Morgunblaðið - 03.04.1969, Qupperneq 20

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. APRIL 1969
20
Ein af radarstöðvunum í Norður-IMoreai.
Köfun undirbúin til rannsóknar neðansjávar.
- NATO
Frainhald af bls. 17
lega, að Sovétríkin eru að verða flotastór-
veldi. Efnahagsörguðleikar leiða stöðugt til
þess, að aðildarríki NATO stefna að því að
hafa ekki fjölmennari her en nauðsyn kref-
ur. Þá leiðir síflóknari gerð nýrra vopna til
mjög aukinna útgjalda, eigi búnaður að
standast tæknilega samkeppni. Hver ný gerð
flugvélar er nokkrum sinnum dýrari en sú,
sem áður var smíðuð. Ráðherrafundurinn,
sem haldinn var eftir atburðina í Tékkósló-
vakiu. leiddi í Ijós þá samhljóða skoðun, að
tilraunir til afvopnunar hefðu ekki borið ár-
angur, en þær yrðu samt sem áður eitt
meginverkefnið framvegis.
Sá dagur kann að koma, að samkomulag
náist milli austurs og vesturs á ýmsum
sviðum, þar sem hagsmunir beggja fara
saman. Báðir aðilar eru þannig sammála
um stöðvun kjamorkutilrauna í andrúmsloft-
inu, og bann við frekari dreifingu kjarnorku-
vopna. Vestrið hefur fram til þessa alltaf
haft frumkvæðið í slíkum málum. Nú starf-
ar sérstök afvopnunarnefnd á vegum Atl-
antshafsbandalagsins; hún var stofnuð 1963.
Fram kom, er Nixon, Bandaríkjaforseti,
heimsótti Evrópu, í febrúar, að aðildrríki
Atlantshafsbandalagsins mega vænta þess,
að Bandaríkin haldi áfram viðræðum við
Sovétríkin um afvopnun; um takmörkun
venjulegra vopna, á sam hátt og samið
hefur verið um gereyðingarvopn.
Þó er nauðsyn þess að halda uppi öflugu
starfi Atlantshafsbandalagsins, og tryggja
jafnvægi þess og Sovétríkjanna og fylgi-
rikja þess, meiri en nokkru sinni — vegna
þeirra vandamála, sem rakin hafa verið, og
annarra, sem til verða. Um frið verður ekki
að ræða, án jafnvægis og öryggis. Þannig
sagði i yfirlýsingu siðasta ráðherrafundar;
„Leitin að friði byggir á þróun, sem hvílir
á öryggi Vesturlanda, _á sviði afvopnunar og
eftirlits, og frekari viðleitni til þess að leysa
þau grundvallardeilumál, sem skilja að
austur og vestur". Jafnframt sagði, að
Atlantshafsbandalagið yrði framvegis, eins
og hingað til, sú trygging öryggis, sem ekki
yrði án verið, en jafnframt grundvöllur sátta
í Evrópu.
F-102 orustuþota frá Keflavíkurflugvelli fylgist með ferðum fjögurra hreyfla rússneskrar
flugvélar.
FÉLAGSSKAPURINN SÚM hef
ur sett upp aðra myndlistarsýn-
ingu sína frá stofnun samtak-
anna og að þessu sinni í eigin
sýningarsal að Vatnsstíg : í
bafchúsi. Ellefu myndlistarmenn
eiga verk á sýningunni og að
sjálfsögðu flestir úr SÚM, en
auk þess eru þar nokkrir gest-
ir og ber þá fyrst að nefna fræg
an svisslendinginn Diter Rot,
sem nú telur sig í rauninni ís-
lending. Þegar félagsskapurinn
hélt sína fyrstu sýningu var ég
staddur erlendis og fór hún því
áð mes''- frsm hjá mér, get ég
því ekki borið þessar sýningar
saman þó að ýmsar myndir frá
fyrri sýningu hafi orðið á vegi
mínum. En þessi sýning mun
um margt vera ólík hinni fyrri
— fígúrurnar sem voru svo
áberand; áður eru nú að mestu
horfnar — Ijósmyndaleikurinn
virðist kominn úr tízku um
stund meðal þeirra félaga, þótt
enn sé hann stundaður víða x
margvíslegri mynd og n miklu
þróaðri en áður. Ég sakna þess.
bjá þessum mönnum að þeir
velji sér viðfangsefni og vinni í
því til verulegs árangurs, en
láti ekki allt nýtt að utan
feykja í burt allri eldri við-
leitni jaFðharðan. Nýgræðingur-
inn þarf að festa rætur, það
verður rýr uppskera ef menn
rífa hann upp þegar hann byrj-
ar að festa rótum og skipa þar
annari plöntu, sem þeir kunna
frekar að gr íast.
Það er ýmislegt að gerjast á
þessari sýningu, einkum ber
Diter Rot af, því að myndir
hans hafa mestan andlegan bak-
grunn — hann er mestur kunn-
áttumaður og hefur hrærzt í
margskonar tilraunastarfsemi
um árabil —- bæði sem persónu-
leiki og kennari, því lítur hann
hlutina af stærri sjónarhóli en
allir hinir. Myndir hans eru eins
konar sálfræði, gerðar til að
höfða til ákveðinna kennda
áhorfandans og geta valdið
margvíslegum og andstæðum
hughrifum. Skyldur Diter Rot
er Magnús Pálsson, sem í þetta
sinn er ekki eins sterkur og á
öðrum sýningum, sem hann hef-
ur tekið þátt í á árinu, þótt
mynd hans „Objekt-endurfæð-
ing“ sé ágætlega gerð mynd —
lifandi í formi. „Galti“ Sigurð-
ar Guðmundssonar mun vafa-
lítið vekja furðu og athygli
manna, en er þó misheppnað
framlag því myndin er einfald-
lega svo illa gerð — tilgangs-
lítil formleysa á góilfi — þetta
sést erlendis og heyrir undir
stefnu sem nefnist - „ný-natural-
ismi“ og er nokkurskonar aft-
urhvarf til náttúrunnar í bók-
staflegum sl lningi, en er ekki
alveg nýtt fyrirbæri — hefur í
áratug verið að þróazt. Þekktur
bóndi í Skagafirði var talinn
snillingur í gerð heysáta. Form-
kennd þessa manns mun hafa
verið mjög rik. Þa'ð mun ein-
mitt slík formkennd sem „ný-
natúralistar" eru að reyna að
laða frai.x hjá áhorfendunum> —■
svipað því sem margir nútíma-
listamenn nota hversdagslega
hluti í verk sín til þess að
þvinga fram hugsun um um-
hverfið. Tækni Kristjáns Guff-
mundssonar bróður Sigurðar er
vönduð í þessum myndum hans
þarna og gefur þeim ákveðið
gildi aul: þess sem formtilfinn-
ing hans er auðsæ í þeim.
Finnbogi Magnússon þarf að
sannfæra meir í myndum sínum
— hæfileikar eru ekki einhlýt-
ir, það er jafnan eitthva'ð gott
um myndir hans að segja og
hann mun örugglega eiga eftir að
láta að sér kveða ef svo heldur
fram. Það fer lítið fyrir mynd-
r
um Jóninu Guffnadóítur, því að
hinar stóru og órólegu myndir
Hauks Dór yfirgnæfa þær. Af
þessum myndum Hauks þykir
mér „Mynd tvö“ athyglisverð-
ust því að hún býr yfir mestu
samræmi og hefði honum nægt
að sýna hana eina — þessi ismi,
kenndur við Bacon, hefur geng-
ið eins og logi yfir akur meðal
ungra málara á undanförnum
árum í mörgum afbrig'ðum og
hefur senn genigið sér til húðar.
„Blóm“ Jóns Gunnars er mjög
„organískt“ verk en er of rúm-
frekt í svona litlu húsnæði, svo
sem myndir Hauks, og nýtur sín
varla. Myndir Magnúsar Tómas-
sonar vekja furðu mína vegna
þess hve þær eru tæfcnilega illa
útfærðar. Einmitt þessi tækni
krefst hárnákvæmrar útfærslu
þar sem engu má skeifca ef áhrif-
in eiga öll að koma til skila.
Þá gæti Magnús lært af við-
leitni Arnars Herbertssonar, sem
er mjög sérstæður í þessum
hópi fyrir alvarlega vinnu.
Amar virðist hafa hæfileikann
til að bæta við sig. Róska kem-
ur á óvart með illa gerðar mynd
ir og ósannfærandi, sem leiða
hugann að perverskri erótífc,
sem hún er ef til vill að sál-
greina. Allavega er þetta engin
hrein grafík, en ölilu vidðist
mega gefa nafn nú á dögum
þótt það sé mjög í ósamræmi við
verkin.
Það er vafalítið nokkur vaxt-
arbroddur í þeim SÚM félögum,
en þeir þurfa að sýna oftar og
vera „aktívari“ með þátttöku á
sýningum — samsýning þeirra
þarf að vera árviss viðburður.
Fullyrðingar sumra þeirra um ís-
lenzka myndlist eru barnalegar,
svo ekki sé meira sagt og fá sjaldn
ast staðizf þar sem undirstöðu
vantar. Þeim fer líkt og smið-
unum, sem telja sig færa um
að byrja á þakinu á bygging-
unni áður en veggimir eru komn
ir upp og varpa gjarnan fyrir
borð öllum vi’ðteknum stað-
reyndum. Þetta er gamla sagan
um hagkvæmnina að fulilyrða
að hlutir eins og t.d. tækni
skipti engu máli af því að við-
komandi eru sjálfir veikir á því
sviði. — Að álíta sig hafna yfir
kollega sína með því að hafa
hugrekki til að hagnýta sér öll
ný giidi í myndlist umbúða-
laust, er stungið hafa upp koll-
inum á undanförnum árum, án
þess að þeir hafi sjálfir átt nokk
urn þátt í þeirri þróun. En þeir
I gær 2. apríl var opnuð í húsa
kynnum Myndlista- og handiða-
skóla Islands, sýning á grafík-
myndum nemenda úr Valands
listaháskólanum í Gautaborg.
Þetta eru aills 51 verk, dúk-
skurðarmyndir, litografíur, silfci-
prentmyndir, þurrnálsmyndir,
litraderingar og teikningar eftir
11 listamenn. Þar af eru tveir
íslenzkir, fyrrverandi nemendur
í Myndlista- og handfðaskóla Is-
lands, sem nú eru að ljúka námi
standa einungis á þröskuldi þess
að geta það, ef þeir þá hafa út-
hald og búa yfir varanlegum
hæfileikum í þeim djarfa leik.
Ennþá eru þeir túlkendur en
efcki sikapendur — þeir eru flest-
ir eins og menn sem læra áð
leika lög annacra af nótum —
en gera það ekki nógu vel. Það
er ekki nóg að vera þátttak-
andi ef sköpun er ekki með í
leiknum. Það er mjög svo lofs-
vert að vera djarfur og leitast
við að veita nýjum straumum
inn í íslenzka myndlist, vera
þátttakandi í því að móta form-
Framhald á bls. 30
við Valands skólann. En það er
einmitt fyrir milligönigu þeirra
Art’hurs Ólafssonar og Guðmund
ar Sigurjónsisonar sem þessi sýn
ing er haldin.
Valands listáháskólinn var
stofnaður 1865.
Vonandi verður sýning þessi
upphaf að gagmkvæmri kynn-
ingu milli listaskóla á Norður-
löndum. Sýningin er opin dag-
lega fra kl. 14—22, til 8. apríl.
Mynd á grafiksýningunni í Myndlista- og handiffaskólanum.
Sýning ó groiíkmyndum nemendn
úr listnhúskóla í Gontnborg