Morgunblaðið - 15.11.1969, Blaðsíða 8

8
MOROUNIBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. NOVEMBER 1069
Á ÞESSU hausti útskrifuðust
28 nemendur frá Hjúkrunar-
skóla íslands. Eftirtaldir nem-
endur voru brautskráðir:
Aðalheiður Hjartardóttir
frá Hellissandi. Anna Ipsen
frá Reykjavík. Áslaug Elsa
Björnsdóttur frá Löngumýri,
A-Hún. Bára Gisladóttir frá
Reykjavík. Eva Österby
Christensen frá Selfossi. Guð
ríður Sigurjónsdóttir frá
Akranesi. Guðrún Helga Mar-
ons Aradóttir frá Reykjavík.
Guðrún Jóhannesdóttir frá
Akranesi. Guðrún Ingibjörg
Jónsdóttir Franklín frá
Reykjavík. Halla Amljótsdótt
ir frá Reykjavík. Helga
Tryggvadóttir frá Akureyri.
lllín Gunnarsdóttir frá Vil-
mundarstöðum, Borg. Hrafn-
hildur Kristinsdóttir frá ísa-
firði. Ingibjörg Sigurlaugs-
dóttir frá ísafirði. Jóhann
Marinósson frá Selfossi. Jó-
hanna Ólafsdóttir frá Hvera-
gerði. Jóhanna Dóra Þorgils-
dóttir frá Reykjavík. Margrét
Pétursdóttir frá Glæsibæ,
Sléttuhlið, Skagf. Ólina H.
Guðmundsdóttir frá Ytri-
Njarðvík. Ragnhildur Bjöms-
dóttir frá Reykjavik. Rósfríð
ur M. Káradóttir frá Akur-
eyri. Sigríður Kolbrún Guð-
jónsdóttir frá Reykjavík. Sig-
ríður Guðbjörg Guðmunds-
dóttir frá KópavogL Sigríður
Ilauksdóttir frá Ytri-Njarð-
vík. Sólrún Bjömsdóttir frá
Ytri-Reykjum, V-Hún. Stef-
anía Kristin Jónsdóttir frá
Sauðárkróki. Svala Karlsdótt-
ir frá Reykjavík. Unnur Rósa
Viggósdóttir frá Eskifirði.
pökkum
ára
vidskipta-
traust *
O bjödum
O okkar
O besta
O vöruval
O og góda
O þjönustu
Verzlunin
BRYNJA
Laugavegi 29.
Jarðlaust í A-Barð.
Hákon Bjarnason:
Heiðmörk
Friðland Reykvíkinga
ofan Elliðavatns
Nýverið hefur borgar-
stjórn Reykjavíkur samþykkt
tillögu eða viljayfiirlýsingu
þess efnis, að æskilegt væri
að landið umhverfis borgina
ásamt Suðurkjálkanum fengi
friðun og yrði útivistar-
svæði fyrir íbúa þeirra bæja
og þarpa sem eru á þessu
svæði. En tala þeirra er
komin nokkuð á annað hundr
að þúsund og fer hratt vax-
andi.
Síðar kom fram tillaga á
Alþingi, sem stefnir að því,
að gerður veirði fólkvangur
á Álftaniesi, og að líkindum
fær hún góðan byr. Væri vel,
ef þesisi miál næðu fljótt
fram að ganga. Byggðarlög-
in suður með sjó þurfa auð-
vitað að hafa samvinnu
og samstöðu um þetta. Nokk
ur hópur manna notar þetta
land sér til lífsbjangar. Þó
eru þeir mjög fáir, sem lifa
einigöngu af búskap, en hin-
ir eru langtum fleiri, sem
nota landið til búdrýginda.
Frá sjónarmiði þjóðfélagsins
eru nytjar þessa lands litlar
og sennilega neikvæðar, ef
öfli kurl kæmiu tdl grafar.
Þessar tillögur leiddu huga
minn að friðun Heiðmerkur
og því, hve það tók ótrúlega
langan tíma að koma henni í
höfn. Upphafið að friðun
lands á heiðunum og hraun-
unum upp af Hólmi, Elliða-
vatni og V-atnsenda eir að
finna í Ársriti Skógræktar-
félags íslands 1936, þar sem
ben.t eir á, að bæjarsitjórnir
Reykjavíkur og Hafnarfjarð-
ar ættu að hafa forgöngu um
friðun landsins og gera það
að útivistarsvæði fyrir íbúa
kaupstaðanna. Stjórn Skóg-
ræktarfélags íslands tók
þetta mál upp á arma sína,
og sniemma á árinu 1938 sendi
hún frá sér bækling með korti
af landinu, þar sem skorað
vair á íbúa Reykjavíkur að
koma þessu máli áleiðis.
Stjóm félagsins, og ekki sízt
þávarandi formaður hennar
Ami G. Eylands, lagði á sig
mikla vinnu til að veita mál-
inu brautargengi. Samskot
vom hafin til að kaupa girð-
ingarefm, og voru sumir
mjög ötulir við þetta. Minn-
ist ég sérstaklega Áma B.
Björnssonar gullsmiðs í því
sambandi.
Þegair flram kom á árið 1040
vair til orðið mikið af girð-
ingarefni, sem látið skyldi af
hemdi þegar borgarstjórnin
gæti snúið sér að friðun
landsins. En hér varð nokk-
ur dráttur á. Stríð var skoll-
ið á og ruglaði rímið. Þó fór
svo að lokum, að á árunum
1946 eða 1947 ákvað bæjar-
stjóm að fá eignarheimild á
hflaita af Vatnsenda- og
Hólmslandi, sem kæmi innan
væntanlegrar girðingar. Raf-
magnsveita Reykjavíkur átti
Elliðavatnið, en stjóm henn-
ar og stjórn Vatnsveitunnar
voru mjög hvetjandi þess að
landið yrði friðað.
Þegar eignarheimild land-
anna var fengin voru hend-
ur látnar standa fram úr
ermum. Hinu nýstofnaða Skóg
ræktainfélagi Reýkjavíkur
var falið að annast allar
framkvæmdir á vegum borg
arinnair. Einar G. E. Sæ-
mundsen skógarvörður réðst
þá til félagsins, og lauk
hiann við að girða um 1800
hektaira lands á skömmum
tíma. Síðan kom það í hans
hlut að hafa yfirumsjón með
Heiðmörk alla tíð unz hann
lézt anemma á þessu áni. Fór
það honum ágætlega úr hendi
eins og allt annað, sem
hann gerði.
Árið 1958 fékkst mikil og
góð viðbót við friðlandið, er
Garðaflatir og hluti af Vífils
staðalandi var girt í fram-
haldi af Heiðmehkurg iirðing-
unni. Kermann Jónasson, þá-
verandi landbúnaðarráðherra,
átti drýgstan þátt í að koma
þessu til leiðar. Nú er svo
komið, að innan Heiðmerkur-
girðingar eru um 2200 hekt-
arar lands, sem Reykvíking-
ar og nágrannar þeirra eiga
frjálsan aðgang að. í hitteð-
fyrra komu um 90.000 manns
inn á þetta svæði tdl lengri
eða skemmri dvalar. Þörfin
fyrir friðlönd í nágrenni þétt
býlis er því augljós.
Svo virtist þó ekki öllum
í upphafi. Á fyrstu árunum
voru oft rofin skörð í girð-
inguna og margir létu sér
fátt um finnast. Nú munu hins
vegar allir á einu máli um,
að Reykjavíkurborg hafi gert
rétt með því að taka þessi
lönd sem útivistansvæðd fyrir
íbúa sína. En hér kemur
margt fleira tii, sem umtals-
vert er. Strax eftir friðun-
ina var gerður samningur
milli borgarstjórnar og Skóg
ræktariélags Reykjavíkuir
um það, hversu verkum
skyldi hagað í Heiðmörk og
settar starfsreglur. Var það
borgarstjórinn Gunnar Thor
oddsen ásamt stjórmim Skóg
ræktarfélags íslands og
Reykjavíkur, sem fjölluðu
um þetta og mörkuðu línum-
ar.
Strax í uippihafi var svo
ákveðið að tiltekin svæði
skyldu niotuð undir skóg*
plöntun, og var ýmsum félags
samtökum leyft að helga sér
ákveðna reitL I því sambandi
skyldi frekar leggja kapp á
að kenna mönnum handbrögð
við gróðursetningu og með-
ferð plantna en að rækta
stórviðu, enda er landið mis-
jafnlega fallið til þeirra
hluta. Þá hafta og vinnuskól
ar borgarinnar verið látnir
leysa ýmflis verkefni af handi.
Önnur svæði hafa verið látin
ósnert og landið látið gróa
upp við friðuninia. Suirns stað-
ar hefur verið flýtt fyrir
uppgræðslunni með áburðar-
gjöf eða með sáningu og
áburðargjöf.
Um árangur af friðuninni
getur ekki farið tvennum sög-.
uim. Má þar fyrst til nefna, að
öll moldarbörð eru ýmist sig
in saman eða eru að lokast,
svo að jarðvegseyðingu er að
mestu lokið. Gróður hefur
aulkflzt m.jög og víða á áber-
andi hátt. Fyrir friðunínia
sást varla blágresi, sóley eða
þurftamiklar blómplöntur,
en þær setja nú víða svip
sinn á landið fyrri hluta sum
ars. Birkikjarrið hefur bæði
breiðzt út og hæíkkað til mik-
illa muna. Gulvíðir og loð-
víðir þekja nú landið, þar
sem áður voru móaflatir,
þannig að það minnir víða
hvað mest á þingeyskar heið-
ar. Svo eru víða greni og
fura að vaxa úr grasi, og á
sá gróðuir eftir að auka skjól
ið'til muna.
Tuttugu og eitt ár er nú
liðið frá því að Heiðmörk var
vígð. Á mælikvarða náttúr-
unnar er það ekki langur
tími. Náttúran fer eftir sín-
um eigin leiðum, og því
finnst okkur sjálfgræðslan oft
seinvirk. Hins vegar er hún
örugg og treysta má á hana.
Fyrstu árin eru gróðurfars-
breytingar hægar, en með
tímanum verða þær öruggari,
gróður breiðist út með vax-
andi hnaða er tíminn liður
á sama hátt og snjóbolti velt
ir á sig í bleytusnjó.
Með því að skoða gróður-
breytingarnar í Heiðmörk
með athygli getum við séð í
hendi okkar, hvernig breyt-
ingamar muni verða um all-
an Suðurkjálkann, ef hann
verður friðaður fyrir ofbeit-
inni.
Af þessu má sjá, að til mik-
ils er að vinna með friðun
Suðurkjálkans, og er von-
andi að aðdragandi þess máls
verði ekki eins languir og að
dragandinn að friðun Heið-
merkur var á sínum tíma.

Miðhúsuim, Reyfldhólasveit, 14.
október.
JARÐL.AUST heÆuir verið hér í
sveiitum Austur-Barðastrandar-
Mikið um skíða-
ferðir á ísafirði
ísafirði, föstudag.
MIKILL sflcíðasnjór er nú á fsa-
firði. Eru unglingar og böm á
skíðum í Stórurðinni ofan við
kaupstaðinin. Fara þau á sfldðin
að lofluium skólatíma eða á kvöld
in. Er svigbrautin í Stórurð jafn
an upplýst á kvöldin. Margir full
orðnir eru þar einnig á skíðum.
Fagurt veður hefur verið hér á
ísaifirði síðustu daga.
— FréttaritarL
sýsilu niú á aðra vilku. Er áfrieri
svo miikiJl að engin beit er fyrir
sauðfé. í dag er gott veðlur ©n
6 stiga frost.
Frétt heifUr borizt uim það að
heilbriigðisEbjórninnfl hafi bekizt
að fá lækni til þess, að hafa við-
talstíma á Reykhólum tvisvar í
mánuði. Er srtrax nokkur bót að
því, en leðkniislaust befur verflð
hér með öliu í marga mánuðL
Skapar slífct ástand hið mesta
öryggtsileysL — FrébtaritarL