Morgunblaðið - 31.10.1968, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 1968
21
Pálmi Jónsson
— Minningarorð
Fæddur 18. marz 1894.
Dáinn 25. október 1968.
PEIR týna nú sxnátt og smátt
tölunni æskufélagar okkar sem
komnir eru um og yfir sjötugt.
Ég á margar og yndislegar minn-
ingar um Pálma Jónsson sem í
dag er kvaddur hinstu kveðju
hér á þessari jörð.
Við vorum leikfélagar og
skólabræður í Barnaskóla Hafn-
arfjarðar skömmu eftir síðustu
aldamót, og minnist ég þess sér-
staklega frá þeim árum hversu
stærðfræðin var honum hugieik-
in og hversu létt honum reynd-
ist að leysa hin ýmsu dæmi sem
okkur skólasystkinum hans
reyndust erfið viðfangs. En það
átti ekki fyrir honum að liggja
að hefja langt skólanám. Annað
'kallaði að eftir ferminguna. >að
var vinna til bjargar fátæku
heimili og svo strax og geta kom
til. Þá var leitað á sjóinn sem
þá, eins og oft á fyrri árum, var
eini möguleikinn til að komast
áfram í lífsbaráttunni, enda
seyddi hann til sín margan ung-
linginn á þeim árum. Það kom
fljótt í Ijós dugnaður Pálma,
enda skorti hann ekki skipsrúm,
eða þegar hann var í landi, þá
vildu allir sem þekktu, thafa
hann í vinnu sakir frEimúrskar-
andi dugnaðar. Þetta reyndi ég
þegar hann vann hjá okkur Jóni
félaga mínum við skipaaf-
greiðslu. —
Nú er Pálmi horfinn héðan,
en minningin um góðan dreng
lifir í hugum okkar æskufélaga
hans sem enn erum á lífi, aldn-
ir að árum.
Pálmi Jónsson var fæddur
18. 3. 1894 að Hamri hér í Hafn-
arfirði. Voru foreldrar hans
hjónin Helga Egilsdóttir og Jón
Sveinsson. Ólst Pálmi upp hjá
foreldrum sínum ásamt systkin-
um sínum.
Hann kvæntist Þórlínu Jónu
Sveinsdóttur þ. 18. 11. 1’920, en
hún andaðist 1'5. 9. 1951. iÞau
eignuðust 6 börn. Tvö dóu í
fyrstu bernsku, en elzta barn
þeirra, Sveinbjörn, dó árið 1967.
Var hann kvæntur Ásdísi Rögnu
Valdimarsdóttur. Börn Pálma og
Þórlínu, sem enn lifa, eru:
Einhildur, gift Magnúsi Jóns-
syni og eru þau búsett í Kefla-
vík.
Jón Helgi, kvæntur Sigríði
Magnúsdóttur og eru þau búsett
í Hafnarfirði.
Eva, gift Ólafi Jóhamnessyni
og eru þau búsett í Keflavík.
Eins og ég gat um hér á und-
an, var Pálmi sjómaður um
langt skeið. Starfaði hann þá
mikið fyrir Sjómannafélag Hafn
arfjarðar, en síðustu 25 árin hef-
ir hann verið starfsmaður hjá
Rafveitu Hafnarfjarðar og unn-
ið þar við ýmis konar störf með
miklum ágætum.
En þá er eftir að geta þess
þáttar í starfi Pálma og sem að-
allega rak mig til þess að skrifa
þessar fátæklegu- línur um hann,
en það eru störf hans í stukunni
Morgunstj arnan nr. 11. Hann
gerðist félagi hennar ásamt
konu sinni þ. 13. 3. 1947 og hefir
hann starfað ötullega að bindind
ismálunum síðan. Kona hans
var félagi stúkunnar til dauða-
dags. Báðar dætur þeirra hjóna,
störfuðu mikið og vel fyrir
Morgunstjörnuna, þangað til að
þær fluttu alfarnar til Keflavík-
ur. Pálmi var einn þeirra manna
sem lítið bar á á fundum. Hann
héit ekki langar ræður, en hann
starfaði því meira í nefndum og
voru tillögur hans góðar. Hann
var í flestum þeim nefndum er
sáu um ferðalög og útbreiðslu
eða afmælisfundi og var þar oft
mikið starf og fé sem hann lagði
þar af mörkum. Hann sóttist
ekki eftir metorðum eða að sér
væri hrósað. Það var fjarri skapi
hans. — En hann var trúr yfir
litlu yfir hverju því sem honum
var falið að gera og honum sýnd
ist gott fyrir stúkuna og regluna
í heild. Hann var gjaldkeri stúk-
unnar um árabil og rækti það
starf sem önnur af mestu prýði.
Stúkan Morgunstjarnan nr. 1)1
færir þér alúðarþökk fyrir allt
sem þú hefir fyrir hana og bind-
indismálið gert. Og ég persónu-
lega færi þér innilega þökk fyrir
æskukynni okkar og svo síðast
samstarf í Góðtemplarareglunni.
Pálmi var einn af þeim fyrstu
hér í Hafnarfirði, er eignaðist
íbúð í verkamannabústöðum, og
var íbúð hans við Selvogsgötu
nr. 9. Þar átti hann heima öll
hin síðari ár ævi sinnar og síð-
ast bjó hann þar í skjóli sonar-
dóttur sinnar, Unnar Jónsdóttur.
Nú er hans jarðlífi lokið. Við
stúkufélagar hans færum hon-
um okkar innilegustu kveðjur
og þökkum samstarf fyrir bind-
indismálið í áratugi. Við vottum
eftirlifandi ástvinum hans okk-
ar innlegustu hluttekningu.
í þeirri björtu trú að þú hafir
nú fengið að líta konuna þína og
börnin 3 sem á undan eru farin,
kveðj-um við þig og biðjum góð-
an Guð að blessa þig á þeirn leið
um er þú nú leggur útá.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gísli Sigurgeirsson.
KVEÐJA FRÁ BÖRNUM
Ó, faðir kær, hve falslaust var
þitt hjarta
þar fundum ylinn, þar var aldrei
kalt.
Við áttum hjá þér bernsku
blíða og bjarta
fyrir börnin þín, þú gjöra vildir
allt
fræða, gleðja og glæða allt hið
góða
þín gjöfin kærleiks er dýrust
allra sjóða.
Hann, sem ræður öllu lífi
yfir
öll ævistörf þín, sjálfur launi
þér
hann, sem lýsir öllu, sem að
lifir
leiði þig í birtu og yl hjá
sér
hann láti um eilífð ljósin björtu
skína
lifandi Drottinn blessi minning
þína.
Sigurunn Konráðsdóttir.
- UTAN tJR HEIMI
Framhald af bls. 14
andi handskutli, um leið og
hvalssporður sýnist fleygja
þeim til. Styttan, sem gerð er
úr bronsi, hreyfist fyrir vindi
í tjörn fullri af sjó.
Þessu rómantíska tímabili
lauk í lok síðustu aldar er
Norðmaðurinn Svend Foyn
fann upp hvalbyssuna, sem
skaut skutli með sprengi-
hleðslu. Þar með öðlaðist
maðurinn yfirhöndina í við-
ureigninni við risaskepnur
hafsins.
Síðan kom tímabil verk-
smiðjuveiðanna. Fljótandi
hvalverksmiðjur voru sendar
á miðin, og hvalurinn, sem
bátarnir veiddu, var unninn
úti á rúmsjó. Fyrsta verk-
smiðjuskipið var sent til
Suðurskautsins af Christian
Christensen árið 1905.
Þriðja nýjungin, sem Norð-
menn komu fram með, var
skutverksmiðjuskipið. Á þeim
var hægt að draga hvalinn
upp í skipið að aftan til
„flensunar" og vinnslu. Þessi
skip voru fyrst tekin í notkun
1925, og varð þessi aðferð til
þess að hvalveiðar jukust gíf-
urlega.
Árið 1904 öfluðu N'Orðmenn
54.400 tunna af hvallýsi, en
1927 nam hvallýsismagnið
704.000 tunnum. 1930 hafði
hið árlega hvaladráp náð töl-
unni 30.000 og 1938 voru alls
54.664 hvalir veiddir.
Áður fyrr var það hvalbein,
sem menn urðu ríkir af, en
síðar urðu það kjöt og lýsi,
sem mest gaf í aðra hönd.
Það sem til féll aukalega var
nýtt til sápu- og snyrtivöru-
gerðaæ.
En þar kom, að hvalirnir
voru drepnir hraðar en þeir
gátu tímgast. Fyrsta tilraun-
in í þá átt að koma á alþjóð-
legri friðun var gerð á ára-
tugnum fyrir heimsstyrjöld-
ina síðari. Þá var veiðitím-
inn fyrir verksmiðjuúthald
styttur í 3 mánuði á ári. 1939
var Suðurhöfum að mestu
lokað fyrir hvalveiðum.
Að heimsstyrjöldinni síðari
lokinni var stofnsett Alþjóða
hvalveiðiráð, sem vann að því
að takmarka veiðarnar, gegn
harðri andspyrnu ýmissa
landa. Bretland, Þýzkaland
og Holland hættu hvalveiðum
með öllu. Kvótakerfi, sem
komið var á, deildi leyfilegum
fjölda veiddra hvala milli
Noregs, Sovétríkjanna og Jap
an.
Samkvæmt kvótanum fyrir
þá vertíð, sem í hönd fer, er
leyfilegt að veiða 3.200 hvali.
Japanir fengu „úthlutað"
1.493 hvölum, Noregur 731 og
Sovétríkin 967. Norska utan-
ríkisráðuneytið hefur til þessa
ekkert heyrt um hvort Sovét-
menn eða Japanir muni reyna
að ná í hinn fyrirsjáanlega
ónotaða kvóta Noregs.
Er Norðmenn skýra hvers
vegna þeir hafa látið af hval-
veiðum benda þeir á, að til
úthaldsins hefði þurft ný
skip, sem kostað hefðu um
4 milljónir Bandaríkjadala
hvert. Þar að auki hafi verð
á hvallýsi fallið úr 240
Bandaríkjadölum smálestin
1966 í um 100‘dali nú.
Leiðangur verksmiðjuskips-
ins Cosmos IV á síðustu hval-
vertíð kostaði nær 180 millj.
ísl. króna. Nær allt hvalkjöt-
ið hafði verið selt, en ekkert
af lýsinu.
Nú er verið að breyta verk-
smiðjuskipunum þannig að
þau henti til annarra þarfa.
Eitt þeirra hefur þannig verið
gert að olíuborunarpramma,
og leitar olíu á hafsbotni.
- SJÓNARMIÐ
Framhald af bls. 8
til stjómmálaskoðana. Hér er um
að ræða grundvallarhagræðingu
í þjóðlífinu.
Tvö síðamefndu atriðin skýra
sig sjálf. En ég vil gera nánari
grein fyrir hugmyndum mínum
um æskilega umdæma- og kjör-
dæmaskipun.
Umdæmin verði því sem næst
þau sömu og núverandi kjör-
dæmaskipun segir til um. Þau
hafi sjálfsstjóm í ákveðnum
málaflokkum. Ákveðin verka-
skipting sé milli ríkisvaldsins og
umdæmavaldsins. Innan þessa
rammaverði þingmenn kosnir í
einmenningskjördæmum. Reglur
verði settar um þa'ð, hver af um-
dæmunum teljist þéttbýlisum-
dæmi og hver strjálbýlisumdæml
Kjósendur í strjálbýlisumdæm-
um hafi nokkru meiri atkvæðis-
rétt en kjósendur í þéttbýlis-
kjördæmum og verði ákveðin
hlutföll þar á milli. Kjördæmin
verði því sem næst jafn stór að
kjósendafjölda og breytist milli
kjörtímabila eftir reglum sam-
kvæmt breyttum kjósendafjölda
í kjördæmum og umdæmum,
enda sé heildartala þingmanna
stöðug.
Þessar hugmyndir eru ekki
eins róttækar og virðfist kann í
fljótu bragði. Umdæmaskipunin
er þegar tekin að þróast í þessa
átt með samtökum sveitarfélaga
innan nuverandi kjördæma. Það
er stefnan, sem á að viðurkenna.
Með aukinni sjálfsstjóm slíkra
umdæma skapazt sjálfkrafa
grundvöllur fyrir óhjákvæmilegt
samstarf þingmanna um sameig-
inleg hagsmimamál einmennings-
kjördæma innan umdæmanna.
Einkum með þessu tel ég, að náist
fram bezta kjördæmaskipunin og
þar me’ð aukið líf í stjómmálin
og þær umbætur í stjómarhátt-
um, sem auka muni gengi þeirra
og virðingu, svo sem nauðsyn-
legt er.
BEZT að auglýsa
í Morgunblaðinu
VU kaupa einbýlishús
lítið eða meðalstærð, helzt í gamla Austurbænum,
Smáíbúðahverfi eða Hlíðahverfi. Tilboð með verði,
ca. útborgun og staðsetningu afh. afgr. Morgunbl.
merkt: „Einbýli — 6787“ sem fyrst. Fullkomin þag-
mælska.
HUSEIGENDUR!
Hlöðum
arineldstœði
og
veggi, inni og úti.
Flísaleggjum.
U tvegum
Drápuhlíðargrjót.
Mósaik og flísar
í fjölbreyttu úrvali.
Cefum bindandi verðtilboð
DAVI Ð ÞO R ÐAR SO N
múrarameistari.
Hraunbraut 18 — Sími 42143.