Morgunblaðið - 06.02.1969, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. FEBRÚAR 1969.
■Úitgieflaindx H.f. Árvalcuir, Reykj'avlk.
Fxiamkvæmdastj óri Haraldur Sveinsaœn.
Œtitstjórai1 Sigurður Bjamiason frá Viguir.
Matithias Joihanness'en.
Eyjólfur Konráð Jónsaon.
RitstjómarMItrúi Þoxbjörn Guðmundssonw
liréttaisitjóri Bjöm Jóhannæom
Auiglýsih'gastjóxá Árni Garðar KristinsBon.
Eitstjórn og afgreiösla Aðalstrseti 6. Siml 10-109.
Auglýsingaa? Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
ÁEkriltargjald kr. 160.00 á mánuði innarilands.
í lausasjölu kr. 10.00 eintakið.
TIL ÞESS ÞARFMANN
DÓM OG ÞROSKA
¥jað sætir sannarlega engri
* furðu, þótt ugg setji nú
að mörgu hugsandi fólki um
framtíð íslenzku þjóðarinn-
ar. Ástæða slíks uggs er ekki
fyrst og fremst sú, að afla-
brestur og stórfellt afurða-
verðfall hefur skapað okkur
margvíslega efnahagserfið-
leika. Það sem veldur áhyggj-
um er hitt, hvemig nokkur
hluti þjóðarinnar snýst við
þessum erfiðleikum. Mikill
meirihluti hugsandi íslend-
inga gerir sér áreiðanlega
ljóst, að þær ráðstafanir, sem
ríkisstjórnin hefur gert til
þess að rétta við hag útflutn-
ingsframleiðslunnar og stuðla
að atvinnu í landinu eru skyn
samlegar. Hvaða ríkisstjórn,
sem setið hefði í landinu
hefði orðið að gera þessar
ráðstafanir. Það er þess vegna
hörmuleg staðreynd, þegar
þjóðinni ríður mest á því að
öll hjól framleiðslu hennar
snúist, að útflutningur aukist
RÚSSAR RÁÐAST
Á EFNAHAGS-
SAMVINNU
NORÐURLANDA
Itlalgögn kommúnistaflokks
Sovétríkjanna halda nú
uppi hörðum árásum á fyrir-
hugaða efnahagssamvinnu
Norðurlanda. En hver er til-
gangurinn með þessari fyrir-
huguðu efnahagssamvinnu?
Hann er fyrst og fremst sá
að vinna að því að gera Norð-
urlöndin smám saman að
efnahagslegri heild í nánum
tengslum við aðrar Evrópu-
þjóðir. Með þessu hyggjast
þjóðir Norðurlanda bæta
efnahagsaðstöðu sína og lífs-
kjör almennings í þessum
löndum.
og hver starffús hönd hafi
atvinnu, þá skuli verkföll
stöðva tæki útflutningsfram-
leiðslunnar vikum saman,
draga þannig stórlega úr
gjaldeyrissköpun og stuðla
að stórauknu atvinnuleysi í
landinu.
Þannig getur engin þjóð
rétt við hag sinn, eftir að á
henni hafa skollið óviðráðan-
legir erfiðleikar.
íslenzka þjóðin hefur fram
til síðustu áratuga verið fá-
tæk og atvinnulíf hennar fá-
breytt. En hún á í dag af-
kastameiri og fjölbreytilegri
framleiðslutæki en nokkru
sinni fyrr. Hún á glæsilegan
fiskiskipaflota og myndarleg-
an fiskiiðnað. Fleiri og fleiri
greinar iðnaðar eru að vaxa
upp í landinu og stóriðja er
að halda innreið sína. Um það
þarf þess vegna ekki að fara
í neinar grafgötur að íslend-
ingar geta sigrast á stundar
efnahagserfiðleikum og hald-
ið áfram að bæta lífskjör sín
og skapa öllum almenningi
aðstöðu til þess að búa við
atvinnuöryggi og þroskavæn-
leg lífskjör. Spurningin er að-
eins þessi: Höfum við mann-
dóm og þroska til þess að
mæta erfiðleikum æðrulaust
og af manndómi og festu?
íslendingar hafa til þessa
fylgzt með þessum umræð-
um, án þess þó að taka þátt
í þeim, vegna sérstöðu Is-
lendinga að mörgu leyti. En
vitanlega gera íslendingar
sér ljóst, að þeim ber nauðsyn
til þess að taka þátt í vaxandi
efnahagssamvinnu við grann-
þjóðirnar á Norðurlöndum.
Efnahagsviðskipti okkar við
þessar þjóðir eru enn allt of
lítil. Þær kaupa allt of lítið
af okkur, þótt sumar Norður-
landaþjóðirnar eigi við okkur
allmikil viðskipti.
Kommúnistablöðin rúss-
nesku segja, að með efnahags
samvinnu Norðurlanda séu
„einokunarsinnar“ að stefna
velferð mikils hluta Norður-
landabúa í hættu. Þetta er að
sjálfsögðu algjör rangtúlkun
á staðreyndum.
Leiðtogar Norðurlandaþjóð
anna, sem um þessi mál fjalla
munu í engu rasa um ráð
fram. Þróunin mun ganga
sinn gang og færa þessar
náskyldu þjóðir saman á sviði
efnahagsmála eins og á
öðrum sviðum þjóðlífs þeirra.
í þessu sambandi má minn-
ast þess, að þegar Norður-
landaráð var stofnað árið
1952 litu Rússar það óhýru
auga. Af þeim ástæðum töldu
Finnar sér ekki fært að gerast
aðilar að þessum samtökum
fyrr en nokkrum árum seinna.
Þá hafði tortryggni Sovét-
manna rénað. Á sama hátt
mun vafalaust fara um af-
stöðu þeirra til efnahagssam-
vinnu Norðurlanda. Reynslan
tÍL^I 11 f Mlfet Jf III 'AN IÍR HFIMI
\iiiv U1 nll Uli ÍIlIIVII
„Fiskistríð" úti fyrir
vesturströnd S-Ameríku
FYRIR utan Kyrrahafsströnd
Suður-Ameríku geisar nú
„fiskistríð“, sem heimurinn
þar fyrir utan hefur ekki gef-
ið mikinn gaum. Skip úr flot-
um strandríkjanna þar taka
botnvörpunga frá Norður-
Ameríku þar að meintum
ólöglegum veiðum og skip-
stjórar þeirra eru síðan
dæmdir í háar fjársektir.
Sendiherrar Bandaríkjanna
bera fram mótmæli vegna
þessara aðgerða og síðan eru
1 borin fram gagnmótmæli af
hálfu sendiráða Chile, Peru
og Equadors í Washington.
Samtímis verða blaðaummæli
vegua þessa fiskistríðs stöð-
ugt hvassari.
Ekki hefur verið- unnt að
komast hjá slíkum skærum á
sjó, eftir að þrjú framan-
greind Suður-Ameríkuríki
sögðu skilið með svonefndri
„Santiago-yfirlýsingu" við
þriggja mílna landlhelgi og
kröfðust réttar til 200 mílna
land'helgi úti fyrir ströndum
sínum .Bandaríkin vísuðu
þessum kröfum á bug.
„Sígilda“ þriggja mílna
landihelgin var áður fullkom-
lega viðurkennd á þessum
slóðum og þar skírskotað til
langdrægni strandfallbyssna.
Síðar stækkuðu Sovétríkin,
Noregur og fleiri ríki land-
helgi sína upp í 12 mílur og
lok’S þöndu nokkur ríki Suð-
ur-Ameríku landhelgi sína í
200 mílur.
Helztu rök þessara ríkja
voru að skírskota til fæðu-
skortsins í löndum sínum og
nauðsynjarinnar á því að við-
halda auðugum fiskistofnum
Suður-Kyrrahafsins við. Það
er engin tilviljun, hve auðug
fiskimiðin eru þarna, því að
fljót, sem streyma til sjávar
frá Andesfjöllum, flytja með
sé afarmikið magn af þörung
um og svifi, sem eru undir-
staða lífs í sj'ónum. Var sagt,
að ákvörðun framangreindra
þriggja landa væri að öðru
leyti ekkert „einíhliða mál-
efni“.
Við þessar aðstæður, sem
enginn botn er fenginn í enn-
þá, hafa nokkrir útgerðar-
menn á Kaliforníuströnd
Bandaríkjanna sýnt af sér
ábyrgðarleysi á þann hátt, að
þeir hafa notfært sér það, hve
óljós deilan er og sent fiski-
skip sín inn á svæðið fyrir
innan 200 mílna marka Perú,
og Equador. Hala þeir hel'd-
ur viljað bíða þeiss, að skip
þeirra yrðu gripin að veiðum
einstaka sinnum og greiða þá
eftir á sektirnar, sem skip
þeirra hljóta í stað þess að
greiða fyrirfram fyrir veiði-
leyfi í viðkomandi ríki (12
dollara fyrir hvert tonri).
Strangt tekið þurfa þeir
þess ekki heldur, sökum þess
að þessi feiknarlega víðáttu-
mikla landhelgi hefur ekki
verið viðurkennd. Hins vegar
er þessu atferli tekið mjög
illa í löndum Suður-Ameríku,
þar sem rík tillhneiging er fyr
ir hendi til þess að líta á þetta
sem brot á fullveldi þeirra.
mun sanna að hún mun bæta
aðstöðu hinna norrænu þjóða
í lífsbaráttunni, og skapa
frjálslegri og eðlilegri við-
skiptahætti þeirra á meðal.
DRYKKJUSKAPUR
GRÆNLENDINGA
Cænska blaðið Dagens Ny-
^ heter skýrði frá því sl.
laugardag að drykkjuskapur
Grænlendinga keyri nú úr
hófi fram. Neyzla einstaklings
í Grænlandi af hreinu áfengi
á ári sé komin upp í 19 lítra
af hreinu alkóhóli að meðal-
tali, en það sé helmingi meira
en í Danmörku, þar sem þessi
tala sé 9 lítrar á mann af
hreinu áfengi á ári. í þessu
sambandi má geta þess að
alkóhólneyzla íslendinga á
ári var 2,1 lítrar af hreinu
alkóhóli á árinu 1968 að með-
altali, 2,3 lítrar 1967, 2,3 1.
1966 og 2,0 1. árið 1965.
Hið sænska blað telur að
ástæða hinnar stórauknu
áfengisneyzlu Grænlendinga
sé í senn bættur efnahagur
og aukin samskipti við um-
heiminn. Grænlendingum
þykir það beinlínis „fínt“ að
drekka.
Þessar fréttir frá nágrönn-
um okkar Grænlendingum,
sem vissulega eru ískyggileg-
ar mættu gjarna leiða athygli
að áfengisvandamáli okkar
íslendinga. Enda þótt hór sé
drukkið miklum mun minna
en í Grænlandi, er það þó
staðreynd, sem engum hugs-
andi manni á íslandi dylst að
hér er drukkið of mikið. ís-
lendingar fara illa með
áfengi. Það er líka vitað að
fjöldi afbrota hér á landi
sprettur af óhóflegri áfengis-
neyzlu.
Danska stjórnin hefur gert
ýmislegt til þess að draga úr
áfengisneyzlu Grænlendinga.
Lengi vel mátti ekki flytja
áfengt öl til Grænlands. En
Grænlendingar drukku þá
þeim mun meira brennivín.
Vonandi tekzt með skyn-
samlegum, félagslegum að-
Ríkisstjórnir framangreindra
landa verða því að taka tillit
til almenningsálitsins í þeim
frá þessum sjónarlhóli einnig
í viðleitni sinni til þess að
leysa þetta deilumál.
En Bandaríkjamönnum
finnst brotinn réttur á sér
einnig. Þingmenn í ríkjum
Bandaríkj anna, sem að Kyrra
hafi liggja, 'hafa komið á lög-
gjöf, sem felur í sér skyldu
til gagnráðstafanna gagnvart
þeim ríkjum, er láta taká
bandarísk skip að veiðum,
sem eiga að vera utan allrar
landhelgi. Þegar hefur verzl-
unarmálaráðuneytið lagt
35% toll á niðursoðnar tón-
fisksvörur frá Perú og Equa-
dor.
Frá því í fyrra hafa Banda-
ríkin reynt að fá Suðor-
Ameríku ríkin þrjú til þess að
fallast á málamiðlunarlausn.
Fulltrúi Bandaríkjanna á
FAO-ráðstef nunni (Matvæla-
og landbúnaðarstofnun S-am-
einuðu þjóðanna) í Ghile
lagði til í apríl í fyrra, að
komið yrði á fót fiskveiði-
stofnun á þessu svæði til þess
að komizt yrði að hagfelldri
lausn varðandi nýtingu fiski-
miða á þessum h-luta Kyrra-
hafsins. Felur sú tilliaga í sér,
að bandarískum fiskiskipum
verði heimilað að veiða að
verulegu leyti innan 200
mílna markannia.
Ohile hefur fyrir skömmu
látið í ljós vilja á að falla frá
200 mílna landhelginni ekki
h'vað sízt fyrir þá sök, að
Argentína hefur gefið í skyn,
að hún hafi áhuga á að færa
sína landhelgi einnig út í 200
mílur og færi svo, kynni að
koma til nýrra deilna um suð-
urhorn álfunnar.
(Þýtt og endursagt
úr „Die Welt“).

gerðum að ráða fram úr
áfengisvandamáli Grænlend-
inga. Þessi fámenna og frum-
stæða þjóð, sem byggir þetta
harbýla land, má áreiðanlega
ekki við því að neyta svo
óhóflega áfengis, sem raun
ber vitni.
Lestarræn-
ingja leitað
Brússel, 31. janúair. NTB.
LÖGREGLAN gerði í dag I
skyndileit í gistihúsi í belgíslku (
borgktni Liege, eftir að fnegn- .
ir höfðu borizt um, að brezki'
lestairnæninglnn Ronal'd |
Briggs dveldi á hóitelinu. (
Leitin bar ekki áranguir, en]
fullvíst er talið, að Briggs *
hafi verið á hótelinu þar til j
fyrir fáeinuon dögum.
Briggs tókst að sleppa fra!
Wandswerth fangelsiniu, eftir'
að hafa afplánað 16 mánuði j
af 30 ára fangeflisisdómi og |
hefur hans verið leitað ákaft
síðan.