Morgunblaðið - 10.12.1969, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDiAGUR 10. DESEMBER 1009
13
BOKMENNTIR - LISTIR BOKMENNTIR - LISTIR
BÓKMENNTIR - LISTIR
ÞJÓÐGARÐAR
Birgir Kjaran: SKAFTAFELL
ÞINGVELLIR, 100 bls. Örn
og Örlygur h.í.
SKAFTÆEGL ÞINGVELLIR
er texta og my’ndabók og f j affl-
ar iuim tvo saimínieifnda þjóðgaröa,
þá eiiniustu á liandi (hér.
Fyrst eru þaS textann'ir: tvær
stuittar ritgeirðir, hvor uim sinin
þjóðigarðinm, báðar samdar af
Bingi Kjiaran. Birgir hefiur áður
sent finá sér bætoutr uim svipuð
efni, sam Wötið 'hafa lofsaanleg-
ar umsagnir. Hvemiig þeir dóm-
ar hafa svo verið gruindaðir, það
er annað imáíl.
í ritgerðinni uim Þinigveili
hygigist Bingir gerast 'hátíðllegur í
saimræimii við mikMeik staðarins:
„Á Þin.gvöiliuim er samofiin
fagurst glitvoð íslenzkrar menn-
inigiar og henni eiklki sparaðir
beztu þræðir manndóms, nátit-
úrutfegiurðar, spetoá, listar, trúar
og saigmmeríkiria atburða.“
Gott Otg vai, ef einfliverjuim
finnst till um svona orðstorúð,
þeir um það. Látum það vesna
áilítaimiáll.
En hvemiig gagmaat svo rit-
gerðirmar sem lieiðarvis'ir að
þeim Stöðum, sem þær fjaiMa um?
Meinlaiusar eru þær og ekki
ónýtar. Birigir 'hefiur dregið sam-
an taJsverðam fróðSbeilk, sem for-
Og hirta þær. Aðeins verður þá
að geta þess í myndartexta eða
ðkrá yfir myndirnar, að þær séu
þa.nniig tetonar, og einniig um
styrto aðdráttarins. Amnað er
föilsun.

Slíks er etoki getið í þaseari
bók, enda þó tekið sé fram t. d.
um hverja mynd, á hvens konax
fillmu hún sé tekinn.
Því má sivo bæta við um
Stojaldtoreiðsmydinia, að hún
fegrar á engan hiátt útsýni frá
Þinigvöllutm, síður en svo, aðeins
breytir því, gerir það aifflt öðiru
vísi en það er í verunni og fram-
-andlegt fyrir sjómum þeirra, sem (
þar eru kunnugir.
Haukur Ingibergsson:
Hljómplötur
Erlendur Jónsson
skrifar um
BÓKMENNTIR
Víist hetfur Bingir tifl; sáns
ágætis niOktouð. Hann amn nátt-
úrunni, landiniu. Hann er l’íka
náttúrustooðari og veit því,
hvað það heitir, sem liandið
prýðir. Og sýniletga lieggur
’hanin sig fram að sfcrifa. ViðHeitn
in er borgiumairverð.
Hins vegar er Birgi fremur
ósýnt um að tooma saman lag-
legum texta. Þó etoki sé að efa
ein'iægmina bak við hvert hams
orð, verður textiinn vanriræða-
legur og iinmantómur. Maðiur hef
ur einhvem veginn á tiMinming-
umni, að Birgir sé að glímia við
ofjiarl sinn, þar sem er ísiienzkt
ritimái. Það er formið — í bók-
statflieigasta skilninigi — sem
reymist bonium þrautin þyngst.
Til dærnis segir hanin um Öræf-
in, að mýs og kettir mumd „mú
vera þar fyrir hendi“.
hi* totbml SKAFTAFELL
Uíamls uMiðnft^mrhBr
ÖiB Ísi8n jiwbert
ÞINGVELLÍR
■ y ;í
Hvað er annars athuigavert
við að taka svo till orða? Harla
lítið ef tiH viffil. Orðalagið skilst.
Og samniiega hefuir slíitot sézt á
prenti fyrr.
En llitil er reisnin yfir svona
löguðum stíl. Og sfórbrotnu efni
hæfir harnn alills ekki, hreint út
vitinn ferðialanigur (það er
að seigja íslenztour ferðalangur)
karnn að hafa gagn af. Og ekki
meir um það.
Þá em litmyndirmar. Þær eru
nokkuð misj atfmar, enda tekmar atf
ýmsum mönmum og á ýmsar teg-
umdir af fiBmium. Flestar sýna
landið í sparibúnimgi, surnar-
skrúði og góðú. veðri. Yíir þeim
er sveitaseeila, dáítt logn, rólég-
heit og íllitadýrð. Þær bera
toannsiki keiim atf aiugtLýsdng,
en eru iifca auignagamam, eins og
islítoar myndir eiga að vera.
Ein eru þær isannar? Geifia þær
ótouinmuigum rétta hugmynd um
landið? Eða er kanmski verið að
fegra það, gera það langtum
bjartara, hflýrna, umaðfelegra en
það í raun og veru er?
Bæði og. Vitasfcuild sýna þær
landið rmeð motaie'gasta viðmóti
símu. Hins vegar eru þær fæst-
ar uppiögnar, en sýma landsiag-
ið eins oig það broeir bMðast og
eru þanmiig trúar sómu augiýs-
ingahlutverki. Tii undantekniniga
má kannsiki telja fyrstu mynd-
ina frá Þimgvöiium, sem er tek-
im með svo sterkum aðdrætti, að
einumgis smertuispöSlur sýniist
irnn að Skjald’hreið. Enmfiremur
hefiur skýjatfari verið svo 'hátt-
að, þegar sú mynd var tekin,
að strókur virðist standa upp
úr tindi fjaiisine, og kynrni út-
iendimgur því að hiugsa sem svo,
að þarna væri þá eitt eldfjalllið
á íslandi — að gjósa. Strókur-
imn má að visu vera tiíiviljum,
en aðdrá’tturinn efcki. Auðvitað
er hverjum frjáSst að tafca Slífc-
ar mynidir (með aðdráttarlinsu)
— ★ —
Arnnað er það, sem ég fielli
mig ekki við á siumum myndun-
un, Þar sem birt er mynd atf
húsi — sveitabæ eðia sumarbú-
stað — er húsið í fæstum til-
feifflum sýnt alilt, heldur aðeins
partur atf því. Eintoum safcna ég
þess á mymdutm atf gömíluim torf-
bæjium, að þeir sltouli ©kki
sýmdir ailir í sbærð simni eða
smæð, en aðeins hiuti þeirra. Til
dæmás bæriinn Böliti — hvemsu
milkið atf honum er inind á mynd-
inmi og hvensu mikið utan henn-
ar? Út atf fyrir sig er vel til
fiumdið, að bæj'arhúsin stouli
mynduð þarnia atftan og ofan firá.
Batosviipur torfbæjar getfur bef-
ur til kynma eðlii þess konar
byggingarlags en sú klassásfca
framhliið, sam tíðast er sýnd á
póstkortium, og gjarniain má koma
fram, að gömilu bæirnir voru
torfbæir fynst oig fremst. En
stffl þeirra fólst — eins og stíll
fliestr.a byggimga — í heiidinmi.
Ótækt er að skera skanka af
Framhald á bls. 21
Efni: Pop, þjóðlög og
gamanvisur.
Flytjandi: Ríó trióið.
Útgáfa: Fálkinn .
SÍÐAN Savannaitríóið hætti,
hiefur Ríó trióið verið fremst
‘þeirra sömgtfiokfca, sem flutt
haifa þjóðlög og gamanrvisur.
Auk þess að fcomia fram á
ákemimltumuim haía þeir félag-
ar gemt noktora fremur
áraægju'iega sjónivairpslþætti og
sumgið inn á einia plötu. Var
það fjögurra laga piaita eem
kom út fyrir eirau og háltfu
ári. Voru á henini lög; sem
voru tekin nær beinft atf því
efni, sem þeir fluttu á
stoemmbunium, og því etf til
vill etoki sem henitugust til
raotkumar á plötu. Sdðan hetfur
Ríó trióið slkipt um útgátfu-
fyrirtæki, og sú fjögurria laga
plata, sem kom í búðirmar
raú fyrir raokfcrum dögum,
hefur að igeyma raotofcuð aðra
tónilist en þá, sam tríóið flyt-
ur á stoemmtumum. Kemur
þar m.a. til, að þeix hatfa
feragið til liðs við sig fleiri
hljóðfær'affieifcara, t. d. í lag-
irau „Bítmúsík", þar sem
bræðurnir Jón Pébur Jórasson
og Ari Jónsson úr Rootf tops
leika á trammur og ratfmagns
baissa. Einnig hefur Jónas
Tórraaissora aðstoðað þá félaga
í fl'estuim laigararaa. Áðumetfnft
lag, „Bítmnsík“, og annað
laig, sam heitir „Eg fer“, voriu
upphatflega sungim atf barada-
rísku þjóðlagasöngvurunum
Peter, Pouíl og Mary. Þriðja
erlemda lagið er etftir Beart,
og mieifnist á ísff’enztou: „Ég
sá þig snemma dag“. Ólatfur
Þórðarson, sem er meðflimur
tríósinis, hetfur samið fjórða
laigið við ijóð Arraar Arraarson
ar „Legg í lófa“. Þessi plata
Ríó tríósinis er óneitaniega
fjölbreyttari en fyrri plabam,
bæði er söraguriran ffiÆlegri, en
mestu mumar þó uim áður-
netfnda aðstoð. Einmig hefiur
bríóið útvíkkað hér tóralistaæ-
svið sitt, þar sem hér er bæði
darasmúsík, þjóðLagamúsák og
gamaravísur. I heild er pilatara
vel unnin. Þess slkal geta, að
plötulhulstrið er sérlega
fallegt, jatfravel þótt eklki væri
miðað við íslenztoa piötuút-
gáfu.
Hollenzk myndlist
ISLENDINGAR hafa ekki mik
ið að segja af erlendri mynd-
list. Utan nokkurra verka í
eigu Liisftasafns íslands hatfa lisit-
unraendur hér engin tök á að
kyrana sér Mst aranarra þjóða,
nema í gegnum bækur og eftir-
prentanir. Fyrir nokkrum árum
var hér á ferð merk sýning á
Sigurður Haukur Guðjónsson:
Barna- og unglingabækur
Gullroðin ský
Æfintýri og sögur handa börn
um og ungliragum.
Höfundur:
Ármamn Kr. Einarsson
My ndskrey ting:
Halldór Pétursson
Káputeikning:
Friðrika Geirsdóttir.
Prentun:
Prentv. Odds Bjömssonar h.f.
Útgefandi:
Bókaforlag Odds Björnssonar
Þetta er 2. útgáfa þessarar
bókar og er það vel. Hún hefur
að geyma 6 ævintýri firá þeim
tíma, er höfundur var enn að
leita sér að tjáningarformi. Oft
fer hann á kostum þeim, er síðar
einkenna þennan mikilvirka og
vandvirka höfund, er mesta við-
urkenningu hefir hlotið allra
miúlifandi höfunda íslenzkra, ©r
rita fyrir ungt fólk. En ævin-
týrin eru mjög misjöfn að gæð-
um. Stundum fannst mér, aðhöf
umdur væri eiras og að hita sig
upp, segja gamla sögu með nýj-
um orðum. Þannig kom mér
fyrsta ævintýrið fyrir sjónir.
Efnið hafa margir glímt við og
á líkan hátt. Þetta svipti, fyrir
mér, ferskleikanum af sögurani.
En höfundur hreif mig líka stór-
lega með sumu því, er hann seg-
ir í bókinni. Má ég benda þér á
ævóratýr.ið „Blómið í hvammira-
um“. Ófreskja stríðsins hefir
rist hjarta skáldsiras og blóð
hans og tár falla yfir lesand-
ann svo úr verður fegursta ljóð.
Höfundur finraur ekki tilgang í
að hirópa hryggð sína á eyru
manna, svo að hann hvíslar
þeim í blænum að blómi. Meist-
aralega gert.
Fjóla í Tjarnarskógi er líka
rismikið ævintýri, því lesandinn
finnur, að hann stendur umvaf-
inn birtu samúðarinnar, er höf-
undur ber til alls þess, er hann
líðandi líður. Heimuir myrkvast,
er telpubrjóstið fyllist harmi yf-
ir illsku manna, en hann hlær
líka, er augu telpunnar geisla
birtu gleðinnar. Það er gaman,
eir höfundur leiðir lesaradann að
þeim saranleik, að í unaðsreit
náttúrunnar er manneskjan sjálf
fegursta blómið. Ekki skil ég,
hví höfundur ritar vatnið ýmist
með stórum eða litlum staf. Ég
fann engan tilgarag í því.
Myndir bókariranar eru prýðis
góðar og auka á gildi verksins.
Prentun er með sérstökum ágæt-
um, letur skýrt og fallegt. Að
öllu samamlögðu er frágangur
þessarar bókar til fyrirmyndar,
prýði að henni í hverjum skáp,
og fengur að henni í hverjum
huga.
Þökk fyrir gott verto.
HESTASTRÁKURINN OG
DVERGURINN
Höfundur:
Ólöf Jónsdóttir
Myndskrey ting:
Halldór Pétursson.
Prentun og útgáfa:
Prentverk h.f.
Þetta er ævintýriabók um sum
ardvöl Jóa að Stóm-Völlum.
Hann er ráðinn til aðstoðar við
Framhald á bls. IS
enstori nútímalist, sem sett var
upp í Bogasal Þjóðminjasafns-
ins, og mun hún mörgum í
fersku minni, ekki sízt fyrir þá
sök, að segja má, að stór hluti
sýraingiarverka haíi varla ver-
ið tekinn upp úr kössunum, og
hefur enn ekki gróið um heilt í
huga sumra listmálara eftir þau
mistök, sem oft er vitnað til
þuragum orðum í umræðum með-
al myndlistarmanna. Til marks
um þá breytingu, sem orðin er
á hugarfari myndl'istarmarana til
hlutanna, þá efa ég, að slíkt
gæti komið fyrir öðru sinni,
án þess að allt færi úr skorð-
um. Þetta er mjög jákvæð breyt
ing, sem storifa má á reikning
firóðleiksþorsta hinnar ungu
kjmslóðair, sem telur sig boma
til flrumkvæðis en þó ekki án
fylgdar forveiranna, og einmitt
þairanig á það að veria.
Hinum umdeilda félagsskap
hetfur eir(hvem vegi.n.n tefcizt að
töfra hingað athyglisvorða sýn
Framhald á bls. 23
Pierre van Soest: Teikning.