Morgunblaðið - 15.11.1969, Blaðsíða 18

18
MORGUNBjLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. NÓTEMBER 1969
Hraðbátur óskast
helzt úr tré, með mótor. Staðgreiðsla.
Tilboð sendist Mbl. merkt: „8833" fyrir mánaðarmót.
------------------------------\
SIKA
Með aðstoð Sika-efna
getið þér haldið áfram
steypuvinnu þó hætta sé
á frostum. Verja steyp-
una niður i + 10 C.
J. Þorláksson
B /jin\ & Norðmann hf. S
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 36., 39. og 41. tbl. Lögbirtingablaðs 1969
á hluta í Hagamel 26, þingl. eign Sigurðar Jónssonar, fer
fram eftir kröfu Veðdeildar Landsbankans á eigninni sjálfri,
miðvikudaginn 19. nóvember n.k. kl. 11.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
N auðungaruppboð
sem auglýst var í 28., 30. og 31. tbl. Lögbirtíngablaðs 1969
á hluta í Hörðalandi 6, talin eign Sigurðar Hafsteinssonar, fer
fram eftir kröfu bæjarfógetans í Hafnarfirði á eigninni sjálfri,
mðivikudaginn 19. nóvember n.k. kl. 15.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
— Laxness
Framhald af bls. 17
og enginn bætir mannlífið með
subbuskap. En þar sem hann
yrði ekki nema seytján ára,
varð hann að láta hendur
standa fram úr ermutn, eins og
þegar Ólafur konugur Tryggva
son setti sér það göfuga tak-
mark að kristna allan Noreg
fyrir 1000 — því þá yrði heims-
endir. En Halldór Laxness er
ekki lengur seytján ára og enn
er ekki ástæða til að óttast
heimsendi, þótt margt fari úr-
ákeiðis á jarðikringlunni.
í öllum skáldverkum kemur
að sjálfsögðu fram reynsla, við
horf og hugsunarþroski höfund-
arins, ekki sízt í málifari og
mótun persóna — „og mér dett-
ur ekki í hug“, segir Halldór,
„að bera á móti því, að bæði
Ólafur Kárason og aðrar aðal-
persónur skáldsagna minna
spegli mjög greinilega mína
eigin þanika og sálarlíf mitt yfir
leitt. Á sama hátt og þegar
Flaubert sagði: Madame Bov-
ary, það er ég!“
En í persónum akáldsagnahöf
unda er einnig — og ekki síður
— annað fólk.
Randver, imgur og glæsileg-
ur lífsnautnamaður frá Vestur-
heimi eins og fyrr segir, hefur
enga löngun til að gefast upp
fyrir þægindum og Mfsþreytu,
kemur hingað heim vonglaður
og óspilltur til að hafa í heiðri
þau boðorð, sem Guðný Klængs
dóttir innrætti ungu fólki um
guð og starf. „En þegar ég kom
síðar til Kanada sá ég að Rand-
ver gat ómögulega verið þaðan
kominn. Vestur íslendingar
voru duglegir púlslkarlar, sem
hafa áreiðanlega ekki verið
orðnir þreyttir á heimsmemn-
ingunni og flúið til íslands þess
vegna. En ég hafði eins og aðr
ir heyrt talað um Baróninn á
Hvítárvöllum, sem kom úr
heimsmenningarborgum, þreytt
ur aðalsmaður, til að setjast hér
að. Fyrst rák hann fjós við
Barónsstíg, en fór síðan upp i
Borgarfjörð, þar sem hann setti
upp bú á Hvítárvölluim. Það var
slíkur maður sem ég hafði í
huga. En slíkur íslendingur var
auðvitað ekki til í þá daga —
og alveg áreiðanlega ekki í
Kanada“.
Á einum stað í sögunni er
sagt að Ari hafi kaupmanns-
andlit, — „en þótt Barn nátt-
úrunnar sé öðrum þræði þjóð-
félagsskáldsaga og Ari fulltrúi
brasks og yfirborðsmennsku er
þetta orð engan veginn niðr-
andi fyrir kaupmannastéttina.
Ég hafði snernma tekið eftiir því
að andlit kaupmanna vsir allt
öðruvísi en andlit bænda og
verkafólks sem var í kring um
mig. Kaupmannsandlit merkir
aðeins að Ari hafi litið öðru-
vísi út en bændur og verkafólk.
Þjóðfélagsleg áhrif í sögunni
eru sprottin af því þjóðfélaigs-
iega innræti sem ég var alin
upp við. í hegðun og fyrirætl-
unum Ara felsit auðvitað sið-
ferðilegur dómur. Fésýsla hans
gengur á móti móral sögunnar,
þar sem lögð er áherzla á leit-
ina að guði og að hann sé að
finna í góðum dyggðwm og heil
brigðu starfi í náttúrunni".
Þegar Halldór Laxness skrif
aði Bam náttúrunnar var ekki
komin upp sú málefnastilling
milli þjóðfélagsstétta, eins og
hann kallar það, sem síðar varð
hér á landi þegar farið var að
útbreiða sósíalisma. Stéttaátök
þekkti hann ekki í uppvexti
sínum. Samt er sagan lituð af
þessum átökum. En það eru ein
ungis áhrif frá þjóðfélagslegum
Skáldver'kum sósíalradíkalhöf-
unda á Norðurlöndum, og þá
nefnir hann ekki sízt Jakob eft-
ir Jónas Lie, sem hann las og
hafði veroleg áhrif á hann, leik
rit Ibsens og þó alveg sérstak-
lega sögur Alexanders Kiell-
ands. „Ég hafði um fermingu
lesið Garman og Wonse, þar
sem þjóðfélagsleg barátta er
höfð á oddinum.
Faðir minn studdi Heirna-
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 50., 52. og 54. tbl. Lögbirtingablaðs 1969
á Giljalandi 2, þingl. eign Friðjóns Friðjónssonar, fer fram
eftir kröfu Jóns N. Sigurðssonar hrl., og Agnars Gústafs-
sonar hrl., á eigninni sjálfri, miðvikudaginn 19. nóvember n.k.
kl. 11.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Hillman Hunter
Til sölu Hillman Hunter '68. Ekinn 17 þús. km. Einkabíll.
Upplýsingar í síma 37333.
stjórnarflokkinn, þó að hamn
væri efcki íhaldsmaður, því síð-
ur afturhaldssamur. Þvert á
móti studdi hann allar tilbreyti-
ingar, bæði í búnaðarháttum
og almennri upplýsingu, sem
hanin vair mjög gefinn fyrir.
Hann reyndi að memnta sig eins
og hann gat, þegar hann átti
heima í Reykjavik, þótt ekki
gengi hann í skóla. Hann var í
tímakennslu eftir að hann
kvæntist, og ég main vel
eftir kenns'lu bó k u n u m hans,
bæði á ensku og frönsku.
Þær voru útpáraðar, með
athugasemdum á spássíum
og bréfmiðum innan í og aug-
ljóst að hann tók nám sitt al-
varlega, enda vel mælandi á
endku. Mér er minnisstætt hve
snurðulaust hann talaði ensku
við Englendinga, sem komu að
Laxnesi. Hann lærði ekki sízt
að tala ensku af Þorgriimi Gúd-
mundsen, sem var leiðsögumað-
ur Englendinga á sumrin, en
kenndi ensku á vetuma. Faðir
minn tók þátt í fylgdar-
mennsku hans, hef ég grun um.
Þegar ég var rúmlega fermdur
fór ég, að ráði föður míns, til
Gúdmundsens að læra ensku.
Á bemskuheimili minu var
aldrei talað um stjórnmál, svo
að ég muni. En það er ekki að
marka, því að ég hafði engan
áhuga á stjórnmálaiuimræðum.
Og víst er að ég kynntist ekki
neinum radíkalisma á æsku-
heimili mínu. Ég fékk hann
annars staðar".
Kannsiki er það eimimitt dkýr
ingin á því að „radíkalismi“
Halldórs Laxness hefur enzt
honum misjafnlega, enda ekki
ávallt komið heim við reynslu
og staðreyndir eins og hávaða-
laus og óáleitinn boðskapur
Guðnýjar gömlu Klængsdóttur,
Erlends í Unuhúsi og þeirra
líka. Og þegar í fyrstu skáld-
sögu sinni gerir hann eér far
um „að horfa inn í augu mann
anna, hversu auðvirðilegir sem
þeir virðast vera, þangað til
hann hetfir fengið samúð með
þeim“, eims og hann segir um
einn skáldbræðra sinna. Þessi
samúð var honum innrætt í
bamæsku. Hún hefur verið hon
um inngróinn aflgjafi, í senn
leiðarljós og grundvölllur beztu
verka hans. „Það er í skáldinu
sem allir aðrir menn eiga bágt“,
segir í sögunni um ómagann Ó1
af Kárason. Betur verður hlut-
verki rithötfundar ekki lýst. M.
JOLAMARKADURIN N
Ingólfsstræti 9
Einstakt tækifæri
JÓLAVARNINGURINN SELDUR í DAG
Á ÓTRÚLEGA LÁGU VERÐI -
i
Takmarkaðar birgðir - Opið í dag kl. 10-7
JÚLAMARKAÐURINN Ingólfsstræti 9
L