Morgunblaðið - 19.04.1968, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. APRÍL 1968
iv ic j ni. j c '1
Aðaliundur Blindrati daqsms
verður haldinn föstudaginn 26. apríl kl. 8 e.h.
að Hamrahlíð 17.
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundarstörf.
STJÓRNIN.
Sölumaður
Sælgætisgerð óskar að ráða eða komast í samband
við duglegan, áreiðaniegan og kunnugan sölumann,
til að selja og afgreiða framleiðslu sína í Reykja-
vik og nágrenni. Nauðsynlegt er að viðkomandi
hafi bíi. Til greina kæmi maður sem gæti sinnt
starfinu t. d. hálfan daginn.
Umsóknir sendist Morgunbl. fyrir n.k. mánaðamót
merktar: „8881“.
PIERPONTÚR
Allar nýjustu gerðir af Pierpont úrum, fyrir dömur og herra. Pierpont úr er vönduð fermingargjöf.
% V *<*' Úrsmiður
ffl Hermann Jónsson Lækjargötu 2.
ISIPOREX |
LETTSTEYPUVEGGIR
I ALLA INNVEGGI
Fljótvirk og auðveld
uppsetning.
Múrhúðun j
óþörf.
Sparar tíma
og vinnu.
SIPOREX lækkar
byggingarkostnaðinn.
SIPOREX er eldtraust.
Hátúni 4 A, Nóatúnshúsinu, sími 17533, Reykjavík.
Karlakórinn ÞRESTIR
Hafnarfirði.
SAMSÖNGVAR
Karlakórinn heldur samsöngva í Bæjarbíó, þessa
daga:
Þriðjudag, 23. apríl kl. 9
Miðvikudag, 24. apríl kl. 9
Föstudag, 26. apríl kl. 9
Laugardag, 27. apríl kl. 5.
Árshátíð kórsins verður laugardaginn 27. aprfl
í Alþýðuhúsinu og hefst kl. 8.30.
Afgreiðsla aðgöngumiða og móttaka styrktarfé-
lagsgjalda er í Bókaverzlun Böðvars Sigurðssonar,
Strandgötu. Ennfremur er þar tekið á móti skrán-
ingu nýrra styrktarfélaga.
Karlakórinn Þrestír.
w
Abarðoryerksmiðjaii
Athugasemd við grein
Jóhannesar Bjarnasonar
Það fer að verða vandséðara
með hverri grein Jóhannesar,
hver raunverulega tilgangur
hans er með skrifum hans um
áburðarverksmiðjuna.
Hvað gengur Jóhannesi Bjarna
syni til að ætla sér að hafa vit
fyrir alþingismönnum í sambandi
við eignarrétt á Áburðarverk-
smiðjunni. Jóhannes veit ofur
vel að verksmiðjan hefur nú
starfað á annan tug ára í á-
kveðnu eignarréttarformi 60%
af hlutaié í eign ríkisins 40%
af hlutafé í eign ýmissa annarra
aðila- Ef eitthvað væri vafamál
í þessu sambandi er dómstól-
anna að skera úr um það en
ekki Alþingis. Ef Jóhannes sem
hluthafi hefur einhverjar á-
hyggjur út af þessu, standa hon-
um opnar dyr að fá dómstóla-
úrskurð fyrir þessu og um slíkt
þarf engin blaðaskrif. Annars
get ég upplýst Jóhannes um það,
að hafi einhver vafi verið á
einhverju í sambandi við eignar-
heimildina, þá liggur fyrir hálfs
mótmæla
MBL. hefur borizt álitsgerð,
sem Landssamhand vörubifreiða
stjóra hefur sent Alþingi og fer
hún hér á eftir nokkuð stytt:
Landssamband vörubifreiða-
stjóra leyfir sér með álitsgerð
þessari að hafa uppi harðleg
mótmæli gegn frumvarpi því,
sem ríkisstjórnin hefur nú lagt
fyrir Alþingi um breytingar á
vegalögunum nr. 71/1963 og bein
ir þeim eindregnu óskum til Al-
þingis, að frumvarpið verði
ekki samþykkt óbreytt, heldur
verði við þinglega meðferð þess
tekið tillit til leiðbeininga
þeirra og athugasemda, sem hér
eru fram settar.
1. Því verður ekki á móti
mælt, og það sízt af samtökum
bifreiðastjóra, að brýna nauð-
syn beri til að nú þegar verði
hafizt handa um framkvæmdir
að bættri og varanlegri vega-
gerð í landinu.
Alkunna er, að „umferðin",
þ.e. eigendur bifreiða, hefur
verið skattlögð ríflega á undan-
xörnum árum. Tolla-, skatta- og
feðflutningsgjaldatekjur af um-
ferðinni hafa numið hundruðum
milljóna króna árlega, en að-
eins lítill hluti þess fjár farið
til varanlegrar vegagerðar, held
ur gengið að mestu til annarra
þarfa í ríkisrekstrinum. Því hef
ur ávallt verið haldið fram af
samtökum bifreiðastjóra og bif-
reiðaeigenda, og á það er hér
lögð þung áherzla, að þá fyrst
megi vænta árangurs af fram-
kvæmdum i vegamálum, að allar
þaer tekjur sem teknar eru af
umferðinni fari óskiptar til vega
mála.
Þetta er meginsjónarmið okk-
ar um fjárhagshlið þessa mikla
verkefnis, sem að framan er get
ið, a.m.k. að því er lýtur af fjár-
öfluninni innanlands.
í greinargerðinni með frum-
varpinu segir, að undirbúningur
hraðbrautaframkvæmda sé höf-
uðtilgangur þeirrar fjáröflunar,
sem frumvarpið gerir ráð fyrir.
Kynning
Maður um fimmtugt óskar að
kynnast efnaðri konu 40—50
ára. Miklir framtíðarmöguleik
ar. Tilboð, helzt með mynd,
cekast send Mbl. fyrir 26. þ.m.
merkt: „Þagmælska — 5177'“.
annars áratugs hefð í sambandi
við það eignarréttarform, sem ég
gat hér að framan, og hefur
fram komið í atkvæðastyrkleika
á aðalfundum, arðsgreiðslum til
hluthafa o.fl., o.fl. Þannig ligg-
ur klárt fyrir, að allur hugsan-
legur ágreiningur um eitt eða
annað er fyrir löngu fyrndur.
En sem sé, ef þú hefur slíkar
áhyggjur af þessu, gjörðu svo
vel og fáðu dómsúrskurð.
Eg lýsi því yfir sem alröngu,
að ég hafi haldið því fram, að
Bandaríkjamenn hafi verið að
kaupa einn eða neinn með fram-
lögum sínum í Marchalláætlun-
inni. Hitt er annað mál, að það
eru eingöngu strútar, sem ekki
vilja skilja þann grundvallar-
mismun, sem er á þeim tveimur
pólitísku hugmyndakerfum, sem
berjast um yfirráðin í heimin-
um í dag. Mörkin milli þeirra
eru ekki alls staðar miðaðar við
beina línu, þótt hægt sé að
styðjast við ákveðnar meginregl-
ur. Þótt víða væru sócialista-
Hins vegar stendur skýrum stöf-
um í frumvarpinu sjálfu
(ákvæði til bráðabirgða), að
meira en 80% af því fé, — 109
milljónum króna — sem inn-
heimtast eiga á árinu 1968, á að
ganga til annarra hluta en und-
irbúning hraðbrautafram-
kvæmda, svo sem til að greiða
kostnaðarauka vegasjóðs af síð-
ustu gengislækkun, kostnaðar-
auka vegna rangra áætlana og
til að greiða halla á vegavið-
haldi vegna náttúruhamfara, en
auðvitað eiga allir skattþegar
að standa sameiginlega undir
þessum greiðslum en ekki bif-
reiðaeigendur einir.
2. Flest allar vörubifreiðar
brenna nú olíu en ekki benzíni
og er þessu öfugt farið með
fólksbifreiðir. Með frumvarpi
þessu er þungaskattur benzín-
bifreiða óbreyttur en þunga-
skattur olíubifreiða hækkaður
um 100% miðað við algengustu
bifreiðastærðirnar. Með frum-
varpinu er gert ráð fyrir, að eig
andi 10 tonna bifreiðar borgi í
þungaskatt af henni rúmlega
1000 krónur á viku, hvort sem
vinnan er mikil eða lítil. Segja
má, að eigandi benzínbifreiðar
axli sínar byrðar með hækkuðu
benzínverði samkvæmt frum-
varpinu, og er það rétt, en þó
hvergi til jafns við eigenur olíu
bifreiða. Þetta viljum við rök-
styðja með eftirfarandi dæmi:
Ef miðað er við fólksbifreið,
sem eyðir 6000 lítrum af ben-
zíni á ári, nemur hækkunin
vegna hækkaðs benzínverðs kr.
6.840.00, en þungaskattshækkun
á oliubifreið, sem er að eigin
þunga 6000 kg. nemur kr.
18.040.00.
Ennfremur má benda á, að
gúmmígjaldoið kemur miklu
verr niður á vörubifreiðunum,
en frumvarpið gerir ráð fyrir
300% hækkun gúmmigjaldsins.
Þá er gert ráð fyrir því í frum
varpinu, að þungaskatturinn
nýi verði innheimtur allt árið
1968 ,þrátt fyrir að frumvarpið
getur ekki orðið að lögum fyir
en liðið er á fjórða mánuð af
árinu. Hér er um mikið rang-
læti að ræða. Eigendur oliuibif-
reiða hafa að sjálfsögðu miðað
sitt akstursgjald frá síðastliðn-
um áramótum við þann þunga-
skatt sem í gildi er, og er það
mjög óvenjulegt, að gjöld sam-
kvæmt lögum virki aftur fyrir
sig, ef það er þá heimilt.
stjórnir við völd í vestur—Ev-
rópu á árum Marchalláætlunar-
innar gengu framlög hennar yf-
irleitt til uppbyggingar fyrir-
tækja einkaaðila. Það er jú eðli
málsins samkvæmt, að ekki var
hægt að búast við að bandarísk-
ir skattborgarar væru skattlagð-
ir til að byggja upp sócialisma
í hinum og þessum löndum út
um heim. Slíkt hefði ekki þýtt
að bjóða Bandaríkjamönnum
upp á. En í vissum tilvikum
varð að styðjast við fyrri hefð
í mismunandi löndum á eignar-
formi á ákveðnum tegundum fyr
irtækja eins og t.d. raforkuvera,
en þau eru í mörgum löndum
Evrópu opinber eign, þótt mjög
lítið sé um það í Bandaríkjun-
um. Framkvæmd Marchalláætlun
arinnar var í samræmi við slíka
hefð. En það stóð aldrei til að
Marchalláætlunin færi að brjóta
sócíalismanum nýjar brautir til
útþenslu í þeim löndum, er hún
náði til. Því varð hlutafélags-
formið fyriir valinu á Áburðar-
verksmiðjunni. Þetta vita allir
menn, sem vita vilja. Það er
rétt hjá Jóhannesi, að það var
fyrst og fremst framlag frá Marc
hallstofnuninni, sem gerði bygg-
ingu Áburðarverksmiðjunnar
mögulega. Því væru það alvar-
leg svik við þá stórhuga gjaf-
mildu þjóð, Bandaríkjaþjóðina,
ef nú ætti að þjóðnýta Áburðar
verksmiðjuna. Og það á tímum,
sem einu sinni Wilson dettur
ekki í hug að þjóðnýta eitt ein-
asta fyrirtæki, þrátt fyrir öll
sín stóru orð um þjóðnýtingu
fyrir kosningar. Hann á í nógu
basli með að reka það sem fyrir
er. Er nokkur furða þótt „mað-
urinn“ segði, að socíalistahug-
myndir fslendinga hefðu átt
heima í Berlín 1918.
Ég vildi staðhæfa hér, því
annað má skilja af grein Jó-
hannesar, að sá maður, sem
mestu réði um byggingu verk-
smiðjunnar og var mörg fyrstu
ár hennar formaður stjórnarinn-
ar, var ekki fulltrúi einkaaðila
heldur aðalfulltrúi eignarhluta
ríkisins og þar með sjálfkjörinn
formaður stjórnarinnar, ef hann
vildi, þar sem ríkið átti og fór
með atkvæðamagn að % h'lut-
um. Það verður að virða og
meta dugnað og margt gott er
sá maður gerði, þótt annað færi
miður. Það er einmitt einn af
einkaaðilunum Ásgeir Þorsteins
son verkfr., sem bendir frá upp-
hafi á veigamikla galla verk-
smiðjunnar, sem sýna sig að hafa
orsakað mikið tjón fyrir bænda-
stéttina og þjóðina alla. Eftir 10
ára rekstur kemur nefnilega í
ljós skv. athugunum einkahlut-
hafans Ásgeirs Þorsteinssonar
verkfræðings, að þar sem ein
deild verksmiðjunnar var of lit-
il, sem orsakar að mikið af nýt-
anlegri afgangsraforku fór til
spillis, verður heildarframleiðsla
verksmiðjunnar þessi 10 ár 10%
minni en hún hefði getað verið.
Þetta þýðir að áburðarverð til
bænda var á þessum árum ca
7% hærra en það hefði þurft að
vera. Það liggur í augum uppi
að því fylgja ómetanlegir kost-
ir, að margir einkaaðilar hafi
hagsmuni af velgengni eins fyr-
irtækis í stað þess að því sé
stjórnað af opinberum embættis-
mönnum, sam enga persónulega
hagsmuni hafi af útkomu þess.
Nærtækasta dæmið þessu til
sönnunar er að finna í yfirlýs-
ingu, er hin nýi valdamaður í
Tékkóslóvakíu, Dubeck, gaf í
gær, en í henni staðhæfir hann,
að um engar framfarir og al-
gjöra stöðnun hafi verið að
ræða í þjóðarökonomíu Tékkó-
slóvakíu síðastliðin 10 ár. Við
skulum vona að við getum hér
lært svolítið af reynslu annara
og þurfum ekki að burðast með
kommúnistíst ok í 10 ár til að
læra þetta.
Það sem gera þarf í sam-
bandi við áframhaldandi upp-
byggingu Áburðarverksmiðjunn
ar er að gefa öllum landsmönn-
um, þar með talin bændastétt
landsins, kost á að leggja sitt
af mörkum til frekari uppbygg-
ingar þessa þjóðþrifafyrirtækis
með stóru hlutafjárútboði, og
gera þar með almenningshluta-
félagið ÁBURÐARVERKSMIÐJ
AN H.F. ennþá almennara.
Pétur Guðjónsson.
Vörubílstjórar