Morgunblaðið - 29.11.1967, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. NÓV. 1967
Séra Kolbeinn Þorleifsson, Eskifirði (
Nokkur orð um félagslegt hjálp-
arstarf Hjálpræðishersins
Nokkur orð um félagslegt hjálp-
arstarf Hjálpræðishersins.
SÍÐUSTU vikurnar hefur Hjálp-
ræðisherinn hér á íslandi verið
mjög til umræðu í blöðum vegná
félagslegs hjálparstarfs síns.
Þeir, sem fylgzt hafa með starfi
þessu á liðnum árum, finna ljós-
lega, hversu ómaklegar þær
ásakanir eru, sem bornar eru á
starfsfólk Hjálpræðishersins af
sumum blaðamönnum. En þeir,
sem kynnt hafa sér sögu hers-
ins, vita, að þetta er ekki í
fyrsta sinn, sem upplognar sak-
ir eru bornar á stofnanir Hjálp-
ræðishersins. Herinn hefur verið
vinsæll skotspónn allrar sorp-
bla’ðamennsku. En nú er sá tími
löngu liðitin í öðrum löndum,
því að þar hefur Hjálpræðisher-
inn unnið sér mikið álit sem
þjóðfélagsleg umbótahreyfing.
Hann hefur tekið að sér van-
þakklátt hlutverk, en það er
að koma olnbogabörnum þjóðfé-
lagsins til manns. Og það hef-
ur honum tekizt furðu vel.
Starfsfólk þeirra er jafnáðar-
lega vel menntað á sínu sviði.
Til dæmis má taka það, að hjúkr
unarkona stúlknaheimilisins hér
á landi er með fulla hjúkrunar-
menntun á norska vísu, díakon-
issa að auki. Þar við bætist nokk
ur starfsreynsla á taugahæli dí.
Gordon Johnson í grennd við
Osló.
En akurinn, sem Hjálpræðis-
herinn hefur valið sér að starfs-
sviði er erfiður. Yfirleitt er hér
um olnbogabörn þjóðfélagsins
að ræða. Þetta er fólk, sem
vegna taugaspennu, lítillar eðlis-
greindar eða siðlauss uppeldis
hefur lent inn á brautir, sem
þjóðfélagið telur óheppilegar
bæði andlegri og líkamlegri
heilsu þeirra. Svo eru fátækling-
ar og þeir, sem hafa orðið fórn-
arlömb efnahagslegra stökkbreyt
inga. Þeir leita þá til Hjálpræð-
ishersins sem atvinnuleysingjar.
Mörgum þeirra hefur herinn út-
vegað mat og vinnu. Þannig má
lengi telja.
Bernard Shaw og „Major
Barbara".
Til er frægt leikrit eftir Bern-
ard Shaw, þar jsem hann lýsir
Hjálpræðishernum á snilldarleg-
an hátt. Það er leikritið „Major
Barbara". Að vísu hefur Shaw
ákve'ðnar skoðanir á ýmsum
hlutum, og falla þær ekki alltaf
saman við hugmyndir Hjálpræð-
ishersins. En hann er snillingur.
Þess vegna getur hann lýst hlut-
unum rétt.
í öðrum þætti leiksins er hann
staddur í forgarði herkastala
nokkurs í London. Þar lætur
hann vera stadda 3 atvinnuleys-
ingja, sem seðja þarna hungur
sitt. Einn þeirra er kjaftfor ung-
ur maður, annar er nöldursöm
kerling, sá þriðji er virðulegur
og hugsandi verkamaður. Tvö
hin fyrmefndu hafa töluvert af
skriðdýrseðli í fari sínu og ljúga
sig áfram, ef þau geta. Hinn síð-
arnefndi er víðlesinn og tapar
aldrei virðingu sinni, en er þakk-
látur fyrir alla þá hjálp, sem
herinn getur veitt honum. Her-
kona nokkur kemur inn méð
unga stúlku, sem hún hefur tek-
ið banhungraða upp af götu
sinni. Á eftir þeim slæðist inn
drykkjusvoli að nafni Bill Wal-
ker. Hann er kominn til að sækja
„stelpuna" sína, sem herkonurn-
ar höfðu „stolið“ frá honum.
Þær höfðu sett hana inn á eitt
af stúlknaheimilum hersins.
Shaw lætur í það skína, að stúlk-
an sé nú komin all vel til manns
og trúlofuð í öðru borgarhverfi.
Svolinn vill helzt slá herkon-
urnar niður, en þær slá hann út
af laginu með því a'ð biðja fyrir
honum, svo að hann veit að lok-
um ekki, hvernig hann á að
standa. En ádeila Shaws í þess-
um þætti leiksins er auðvitað
sú, að góðmennskan tapar, en
bjórkaupmaðurinn og vopnasmið
urinn sigra. En hvað sem allri
ádeilu Shaws líður, eru persón-
ur hans raunverulegar, enda
þekkti hann starfsemi Hjálpræð-
ishersins töluvert náið.
Leikrit Shaws var leikið rétt
eftir aldamótin 1900. Þá var
Hjálpræðisherinn búinn a8
starfa að félagslegri hjálpar-
starfsemi í u.þ.b. aldarfjórðung.
Upphaf þeirrar starfsemi átti
sér athyglisverða sögu, en út í
hana fer ég ekki hér, þar eð
ég hefi getið hennar annars
staðar nokkuð rækilega (Lesbók
Mbl. 1. maí 1966). Starfsemi
þessi hafði áhrif á ýmiss konar
lagasetningu, m.a. um barna-
verndarmál í Bretlandi. Um
þetta léyti hafði þessi starfsemi
hlotið viðurkenningu stjórnar-
valda víða um lönd. Hjálpræ'ð-
isherinn var sem stofnun sér-
hæfð á sviði alls konar þjóðfé-
lagslegs hjálparstarfs. En á þessu
tímabili voru til menn, sem
reyndu að vinna bug á þessari
starfsemi. Var þá gripið til und-
arlegustu hluta til að klekkja á
herhum og starfsfólki hans. En
við nánari athugun reyndust
slíkar ákærur tilhæfulausar með
öllu, og virðing hersins jókst að
málalyktum. Nú er þessi tími
löngu liðinn, og hið opinbera er
víða um lönd þakklátt fyrir þá
aðsto'ð, sem Hjálpræðisherinn
getur veitt í þessum efnum. Að
vísu reynir hið opinbera víðast
að reka borgaralegar hjálpar-
stofnanir af því tagi, sem Hjálp-
ræðisherinn byrjaði á. T. d. er
mjög auðvelt að finna skyldleika
Velferðarmiðstöð á Amager.
svonefndur valtari veiðist hér (1).
ForsætisráOherra lýsir yfir að höf-
uðnausyn sé að ná samkomulagi við
EFTA og EBE (5).
Tveir tollverðir i haldi vegna fakt
úrumálsins svonefnda (6).
íslenzkur sjómaður skorinn upp um
borð í rússnesku spftalaskipi (6;.
Fasteignir Brúar h.f. seldar á upp-
boði (6).
Mikii olíumengun í Reykjavikur-
höfn (7, 8).
Slökkviliðið og Almannavarnir £á
nýtt æfingasvæði í Öskjuhlíð (8).
Kært vegna meints brots á vökulóg
unum (8).
Jarðskjálfta- og vatnhæðarmælir til
aðvörunar um Kötlugos (8).
Þingvallanefnd ákveður að banna
bílaumferð um Almannagjá (8).
ÍSAi, selur skuldabréf að upphæð
18 millj. dollara (9).
Mikil nautgripasýning að Laugar-
dælum (9).
Gorðardómur hæstaréttardómara
kveður upp þann úrskurð, að Kísil-
gúrvegurinn skulí iagður eins og ráð
gert var (9).
Togarínn Volesus GY 388 tekinn í
landhelgi (9).
Mjólkursamsalan tilbúin að setja
mjólk i 2 Iítra umbúðum á markað(lO)
Helmingi meiri kartöfluuppskera i
Þykkvabæ en I fyrra (12)
Gullfaxi lendir í fyrsta sinn í áætl-
unarflugi á Reykjavíkurflugvelli (12)
Sendiherra íslands hjá EBE ræðir
isfisktolla (12).
Menningar- og minningarsjóður
kvenna hefur veitt styrki að upphæð
780 þús. kr, (14).
5 togarar og 80—90 bátar teknir fyrir
ólöglegar veiðar það sem af er ár-
inu (15).
Ösku gamals togaraskipstjóra frá
Hull dreift á Skagagrunni (15).
Þjóðgarðurinn að Skaftafelli afhent
ur íslenzka ríkinu (16).
40—50 þús. vixlar afsagðir í Reykja
vík i ár (16).
Brezki togarinn Ben Arthur A742
tekinn í landhelgi (17).
Vesturbæingar unnu Austurbæinga
i skák með 8:7 (19).
Norðurlönd bera fram kæru á hend
Ur grisku stjórninni (21).
76 bílar teknir með ratsjá fyrir of
hraðan akstur (21).
Eimskip og Sameínaða taka upp sam
vinnu (21).
Tollar af vörunum, sem brunnu i
Bo-garskála. felldir niður (21).
Skjóta varð álftir á vatnsbóli Reykja
víkur til þess að þær spilltu ekki
vatninu (22).
ítalir vilja kaupa 100 íslenzks hross
(23).
Engar nýjar mjólkurumbúðir i
Reykjavík fyrst um sinn (24).
Kvennadeild SVFÍ gefur Björgunar
svei. Ingólfs bát (28).
Um 800 þús. dilkum slátrað í ár(27)
Húseign Steinstólpa hf. seld á upp
boði fyrir 4,95 millj. kr. (28).
Útflutningstekjurnar a.m.k. 1300
millj. kr. minni en í fyrra (29).
GREINAR
Samtal við islenzka flugmenn, sem
flugu með Straumfaxa til Afríku (1).
Á rústum Borgarskála (1).
Um útþenslu jarðar og rannsóknir
Pascual Jordans, eftir Ketil Ingólfs-
son (1).
Athugasemd frá menntamálaráð-
herra varðandi sjónvarpið (1).
Fyrirspurn til veiðimálastjóra frá
Jakobi Hafstein (1).
Eldvarnir í Borgarskála (1).
Frá Kanada, eftir Elínu Pálmadótt
ur (2).
Ferðarabb, eftir Jónas Pétursson,
aiþm. (2).
Athugasemd frá Einari Ingimundar-
syni, bæjarfógeta (2).
Ferðaspjall, eftir Gisla Guðmunds-
son (3).
Vísindamenn I sumarönnum: —
dr. Trausti Einarsson (3).
MinjasafniS á Akureyri, eftir Sverri
Pálsson (3).
„Við hafið ég sat", eftir Kristján
Ólafsson. fyrrv. oddvita i Hólshreppi
(5).
Frásögn af H-deginum í Stokkhólmi
(5).
Óhróður um veiðimálastjóra, eftir
Einar Hannesson (5) .
Landbúnaður og vegamál, athuga-
semd frá FÍB (5).
Samtal við hjónin Betty og Alan
Cash (6).
Úr ræðu landbúnaðarráðherra á að-
alfundi Stéttarfélags bænda (6).
Um sólskinsdaga bjarta. eftir sr.
Gisla Brynjólfsson (6).
Samtal við Sigurð Bjömsson, hrepp
stjóra á Kviskerjum (6).
Katrín Guðjónsdóttir rabbar við
Erik Bruhn og Birger Bartholin um
ballet 16).
Samtal við Anne Cathrine Hals,
gest á Filex 57 (7).
Opið bréf, eftir Óskar Magnússon
frá Tungunesi og Odd A. Sigurjóns-
son (7).
Samtal við Þorstein Guðmundsson
frá Reynivöllum (8).
Vísindamenn í sumarönnum: Ingi-
mar Óskarsson (8).
Heimsókn í Fossvogshverfi (8).
Opinber yfirlýsing frá Andlegu
svæuisráði í Reykjavík, eftir Ásgeir
Einarsson (9).
Erfiðleikar sjávarútvegsins og versn
andi þjóðarhagur, eftir Finnboga Guð
mundsson (9).
Samtal við Ragnar Jónsson um
Helgafellsbækur (9).
„Veiztu hvað er i krukkunnl?" eft-
ir Styrmi Gunnarsson (9).
Tvær sólaruppkiomur daglega, eftir
Kristmann Guðmundsson (10).
Árétting frá formanni landsprófs-
nefr.dar, eftir Andra ísaksson (12).
Samtal við sr. Harald Hope, eftir
Matthfas Johannessen (12).
£.~ ntal við Ingólf Blöndal, forstjóra
„Landa og leiða" (13).
Samtal við Ivar Eskeland, forstjóra
Norræna hússins (13).
Hrefnuveiðar á Skagagrunni, eftir
Helga Hallvarðsson (14).
Vísindamenn í sumarönnum: Jón
Jónsson. jarðfræðingur (14).
Langanes — gullkista handfærabáta,
eftir Helga Hallvarðsson (16).
Þú fagri Fáskrúðsfjörður, eftir sr.
Gisla Brynjólfsson (15).
„Kosmosleiðangurinn til íslands og
Norðurmiða, eftir Skúla Skúlason(16)
Rætt við Hjálmar R. Bárðarson,
sikpaskoðunarstjóra, um öryggi á sjó
(16).
Athugasemd frá Læknafélagi ís-
lands varðandi læknaþjónustu við síld
veiðisjómenn (16).
Ve_na athugasemdar húsnæðismála
stofnunarinnar, eftir Valdimar Jó-
hannesson (16).
Um ætterni Baháiismans, eftir próf.
Jóhann Hannesson (16)
Bahái-brúðkaup í Árbæ, eftir sr.
Árelius Nielsson (16).
Samkoma í Skálholti, eftir Heimi
Steinsson (16).
Húsið á Stapa. eftir Axel Thorsteins
son (16).
Upphaf náttúrulækningarstefnunn-
ar á íslandi, eftir Arnheiði Jónsdótt-
ur (16).
Réttadagur í Hreppum (17).
Samtal við dr. Steingerði Ellingston
(19).
Athugasemd frá formanni Hlífar(19)
Ostagerðin í Hveragerði (20).
Samtal við Osvald Knudsen (20).
Skipasmíðar, eftir Sigurð Hilmar Ó1
afsson (20).
í blindgötu, eftir Óskar Magnússon
og Odd A. Sigurjónsson (20).
Samtal við Jóhann Hannesson,
skólameistara, um fund menningar-
málanefndar Evrópuráðs (20).
Síldarhleðsla, eftir Sigurjón Einars
son, skipstjóra (22).
Raufarhöfn heimsótt (22).
Síldarflutningar, eftir Magnús Andr
ésson, fyrrv. útgm. (23).
Um almannavamir (23. 30).
Hurðarskjöldur frá Hjallakirkju,
eftir Skúla Helgason (23).
Máttur samfélagsframkvæmda, eftir
Jónas Pétursson (23).
Kvikmyndahúsaeigendur, eftir Ól-
af Sigurðsson (23).
Hannes Þorsteinsson fann Galdra-
Loft (23. 24).
Samtal við Pál Guðmundsson, skip
stjó-a á Árna Magnússyni (24).
Visindamenn i sumarönnum: Bald-
ur Líndal (24).
Á æðarfuglinn að hljóta sömu ör-
lög og geirfuglinn? eftir Hjálmtý Pét
ursson (24).
Samtal við Sigurjón Sigurðsson.
verzlunarmann (26).
Samtal við Guðmund Garðarsson
um starf VR (27).
Kirkjuhátíð á Kálfafellsstað. eftir
Gísla Brynjólfsson (27).
Stigandaslysið, samtal við Hjálmar
R. Bárðarson (27).
Frá umræðum í borgarstjórn um
skólamál (27).
Samtal við Niels P. Sigurðsson,
sendiherra hjá NATO (28).
Á hafsbotni við Vestmannaeyjar, eft
ir Óla Tynes (28).
Sláturhúsjð i Borgarnesi (28).
Samtal við Stefán Skaftason, lækni
um heyrnarhjálp (30).
MANNALÁT
Magnús Magnússon, Nóatúni 30.
Davið Ólafsson frá Steinsmýri.
Sigurður Pálsson frá Hjálmsstöðum.
Guðrún Jóhannna Jónsdóttir, áður
húsfreyja i Finnstungu.
Geir F. Sigurðsson, fyrrv. lögreglu-
þjónn, Vesturbrún 14.
Jóhannes Björnsson frá Hofsstöðum.
Ágúst Jósefsson, vélstjóri.
Guðrún Jónsdóttir. Meðalholti 13.
Pétur Halldórsson, Hjalteyri.
Sigurður Ásgeirsson, húsasmiður
frá ísafirði.
Eirikur Ármannsson, Digranesvegi
30. Kópavogi.
María Jónsdóttir frá Brandagill.
fsleifur Gissurarson, hreppstjóri,
Drangshlið.
Sigurjón Sigurðsson. bygginga-
meistari, Dunhaga 18.
Sesselja Jónsdóttir, Grettisgötu 24.
Árni Friðbjamarson, skósmiður,
Stigahlið 20.
Benedikt Jónsson, Sólvallagötu 5A.
Daníel Eyjólfsson, Borgarnesi.
Vilborg Gísladóttir, Litla-Arskógs-
sandi.
Steindór Eiríksson, bóndi, Ási,
Hrunamannahreppi.
Guðbjörg Guðjónsdóttir, ljósmóðir,
Strandgötu 88, Hafnarfirði.
Adéla Jónsson. Hjarðarhaga 23.
Ágústa Lovísa Jónsdóttir frá Hólma-
vík.
Tómas Guðberg Hjaltason, lögregluþj.
Helga Jónsdóttir frá Svínavatni.
Sólveig Pálsdóttir, Kárastíg 12, Rvik.
Þóra Emilía Grímsdóttir, Fellsmúla 7.
Jón Guðmundsson, fyrrum bóndi
á Torfalæk.
Ragnheiður Gfsladóttir frá Ytri Bakka
Kristinn Tryggvi Stefánsson, próf.
Jónas Tómasson, tónskáld, ísafirði.
Páll Sigurðsson frá Keldudal,
Hólmagrund 11, Sauðárkróki.
Guðný Benediktsdóttir frá íragerði
á Stokkseyri.
Sigríður Guðjónsdóttir, Borgarvegi 5,
Ytri-Njarðvik.
Gestur Helgason, Mel. Þykkvabæ.
Gretar S. Björnsson, húsasmíða-
meistari, Suðurlandsbraut 113.
Helga Björnsdóttir, ljósmóðir.
Sigurður Bentsson, skipasmiðam.
Guðrún Helga Kristjánsdóttir,
Þvervegi 23.
Kristín Þórarinsdóttir, Langholtsv. 101
Guðrún Jóhanna Guðmundsdóttir,
Efra-Hrepp í Skorradal.
Sveinn Einarsson frá Ólafsvik.
Emil Tómasson, Brúarósi, Kópavogi.
Þorsteinn Erlendsson, Árbakka,
Landssveit.
Ingibjörg Bjarnadóttir, Kirkjuteig 5.
frá Framnesi við Reyðarfjörð.
Bergsteinn Magnússon, bakarameiít-
ari, Skúlagötu 66.
Margrét Árnadóttir, húsfrú. Vífils-
götu 6.
Garðar Jónsson, verkstjóri, Skipn. 6.
Kristinn Magnús Halldórsson, Hverf-
isgötu 67.
Henný Othelie Kristjánsson
(fædd Helgesen),
Kristín Þorsteinsdóttir, Krókskoti,
Sandgerði.
Jón Bjamason, blaðamaður,
Skjólbraut 7, Kópavogi.
Böðvar Egilsson, Úthlið 13.
Guðlaug l>orsteinsdóttir frá Berunesi.
Sigfús Bjarnason, forstjóri, Víðim. 66
Kristinn Jóakimsson frá Siglufirði.
Berit Sigurðsson, Þinghólsbraut 23.
Jón Kristmundsson, Laugavegi 70B^
Katrín Söebech, Snorrabraut 81.
Kjartan Guðmundsson, SkeiOarvogi 67
Rannveig Árnadótitr, ísafirði.
Hákon Jóhannsson, Laugabóli,
Mosfellssveit.
Hólmfriður Sveinbjörnsdóttir frá
Si^lufirði, Vesturgötu 46A.
Sigurður Stefánsson, Heiðarvegi 58,
Vestmannaeyjum.
Sigurbjörg Eiríksdóttir, Austurbún 6
(áður Vesturgötu 5).
Lárus Magnússon, Svínafelli.
Guðni Þórarinsson frá Hofsósi.
Guðbj«artur Kjartansson, bifreiðastj.
Eskihlíð 8.
Sigurður Guðmundsson, pipulagninga
meistari, Barónsstíg 18.
Anna Stefánsdóttir. Borg,
Mi klaholtshreppi.
Gísli Einarsson frá ísafirði.
Reynir Guðmundsson, Barmahlið 58.
Guðmundur Kristinn Hjörleifsson,
Lindargötu 36.
Jóhanna Sigríður Jónsdóttir frá
Yztakoti í Landeyjum.
Eiríkur Ágúst Þorgilsson, Langholti,
Hraungerðishreppi.
Amþrúður Stefánsdóttir frá Raufar-
höfn.
Magnús Þórarinsson, kennari,
Melgerði 15.