Morgunblaðið - 29.11.1967, Blaðsíða 14

14
MORiGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. NÓV. 19«7

Útgefandi: Hf, Árvakur, R'eykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Jphannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðaistræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
I lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
AÐILD AÐ VERÐ-
LA GSÁKVÖRÐUNUM
l>íkisstjórnin hefur nú lagt
fram á Alþingi frv. um
breytta skipan verðlagsnefnd
ar um eins árs skeið eða til
ársloka 1968. í frv. er gert
ráð fyrir aðild Alþýðusam-
bands íslands, Vinnuveitenda
sambands íslands, Verzlun-
arráðs fslands og Sambands
ísl. samvinnufélaga, að verð-
lagsnefnd. Frv. er flutt vegna
óskar, sem ASÍ hefur borið
fram um aðild að verðlags-
ákvörðunum.
Eins og Mbl. hefur marg-
sinnis bent á, byggjast já-
kvæð áhrif gengislækkunar-
innar fyrir útflutningsat-
vinnuvegina á því, að ekki
verði í landinu örar verðlags-
og kaupgjaldshækkanir. Það
liggur að vísu ekkert fyrir
um það enn, hvort verkalýðs-
samtökin fáist til samstarfs
um það að koma í veg fyrir
of örar kaupgjaldshækkanir,
en forsenda slíks samstarfs
af þeirra hálfu hlýtur þó eðli
lega að vera sú, að allt sé
gert sem unnt er til þess að
halda verðlagshækkunum
niðri. Þess vegna er aðild
verkalýðssamtakanna að verð
lagsákvörðunum jákvætt
skref í þá átt að skapa slíkt
gagnkvæmt traust í verðlags-
málum, sem rutt getur braut-
ina til víðtæks samstarfs um
launamálin.
Ætlað er að þessi skipan
mála standi, meðan áhrif
gengislækkunarinnar eru að
koma fram og er þá að sjálf-
sögðu réttmætt að samtök
atvinnurekenda eigi einnig
aðild að verðlagsnefnd, svo
sem ráð er fyrir gert í til-
lögum ríkisstjórnarinnar.
Það sem hér er raunveru-
lega að gerast, er, að víðtækt
samstarf er að komast á,
smátt og smátt, um fram-
kvæmd gengislækkunarinn-
ar. Gengislækkunin ein leys-
ir fá vandamál, ef fram-
kvæmdin er ekki rétt. Þess
vegna ber að fagna hverju
spori, sem stigið er í þá átt
að koma á víðtæku samstarfi
um framkvæmd gengislækk-
unarinnar, sem jafnframt
stuðlar að sáttum í þjóðfé-
laginu milli einstakra hags-
munahópa, sem auðvitað
halda fast fram sínum hags-
munum, en eru reiðubúnir til
skynsamlegrar málamiðlunar
í hverju vandamáli, sem að
höndum ber.
AFSTAÐAN TIL
VERÐ-
TRYGGINGAR
Ctjórnarandstæðingar hafa í
umræðum á Alþingi gert
tilraun til þess að láta líta
svo út, sem afstaða ríkis-
stjórnarinnar, og þá sérstak-
lega forsætisráðherra, til verð
tryggingar launa, hafi ekki
verið sjálfri sér samkvæm á
undanförnum árum. Þessum
staðleysum verður bezt svar-
að með því að vitna í ræðu,
sem Bjarni Benediktsson
flutti á Alþingi hinn 20. októ-
ber 1964, þegar til umræðu
var frv. um lögfestingu verð-
tryggingar launa í kjölfar
júnísamkomulagsins 1964.
Forsætisráðherra sagði þá
m.a.:
„Á sínum tíma var það
skýrt tekið fram, að skuld-
binding um gildi þessara laga
gildir að sjálfsögðu ekki leng-
ur heldur en þeir samningar
eða samkomulag sem frv.
byggir á. Það þótti hins veg-
ar ekki ástæða til þess að
hafa neinn slíkan gildistíma
ákveðinn í frv. sjálfu. Það
verður að fara eftir aðstæð-
um og viðhorfum á hverjum
tíma, hvað í þessum efnum er
ákveðið. Frá því að vísitala
fyrst var hér upp tekin, ég
hygg á árinu 1939, hefur um
hana gilt margháttuð og mis-
munandi löggjöf. Hún veitir
launþegum að vissu leyti
tryggingu; það er óumdeil-
anlegt. En hins vegar hefur
hún hættur í sér fólgnar varð
andi of öran verðbólguvöxt,
sem einnig kemur niður á
launþegum eins og öðrum
landsmönnum. Það er þess
vegna hvorki hægt að segja
að verðtrygging eða vísitala
skuli undir öllum kringum-
stæðum vera lögboðin, né
heldur að algert bann við
þessu skuli að staðaldri vera
í lögum. Það verður að fara
eftir ástandi og horfum í efna
hagsmálum hverju sinni hvað
tiltækilegt þykir í þessum
efnum.“
FRAKKAR,
BRETAR OG EBE
rftir blaðamannafund de
Gaulle, Frakklandsfor-
seta í fyrradag væri óraunsæ
bjartsýni að ætla, að Bretar
fengju inngöngu í Efnahags-
bandalagið í náinni framtíð.
Greinilegt er að Frakkar
munu leggjast algjörlega
gegn því að svo verði og nú
er einnig orðið ljóst að rík-
isstjórn Kiesingers, kanslara
í V-Þýzkalandi, muni ekki
veita Bretum þann stuðning,
sem þeir ef til vill hafa bú-
izt við og nutu að verulegu
leyti, þegar ríkisstjórrn Har-
olds Macmillans leitaði inn-
göngu í EBE á sínum tíma.
mYMm
Shena IUackay
EFTIR T. L. MC CARTHY
SHENA MacKay, 23 ára að
aldri, sem nú er talin eitthvert
vænlegasta rithöfundarefni
Bretlands, vill afnema kon-
ungsfjölskylduna — en fyrst
langar hana samt til að sækja
eina garðveizlu drottningar-
innar í Buckinghamhöll.
„Sem stofnun er konungs-
fjölskyldan alveg ótæk, en
persónulega kann ég vel við
hana, einkum þó Charles
prins og Önnu prinsessu",
segir hún.
Shena hefur ýmsar óhefð-
bundnar skoðanir, sem hún
telur sig hafa erft frá for-
eldrum sínum — „þau eru
bæði sósíalistar". — „En ég
vil alls ekki eyðileggja þjóð
félagið, heldur bara breyta
Því.“ x
En þessar sérskoðanir henn
ar ná ekki til unga fólksins,
eins og það er í dag. „Það
er verið að segja, að allir
þessir „hippies" elski allt og
alla, en svo kæra þeir sig
ekki einu sinni um þá, sem
þykir vænst um þá, þ.e. for-
eldra sína.“
Shena hefur þegar fjórar
bækur til síns ágætis, og sú
fimmta er á leiðinni. -
Fyrsta bók hennar „Toddl-
er on the Run“, var tekin í
sjónvarp, og leikararnir Al-
bert Finney og Michael Med
win hafa tryggt sér hana til
að gera úr henni kvikmynd.
„Þegar ég skrifaði bókina,
ætlaði ég fólki að lesa hana
en þetta datt mér aldrei í
hug. Það hefur einhvernveg-
inn gengið fram af mér,“
segir Shena, sem hægt væri
að taka fyrir smávaxna fyrir
sætu í stuttum pilsum.
„Fyrst til að byrja með“,
segir hún, „hafði ég minnis-
bók undir koddanum. Þegar
mér datt eitthvað í hug skrif
aði ég það niður. Því miður
er ég hætt þessu. Eitt kvöld-
ið samdi ég heila sögu áður
en ég sofnaði. Næsta dag, gat
ég ekki munað neitt atriði
úr henni. Enn í dag getur
mér snögglega dottið í hug
eitthvað, sem hefði getað orð-
ið bezta sagan mín.“
En nú orðið hefur rit-
mennskan að nokkru orðið að
víkja fyrir dætrum hennar
tveimur. Sarah er hálfs þriðja
árs gömul og Rebecca rúm-
lega ársgömul, og svo fyrir
manninum hennar, sem heit-
ir Robin Brown og er ensk-
indverskur teiknari.
„Þegar ég átti eitt barn,
hugsaði ég: „Mikið þarf mað
ur að hafa fyrir þessu.“ En
nú, þegar ég á tvö, hugsa ég:
„Mikið var þetta auðvelt
meðan ekki var nema eitt
barn“. En Robin er ágætur.
Hann er alltaf að hjálpa mér,
en samt er þetta talsvert
erfitt að hafa þau tvö“.
„Ég skrifa aðallega á nótt-
unni, þegar börnin eru sofn-
uð. Þá er ekki eins mikill
hávaði og ég hef næði til að
hugsa, en auðvitað gengur
þetta seint með þessu móti.“
Bækur hennar snúast venju
lega um dálítið kjánaleg at-
vik, sem þó geta komið fyr-
ir í daglegu lífi. Lesandinn
verður var tilfinninganæmi
og greindar, með fimlegum
og fyndnum athugasemdum.
Dauðinn kemur mikið við
sögu, en Shena neitar því, að
hún hafi áhyggjur af honum.
„Hann er bara hin rökréttu
endalok“, segir hún.
Hún heldur því fram, að
allar bækur hennar séu ein-
tómt hugmyndaflug. „Allar
persónur mínar hafa verið
uppdiktaðar, fram að þessu
en það getur vel breytzt í
næstu bók, þar sem börn
koma mikið við sögu.“
„Ég hef andstyggð á styrj-
öld og ofbeldi. Þegar ég var
yngri, var ég vön að taka
þátt í kröfugöngum gegn
kjarnorkusprengjum."
Shena er eindregin jurta-
æta. „Ég smakka aldrei kjöt
og nota aldrei leðurvörur“.
Hún er líka tekin að snúast
gegn mjólk. „Ég vil ekki nota
mjólk, af því kýrnar er látn-
ar mjólka óeðlilega lengi.
Mín börn munu fá sína
mjólk úr jurtum".
Hana langar til að ferðast.
„En ég er viss um, að ég
mundi alltaf koma aftur til
Englands", segir hún.
New York og Mexikó eru
ofarlega á óskalistanum henn
ar. „Manhattan virðist vera
einhver mest spennandi borg
í heimili. Ef maðurinn minn
gæti fengið þar vinnu, væri
ég til í að dvelja þar eitt-
hvað. Þegar ég las „Under
the Volcano" eftir Malcolm
Lowry vissi ég, að við yrð-
um að fara til Mexíkó. Þar
er svo heitt“.
Lowry, Patrick White og
Nabukov eru uppáhaldsrit-
höfundar hennar. „Nabukov
kann allra manna bezt að
haga orðum sínum, þeirra
sem ég þekki. Mig mundi
langa til að hitta hann, en er
bara hálfhrædd við það. Ekki
af því að ég sé sjálf svo lé-
leg, heldur vegna þess, hvað
hann hefur mikla yfirburði.“

ræddi við
Belgrad, 27. nóv. AP.
AVERILL Harriman, sérlegur
sendimaður Johnson Bandaríkja-
forseta kom á sunnudag til Júgó-
slavíu til viðræðu við Tító Júgó-
slavíuforseta.
Harrimari og Tító ræddust við
á sveitasetri forsetans íKarad-
jordjevo. Eftir fund þeirra sagði
Harriman, að viðræður þeirra
hefðu verið mjög vinsamlegar.
Hann sagði, að þeir hefðu talað
um Kýpurdeiluna og báðjr hefðu
látið í ljós vonir um, að koma
mætti í veg fyrir stríð á eynni.
Harriman sagði, að þeir hefðu
fjallað um deilur landanna fyrir
botni Miðjarðarhafs, framtak
Tótós í því máli s.l. sumar hefði
ekki borið tafarlausan árangur,
en hefði stuðlað að raunhæfari
tilraunum til friðarsamninga.
Harriman, sem heldur nú til
Búkarest, var spurður hvort för
hans til Rúmeníu stæði í sam-
bandi við hugsanlega milligöngu
Rúmena í Víetnam-stríðinu.
Harriman vildi ekki svara því
beinlínis, kvaðst aðeins mundu
dvelja þar í tvo daga og hitta
ráðamenn að máli.
Harriman er fyrsti háttsetti
embættismaðurinn, sem heim-
sækir Rúmeníu, eftir að landið
hefur tekið upp sjálfstæðari póli-
tík gagnvart Sovétríkjunum.
Woshington, 25. nóv. AP
TALSMAÐUR öldungardeildar-
þingsmannsins Eugene McCarthy
sagði í dag, að búast megi við
tilkinningu í næstu viku, hvort
þingmaðurinn reynir að keppa
við Johnson forseta um útnefn-
ingu frambjóðenda demókrata á
næsta ári. Látið er í veðri vaka,
að McCarthy muni þá taka þátt
í prófkosningum í ríkjunum
Massachusettes, New Hampshire,
Wiscounsin og Kaliforníu.
Kínverjor lak-
marko
barneignir
Hong Kong, 25. nóv. AP.
STJÓRNARVÖLD í Kwant-
ung í Kína hafa gefið mæðr-
um fyrirmæli um að eiga ekki
fleiri en tvö börn. Þetta er
haft eftir ferðamanni, sem
kom frá meginlandinu í dag.
Hafin er dreifing á fræðslu-
ritling til mæðra, með tvö
börn og fleiri, þar sem þær
eru hvattar til að kynna sér
meðferð og notkun getnaðar-
verja. Á síðasta ári jukust
barnsfæðingar um tíu prósent
frá árinu þar á undan.
Það virðist liggja í augum
uppi, að afstaða Frakklands-
forseta byggist fyrst og
fremst á því, að fái Bretar
aðild að - Efnahagsbandalag-
inu muni mjög draga úr
áhrifum Frakklands innan
þess. Frakklandsforseti er
greinilega staðráðinn í því
að halda við þeim miklu áhrif
um, sem Frakkar hafa þar
nú. Brezka ríkisstjórnin hef-
ur fyrir löngu sagt, að hún
muni ekki taka nei sem svar
við inngöngubeiðni sinni og
þess vegna má búast við, að
hún haldi enn áfram tilraun-
um sínum. Ólíklegt er hins
vegar að þær beri nokkurn
árangur.
Það benda því allar líkur
til, að Evrópulönd muni enn
um skeið skiptast í tvö við-
skiptabandalög. Þessi þróun
mála verður stöðugt tilfinn-
anlegri fyrir Islendinga og
þess vegna hljótum við að
draga eðlilegar ályktanir af
ummælum Frakklandsfor-
seta í fyrradag. Það eru
greinilega ekki líkur á því
eins og sumir hafa haldið
fram, að Efta muni samein-
ast EBE innan tíðar.