Morgunblaðið - 21.05.1968, Blaðsíða 21

MOKGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. MAÍ 1968.
21
Síldveiðisiómenn
mólmæla hækkuðu
útflutningsgjaldi
- FRAKKLAND
Framhald af bls. 1.
ið í síniar hendur 250 meiri hátt-
ax fyrirtæki, þar á meðal stærstu
fyrirtæiki landsins, námur og
verlkamiðjur.
Bklki er vitað með vis»u til
hve mairgra verkfallið nær nú,
en gizkiað á, að þeir séu nær sex
mi'llljónum og muni fjölga næstu
daga verði ekkert gert. Er það
um helmiinguir allra launþega í
landinu og verkfallið nær til eft-
iirfarandi starfsemi:
• Jámbrautarkerfið, bæði inn-
anlands og til annarra landa er
lamað með öllu.
Sama er að segja um:
• Flugvelli flesta, þar á meðal
Orly.
0 Neðanjarðarbrautir í París
og strætisvagna alla.
• Sorphreinsun í París og
mörgum öðrum stórborgum.
• Stærstu fyrirtæki landsins
eru óstarfhæf og í höndum
verkfallsmanna, námur,
málmsmiðjur, efnaverksmiðj
ur, vefnaðarverksmiðjur,
bifreiðaverksmiðjur, olíu-
hreinsunarstöðvar, skipa-
smíðastöðvar, flugvélaverk-
smiðjur og fleiri.
• Siglingar hafa mjög verið
takmarkaðar og starf í mörg
um höfnum lagzt niður, m.a.
var ekkert unnið við höfn-
ina í Marseille í dag.
• Mjög hefur dregið úr starf-
semi banka og tryggingar-
félaga, póst- og símaþjón-
ustu og afgreiðslumenn á
benzín- og olíustöðvum hafa
hótað að taka þátt í verkfall
inu. Verkfallsmenn settust
að í nokkrum pósthúsum í
dag, en lögreglan kom síð-
degis og ruddi húsin, átaka-
laust.
Hvarvetna gera la*uin(þegar kröf
ur um hækk'un lauma, styttri
vinnu'viku og lætekuin eftiirlauna-
aTidurs.
Stúdentar hatfa haift hægar uim
siig nú um helgina, en í síðustu
viíku. Segir í NTB frétt, að þeir
séu mjög teknir að róast og hafi
nú helzt af því áíhyggjur, að þeiir
geti ekki tekið próf sín í vor með
eðlilegum hætti. í Marseille urðu
stúdentar við tiílmiaelum háskóla
reíktors um að yfiirgiefa lækna-
deildina, sem þeir hafa haldið í
sínium höndum í fjóra daiga.
Staða stjórnarinnar
Ekki er talið senni'ltegt, að
stjórnin geri neinar ráðstafanir
fyrr en umtræðunum uim van-
trauststillöguna lýkur á miðviku
dagskvöld og úrislit atkvæða-
greiðslunnar liggja fyrir. Boðað
hafði verið, að de Gaullie mundi
halda útvarps- og sjónvarpsræðu
24. maí og er ólíkl. að það verði
fyrr, m.a. vegna þess, að fimmtu
dagurinn er frídagur.
Blöð í Frakklandi velta því
að vonum fyrir sér, hvað de
Gauile muni gera. Óháða blaðið
„iLe Morude" segiir, að um tvo
kosti sé að velja:
1. Annaðhvort velji stjórnin að
forðast ný átök við stúdenta og
verkfallsimenn; beri sigur úr
'býtum við atkvæðagreiðsiuina
um vantrausttillöguina; gangi tii
samninga við forystumenn
stúdenta og verkamanna og de
Gaiulle tíni úr orðaforða sínum
þau orð og sýnii þanin sannfæring
airtoraft, er dugi til að niá valdi á
ástandinu.
2. Eða verkföllum vterði haldið
áfram: nýir árekstrar verði;
samningaviðræður verði ekki
hafnar — eða fairi út um þúfur;
Stjórninni verði vikið frá: nýj
ar kosningar verði haldnar eða
stjórnarkerfið liðist sundiur fyr-
ir hótun um 'byltingu og síðan
fylgi stjórnleysi.
Hægri þlaðið „L’Aurora" skrif
ar hinsvegar, að de Gauille hafi
a'lltaf verið bjartsýnismaður og
telji, að tíminn vinni fyrir sig —
hann muni því ekkert gera fyrr
en í fynsta lagi á föstudag.
Kömimiúnistaflokkurmn ihefur
hvatt alla vinstri menn til að sam
einást uim að kom,a stjórninni frá
völdum og setja á laggirnar þjóð
fylteingu vinstri manna. Jafn-
'framt leggiur flokkurinn áherzlu
á að hver sú stjóirn, sem við völd
verður, hljóti að verða við krðf-
um stúdenta og verkamanna.
Mjög er óvíst um úrslit at-
kvæðagreiðsilunnar á miðvikudag
og horfur heldur lakar fyrir
stjórnina. Jean Lecanuet, leið-
togi lýðræðislega miðflokkasam-
bandsins, hefur slegizt í hóp
þeirra, sem krefjast þess, að
stjórnin fari frá og er það mikið
átfall fyrir hana, því flokksmenn
Lecanuets hafa jafnan lagt henni
lið 1 atkvæðagreiðsilum, þótt þeir
hafi oft og tíðum gagnrýnt gerð-
ir hemnar. Miðflokkamir hatfa að
eins 41 þingsæti af 487, en afstaða
þeima hefur oft á undantf. áæ-
um ráðið úrsldtum í atkvæða-
greiðslum. Stjórnmálafréttaritar-
ar benda hins vegar á ,að Lecan-
uet hafi ekki mikinn aga á flokks
mönnum sínum og sé því ekki
víst, að þeir snúist allir gtegn
stjórninni.
Pierre Abelin, framkvæmda-
stj. Miðflokkaisambandsinis hetfur
þegar borið fram uppástumdu
um næsta forsætisiráðheirra lands
ins. Vill hann að Pierre Mendes
France taki við embættinu en
hann hetfur gagnrýnt stjóm Pom
pidous mjög harðlega og sagt, að
eini greiðinn sem stjóm hiarns
geti gert frönsku þjóðmni sé að
segja af sér, ti'l þess að hægt sé
að hefja endurskipulagningu á
sviðum efmahagislífs, félagsmála
og stjórinmála og til þess að hægt
sé að gera þær endurbætur í
'andrúmslofti trausts og eáningiar.
Þá hetfur leiðtogi vinstri arms
Gauilllista sjálfna, Rene Capiitanit
tilkynnt, að bann muni greiða at
kvæði gegn stjórninni „sem gaull
foti, sem þátttakamdi í störf-
uim stjórnar fiimmta lýðveldisins
og sem aðdáandi de Gaulies"
eiins og hamn komst að orði í
yfirlýsingu sinni, en Oapiltant er
fynrverandi ráðherra.
Með hliðsjón af afstöðu stjóm
málaleiðtoga er eins Mlkllegt, að
de Gaulle meyðist tiil að etfna tiil
nýrra kosninga og breyta um
stjórn. Á hinn bógiinin er á það
að minna, að hann hetfur heiim-
ild til þess, samkvæmt stjómar-
skrá fimmta lýðveldisins að
leysa upp stjómina og þingið og
stjórna með tilskipumum.
De Gaudle hetfur rœtt ýtarleiga
við ráðheirra sína í dag. Enn-
fremur ráðgjafa á ýmsum sviðum
Pompidou forsætisráðherra varí
stöðugu sambamdi við Ilögreglu-
stjómamn í París Maurice Gri-
maux og landvamarráðherramjn,
Pierre Meissmer. Forsetimn var
sem tounnugt er í opinberri heim
sóton í Rúmeníu í síðustu viltou
og kom þaðan 14 tolst fyrr en
hamn ætiaði, vegna ástandsins
heima fyrir. Var honum mjög
fagnað við brottförima frá Rúm-
eníu og í sameiginlegir yfirlýs-
ingu hans og Ceaiusescus, for-
seta Rúmeníu, segir, að þeir miuni
leitast við að stoapa hieppi-
legt andrúimsloft fyrir viðræður
Evtópuþjóðarma urn leiðir til
lausnar hinium ýmisu vandamál-
um þeirra.
'k Viðbrögð erlendra blaða
Erltendis ræða bilöð og frétta-
stofnanir eðliltega milkið um á-
standið í Fralktolandi og kveður
víða við þann tón, að nú sé kom-
ið í ljós að sá stöðugleiki, sem
virzt hafi í frönsku þjóðlífi og
stjóm batfi verið blieikkkiig ein,
riniguilreið hatfi rítot undir fellldu
og sléttu yfirborði.
Bandarístoa blaðið „New Yoirte
Times segir, ástaindið hatfi raeki-
leiga — og ef til vill endanílega
— verið svipt dúlarhjúpnium og
toomið haíi í ljós, að franstoa
stjónnin, sem hatfi haldið því á
lofiti sem aðalsigiri sdinum, að
festa riteti í stjóm landsins og í
þjóðtfélagiinu sjálfu hafi í naun
og veru rítot yfir þjóðfélagi í
ringulrieið. En vandamálim heima
fyrir hafi í raun og veru aidrei
átt áhuga de Gaulllies, hann hatfi
beiint áhuga sínum út fyriir landa
mönk Fnatotolands.
f sama streng talka önnur blöð
m.a. ,,Aftonbladet“ í Stokkhólmi,
„Rundeschau“ í Fraintefunt í V-
Þýzitoafliaindi og „Naitkxnen" í Ósiló
sam segir að de Gaullle, forseti,
verði nú, að minnsta kosti í nián
ustu framtíð að beita sér að inn-
anríkisvandaimálum Fratotolainds
í stað stórveldamiáSIanna, sem
hafi verið hans efitirflæti.
„La Suisse" í Genf segir, að
Pompidou og ráðherrar hans hafi
augsýnilega verið of vissir um
stöðu sína í stjórnarsessi og tai
ið sig hafa nægan tíma til þess
að sinna þeim kvörtunum, sem
studentar, verkamenn og þing-
menn hafi verið að bera fram ár
um saman. Þeir hafi sýnt þama
skort á dómgreind og það hatfi
nú komið stjórninni í koli.
„The Times“ í London segir,
að annað eins hafi etoki gerzt í
frönskum þjóðmálum frá því
1936.
- ÍSRAEL
Framhald af bls. 1.
koma á sáttum í deilum innan
flokks hans, Verkamannaflokks-
ins, um utanríkismálin og fram-
tíðarsamninga við Arabaríkin.
Þegar flugvél Ebans lenti á
flugvellinum í Tel Aviv á laug-
ardag, var þar saman kominn
hópur manna, aðallega unglinga,
til að krefjast þess að kröfur
Araba um að_ fá afhent land-
svæðin, sem fsraelsmenn lögðu
undir sig í júní-stríðinu í fyrra,
verði virtar að vettugi. í þessum
hópi voru margir sem báru regn-
hlífar eða kröfuspjöld, og áttu
regnhlífarnar að minna á Neville
Chamberlane, forsætisráðherra
Bretlands, fyrir heimsstyrjöld-
ina síðari og samninga hans við
nazista. Á kröfuspjöldin voru
letruð ýms vígorð eins og: „Sér-
hvert undanhald leiðir til nýrr-
ar styrjaldar", „Ebban er að
feta í fótspor Chamberlanes" og
„Aðeins landamærin eins og þau
eru eftir sigurinn í fyrra, geta
tryggt öryggi landsins".
Talsmaður hópsins á flugvell-
inum, Schmuel Mincer, sagði
við fréttamenn á staðnum: „Við
erum andvígir því, að ísrael láti
af hendi nokkurn hluta her-
teknu svæðanna. Regnhlífarnar
berum við sem tákn uppgjafar
Chamberlanes gagnvart árásar-
aðilum þeirra tíma“.
Á ríkisstjórnarfundinum í dag
lýstu ráðherrarnir því yfir, að
fsrael léti ekki þumlung her-
tekins landsvæðis af hendi fyrr
en íriðarsamningar við Araba
hafa verið undirritaðir að lokn-
um beinum viðræðum fulltrúa
Araba og Gyðinga. Israel Galili,
upplýsingamálaráðherra, ræddi
við fréttamenn að fundinum
loknum, og sagði hann meðal
annars: „Það verður að íinna
leið til varanlegs friðar, og hana
er aðeins unnt að finna með bein
um viðræðum aðila, en ekki því
að fá einhvern sáttasemjara til
að ganga á milli. Meðan ekki hef
ur verið gengið frá friðarsamn-
ingum, verða engar breytingar
gerðar af okkar hálfu frá því
sem var við styrjaldarílokin í
fyrra ,og ef á okkur verður ráð-
izt, áskiljum við okkur rétt til
að verjast".
Deilur ísraels og Arabaríkj-
anna voru til umræðu hjá Or-
yggisráði Sameinuðu þjóðanna
í dag ,og í kvöld var þar lögð
fram ályktunartillaga frá full-
trúum Pakistan og Senegal, þar
sem skorað er á ísraelsmenn að
láta af hendi landssvæði þau,
sem þeir tóku af Aröbum í fyrra.
Talið er, að tillaga þessi njóti
stuðnings 9 af 15 fulltrúum í ráð
inu. Ekki er þó víst, að tillagan
nái óbreytt fram að ganga, því
fulltrúi Bandaríkjanna vinnur
að því að fá orðalagi hennar
breytt.
- BIAFRA
Framhald af bls. 1.
inn í sjáifa borgina, en svo virð-
iisit sem hersveitum Biafra hafi
tekizlt að komast undain norð-
vestuir á bóginn. Mjög er nú að
Biatfrahernum þrengt. Ræður
hann aðeins yfir um 25 þúsund
farflcíllómeitra landssvæði, og er
saimbandslaus við umheiminn að
mcstu. Hafit eæ efitir taHsmarani
Nígteríuheris að nú verði notok-
urt hlé á sókninni í Biafra, en
l'ögð áherzla á að tryiggja víg-
ilínuna.
Kamanga utanríkiisráðherra
Zambíu ræddi við frótltamenn í
Luisatoa í daig í tilefini viðurikenn
ingarinniar ó Biafra. Saigði hanm
að ríkiisBtjóm Zaimbíu vaeri akelf
Á AÐALFUNDI Samtaka síld-
veiðisjómanna, sem haldinn var
sl. sunnudag, samþykkti eftir-
farandi ályktanir:
„Aðalfundur Samtaka síld-
veiðisjómanna haldinn 19. maí
1968, mótmælir harðlega hækk-
un á útflutningsgjaldi af sjávar-
afurðum, sem samþykkt var á
síðasta Alþingi. Telur fundurinn
að með hækkun á útflutnings-
gjaldi sé höfð frekleg íhlutun á
skiptakjör sjómanna, sem hafi
þau áhrif, að sjómenn hópist í
land af bátunum vegna slæmrar
afkomu eins og þegar er farið
að bera á. Þegar rætt er um, að
bjarga saltsíldarmörkuðum með
söltun um borð í veiðiskipum,
sé ekki hægt að byrja á að
leggja stóraukin gjöld á þá fram
leiðslugrein áður en samið er
um saltsíldarverð eða skiptingu
þess.
Fundurinn skorar á bæjar- og
borgaryfirvöld að nota ekki heim
ild í lögum frá 10. apríl 1968
um greiðslu opinberra gjalda
fyrir júlílok, þar sem tekjur
síldveiðisjómanna koma mest á
síðari hluta ársins og að ekki
eru uppgerðar og greiddar hlut-
artekjur sjómanna frá maímán-
uði þar til í septemberlok.
Fundurinn samþykkti að
skora á ríkisstjórnina að koma
á, að sjómönnum, sem stunda
síldveiðar á fjarlægum miðum
% tíma þess, sem þær veiðar eru
stundaðar almennt og séu á sjó
átta mánuði eða meira ár hvert,
verði ekki gert að greiða tekju-
skatt.
Þegar er komið í ljós, að mik-
il vandræði verða á að manna
síldveiðibátana í sumar og er
svo ástatt víða að aðeins 2—3
menn eru eftir af 12—14 manna
áhöfn. Þetta segir sína sögu af
ástandinu sem á sér stað, þótt
mjög erfitt sé um atvinnu í landi.
Þar sem þjóðarbúið má ekki
missa af gjaldeyri þeim, sem
síldin gefur hvorki nú eða í fyr-
irsjáanlegri framtíð, verður að
gera eitthvað, sem laðar menn
aftur til starfa á síldveiðiþátum.
Nú um skeið hefur öll þjóðin
notið auðæfa ,sem síldin hefur
að stórum hluta fært í þjóðarbú-
ið. Þó hafa sjómenn á síldveiði-
bátum búið við ört lækkandi
tekjur tvö síðustu ár, því er nú
svo komið, að þeir ganga í land
inigu lcxstin ytfir blóðbaðimu í Bi-
afra og sérigtaitoleiga tillitslaiusu
fjöfldadrápi óbreyttra borgara.
Hefði rí'kissitjórinin geirt íitireteað-
ar tillraiumir til þess að koma á
vopnahléi og stöðva blóðbaðið,
ein án áramguns. Hinsvegar væri
sjóst að enginin grundvöiM'ur væri
fyrir enduinsameinimgu Biafina og
Nigeiríu, oig því hefði Zambiu-
stjóm ákveðið að viðunkenma
sjálfstæði Biafra.
Umdirbúmirugur er nú hafimm í
Kampalia undir friðarviðræður-
mar, sem hefjaist þar á fimmitu-
dag. Semdinefndir deiluiaðiiLa búa
hvor á símu hótelimu í mámd við
þimghúsið, þar sem viðræðurmar
fara fram. Eru nefind'armenm
væmtaruliagir til Kampaila á morg
um.
Síðustu fregnir frá Lagos
herma, að í dag hafi staðið
harðir og blóðugir bardagar
í Port Harcourt.
- PRAVDA
Framh. af bls. 1
legt, að þær séu í anda kenninga
þeirra Marx og Lenins. Því virð-
ist ekki fyrir að fara í Tékkó-
slóvakíu. Þeir aðilar, sem vísa á
bug þeirri augljósu nauðsyn að
styrkja samstöðu kommúnista-
ríkja, gangi í lið með niðurrifs-
öflum heimsvaldasinna, segir
Pravda og bætir því við, að hin
alþjóðlega kommúnistahreyfing
hafi áhyggjur af þróun þeirri,
af bátunum.
Þess vegna leggjum við til að
þjóðin öll, sem þarf svo mikið
á þeim gjaldeyri að halda, sem
síldin gefur, greiði sjómönnum
sém þessár veiðar stunda nokk-
urskonar staðaruppbót, sem ekki
er óeðlilegt að yrði gert með því
að taka á sig tekjuskatt þeirra.
Fundurinn skorar á verðlags-
ráð sjávarafurða, að verðleggja
Kolmunna til bræðslu, þar sem
hann er fiskaður með góðum
árangri hjá Norðmönnum og
Færeyingum.
Fundurinn beinir því til
stjórnar Síldarverksmiðja ríkis-
ins, að samkvæmt lögum á að
vigta alla síld, en á sl. sumri
var síld sem fór í m/t Haförn
ekki vigtuð, en mæld á mjög
vafasaman hátt að dómi sjó-
manna. Við gerum þá kröfu, að
síldin verði vigtuð eða ef það
reynist ekki tæknilega hægt um
borð í skipum, þá verði hún
mæld með aðferð sem sjómenn
geti sætt sig við.
Fundur í Samtökum síldveiði-
sjómanna 19. maí 1968, telur
nauðsyn á að hraðað verði eins
og mögulegt er, að ákvarða
bræðslusíldarverð fyrir sumarið.
Margir sjómenn munu hafa sagt
upp starfi sínu vegna þeirrar
óvissu, sem ríkir með verð á
síld í sumar. Munu sumir þeirra
ekki taka ákvörðun um starf í
sumar fyrr en verðákvörðun
liggur fyrir. Er því brýn nauð-
syn að verðið liggi fyrir eins
fljótt og tök eru á.
Fundurinn harmar hve lítið
samtök útvegsmanna og sér-
sambönd sjómanna hafa gert til
þess að kynna hve alvarlegt
ástand hefur skapast á síldveiði
bátunum og það skilningsleysi,
sem almennt virðist ríkjandi um
ástand í dag. Menn ættu að minn
ast þess, hvað þessir bátar og
menn þeir, sem á þeim starfa,
hafa og munu færa þjóðinni í
gjaldeyristekjur ef þeim er gert
mögulegt að starfa á eðlilegan
hátt“.
í stjórn samtakanna voru
kosnir:
Páll Guðmundsson, Jón Tímó-
theusson, Tryggvi Gunnarsson,
Hrólfur Gunnarsson, Halldór
Þorbergsson, Kristján Jónsson
og Helgi Einarsson.
sem orðið hefur í Tékkósló-
vakíu.
Rude Pravo birti á sunnudag
grein eftir Josef Smyrkovsky,
forseta tékkneska þingsins, en
hann sat fundina me’ð Kosygin
daginn áður. Hann lýsir yfir
þeirri skoðun sinni, að andstaðan
gegn Tékkóslóvakíu fari minnk-
andi meðal vina og bandamanna
landsins. Og í viðtali við „Cet-
eka“ fréttastofuna í dag er haft
eftir Smyrkovsky að það sem
Sovétstjórnin hafi mestar áhyggj
ur af sé, að þróunin í Tékkó-
slóvakíu skapi hættu fyrix hið
sósíalistíska þjóðfélagskerfi og
valdi upplausn innan Varsjár-
bandalagsins.
Tilkynnt var i Prag í gær, að
embættismenn, sem vinni að
rannsókn á dauða Jan Masaryk,
fyrrv. utanríkisráðherra, hafi
haldið áleiðis til Bretlands til að
safna gögnum þar,.er leitt gætu
til að málið upplýstist.
Aumingja Honna
d Hornafirði
Hornatfirði, 19. maí.
LEIKFÉLAG Hotnniafjiarðar fruim
sýndi í gærkvöldi gamanleikiinin
Aumingja Hairuna við mjög góð-
ar undirtektir áhorfienda. Leik-
stjóri er Ragnhildiur Steinigrims-
dóttir. Var hún og leilkemdur
hylltir með mangföfljdu lófiaitaiki í
lei'tosiloik. Önnúr sýninig eir i
Sindnabæ í kvöld.