Morgunblaðið - 29.03.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. MARZ 196®
Hclztu
talsmenn
stjórnmálaflokkanna
i málinu:
Bjami Benediktsson
utanríkisráðherra.
Stefán Jóhann Stefánsson
forsætisráðherra.
Eysteinn Jónsson.
Einar Olgeirsson.
iMimi i'iwiiii ■ ji--. .. - mnTmimwwipiii •- , iiinim iiiitMimiTWWMiMiMMBiiríiwmniiiowíHw
Eftir að hafa reynt að riðja Austurvöll og bæja grjótkastliði kommúnista frá Alþingishúsinu varð lögreglan að beita táragasi. Tvístraðist
þá mannfjöldinn bráðlega. Mynd þessa og aðrar myndir á síðunní tók Ijósmyndari Morgunblaðsins, Ólafur K. Magnússon. Var hún tek-
in er lögreglan tók að sprengja táragassprengjumar og fóikið flúði af Austurvelli. Á myndinni má sjá kommúnista með barefli í höndum.
Nú eru liðin 20 ár frá þeim söguriku
dögum er Alþingi fslendinga tók þá á-
kvörðun að ísland slægist í hóp vest-
raenna lýðræðisþjóða, sem þá höfðu á-
kveðið að stofna með sér varnarbanda-
lag, gegn útþenslu kommúnista, — lið-
in 20 ár frá því að íslenzkir kommún-
istar sýndu það svart á hvítu að þeir
eru sami grauturinn í sömu skálinni og
hinir Rússnesku hugsjónabræður
þeirra, sem telja jafnan tilganginn helga
meðalið. Þennan dag fyrir 20 árum var
reynt með ofbeldi að hindra að meiri
h'luti Alþingis gæti tekið sínar ákvarð-
anir. í íslandssögunni er þessi atburð-
ur einsdæmi.
Hvernig væri umhorfs í heiminum, ef
Norður-Atlantshafsbandalagið hefði
ekki verið stofnað á sínum tíma? Við
þessari spurningu er ekki unnf að fá
viðhlýtandi svör, en óneitanlega bend-
ir margt til þess að Rússar hefðu í skjóli
herbeldis síns verið svo vinsamlegir að
„vernda“ æ fleiri þjóðir undan „áhrif-
um kapitalismans og hættulegum vest-
rænum áhrifum“. Dæmin fá Ungverja-
landi og Tékkóslóvakíu renna að
minnsta kosti stoðum undir þessa skoð-
un.
Þegar hi'ldarleik stríðsins lauk, tóku
þjóðirnar sem borizt höfðu á banaspjót-
um að græða hin djúpu sár sem það
hafði skapað þeim. Milljónir manna
urðu aftur frjálsar, og hugsuðu með
skelfingu til þess tíma er þeir urðu að
lúta hervaldi annarra þjóða. Þjóðirnar
höfðu myndað með sér samtök, Sam-
einuðu þjóðirnar, og gert með sér sátt-
mála, sem átti að korna í veg fyrir að
slíkir atburðir gætu endurtekið sig. Hin
ar frjálsu þjóðir bundu miklar vonir
við þennan sáttmála. En fljót'lega kom
þó í Ijós að stór hængur var á að hann
gæti náð tilgangi sínum. Eitt aðildar-
rikjanna, Rússland ,heimtaði að hafa
þriggja atkvæða vald á vettvangi Sam-
einuðu þjóðanna, og auk þess kröfð-
ust þeir neitunarvalds í öryggisráðinu
og beittu því óspart. Með þeim móti
tókst þeim jafnan að sporna gegn vilja
meirihlutans.
Þegar sýnt varð að Sameinuðu þjóð-
irnar mundu ekki hafa þann áhrifamátt
sem ætlað var, hlutu lýðræðisríkin að
sporna við fótum gegn útþenslu komm-
únismans á annan hátt. En því miður
brugðu þær helzt til seint við. Þrjú
smáríki við Eystrasalt, Eistland, Lett-
land og Lithaugen höfðu þegar verið
gerð að algjörum hjálendum Sovétríkj-
anna, þeir höfðu einnig tekið verulegt
landsvæði af Finnum og mikil lönd í
Austur-Asíu, svo dæmi séu nefnd, áð-
ur en spornað var við fótum. Hins veg-
ar höfðu þeir kvatt herlið sitt frá Borg-
undarhólmi og lofuðu þeir sjálfa sig há-
stöfum fyrir slíkan lýðræðisskerf og
töldu það öðru fremur sýna að ekki
hygðu þeir á landvinninga.
Fyrsta vísinn að stofnun Norður-Atl-
antshafsbandálagsins má finna í varn-
arbandalagi er fimm þjóðir í Vestur-
Evrópu, Bretland, Frakkland, Holland,
Belgía og Luxembourg stofnuðu sín á
milli. Sjálf hugmyndin um stofnun
bandalagsins mun hins vegar fyrst hafa
komið fram hjá Kanadamönnum snemma
árs 1948. Óx þessari hugmynd þegar
fylgi og 4. apríl 1949 var bandalag-
ið stofnað af fyrrnefndum fimm þjóðum,
og Kanada, Bandaríkjunum, íslándi, Nor
egi, Danmörku og Portúgal. Síðar
gengu svo Miðjarðarhafslöndin í banda
lagið.
HIÖ ENDCRFÆDDA LAND
Á styrjaldarárunum höfðu Banda-
ríkjamenn veitt bandamönnum sínum í
Evrópu, mikinn efnahagslegan stuðn-
ing með láns- og leigukjörum. Að styrj-
öldinni lokinni hættu Bandaríkjamenn
þessari aðstoð, en fljótlega kom í ljós
hvað þörf margra þjóða var brýn. Ge-
orge Marshall síðar utanríkisráðherra
Bandaríkjanna lagði þá á ráðin um
stuðning Bandaríkjanna við efnahags-
lega uppbyggingu Evrópulanda og lagði
fram þá áætlun sem síðan er við hann
kennd.
Upphaflega var ætlað að Rússland
nyti góðs af áætluninni, en þeir snér-
Reykvíkingar!
Kommúnistar hafa án þess að leita leyfis boðað til
útifundar í dag og skorað á menn að taka sér frí
frá störfum.
Við viljum því hér með skora á friðsama horgara
að koma á Austurvöll milli kl. 12 og 1, og síðar, til
þess með því að sýna, að þeir vilji, að Alþingi hafi
starfsfrið. _
ólafur Thors,
form. þingflokks Sjálfstæðisfiokksins,
Eysteinn Jónsson, Slefán Jóh. Stefánsson
form. þingflokks Framsóknarflokksins, form. þingflokks Alþýðuflokksins.
Fregnmiði er forystumenn lýðræðisflokkanna létu dreifa 30. marz.