Morgunblaðið - 02.12.1967, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. DES. 1967
5
ísland í hdpi þjóðanna
umræðuefnið 1. desember
STUDENTAR gengust að
ven.iu fyrir hátíðahöldum í
gær í tilefni fullveldis lands-
ins. Hátíðahöldin í Hásköla fe-
lands voru á vegum Stúdenta
félags Háskólans. Fyrsta at-
riði þeinra var guðsþjönusta í
Kapellu Háskólans kl. 11 í
gærmorgun. Þar predikaði
Brynjólfur Gíslason stud.
theol., en séra Þorsteinn
Björnsson þjónaði fyrir alt-
ari. Guðfræðinemair sungu
undir stjórn dr. Róberts A.
Ottóssonar. Organleikari var
Jón Ólafur Sigurðsson.
Fu 11 ve 1 dissamkama á veg-
urn Stúdentafélags Háskóla ís-
lands í hátíðarsal Háslkólans
hófst kl. 2. Formaður hiátíðar-
nefndar, Helgi E. Helgason
stud. jur. setti hátíðina með
ávarpi. >á lék Lára Rafns-
dóttir stud. philol á píanó, en
Hjörtur Pálsson stud. mag. las
frumont ljóð.
Aðalræðu dagsins flutti Sig-
urður A. Magnússon, ritstjóri.
í upphafi má'ls síns vék nann
að viðhorfum í landsmálurn
hér í síðustu heimsistyrjöld og
rakti nokkur atriði í þróun
miála næsta áratug. Þá minnt-
ist hann á stofnun Atlantshafs
bandalagsins 1949 og aðild ís-
lands að því. Um það fórust
honum m.a. orð á þess.f leið:
,,ísland skipaði sér í flokk
með þeirn vestrænu þjóðam
sem bunduist samtökum um
siameiginlega ábyrgð og varn-
ir ef til ófriðar kæmi og tók
þar með af allan vafa um
hvar í flokki þjóðin stæði.
Þetta var að mínu viti sjálf-
sagt og rétt því við eigum
fyrst og fremst samleið með
yestrænum lýðræðisþjóðum.
í því sambandi er rétt að
minna á, að árangur Atlaa s-
haifsbandalagsins hefur ekiri
fyrst og fremst verið hernað-
arlegur, þó hann hafi se.oni-
lega stefnt stigu við útþenshi
sovézlkra yfirráða í Evrópu,
heldur siðferðilegur. Á fyr ,iu
árunum eftir heimsstyrjóld-
ina grúfði vonleysi og upp-
gjöf yfir Vestur-Evrópu eins
og koksvart þrumuský. Menn
voru í rauninni búnir að gefa
meginland Evrópu upp á bát-
inn eftir valdaránið í TéKkó-
slóvakíu og tilraun Rússa til
að svelta íbúa Vestur-Berlín-
ar inni. Mér er í fersku minni
þessi þrúgandi bölsýni nvar-
vetna í Vestur-Evrópu, en hún
hvarf fljótlega eftir tilkomu
Atlantshafsibandalagsins í kjöi
far Marshallhjálparinnar.
Evrópa endurheimti sjáife-
trauet sitt og tók aftur gleði
sín<a“.
Þá vék ræðumaður að
vaTnarsáttmálanum frá 1951
og þeiirn ákvæðum hans, að
hér á landi yrði ekki her á
friðartímum og sagði í fram-
haldi af því: „íslendingar
verða sjálfir að meta hvenær
ástand í allþjóðamálum er
slfflct að sérstakar ráðstafanir
þurfi að gera til að tryggja
öryggi og frelsi landsins. Að-
ild íslands að Norður-Atlants-
hafissamningnum leggur
þessa skyldiu á ríkisstjórn ís-
lands. Nú hefur sivo sikipazt,
að á síðustu mánuðum hefur
tvísýna í al'þjóðamálum o.í
öryggisleysi mjög aukizt. Þó
eigi séu blóðugir bardagar í
þessum hluta heimis hafa Sam
einuðu þjóðirnar orðið að
grípa til vopna annars staðar
til varnar gegn tilefnislausri
árás. íslendingar eru ein hinna
Sameinuðu þjóða og þótt við
getum ekki stynkt samtök
þeirra með vopnavaldi k_>m-
umst við ekki hjá að viður-
kenna, að friðleysi og tvísýna
ríkir nú í alþjóðamálum“.
Sigurður A. Magnússon vék
að Keflavíkursjónvarpinu og
sagði um það m.a.: ,Og
hivernig er háttað -oforði
hinna bandaríisku hernaðrr-
yfirvaldia um að takmarka
sendingar dátasjónvarpsins
við ’herstöðina og nánasta ná-
grenni hennar? Sendingar
þess ná enn til Reykvíkinga,
þéttbýlisins við Faxaflóa og
íslenzik stjórnvöld láta eins og
ékkert sé“.
Síðar í ræðu sinni vék Sig-
urður A. Magnússon aftur að
Atlante'hafsbandalaginu og
sagði þá: „Við getum auðvit-
að haldið áfram þátttöku í
Atlantshafsbandalaginu, ef
það. á framtíð fyrir sér, og
staðið við skuldlbindinigar okk
ar gagnvart því, en þá verð-
um við að gera það með fullri
reisn, sjálfsforræði og alger-
um yfirráðum yfir eigin
landi“.
Síðar vitnaði hann til Walt-
ers Lippmans og skrifa hans
um al'þjóðamál, en sagði síð-
an orðrétt: „Við þetta vildi ég
bæta atburðum, sem gerðust
eftir að Lippman samdi grem
sína, nefni-lega fasistalbylting-
unni í Grikklandi, sem í mín-
um augum var rothögg á
bandalagið og núverandi
stefnu Bandaríkjanna í al-
þjóðamálum. í Grikklandi
gerðisf það, að herafli, sem
bandalagið og þá fyrst og
fremst Bandarikjamenn hafa
átt langstærstan þátt í að efla,
þjálfa, móta og ví'gbúa, svipti
þjóð sína frelsi með leynd-
um og ljósum stuðningi banda
rísku leyniþjónustunnar og
gerði þannig yfirlýst markmið
bandalagsins að hjómi og hé-
góma í sjálfu föðurlandi lýð-
ræði'shugsj ónarinnar. Valda-.
ránið i Grikklandi tók af öll
tvímæli um það, að Atlants-
hafsbandalagið er ekki þeim
vanda vaxið að verja lýðræði
í Evrópu og er þannig mátt-
laust orðið í öllum hugsjóna-
legum átökium við kommún-
ismann".
í lok ræðu sinnar sagði Sig-
urður A. Magnússon, að menn
yrðu að hætta að hugsa í
gömiium glóisum og steinrunn-
um hugmyndum.
Að lokum söng stúdentakor-
inn undir stjórn Þorvalds
Ágústssonar.
í gærkvöldi hafði Stúdenta-
félag Reykvíkinga dagskrá í
Ríkisútvarpinu. Hófst hún
með ávarpi formanns félags-
ins, Ólafs Egilssonar iögfræð-
ings. Vék hann í fyrstu nokk-
uð að sögu félagsins og drap
á þætti úr starfsemi þess.
Kom fram hve mörg mál Stúd
entafélagið hefur látið til sín
taka frá upphafi og hve ná-
tengd saga félagsins er sögu
þjóðarinnar eins og formaður
félagsins komst að orði. Þá fór
Ólafur Egilsson nokkrum orð-
um um sjálfstæðissögu þjóö-
arinnar og vék að þeirn vanda
miálum, sem nú eru fynr dyr-
um með íslenzku þjóðinni og
á vettvangi þjóðanna. Taldi
hann eitt af mikilvægusta úr-
lausnarefnum íslendinga í
framtiíðinni, að marka þá
braut, sem farin skal í sam-
skiptum og samvinnu við aðr-
ar þjóðir.
Þá flutti Pétur Thorsteins-
son sendilherra ræðu um ís-
land og samfélag þjóðanna.
Vék hann fyrst að fúllveidis-
fagnaðinum og rakti í fáum
dráttum sögu næstu áratuga
og nefndi einstaka áfanga í
sögu landsins til fu'ilkomins
sjálfstæðiis. Þá minntist hann
á þátttöku íslands í alibjóðleg-
um samtökum, gat um áfanga
landlhelgismálsins og nefndi
þá stóriðju, sem hafizt hefur
verið handa um hér á landL
Þá fór ræðumaður nokkrum
orðum um þau vandam.ál, sem
nú ber hæst á alþióðaveit-
vangi, mismuninn á hag þjóða
í norðri og suðri. Væri þetta
vandamál, _ sem nauðsynlegt
væri fyrir íslendinga að fylgj
ast vel með í framtíðinni.
Næst fór Pétur Thorsteins-
son nokkrum orðum um hag
þjóðarinnar í dag, drap á að
aldrei hefðu íslenzkir atvinnu
vegir búið yfir meiri tækni
og þrátt fyrir stundarerfið-
leika, mætti segja að vel væri
séð fyrir hag þjóðarinnar, og
nýir atvinnuvegir væru í upp
siglingu. Sendiherrann vék
næst að utanríkisþjónustu ís-
landis og lýsti henni nokkuið,
Þá sagði hann, að hin ýmsu
lönd heimsins yrðu að taka
upp samskipti í æ íkari mæli
og gilti það um ísland eins
og önnur lönd.
Þá fór hann nokkrum orð-
um um landkynningu og lagði
til, að tímamótin næsta ár,
þegar fullveldi íslands verð-
ur fimmtíu ára, yrðu notuð
til að kynna fsland í oðrum
löndium með öflugri landlkynn
inigarstarfsemi en nokikru
sinni fyrr,
Þá söng Kristinn Hallson
ljóð etftir Guðmund Sigurðs-
son, ort i.tiletfni dagsins. Sið-
an fiutti Ólafur Haukur Ólafs
son, læknir ræðu og fluttur
var gamanþáttur eftir Guð-
mund Sigurðsson. Þrjú síðustu
atriðin voru úr fullveldisfagn
aði Stúdentatfélags Reykjavík-
ur kvöldið áður.
Slæmt otvínnu-
nstnnd n
Siglnfírði
Siglufirði, 1. desemiber.
MJÖG alvanlegt atvinnuástand
er nú hér á Siglufirði og þeim
fjölgar, sem misst hatfa atvinnu
sína. Um 120 mamns eru skráð-
ir atvinnulausir og er stöðugt
að bætast við þé tölu. M.a. hafa
si lid a rve r ks m iðj ur rífcisins hér
fækkað við sig verkamönmum og
þann 1. desember bætbust enn
við 17 eða 18 verkamenn. Með-
ail þessara verkamanna eru
menn, sem verið hafa „fastráðn-
ir“ alit árið undanfarin ár og
eru ástæðuir fyrir uppsögmunum
hjá SR fjárskoi'tui' eins og sagt
er í uppsagmarbréfunum. Að-
eins örfáir venkamenn miunu
starfa hjá SR eftir áramót. ó-
víst er hvenær tunmnverksmiðj
an hefur störtf. Niðurlagnimgar-
verksmiðja SR á ekki tilbúið
hráefni fyrr en etftir trvo til þrjé
mánuði og liggur starfsemi henn
ar nú niðri. Sl-æmar gætftir hafa
verið fyrir línubáta og stopuil
vinna í frystihúsinu. Hatförninn
liggur hér við bryggju og hetf-
ur öllum óbreyttum skipverjum
verið sagt upp staríi frá og með
10. desember sökum verketfna-
skorts. — S. K.
Bryndís Brynjólfsdóttir með rúgbrauðstertuna.
Húsmóðir frá Selfossi
vann í bökunarkeppni
ÚRSLIT í bökunarkeppni John-
son & Kaaber og fyrirtækisins
Pillsbury Best fór frarp í gær.
Um fjögur hundruð uppskriftir
bárust, og af þeim völdu tveir
húsmæðrakennarar 30 uppskrift-
ir og bökuðu þær og völdu síðan
10 þeirra úr og kepptu send-
endur þeirra til úrslita. í dóm-
nefnd voru frú Guðbjörg Birkis,
húsmæðrakennari, Sigurður Jóns
son, bakarameistari, og Tryggvi
Þorfinnsson, skólastjóri Mat-
sveina- og veitingaþjónaskólans.
Sigur úr býtum bar frú Bryn-
dís Brynjólfsdóttir, húsfreyja á
Selfossi, fyrir köku sína, sem
hún kallaði Rúgbrauðstertu. Hún
fær í verðlaun ferð til Dallas í
Texas, þar sem hún verður
heiðursgestur hveitifyrirtækisins
Phillsbury á árlegri bökunar-
keppni í Bandaríkjunum. — Auk
þess fékk hún Sunbeam-hræri-
vél og kaffikvörn. Hinar kon-
urnar níu, sem til úrslita kepptu,
Kjötinnflutn-
ingui bnnnnður
London, 1. des. (NTB)
BREZK yfirvöld gerðu i dag ráð
stafanir tii þess að stöðva allan
innfiutning á kjöti frá Argen-
tínu og Uruguay, þar sem grun-
ur leikur á um að innflutt kjöt
frá þessum löndum hafi valdið
gin- og klaufaveikifaraldrinum,
sem nú herjar í Bretlandi. Far-
aldur þessi er sá versti, sem
komið hefur upp í Bretlandi, og
hefur 235 þúsund stórgripum
verið slátrað þar til að reyna að
hefta frekari útbreiðslu hans.
Vonir standa til um, að tekizt
hafi að hefta útbreiðslu farald-
ursins nú, en yfirvöldin vilja
stöðva innflutning frá Suður-
Ameríku þar til faraldurinn er
úr sögunni. Haldið verður áfram
að flytja inn kjöt til Bretlands
frá Ástralíu og Nýja-Sjálandi,
þar sem gin- og klaufaveiki er
óþekkt fyrirbrigði þar.
fengu einnig hrærivél og kaffi-
kvörn og vænan poka af kaffi.
Grein um bökunarkeppnina og
stutt viðtöl við þáttakendurna
og uppskriftir verðlaunakak-
anna tíu mun birtast í Morgun-
blaðinu eftir helgina.
Bondoríkin
„snkíelld"
í Hrónrskeldu
Hróarskeldu, 1. desember NTB
RUS SEL -réttarhöldu num svo-
kölluðu í Hróarskeldu er nú að
Ijúka. í dag var lesin upp í „rétt
inum“ einróma úrskurður „dóm
enda“ uin sekt Bandarikjanna í
Vietnam-styrjöldinni og voru
þau sek fundin um öll „ákæru-
atriðin", þar á meðal þjóðar-
morð, beitingu bannaðra vopna,
misþyrmingu og dráp á föngum,
valdbeitingu og nauðungarflutn
inga óbreyttra borgara og yfir-
gang og árásir á Laos og Kam-
bodsja.
Japan, Thailand og Filipps-
eyjar voru einnig sek fundin
uim' aðild að því sem kaliað var
„áiásarstefna“ Bandaríkjanna í
Vietnam. Úrskurðinn las upp
forseti „réttarinis", júgóslavneski
lögtfræðingurin Vladimir Dedij-
er.
Franski ritihöfundurinn Jean-
Paul Sartre sagði af þessu til-
éfni, að Bandaríkjamenn dræpu
Vietna'ma aðeins vegna þess að
þeir væru Vietnamar, rétt eins
og nazistar hefðu myrt Gyðinga
aðeins vegna þess að þeir heföu
verið Gyðingar. „Þess vegna
hafa Bandardkin gerzt sek um
þjóðarmorð" sagði Sartre.
Einnig var lesin upp í „rétt-
inusn“ yfirlýsing heimspekingB-
ins Bertrands Russels, þess er
„réttarhöldin“ draga nafn atf
þar sem hann sagði að þeir se«n
stæðu að ..réttarhöldunum"
væru aðeins að gera skyldu
sína, „Afbrot Bandaríkjanna 1
Vietnam mega ekki liggja í lág
inni“ sagðd Russel lóvarður,
„við verðum að kynna þau ad-
heiimi og sjá til þess að enginn
fái þeim gleymt. Vð verðuim að
vekja samivizku hermanna
Bandarí.kjanna í Vietnaim, fá þá
til að gera sér ljóst hvað þeir
eru að gera og við verðum að
vekja mótmælaöldu í Bandaríkj
unum sjáltfum."