann af-
dráttarlausa afstöðu gegn þvi í
kosninga'baráttunni, að at-
kvæði I-listans yrðu talin með
atkvæðum Alþýðubandalags-
ins, en á því byggjast vonir um
þingmennsku Steingríms Páls-
sonar. Nú verður eftir því tek-
ið, hvort Magnús Kjartansson,
alþm., tekur sömu afstöðu til
málsins og Magnús Kjartans-
son, ritstjóri.
Þá mun og ekki síður þykja
eftirtektarvert, hver kjörinn
verður formaður þingflokks
Alþýðubandalagsins. Lúðvík
Jósepsson hefur sinnt því starfi
um árabil, en það yrði talinn
mikill ósigur og niðurlæging
fyrir Hannibalista, ef hann
yrði endurkjörinn til þess
starfs. Yfirleitt hefur verið
talið, að þingflokkur Alþýðu-
bandalagsins skiptist í tvo jafna
hópa í afstöðunni til deilumála
innan þessara samtaka, en nú
virðist sem veikir hliekkir séu
í báðum þessum hópnum, þann-
ig að allt er 1 óvissu um, hver
hlýtur formennsku þingflokks-
ins. Þó hetfur Karl Guðjónsson
verið nefndur í því sambandi.
Þótt efnahagsmálin og afleið-
ingar aflabrests og verðfalls
muni mjög móta störf Alþingis
í vetur munu mörg önnur mál
koma til kasta þess og er t.d.
ekki ólíklegt, að það fjalli að
einhverju leyti um fræðslu-
málin með hliðsjón af þeim
miklu umræðum, sem um þau
hafa skapazt síðustu vikur. Þá
muau og margir telja, að hurð-
in nýja í Alþingishúsinu sé
viðfangsefni, sem ástæða sé til,
að þingmenn láti til sín taka.
Töluverðar breytingar hafa
orðið í röðum þingmanna.
Tveir mætir og gegnir þing-
menn úr röðum Sjálfstæðis-
manna eru nú horfnir af þingi,
þeir Sigurður Óli Ólafsson og
Sigurður Ágústsson, sem báðir
áttu að baki langa þing-
mennsku. Einnig hafa þeir
Axel Jónsson og Þorvaldur
Garðar Kristjánsson hætt þing-
mennsku, en þeir höfðu báðir
setið á þingi mun skemur en
hinir tveir. Axel kom á þing
við lát Ólafs Thors og Þorvald-
ur Garðar hafði setið eitt kjör-
tímabil auk sumarþings 1959.
Sjónarsviptir er af manni
eins og Einari Olgeirssyni, og
einn fremsti leiðtogi þjóðarinn-
ar um áratugaskeið, Hermann
Jónassson er nú horfinn úr
þingsöium. Þá hefur Framsókn-
arflokkurinn misst helzta tals-
mann sinn í efri deild í efna-
hags- og atvinnumálum, Helga
Bergs, en hann féll í kosning-
unum í vor. Margir munu sakna
Karls Kristjánssonar. Ræður
hans á þingi og ekki síður
greinargerðir og nefndarálit,
sem hann samdi, voru oft
meistaraverk og bráðskemmti-
leg.
Sjálfstæðisflokknum bætast
fimm góðir liðsmenn í þing-
flokk sinn. Birgir Kjaran tek-
ur nú sæti á Alþingi á ný, en
hann hafði áður setið eitt kjör-
tímabil, 1959-1963, en lét þá af
þingmennsku að eigin ósk.
Slíkt er ibýsna óvenjulegt, þeg-
ar almenna reglan er sú, að
þingmenn láta ekki ótilneyddir
af þingmennsku, þegar þeir
einu sinni eru komnir inn.
í dag gengur annar sonur
Benedikts Sveinssonar ALþing-
isforseta í þingsali, Pétur Bene-
diktsson. Alþingi verður
skemmtilegra við komu hans
og mun víðtæk þékking hans á
fjármálum og atvinnumáium
þjóðarinnar koma að góðu
gagni. Tveir traustir fulltrúar
bændastéttarinnar bætast nú
í þingflokk Sjálfstæðisfliokks-
ins, þeir Steinþór Gestsson,
bóndi á Hæii og Páimi Jónsson
bóndi á Akri Vafalaust mun
það ylja hinum aldna þingskör-
ungi, Jóni Pálmasyni, um
hjartarætur að sjá son sinn taka
til starfa á Alþingi í þágu Hún-
vetninga ag annarra íbúa
Norðurlands vestra eins og
hann sjálfur gerði um áratuga-
skeið með svo eftirminnilegum
hætti. Sýslumaður Snæfell-
inga, Friðjón Þórðarson hefur
nú verið kjörinn á þing á ný,
hann hefur setið þar áður, þá
sem fulltrúi Daiamanna. Þá
má geta þess, að hinn vinsæli
borgarstjóri Reykvíkinga, Geir
Hallgrímsson mun sitja á Al-
þingi fram til áramóta, vegna
fjarveru Auðar Auðuns og síðar
Ólafs Björnssonar á Allsherjar-
þirigi Sameinuðu þjóðanna, en
borgarstjóri er fyrsti vara-
þingmaður Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík.
í þingflokki Alþýðuflokksins
verða tvö ný andlit, Bragi Sig-
urjónsson og Jón Ármann Héð-
insson. Mun mörgum þykja
fengur að því að maður úr hópi
hinnar nýju kynslóðar síldar-
útgerðarmanna tekur sæti á
þingi, það styrkir tengsl þings-
ins við þennan þýðingarmik'.a
atvinnuveg landsmanna.
Þrír nýir þingmenn koma
fram í röðum Framsóknar-
manna á Alþingi, þeir Bjaxni
Guðbjörnsson, Stefán Val-
geirsson Oig Vilhjálmur Hjálm-
arsson, Hinn síðastnefndi hef-
ur setið á þingi áður og Bjarni
Guðbjörnsson sem varámaður.
Töluverð breyting verður á
þingflokki Alþýðubandalags-
ins. Karl Guðjónsson tekur sæti
á Aiþingi á ný, en hann féll í
kosningunum 1963 að því er
sagt er vegna þess, að harð-
snúinn kommúnistakjarni í
Suðurlandskjördæmi brást hon-
um. Nú vann hann eftirminni-
legan sigur í tvísýnni kosningu
í Suðurlandskjördæmi og seg-
ast elztu menn í stjórnmálum
varla mima jafn spennandi
talningu og í Suðurlandskjör-
dæmi í vor. Jónas Árnason er
einnig kiunnugur þingstörfium
frá fyrri tíð, eina leikskáldið í
röðum þingmanna. Kannski
verður lífið í þingsölum honum
næsta yrkisefni, hver veit?
Magnús Kjartansson tekur
sæti Einars Olgeirssonar, ekki
litríkur persónuleiki eins og
Einar, en maður sem hefur
unnið sér landsfrægð fyrir
skæðan penna og neyðarleg
skrif urn andstæðinga. Slík
persónuleg skrif, í anda
manna eins og Hannesar Þor-
steinssonar og Jónasar frá
Hriflu eru nú oðum að hverfa
úr íslenzkri blaðamennsku. En
kannski finnst einhverjum ekki
af veita að hriesa upp á Þjóð-
viljann. iHinsvegar efast marg-
ir um foringjahæfileika Magn-
úsar.
Óneitanlega ber þingmanna-
hópurin nú sem fyrr þess glögg-
an vott, að unga fólkið, fulltrú-
ar nýrrar kynslóðar, eiga þess
takmarkaðan kost að láta að
láta að sér kveða á þingi ein-
faldlega vegna þess, að unga
kynslóðin á fáa talsmenn þar
og þeilm fer sífellt fækkandi.
Þetta er þeim mun athyglis-
verðara í ljósi þess, að margir
þeirra, sem nú eru í forustu
stjómmálaflokkanna fór ungir
á þing. Hvað hefur breytzt?
Vafalaust á kjördæmaskipunin
hér nokkra sök á. Fyrr á árum,
þegar kjördæmin voru fleiri og
sum einmenningskjördæmi,
fengu ungir menn að sýna hvað
í þeim bjó með því að fara í
framboð í vonlaus kjördæmi,
og síðar í óviss kjördæmi eða
þar sem líkur voru til sigiurs,
ef vel var unnið. Nú er þetta
breytt. Kjördæmaskipanin ger-
ir það að verkum að minna
reynir á persónuleika, gebu og
baráttuvilja frambjóðandans
en meira á flokksvélina sjálfa.
Vissulega er hætta á því, að
þetta leiði smátt og smátt til
þess, að það skipti mestu um
val frambjóðanda hversu lag-
inn hann er að afla sér fylgis
innan þess takmarkaða hóps,
sem ákveður framboð á hverj-
um stað, en barátta innan
flokkanina verður ocft ógeðfelld
og skipta þá mannkostir minna
máli en ýmsir aðrir eiginleik-
ar.
Flokksfylgi er enn nokkuð
fast á íslandi og gerir það að
verkum, að þeir sem skipa
eÆstu sætin þurfa sjaldnast mik
ið fyrir sínu kjördæmi að hafa,
a.m.k. reynir ekki á þá sem
einstaklinga eins og mundi
gera í einmenningskjördæmum.
Þetta breytist þó væntanlega
smátt og smátt með vaxandi
mannfjölda og eru þess þegar
farin að sjást merki í Reykja-
vík, þar sem hinir óháðu kjós-
endur verða sífellt fleiri.
Þetta kosningafyrirkomulag
er tæpast farið að koma alvar-
lega að sök enn, þar sem margir
þeirra mann, sem sátu á Alþingi
áður en núverandi kjördæma-
skipan tók gildi og höfðu sýnt
í verki getu sína og baráttuvilja
í hörðium kosningum í littum
kjördæmum, sitja þar enn. Hins
vegar verður fróðlegt að fylgj-
ast með þróun þessara mála t.d.
í næstiu tvennum kosningum og
sjá þá hvers konar þingmenn
þetta kerfi „framieiðir", þegar
þeir sem fyrir voru láta smátt
og smátt af þingmennsku. Hins
vegar hefur kjördæmaskipanin
auðvitað leiðrétt óþolandi rang-
læti og þau vandamál, sem nú
eru að koma í ljós mátti varla
sjá fyrir. Þó er rétt í þessu sam-
bandi að benda á, að þing-
mannatala Reykjavíkur og
Reykjanes verður stöðugt ó'hag
stæðari miðað við 'landsbyggð-
ina og væri réttlætismál, að á
því yrði einhver bxæyting gerð.
Styrmir Gunnarsson.
Síldarsöltunarstúlkur
Sötlunarstöðin Sólbrekka, Mjóafirði óskar eftir
söltunarstúlkum strax. Yfirbyggt söltunarplan,
fríar ferðir. Mötuneyti á staðnum. Upplýsingar í
síma 1976, Akranesi og í símum 20760 og 35906
Reykjavík.
Afgreiðslustúlku
vantar í tízkuverzlun
fyrir ungt fólk
Verður að hafa sérstakan áhuga á slíku starfi, vera
frá 18—22 ára og hafið vinnu svo til strax. Tilboð
merkt: „Reglusemi 179“ sendist Mbl. fyrir 13. okt.
1967.
TRÉSMIÐJUR
IÐNAÐARMENN
Höfum fyrirliggjandi tengibarka við sog á tré-
smíðavélar og í loftræstikerfið.
Stærðir 2—8 tommur.
Góðfúslega leitið upplýsinga.
^gunnat (yldzemöon h.f. Suðurlandsbraut 16 - Revkjavik - Simnefm: »Volver« - Sími 35200

Heildverzlun
Af sérstökum ástæðum er til sölu umboðs- og
heildverzlun í Reykjavík. Fyrirtækið er með góð
erlend og innlend umboð. Hentugt fyrir tvo menn,
sem vilja skapa sér sjálfstæða atvinnu. Þeir, sem
áhuga hefðu á að kvnna sér þetta ánar leggi nöfn
og heimilisfang inn á afgreiðslu blaðsins merkt:
„5975“ fyrir föstudagskvöld.
Farið verður með tilboð sem trúnaðarmál.
Asplast
ódýrasta og bezta efnið á þök, er komið aftur.
Biðjið um sýnishorn.
PLASTIIÚÐITN, Kópavogi.
Sími 40394.
Útihurðasettin
KOMIN AFTUR
Útihurðaskrór
Hurðabankurar mw»vím
Bjölluhnappar W>1lHilH
Bréialúgur
Allt með sama lit
Laugavegi 15.
Sími 1-33-33.