Morgunblaðið - 19.04.1968, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. APRÍL 1968
Þóroddur Oddgeirsson, bóndi
Bekunstöðnm — Minningurorð
SÍÐASTLIÐINN laugardag,
laugardaginn fyrir páska, var
gerð frá Akraneskirkju útför
Þórodds bónda Oddgeirssonax á
Bekanstöðum í Skilmanna-
hreppi.
Hér var til hinztu hvílu bor-
inn gagnmerkur maður, traustur
og athafnasamur þátttakandi í
því mikla umbóta- og framfara-
starfi sem innt hefir verið af
hendi í landi voru á síðustu ára-
tugum þessarrar aldar.
Sú kynslóð sem hér hefir
verið a’ð verki, hefir á þessu
tímabili unnið þvílikt þrekvirki
í hagnýtingu náttúrugæða varra
og uppbyggingu allri að því lík-
ast er að hér hafi skeð krafta-
verk. Þóroddur hóf ungur, sem
og flestir jafnaldrar hans í
byggðarlaginu, starfsferil sinn á
sjónum.
Sjómennskan var ungum
t
Eiginmaður minn og faðir
minn
Hallgrímur Pétursson
Bjarnhólastíg 18,
Kópavogi,
andaðist á Landspítalanum að
morgni hins 18. apríl.
Fanný Sigríður Þorbergsdóttir
Jónína Hallgrímsdóttir.
t
Móðir mín, amma okkar og
langamma.
Ólafía Björnsdóttir,
sem andaðist 12. þ. m., verð-
ur jar’ðsungin frá Fossvogs-
kirkju laugardaginn 20. þ.m.
kl. 10.30. —
Fyrir hönd vandamanna.
Guðrún Hinriksdóttir,
Birna Elmers.
t
Jarðarför konunnar minnar
Guðrúnar Ámadóttur
frá Oddsstöðnm,
er lézt 14 þ.m. fer fram frá
dómkirkjunni í Reykjavík í
dag kl. 13.30. Blóm og krans-
ar afbeðnir, en þeim sem
vildu minnast hennar er bent
á líknarstofnanir.
Bjarni Tómasson.
t
Hjartkær faðir minn og fóst-
urfaðir okkar,
Magnús Jörgensson,
sem andaðist 11. þ.m., verður
jarðsunginn frá Fossvogs-
kirkju föstudaginn 19. þ.m.
kl. 1.30.
Aðalheiður Magnúsdóttir,
Elínborg Tómasdóttir,
Valdimar Daníelsson.
t
Þökkum auðsýnda samúð
og vinarhug við andlát og
jarðarför elsku sonar okkar,
unnusta, bróður og frænda,
Valgeirs Jóns Jónssonar,
stýrimanns.
Þórunn Vilmundardóttir,
Jón Þórir Jónsson,
Dagný Kristjánsdóttir,
systkin og frændfólk.
mönnum þar í blóð borinn. Að
sækja sjóinn var kjörið verk-
efni kjarks þess, karlmennsku
og manndóms, sem þróazt hafði
í skapgerð þeirra í uppvextin-
um. Þar sáu þeir fjárafla og
framavon blasa við, opna leið
til vaxtar og viðgangs sjálfum
þeim og þjóðfélagsins. Umbæt-
ur, hör’ð og maxkviss sókn til
framfara réði ríkjum í hugskoti
þessarra æskumanna.
Þegar sjómennskuferill Þór-
odds hefst er stórfelld breyting
á orðin í útgerðar- og sjó-
mennskuháttum á Akranesi sem
annarsstaðar frá því sem áður
var. Þá voru komin þar til sög-
unnar vélknúin fiskiskip er
lögðu afla sinn þar á land. Og
enn hærra var stefnumarkið
sett, sem sé það að geta jöfnum
höndum flutt aflafenginn á er-
lendan markað á þessum fiski-
skipum. Brautryðjandinn í þeim
efnum á Akranesi var hinn mikli
framtaks og aflamaður Bjarni
Ólafsson skipstjóri. Hann var
mikill afburðamaðux í sjósókn
og aflasæld, gæddur stórhug sem
studdur var raunsæi eins og at-
hafnaferill hans ber vott um.
Hann hóf fyrstur manna frá
Akranesi fllutning á afla á línu-
veiðagufuskipi á erlendan mark-
að. Eitt sinn hóf Bjarni skip-
stjóri fer'ð sína til Þýzkalands
og kom heim færandi hendi með
tvö línuveiðagufuskip. öðru
þessarra skipa, Ólafi Bjarna-
syni, stýrði Bjarni sjálfur til
æviloka og var jafnan í fremstu
röð aflamanna á landi hér á
sambærilegum skipakosti bæði
á þorskveiðum og síldveiðum.
Hjá Bjarna Ólafssyni, föður-
bróður sínum, hóf Þóroddur
sína fyrstu sjómannsgöngu og
tók út hjá honum þroska sinn í
sjómennskunni. Var Þóroddur
um langt skeið með frænda
sinum á Ólafi Bjamasyni, fyrst
sem háseti en síðar stýrimaður.
Var það á stundum að Bjarni fól
honum skipstjóm á skipi sínu í
Bretlandsfer'ðum er fiskur var
fluttur á markað þangað.
Eftir hið sviplega fráfall
Bjama Ólafssonar er hann
dmknaði af skipsbát sínum
ásamt þremur hásetum í lend-
ingu á Teigavör á Akranesi, tók
Þóroddur við skipstjóm á Ólafi
Bjarnasyni.
Löngu áður en til þeirra at-
vika dró, sem hér hefir verið
t
Innilegt þakklæti til allra
þeirra er sýndu okkur samúð
við andlát og jarðarför
Kristínar Högnadóttur
Syðra-Fjalli.
Böra, foreldrar og systkin.
t
Innilegar þakkir til ykkar
allra sem sýnduð samúð og
vinarhug við andlát og jarð-
arför
Þorbjargar
Sigmundsdóttur
frá Garðskaga.
Sérstaklega þökkum við vita-
varðahjónunum á Garðskaga-
vita fyrir hlýhug til Þor-
bjargar, fyrr og nú.
Vilhjálmur Þórðarson
og fjölskylda,
Halldór Guðmundsson.
lýst, var kunnugt um sjó-
mennskuhæfni Þórodds. En hins
var ekki langt að bíða eftir að
hann tók við skipstjórninni að
hann fetaði mjög í spor frænda
síns um aflasæld, stjórnsemi,
skipsbrag allan og allt sem til
heilla horfði í starfinu. Var
Þóroddur skipstjóri á Ólafi
Bjamasyni um skeið en tók sfð-
ar við skipstjóm á öðrum vél-
skipum á Akranesi. Gætti þar
hjá honum sömu starfshátta og
aflasældar sem áður. Var orð á
því gjört, éftir að hann fór að
sækja daglega róðra úr heima-
höfn, hve sjálfstæður og óháður
af áhrifum frá öðrum hann var
í sjósókninni, fór þar sinna eig-
in ferða. Þá gætti mjög forystu
hjá Þóroddi í því að leita til
fanga á nýjum fiskimiðum strax
og úr dró aflabrögðum á þeim
fiskislóðum er á’ður’ hafði verið
sótt á. Var Þóroddur jafnan í
sókn um aflabrögð og athafna-
semi við veiðamar, enda þá á
bezta aldursskeiði lífsins.
Á þessum árum var mikill
vöxtur í sjávarútgerð á landi
hér. Á Akranesi voru þá sem
endranær tengdar miklar vonir
við þá menn er fremstir stóðu í
útgerðarmálum og þá eigi síður
við þá er sérstök afrek höfðu
sýnt í sjósókn og aflasæld en í
því efni var Þóroddur mjög í
fylkingarbrjósti. En þá skeður
það, sem mönnum kom mjög á
óvart, að Þóroddur vendir
skyndilega kvæði sínu í kross í
atvinnuháttum, leggur níður
sjómennskuna og gerist sveita-
bóndi. Var mörgum þetta ráð-
gáta, svo bein sem braut hans
lá til velfamaðar í sjómennsk-
unni. En sannleikurinn var sá
að innra með Þóroddi hafði með
ámnum Þróast ást hans á hin-
um gróandi mætti sveitanna og
sveitalífsins og þeirri tign og
fegurð sem þar. blasir víða við.
Sú löngun hafði um skeið sótt
á hann og haslað sér völl í hug-
skoti hans, að beina hér eftir
kröftum sínum að því að láta
tvö strá vaxa þar sem eitt igreri
áður, a’ð breyta þyrkingslegu og
vaxtartregu votlendi í gróður-
sælar valllendisgmndir, víðáttu-
mikil, vélslæg tún þar sem beitt
væri vélaafli til heyöflunar.
Þessi hugsjón réði sköpum í lífi
þessa mikla sjósóknara og afla-
manns. Honum bauðst um þess-
ar mundir til kaups og ábúðar
jörðin Bekanstaðir í Skilmanna-
hreppi. Jörð þessi hafði lengst
af verið ósnortin umbótum í
ræktun og húsakosti. En fyrir
nokkm hafði þá flutzt þangað
umbótasinnaður maður af Akra-
nesi og hafið þar nokkra byrjun
á húsabótum og ræktun en hans
naut þar vfð aðeins skamma
hríð.
Hér var því mikið verkefni
fyrir höndum. En sá þróttur sem
í Þóroddi bjó og sjómennska
hans bar honum ljóst vitni um,
lét ekki á sér standa þegar hann
var seztur að á Bekanstöðum.
Þar gekk hann ótrauður til
starfs. Ræktunarskilyrði vom
þarna góð þegar búið var að
þurrka landið. Þá lagði Þórodd-
ur mikla rækt við að koma sér
upp góðum bústofni, kúm og
sauðfé. Alllt bar þetta skjótan
og góðan árangur me’ð árvekni
þeirri og ástundun sem hér var
að verki.
Bærinn á Brekanstöðum hef-
ir um aldir staðið á sjávarbakk-
anum við grunnufjörur en um
þær lá þegar llásjávað var, þjóð
leið Borgarfjarðarhéraðsbúa ut-
an og innan Skarðsheiðar út á
Akranes. Blauta og mjög tor-
sótta forarflóa var þarna yfir að
fara þegar hásjávað var. 1 vot-
viðratfð var sú leið næstum
ófær á hestum, kafhlaup í
hverri keldu.
En þegar Þóroddur flutti að
Bekanstöðum var þessi vegleysa
eigi til trafala lengur og sjávar-
botninn í Gmnnufjöm hafði
mnnið sitt skeið sem þjóðleið,
því þá var búið að byggja ak-
veg á þessum slóðum vestan
Akrafjalls. En sá vegur lá of-
arlega í landi Bekanstaða og
alllöng leið af honum heim á
hlað. Þetta var ekki að skapi
hins nýja bónda á Bekanstöðum.
Einangrun þoldi hann illa.
Hann vildi lifa lífi sínu í þjó'ð-
braut. Félagsmálaáhugi hans og
greiðar samgöngur við granna
sína og aðra menn ýttu brátt
undir það að hafin væri undir-
búningur að því að flytja byggð-
ina að þjóðveginum. Var nú að
landþurrkunar og ræktunarfram
kvæmdum unnið með hliðsjón af
þessarri færslu byggðarinar og
henni valinn staður þar sem
nokkurs hæðarmuns gætti í
landslaginu en það setur nokk-
um svip á hið nýja bæjar-
stæði.
Það verður hverjum bónda
mikið og fjárfrekt átak að reisa
byggð af gmnni á ábýlisjörð
sinni og miklu dagsverki er af-
létt þegar sú þraut er unnin.
Að sjálfsögðu verður þetta enn
erfiðismeira þar sem ekkert er
við að styðjast af því sem fyrir
var, en aftur á móti hægra um
vik a'ð koma byggingum þann-
ig fyrir að öll hagkvæmni fái
notið sín. Eigi hafði Þóroddur
búið lengi á Bekanstöðum þeg-
ar ráðist var í það flytja byggð-
ina en við það fékk jörðin var-
anlega umbót og nýtt svipmót.
Komu Þórodds í Skilmanna-
hrepp var mjög fagnað af
hreppsbúum hans. Þess var
heldur ekki langt að bíða að
honum væri falin þar ýms trún-
aðarstörf, þar á meðal oddvita-
starfið er hann gegndi um langt
árabil. Hvarvetna em þeir menn
mikil stoð og stytta sveitar sinn-
ar oig héraðs sem sameina það að
vera góðir og farsælir búhöld-
ar og jafnframt efla og glæða
félagslegt samstarf í byggðar-
laginu og láta sér annt um al-
mennar framfarir og hagsæld.
Þóroddur var vel greindur
maður, gjörhugull, tillögugóður
og ráðhollur. Hann hafði í æsku
aflað sér staðgóðrar menntun-
ar, Var hann tvo vetur í alþýðu-
skólanum á Eiðum og einn vet-
ut í íþróttaskólanum í Hauka-
dal. í æsku var hann mikill
hvatamaður íþróttaiðkana á
Akranesi. Beindist áhugi hans
mjög að fótboltaíþróttinni. Má
án efa rekja blómaskeið þessar-
ar íþróttar, sem ríkti á Akranesi
um hríð, til þeirrar hreyfingax í
þessu efni sem vakin var þar á
uppvaxtarárum Þórodds.
Þá lauk Þóroddur, eins og áð-
ur er að vikið, prófi við Sjó-
mannaskóla Islands.
Það var öllum 9em til þekktu
mikið hrygðarefni, þegar fjrrir
nokkrum árum fór að bera á
heilsubresti hjá þessum mikla
athafnamanni, sem drýgt hafði
Innilegar þakkir færi ég öll-
um, sem sýndu mér vinarhug
á 70 ára afmæli mínu 27.
marz.
María Ásmundsdóttir.
dáð í bá'ðum höfuð atvinnuveg-
um vorum, landbúnaði og sjávar
útvegi. Þessi heilsubrestur fór
hægt að í fyrstu. En reynslan
skar brátt úr um það að hér
væri ekki um stundarfyrir-
bæri að ræða heldur vaxandi
hrörmm í hugsun og líkamsburð
um og sýnt að svo mundi verða
uns yfir lyki.
Þóroddur vax kvæntux frænku
sinni Valgerði Einarsdóttur
Vestmann. Þeim hjónum varð
átta barna auðið og eru sjö
þeirra á lífi, fimm synir og tvær
dætur. Vinna nokkur þeirra að
búinu með mó'ður sinnL Val-
gerður er mikil dugnaðar- og
atgerviskona. Hefir hún veriB
bónda sínum samhent um allt,
sem lýtur að heill og velfarnaði
hins myndarlega og vistlega
heimilis þeirra. Og bezt kom
það í ljós við þverrandi heil-
brigði manns hennar er foxysta
heimilisins lagðist á hennar
herðar, yfir hvað miklum mann
dómi, verkhyggni og hugprýði
hún býr. Hefir hún ásamt böm-
um sínum haldið vel í horfinu
um allan rekstur búsins. Ber þar
allt vott um dugnað, ráðdeild og
fyrirhyggjusemi hinnar göfugu
húsfreyju.
Þóroddur var fæddur á Akra-
nesi 5. október 1908. Vom for-
eldrar hans Oddgeir Ólafsson
sjóma’ður og Margrét Nikulás-
dóttir, kona hans, mikil dugn-
aðar- og ráðdeildarhjón. Mar-
grét er látin fyrir nokkrum ár-
um en Oddgeir er enn á lífi há-
aldraður, kominn nokkuð á ni-
ræðisaldur.
Þóroddur lézt á sjúkrahúsinu
á Akranesi 4. þ.m.
Pétur Ottesen.
B OlGlE
Demporar
í flestar gerðir bila.
Kristinn Cuðnasnn hf.
Klapparstíg 27.
Laugaveg 168.
Súni 13314 og 212676.
Beztu þakkir til allra nær og
fjær fyrir hlýjar kveðjur og
vinsemd á 80 ára afmæli
mínu 8. þ.m.
Sig. Guðmundsson,
Kolsstöðum, Hvítársfðu.
Alúðarþakkir sendi ég öll-
um þeim, sem heimsóttu mig,
sendu mér kveðjur, eða á
annan hátt sýndu mér vinar-
hug á áttræðisafmæli mínu,
hinn 4. apríl sL
Jóhannes Jónsson,
Gauksstöðum, Garði.