Morgunblaðið - 01.10.1968, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. OKTÓBER
Bræður frá Washingtoneyju, heim-
kynnum ísienzku landnemanna
Dætur Árna bjóða ferðamönnum, sem koma til Washingtoneyj
ar með bátum hans, kaffi úr „skandinaviskri kaffikönnu“.
í Wisconsin í Bandaríkjunum
býr mikil þjóðablanda. Landnem
arnir, sem þar settust að fyrir
nærri hundrað árum voru þýzk-
ir, slavneskir, ítalskir, enskir,
skozkir, finnskir, franskir,
spánskir, austurlandabúar og
negrar, og Indíánar voru þar
fyrir. Þarna settust líka að
margir landnemar frá Norður-
löndum, og meðal þeirra fslend-
ingar. fslenzka landnámið var
á Washingtoneyju. Og enn búa á
Washingtoneyju margir Vestur-
íslendingar, eins og við köllum
landnemana vestan hafs og af-
komendur þeirra. Um daginn
Frannh. af bls. 2
í krafti fjármagns síns, sérað-
stöðu til að bola almennum verk
tökum út af vinnumarkaði á veg
um hins opinbera. Einnig telur
félagið fulla ástæðu fyrir eigen/ð
ur íslenzkra aðalverktaka, sem
eru iðnaðarmenn og verktakar,
ásamt ríkinu og dótturfyrirtæki
SÍS að athuga, hvort verkefni
fjrrirtækisins hafi verið að kné-
setja innlenda verktaka, og þar
voru hér staddir tveir bræður
frá Washingtoneyju að heim-
sækja land forfeðra sinna í
fyrsta sinn. Við hittum þá Árna
og Paul Richter yfir morgun-
verði á Hótel Loftleiðir, þar
sem þeir bjuggu með konum sín-
um.
Afi þeirra bræðra og amma
komu bæði frá Eyrarbakka, en
þaðan voru flestir fyrstu land-
nemarnir á Washingtoneyju. Að-
eins ein fjölskylda hafði komið
annars staðar af landinu, höfðu
bræðurnir heyrt. Þeir 'lögðu því
leið sína til þessa þorps á fs-
iandi, Eyrarbakka, og kváðust
með þá sjálfa í óeðlilegri sam-
keppni.
Félag vinnuvélaeigenda telur,
að Vegagerð ríkisins hefði átt
að geta látið vinna þetta verk,
sem að framan greinir, með
frjálsu útboði. Félagið vill einnig
benda á, að það hefir verið yfir-
lýst stefna núverandi ríkisstjóm
ar, að verk, sem framkvæmd eru
á vegum hins opinbera, skyldu
boðin út, en ekki gerðir um þau
sérsamningar. Einnig á þessum
forsendum vill Félag vinnuvéla-
hafa verið svo heppnir að hitta
þar 77 ára gamla konu „Pál-
ínu sem sér um kirkjuna", og
mimdi hún eftir fjölskyldu afa
þeirra. Hann hét Árni Guð-
mundsson og fór fyrst til Mil-
waukee, en síðan til Washington
eyjar, þar sem fjölskyldan hefur
búið síðan 1870-72. Gamli mað-
urinn dó árið 1937. Hann átti 9
börn og var eitt af þeim móðir
þeirra bræðranna. Eru þau nú
ÖH látin. En Árni og Paul eiga
3 önnur systkini.
Fyrstu íslendingarnir, sem sett
ust að á Washingtoneyju, komu
þar um 1870. Fyrstir voru Jón
Gislason, Guðmundur Guðmunds
son og Árni Bjarnason. Höfðu
komið 8-10 fjölskyldur þessi
fyrstu ár landnámsins. f upphafi
lifði fólkið á fiskveiðum í vatn-
inu og smábúskap. Faðir þeirra
bræðra var fiskimaður. En í
vatninu var góð veiði, m.a. hvít-
fiskur, silungur og svonefndur
„chab“ og er hann jafnan reykt-
ur. — Við höldum því fram að
hvítfiskurinn við Washington
eyju hafi sérstaklega fínt bragð
og sé ákaflega fíngerður, sögðu
þeir bræður, enda var hann
mjög eftirsóttur. Fiskurinn var
seldur og fluttur langar leiðir,
mest af honum fór 'til New York,
sem er í 1000 mílna fjarlægð.
Var fiskur sendur þangað dag-
lega.
Atvinnuvegir á eyjunni hafa
þó breytzt mikið. Horfið er mik-
ið frá fiskveiðum og smábúskap
Nú eru aðeins 5-6 mjólkurfram-
eigenda því mótmæla framan-
greindri samningsger’ð.
Félag vinnuvélaeigenda vill,
samfara mótmælum þessum,
benda á, að nú hefir dregið mjög
úr verkefnum á vinnumarkaðn-
um. Vill félagið upplýsa, að ein-
stakir félagsmenn telja sig nú
þegar verða að fækka hjá sér
starfsmönnum og ekki er annað
sjáanlegt en að dýrmætar vélar
verði látnar liggja aðgerðarlaus-
leiðendur á eynni, en aðrir
bændur stunda kartöflurækt,
hafa 400-500 ekra land undir kart
því á ríkisvaldið að beita sér
fyrir því, að félagsmenn fái rétt-
láta hlutdeild í verkum þeim,
sem unnin eru á vegum hins
opinbera og að þau vedði boðin
út á almennum vinnumarkaði
um leið og félagið bendir á, að
félagsmenn eiga allar þær full-
komnustu vélar og tæki, sem til
þarf að vinna þau verk, sem
ríkisvaldið þarf að láta fram-
kvæma.“
Breyttur opnun-
artími Ameríska
bókasafnsins
BREYTTNGAR hafa verið gerð-
ar á opnunartíma Ameríska
bókasafnsins. Verður það fram-
vegis opið frá kl. 10 á morgn-
anna til kl. 7 á kvöldin, mánu-
daga til föstudaga. Lokað er á
laugardögum og sunnudögum.
Á bókasafninu eru lánaðar út
bækur, tímarit, hljómplötur,
nótur og segulbönd. Einnig
liggja þar frammi á annað
hundrað tímarit um ýmis efni.
Talsvert er af uppsláttarbók-
um og safnverkum, Þá er og all-
mikið safn bæklinga frá skólum
í Bandaríkjunum og úrval upp-
sláttarverka um skóla og stofn-
anir.
Reglui ga er gefinn út listi yfir
bækur, sem bætast í safnið. Þeir
sem óska geta fengið hann send-
an og fylgzt þannig jpeð hvað
bætist við. Þeir sem búa utan
Reykjavíkur geta pantað bækur
bréflega og fá þær þá sendar í
pósti.
Ýmiskonar sýningar eru haldn
ar í safninu og er til dæmis
núna verið að setja upp sýningu
á bókum í vasa'bókabroti, siem
eru sýnishorn þess sem út kom
í Bandaríkjunúm á árinu 1967.
Notkun safnsins er öllum frjáls
og er öll ókeypis.
(Fréttatilkynning frá Amer-
iska bókasafninu).
öflur. En eyjan er að verða mik-
ið ferðamannaland og margir
hafa störf í sambandi við það. —
Það er ákaflega fal'legt á Wash-
ingtoneyju, segja þeir Árni og
Paul. Þeua er einn af fáum stöð
um, sem ekki hafa verið skemmd
ir með þéttbýli. Og fólk sækir
gjarnan úr borgunum á fallega
staði, þar sem er stöðuvatn.
Margir byggja sér þarna sumar-
hús, sem þeir svo setjast að í,
þegar þeir setjast í helgan stein.
Þá flýja þeir gjarnan úr borg-
inni og búa þarna 10 mánuði á
ári Land hefur því hækkað
mjög í verði.
Árni Richter á báta og rekur
éætlunarferðir milli eyja og
lands, og auðvitað hagnast hann
á ferðamönnunum. Washington
eyja er um 8 km frá landi og yf-
ir sumarið eru farnar 13-14 ferð
ir og fluttir bflar og fólk.
Á eyjunni er árlega Norður-
landahátíð, og þá klæðast marg-
ir þjóðbúningum frá Norður-
löndum og hafa á boðstól-
um Norðurlandamat. Árni segix
að þeir reyni líka að minna á
uppruna eyjaskeggja á Norður-
löndum. Þegar menn stíga af
bátunum hans á land á Wash-
ingtoneyju, er þeim boðið upp á
kaffisopa í upplýsingaturni, sem
er í laginu eins og kaffikönn-
ur á Norðurlöndum.
Paul býr aftur á móti í Michi-
gan og verzlax með timbur.
Kringum hann er mikið af Norð-
ur'landafólki, einkum Finnum.
Enda reyndu landnemarnir á sín
um tíma jafnan að finna land,
þar sem þeir gætu stundað störf,
Bem þeir kunnu frá heimalandinu.
Finnarnir fóru í skógarhöggið,
íslendingar í fiskveiðar í vötn-
um o.s.frv
Árni og Paul Richter vissu
ekki hvort þeir ættu ættingja á
fslandi og þá hverja. Þeir fundu
þó fljótt við eftirgrennslan, að
þeir áttu hér fleiri ættingja en
þá hafði grunað, og höfðu börn
Árna Pálssonar, prófessors, sem
var skyldur þeim tekið þeim með
kostum og kynjum og boðið þeim
heim. Þeir voru því mjög ánægð
ir með ferðina, allt frá því þeir
stigu um borð í ísienzka flug-
vé'l frá Loftleiðum í New York.
Þeir ætluðu síðan að halda á-
fram ferðinni til Evrópu ásamt
konum sínum og fara hér aftur
um í október á lelð heim.
ar.
Félag vinnuvélaeigenda skorar
DANSSKÓLI
Kenndir verða gömlu og nýju dansarnir (hjóna og einstaklingshópar).
STEPP TÁItllHIGADAIVSARIVIR, JAZZBALLET, BARItlADAIVSAR
Strætisvagnar úr öllum hverfum borgarinnar hafa viðkomu rétt við
skólann. 6. 7. 12. 14. 21. 25. 27. 28.
DANSKENNARASAMBAND ÍSLANDS 000