Morgunblaðið - 23.11.1967, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. NÓV. 1967
Pí>rj0twM&M!r
Útgefandi:
Framk væmdast j óri:
Ritstjórar;
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastjóri:
Auglýsingar:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
1 lausasölu:
Askriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, R'eykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Simi. 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
NU REYNIR Á
ae yuv/j vr *rnjM
Mesti þjófnaður á Grænlandi
- þjófarnir geymdir í íbúð lögregluþjóns
CJenn líður að því, að endan-
^ leg ákvörðun verður tek-
in um gengisbreytingu ís-
lenzku krónunnar í fram-
haldi af ákvörðun Breta um
gengislækkun sterlingspunds
ins. Sá atburður hefur orðið
til þess, að ríkisstjórnin hef-
ur orðið að taka efnahags-
vandamál þjóðarinnar upp til
nýrrar yfirvegunar og þær
leiðir, sem áður var stefnt að,
eru nú ekki lengur færar.
Um leið og gengislækkun
sterlingspundsins hefur gert
okkar eigin vandamál flókn-
ari úrlausnar hefur hún og
orðið til þess, að eðlilegt er
og nauðsynlegt að leysa í
senn þann vanda, sem leysa
átti með efnahagsmálatillög-
um ríkisstjórnarinnar svo og
erfiðleika atvinnuveganna.
Þess vegna verða hér ekki
aðeins um að ræða viðbrögð
við gengislækkun sterlings-
pundsins heldur lausn á
stærra vandamáli.
Allir virðast sammála um,
að gengisfelling íslenzku
krónunnar sé óhjákvæmileg
vegna falls sterlingspundsins.
Hins vegar er ljóst, að skipt-
ar skoðanir kunna að verða
um hversu mikil sú gengis-
lækkun skuli verða. Sérfræð-
ingar og trúnaðarmenn Seðla
bankans og ríkisstjórnarinn-
ar hafa unnið dag og nótt að
undanförnu að því að afla
upplýsinga, sem hægt er að
byggja á yfirvegaða og rök-
studda ákvörðun um það at-
riði. Því má treysta, að ekki
verður gengið lengra en brýn
nauðsyn krefur til þess að
leysa þau vandamál, sem úr-
lausnar krefjast.
En nú reynir á ábyrgðartil-
finningu og þjóðhollustu fjöl-
margra forustumanna bæði á
sviði stjórnmála, atvinnulífs
og verkalýðssamtaka. Til
þess að gengisfelling nái já-
kvæðum árangri fyrir þjóð-
arbúið í heild má verðlag
og kaupgjald ekki hækka svo
ört í landinu, að gengislækk-
unin verði á skömmum tíma
gagnslaus. Fyrir þessu eru
svo augljós rök að óþarfi er
að telja þau fram. Og enginn
vafi er á því að stjórnmála-
menn, verkalýðsleiðtogar og
aðrir sem mál þetta snertir
munu viðurkenna með sjálf-
um sér þessa staðreynd.
Spurningin er því, hvort þeir
menn, sem hlotið hafa trún-
að og traust fjölmargra hags-
munasamtaka, hafa mann-
dóm og kjark til þess að
bregðast þannig við að það
verði þegar til lengdar læt-
ur bæði umbjóðendum
þeirra og þjóðinni allri til
heilla og gagns, eða hvort
þeir falla fyrir þeirri freist-
ingu, að notfæra sér vanda-
málin í pólitísku sérhags-
munaskyni.
Þjóðin á kröfu á því, að
þeir sem til forustu veljast,
hvort sem það er í hópi
stjórnmálaflokkanna, stjórn-
arandstæðinga, verkalýðs eða
atvinnurekenda, misnoti ekki
það traust er þeim hefur ver-
ið sýnt í ábyrgðarlausu eigin-
hagsmunaskyni heldur fylgi
því sem þeir með sjálfum sér
vita, að er rétt og skynsam-
legt. Nú reynir á manndóm
og þjóðhollustu margra
manna.
AFSTAÐA
VERKALÝÐS-
SAMTAKANNA
jVFokkur verkalýðsfélög hafa
þegar aflað sér heimildar
til verkfallsaðgerða en mik-
ilvæg launþegafélög svo sem
verzlunarmenn og múrarar
hafa fellt tillögur um verk-
fallsboðun. Miðstjórn ASf
hefur enn ekki, svo kunnugt
sé, tekið afstöðu til tillögu,
sem fram var borin í mið-
stjórninni sl. sunnudag um að
ASÍ mælti með því við með-
limafélög sín að fresta verk-
fallsaðgerðum um sinn a.m.k.
Það liggur alveg ljóst fyrir,
að mjög takmarkaður áhugi
er á verkföllum meðal
óbreyttra meðlima verkalýðs-
félaganna, þótt forustumönn-
um þeirra kunni engu að síð-
ur að takast að knýja fram
heimild til verkfallsboðunar.
Frá því að ráðstefna ASÍ
mælti með verkfallsboðun
við meðlimafélög sín hefur
öll aðstaða gjörbreytzt og rík-
isstjórnin hefur í skyndi orð-
ið að taka vandamálin upp
til yfirvegunar á nýjum
grundvelli. Ljóst er að svo
örlagaríkar ákvarðanir verða
teknar næstu daga og vikur,
að nauðsynlegt svigrúm verð-
ur að gefast til þeirra, án þess
að verkföll skelli á, á meðan.
Ríkisstjórnin féllst á það á
sínum tíma að fresta meðferð
efnahagsmálafrv. síns í þing-
inu meðan viðræður stæðu
yfir við verkalýðssamtökin.
Á sama hátt er nú eðlilegt að
verkalýðssamtökin fresti
a.m.k. boðuðum verkfallsað-
gerðum um sinn meðan hin
nýja aðstaða skýrist betur.
í ræðu sem forseti ASl
flutti á Alþingi fyrir nokkru
kvaðst hann mótmæla því,
að verkalýðssamtökin hefðu
sýnt óbilgirni í afstöðu sinni
til tillagna ríkisstjórnarinnar.
Tveir tvítugir Grænlendingar
hafa játað að hafa stolið um
800.000 ísl. kr. úr skrifstofu
bæjarsjóðs í Holsteinborg að
næturlagi fyrir fáeinum dög-
um. — Fimmtán ára gömul
stúlka sá mennina hjá inn-
brotsstaðnum og gaf lýsingu
á þeim, sem leiddi til þess að
mennirnir náðust þegar dag-
inn eftir.
Við yfirheyrslur játuðu sjó-
mennirnir Ville Petersen frá
Niakornarssuk og Kanutus
Thorvaldsen, frá Narssak að
hafa framið þjófnaðinn, sem
er hinn mesti, sem vitað er
um í sögu Grænlendinga. —
Kanutus Thorvaldsen sagði,
að þeir félagar hefðu fundið
lykilinn að gjaldkeraskrifstof-
unni í ólæstri skúffu í skrif-
stofu bæjarstjórnar.
Að fenginni játningu tví-
menninganna voru þeir úr-
skurðaðir í 10 daga varðhald.
Voru þeir geymdir í kjallara
íbúðar aðstoðarlögregluþjóns-
ins í Holsteinsborg, sem telur
3000 íbúa en hefur ekkert
fangelsi.
48.000 vantar
Lögreglustjórinn, Jörgen
Hertling á Góðravonarhöfða,
bíður þess nú, að sér berist
upplýsingar um þjófnaðinn í
Holsteinborg. Þær fáu upplýs-
ingar, sem hann þegar hefur
fengið fékk hann með sím-
skeyti. Holsteinborg hefur
hvorki síma- né fjarritasam-
band við umheiminn.
Upplýst er þó, að hin stolna
fjárupphæð er að mestu kom-
Pontianak, Vestur Borneo,
17. nóv. AP NTB.
KÍNVERSKIR menn á Vestur-
Borneo hafa að undanförnu orð-
ið fyrir hroðalegum ofsóknum af
hálfu ættflokks þess, sem Dyakar
nefnist. Hafa Dyakar fellt mörg
hundruð mans og hrakið um
30.000 Kínverja frá heimilum sín-
um. Er hér um að ræða hefndar-
ráðstöfun vegna uppreisnarað-
gerða og byltingarstarfsemi
kommúnista meðal Kínverjanna,
—en um tvö þúsund skæruliðar
hafa haft sig töiuvert í frammi
á þessu sviði og velgt Dyökunum
svona rækilega undir uggum.
Ættflokkur þessi er herskár
mjög og blóðþyrstur, enda
skammt um liðið síðan hausa-
veiðar voru daglegt brauð hjá
þeim. Nú hafa þeir ráðizt til at-
lögu gegn skæruliðum og óbreytt
um Kínverjum með mannáti, rán
um, morðum og misþyrmingum
og virðist ósennilegt, að kínversk
Það skal fúslega viðurkennt,
að verkalýðssamtökin hafi
meðan á þeim viðræðum stóð
hagað vinnubrögðum sínum á
sanngjarnan hátt þótt sam-
komulag næðist ekki. Hins
in í hendur réttra aðila. En
óttast er að leysingavatn hafi
skolað burtu 48.000 krónum.
Þjófarnir földu þýfi sitt á
mörgum stöðum þegar eftir
innbrotið. 48.000 kr. földu þeir
í sökkli byggingar hinnar kon
unglegu dönsku Grænlands-
verzlunar. í sökklinum var
hinsvegar leysingavatnið.
Hartling, lögreglustjóri, álít
ur, að þjófarnir hafi látið
heillazt af hinum mörgu
bankaránum, sem framin
hafa verið í Danmörku að
undanförnu. Sjómennirnir
tveir hafa upplýst, að þeir
hafi verið gripnir skyndilegri
þörf fyrir peninga og helzt
mikla peninga.
Þeir verða dæmdir eftir
sérstökum sakamannalögum,
um íbúum svæðisins verði þar
vært úr þessu.
Dyakar nota svínablóð sem
stríðsmálningu og skreyta sig
rauðum borðum á höfði og örm-
um. í frumskóginum leita þeir
uppi skæruliða vopnaðir löngum
hnífum og heimatilbúnum byss—
um. Engum hafa þeir vægt nema
kínverskum bændum og kaup-
mönnum, sem hlýða skipunum
þeirra um að flýja burt sem
skjótast.
Að sögn indónesískra yfirvalda
hafa Dyakar drukkið blóð og
snætt hjörtu fórnarlamba sinna.
Þá hefur talsmaður Rauða kross-
ins á Vestur-Borneo gefið
skýrshi, þar sem segir, að Dyakar
rífi lifrina úr fórnarlömbum sín-
um og skipti henni með sér, því
að sú sé trú þeirra, að því fleiri
óviini, sem þeir getj lagt að velli
og fengið lifur úr, þeim mun
fleiri þjóna fái þeir í himnaríki.
Blaðamaður, sem fór til Beng-
vegar er öllum ljóst að skelli
verkalýðssamtökin á verk-
föllum nú, þegar öll aðstaða
hefur skyndilega gjörbreytzt
vegna áhrifa utan frá, er það
algjör óbilgirni og fullkomið
sem samin voru með Græn-
land í huga árið 1954. Sér-
kennandi fyrir þessi lög er,
að þau krefjast þess ekki að
tekið sé tillit til fyrri afbrota.
Samkvæmt lögunum er dóm-
ara frjálst að leggja persónu-
legt og hlutlægt mat á söku-
dólga og afbrot þeirra.
Herling, lögreglustjóri, hef-
ur í hyggju að reyna að fá
mennina framselda til betr-
unarhælisins í Góðvon,
þar sem sálfræðingur og
læknir eru til staðar. Hetl-
ing segir, að mennirnir tveir
hafi áður framið innbrot.
Hann segir ennfremur, að það
sem beri að gera í máli þessu
sé að afhenda mennina sál-
fræðingi, sem lagt geti dóm-
ara í hendur vel grundvölluð
gögn til að fara eftir við dóms
uppkvaðningu.
kaja, segist hafa séð lík níu Kín-
verja, sem höfðu verið hálshöggn
ir og líkunum með hendurnar
bundnar aftur fyrir bak kastað
í skutð.
Hundruð kinverskra heimila
hafa verið rænd og brennd. —
Flóttamenn hafa safnazt saman í
skólum, verksmiðjum og vöru-
húsum, þar sem yfirvöldin reyna
að verja þá og sjá þeim fyrir
matvælum. Ennfremur hafa þau
haldið uppi viðræðum við leið-
toga Dayaka og reynt að fá þá
til þess að láta saklaust fólk í
friði. Að sögn yfirvaldanna eiga
Kínverjarnir ekkí nema um þrjá
kosti að velja og er enginn góð-
ur. í fyrsta lagi að flýja, í öðru
lagi að bjóða hættunni byrginu
og eiga þá á hættu að hús þeirra
og eignir verði brenndar og þeir
sjálfir líflátnir, þegar minnzt
vari. Og í þriðja lagi, að semja
frið við Dayaka með þvi að taka
þátt í sérstökum blótsiðum
þeirra og svínaslátrun. En hvað
eftir annað hefur það gerzt, að
Kínverjar, sem valið hafa síð-
asta kostinn og talið sig óhulta
um líf sitt þess vegna, hafa orð-
ið fórnarlömb Dayaka frá öðrum
þorpum og sveitum.
Á flestum stöðum á Vestur-
Borneo hafa Dvakar og Kínverj-
ar búið saman í sátt og samlyndi
árum saman.
ábyrgðarleysi af hálfu verka-
lýðssamtakanna ef þau halda
fast við verkfallsaðgerðir
hinn 1. des. n. k. Því verður
ekki trúað að óreyndu að svo
fari.
Villimennska á
Vestur-Borneo