Morgunblaðið - 11.04.1968, Síða 9

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 1968
9
um, 13. febrúar, dró til tíðinda svo um
munaði. Þar var meðal gesta Sigríður
Þorláksdóttir, eiginkona Einars Arn-
órssonar hæstaréttardómara, og varð
hún völd að því, sem forystumenn
félagsins kölluðu „slys“ eða „óhapp“
— hún tók í einn líkamninginn og
taldi sig hafa þar í hendi gasefni, er
henni fannst rifna við átakið. Fund-
urinn fór þar með út um þúfur og
þetta varð upphaf að margra vikna
úlfuð og deilum í bæjarlífinu. Að því
er Aðalbjörg hefur skýrt okkur frá,
kom Sigríður ekki meira þar við
sögu, að öðru leyti en því, að hún birti
skýrslu um fundinn — og komum við
að henni síðar. — Kveðst Aðalbjörg
sannfærð um, að Sigríður hafi ekki
hleypt fundinum upp af neinum ill-
vilja — hún hafi sjálf orðið spíritisti
og einnig maður hennar, en senni-
lega talið, að svik væru í tafli hjá Ein-
ari Nielsen. „Sigríður var óvön að sitja
á slíkum fundum og hefur ekki gert
sér grein fyrir því hve hættulegt það
væri miðlinum að grípa í slæðurnar
eða útfrymið".
En lítum áður en lengra er haldið í
Morgunblaðið og athugum, hvernig
málið hefur verið rakið þar.
Þar er heldur hljótt um þau ósköp,
sem á hafa dunið þennan febrúar-
mánuð — og það er ekki fyrr en undir
lok marzmánaðar, að þar birtist til-
kynning frá sálarrannsóknarfélag-
inu um, að allmargir tilraunafundir
hafi verið haldnir með danska miðl-
inum og síðan:
„Tveir jundir að undangenginni ná-
kvæmri rannsókn á miðlinum og um-
hverfi hans. 1 rannsóknarnefndinni
voru hæstarfettardómari Páll Einars-
son, læknir Halldór Hansen, forseti
fjelagsins, Einar H. Kvaran rithöf.,
prófessor Haraldur Níelsson og docent
Guðm. Thoroddsen lœknir. Nefndar-
menn gengu allir úr skugga um, að
útfrymisfyrirbrigði gerðust og heilir
líkamningar mynduðust“.
Fimmtudaginn 3. apríl segir Morg-
unblaðið: „Svo mikið hefir verið talað
um miðilinn Einar Nielsen, og svo
mjög eru dulrœn efni á dagskrá hjá
þjóðinni, að Mbl. taldi sjálfsogt að
leita upplýsinga um hvað gerst hefði
um manninn, þennan tíma er huan hef
ir dvalið hjer sem gestur Sála'. rann-
sóknarfjelagsins. Vjer höfum því náð
tali af Einari H. Kvaran . . Fyrst er
talað um Kristjaníufundina og skoð-
anir Einars á þeim en síðan er hann
spurður, hvað fram hafi komið á fund-
unum hér. Segir hann fyrirbrigðin að-
allega hafa verið tvennskonar, flutn-
inga og líkamninga. „Flutningunum
o.þ.l. er þannig varið að miðillinn sit-
ur meðal fundarmanna, og halda 2
þeirra við hann. Hlutir hreyfast um
herbergið, ósner.tir mannshöndum og
ber þá að fundarmönnum hér og þar;
slegið er á píanó, og jafnvel spilað á
fleiri hljóðfæri í einu......
Dauft Ijós er í herberginu og koma
líkamningarnir annaðhvort fram í
tjaldraufina í miðjunni, eða meðfram
veggjunum ....
Verur sjást, þó það sje misjafnlega
skýrt. Þær eru ávalt hvítklæddar. —
Andlitsdrættirnir sjást dauflega en
það er eigi eingöngu fyrir Ijósskort,
því veruleg andlit sjást glöggar. A,uk
þess sjest stundum útstreymi eða út-
frymi, sem enga lögun fœr, og þann-
ig var í Kristjaníu um árið........“.
„Ef þetta ættu að vera svik“, segir
Kvaran að endingu, „þá þarf maður-
inn að vera svo frábær loddari, að það
er óskiljanlegt með öllu. Og þá um
leið óskiljanlegt, að hann notaði sjer
ekki þá frábæru hæfileika sína sjer
til fjár og frama, því fyrir miðilsgáfu
sína hefur hann aðeins fengið 20 kr.
einu sinni og svo lítillega þóknun hjá
okkur núna“.
Rúmum mánuði seinna, dagana 13.-
15. maí kemur svo fram í Morgunblað-
inu, hvað það var, sem hleypti slíkri
ólgu í bæjarlífið og olli deilunum. Þá
birtist í þrennu lagi frásögn Sigríðar
Þorláksdóttur af miðilsfundinum 13.
Dr. Halldór Hansen.
febrúar. Hún segir þar: „Jeg œtlaði
mjer ekki að birta neitt af þessum
fundi, sem jeg var á, enda taldi jeg
vafasamt, hvort það vœri rjett, með
því að hann var haldinn á heimili eins
fundarmanna, hr. E.H.K., enda þótt
aðgangur væri að vonum seldur við
verði. (Siðar kemur fram að aðgangur
að fundinum var 15 krónur sem hefur
verið töluverð fjárupphæð þá, ef t.d.
er miðað við að aðgangur að tónleik-
um Páls ísólfssonar er um svipað
leyti seldur á 2 krónur). „En nú“,
heldur hún áfram, „er sjálfir forvígis-
menn spíritismans hjer, þeir H.N. og
E.H.K. birta skýrslur af fundum
þessum, og margir líta svo á, að ann-
ar þeirra beri mig sökum, þá tel jeg
rjett að birta í heild sinni skýrslu
mína af fundi þessum. — Skýrsluna
skráði jeg undireins daginn eftir að
jeg var á fundinum, svo sanna og
rjetta sem ég frekast gat. Jeg skal
þegar geta þess, að jeg fór ekki á
fund þennan til þess að tileinka mjer
skoðanir annarra eða trú á sannindi
spíritismans, heldur vildi jeg af sjón
og raun sjálfrar minnar sannfæra mig
um, eftir því sem kostur vœri á, hver
hæfa væri fyrir sumu því, er spíri-
tistar halda fram. En förin varð alger-
legá áranagurslaus, því að það sem
gerðist á þessum fundi, var síst lagað
til að sannfæra mig í þessu efni . . . .“.
Þá hefst skýrslan sjálf, sem er mjög
nákvæm og alltof löng til að hægt sé-
að endurtaka hana hér. En þar sem
höfundur hennar er ekki lengur í tölu
lifenda og getur ekki rifjað upp sína
hlið málsins, verður leitazt við að
skýra svo frá efni skýrslunnar að
ekki brenglist í meðförum málstað-
ur Sigríðar.
Hún segir í fyrstu frá fyrirkomulagi
á fundinum. Þar voru átján manns
auk miðilsins og var fólkinu raðað í
tvöfaldan hálfhring framan við byrg-
ið, sem miðillinn var í, en það var
gert af svörtum lastingdúk. Þegar allir
höfðu komið sér fyrir og tekizt í hend-
ur, var ljósið slökkt, aðeins látið lifa
á rauðri peru á píanóinu „en við það
sat frú Matthildur Arnálds og spilaði
meðan á fundinum stóð“. Eftir litla
stund kveðst Sigríður hafa vanizt
birtuleysinu — og glögglega séð mið-
ilinn og fólkið í kring. „Hr. próf. Har-
aldur Níelsson hjelt nú nokkuð langa
bœn, bað fyrir miðlinum, bað fyrir
„þeim hinum megin“, er væru að
hjálpa miðlinum, bað fyrir okkur, sem
vorum þdrna saman komin o.s.frv. —
Að bœninni lokinni hófst sálmasöngur
— sem við öll vorum beðin að taka
þátt í — 0g nú dró próf. H.N'. tjöldin
alveg fyrir byrgið. Fyrst voru sungnir
danskir sálmar, síðan islenzkir. Þeg-
ar þessi sálmasöngur hafði staðið
nokkuð lengi, heyrðist rödd innan úr
byrginu og vorum við ávörpuð á
dönsku. Hr. E.K. sagði mjer, að
þetta vœri aðal-„kontrollör“ (stjórn-
andi) miðílsins, og skyldist mjer þá,
að nú vœri miðillinn fallinn í
„trance".
Alveg hafði þessi svokallaði „stjórn-
andi“ sama málróm og miðillinn, —
jeg heyrði miðilinn tala við fundar-
menn áður en fundurinn byrjaði.
„Stjórnandinn“ gat þess meðál ann-
ars, að hann vœri mjög ánægður yfir
að geta verið þarna með okkur um
kvöldið. Þegar hann þagnaði hófst
sálmasöngur á ný, og voru sungnir
íslenzkir sálmar.
Eftir litla stund er sagt inni í
byrginu, að hann („stjómandinn")
viti ekki, hvernig á því standi, að
sjer gangi illa í kvöld, kvaðst ekki
finna betur en að það vantaði kraft til
þess að „materiálisera“; sálmasöng-
urinn hófst þá. enn á ný litla stund.
Var þá Ijósið minnkað lítið eitt. Jeg
heyrði þá frú Aðalbjörgu Sigurðar-
dóttur, konu próf. Harálds Níelssonar,
líka vara við því að hafa Ijósið of
mikið, og minnti hún einhverja af
þeim, sem inni voru, á það, að á síð-
asta fundi hefði komið „vera“ fram
í byrgisgættina en hörfað aftur og
ekki þorað fram fyrr en búið var að
m.innka Ijósið. Einhverja heyrði ég
samsinna þessu“.
Nú tilgreinir Sigríður ýmis orða-
skipti fundarmanna meðan beðið er
eftir því, að miðillinn „materialiseri“.
Ljósið er alveg slökkt dálitla stund og
haldið áfram að syngja sálma. Síðan
er kveikt á rauðu perunni aftur og
innan úr byrginu berast þær fregnir,
að miðillinn hafi fengið nægan
kraft...........„Enn voru íslenzkir
sálmar sungnir“, heldur Sigríður
áfram frásögninni, „en rjett eftir að
byrjað er að syngja, er tjöldunum
slegið til hliðar og milli tjaldanna
stendur „vera“, alhjúpuð hvítum
slœðum frá hvirfli til ilja, líka með
slœðu fyrir andlitinu. Þessi „vera“
stendur þarna andartak, en fer siðan
inn í byrgið og dregur saman tjöldin.
Heyrði jeg þá frú Aðalbjörgu tala um,
að líklega hefði þetta verið „systir
Elísábet“. (vera er áður hafði komið
fram á fundum.) Eftir örstutta stund
kemur aftur „vera“, hjúpuð slœðum,
alveg eins og sú fyrri.
Greip mig nú áköf löngun til þess
að snerta á þessum „verum“, en nú
var haldið fast í báðar hendur mín-
ar, öðrum megin af hr. E.K., en hinum
megin af hr. ísleifi Jónssyni. Jeg
spurði þess vegna hr. E.K., hvort jeg
mætti snerta á slœðunum, en hann
segir: ,JJei, það megið þjer ekki, þjer
megið ekki slíta keðjuná’. Hr. í. J.
lýtur niður að mjer og segir: „Yður
langar til að snerta þetta“. ,^iuðvit-
að“, svara jeg. Eftir þetta kemur
„vera“ milli þilsins og tjaldsins, þeim
megin, sem frú Kvaran sat, og sá jeg
greinilega, að hún lagði handlegginn
yfir höfuð frúarinnar, því að milli mín
og hennar sat enginn nema maður
hennar. — Næst sjest „veran“ milli
þilsins og tjaldsins hinum megin, en
þeim megin sat hr. H.N.“.
Þá er næst lýsing á fleiri „verum“,
er birtast framan við byrgið og til-
burðum þeirra, en síðan segir Sigríð-
ur: ,JSins og jeg gat um áðan, vildi jeg
snerta á þessum „verum“. Jeg var
sannfœrð um, að innan í slæðunum
vœri ekkert annað en miðillinn sjálf-
ur, því að ekkert sá jeg eða heyrði á
fundinum, er bent gœti í áttina til
annars.
En hvemig sem jeg reyndi að losa
aðra hvora höndina, gat jeg það ekki
lengi vel.
En loksins kemur þó að því, að hr.
VOLKWEN
©
ÞJÓKIUSTA
i

Örugg
viðgerðaþjónusta
framkvœmd af fagmönnum
með fullkomnum tœkjum og
Volkswagen varahlutum tryggir
yður betri endingu og viðheldur
verðgildi bílsins
Sími 21240 HEKLA hf Laugavegi 170-172