Morgunblaðið - 18.03.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUN'BLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1«. MARZ 197«

Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavik.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveirvsson.
Rrtstjórar Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Áskriftargjald 165,00 kr. á mánuði innaniands.
I lausasölu 10,00 kr. eintakið.
TRAUST OG ÖRUGG FORYSTA
ITeldur hver á heldur,“
”" segir máltækið og það
hefur vissulega skipt íslenzku
þjóðina miklu hver farið hef-
ur með stjóm á málefnum
lands og þjóðar undanfarin ár
og hvemig haldið hefur ver-
ið á málum. Öllum er nú
ljóst, að á árinu 1969 var snú-
ið við þeirri þróun, sefn orðið
hafði í efnahags- og atvinnu-
málum okkar á ámnum 1967
og 1968 og nú bendir allt til
þess að á árinu 1970 hefjist
nýtt vaxtarskeið til sjávar og
sveita.
Árin 1967 og 1968 voru
mikil erfiðleikaár, ein hin
mestu sem þjóðin hefur lifað
um langt skeið. Síldveiðin
brást nær gjörsamlega og ár-
ið 1968 náði hún ekki einu
sinni 20% af því magni, sem
veiðst hafði tveimur ámm
áður. Á þessum tveimur ár-
um, 1967 og 1968, minnkaði
framleiðsla okkar um 15,5%
að meðaltali. Verðmæti sjáv-
arafurðanna lækkaði á þess-
um tveimur ámm um hvorki
meira né minna en 45%. Þeg-
ar haft er í huga að árið 1966
vom sjávarafurðir 93% af út-
flutningi landsmanna verður
Ijóst hversu gífurlegt áfall
þetta varð.
Samdráttur varð einnig í
Öðrum atvinnugreinum. Iðn-
aðarframleiðslan minnkaði
um 6—7% á þessum árum,
fjárfesting minnkaði um 9%
árið 1968 og byggingarstarf-
semi minnkaði um 5% sama
ár. Árið 1968 varð landbún-
aðarframleiðslan 6% minni
en hún hafði verið 1965. Þjóð-
artekjumar minnkuðu um
7% á ári að meðaltali þessi
Breytt
17rfiðleikar síðustu ára og
skortur á atvinnu hefur
af eðlilegum ástæðum breytt
viðhorfi fólks t.d. til atvinnu-
rekstursins í landinu. Áður
var talið sjálfsagt, að atvinnu
fyrirtækin greiddu sem hæst
laun en hins vegar var það
talin mikil synd ef þau höfðu
einhvern hagnað af starf-
rækslu sinni. Á þessu al-
menna viðhorfi hefur nú orð-
ið mikil breyting. Fólk gerir
sér betur ljóst en áður,
hversu þýðingarmikið það er
öllum almenningi og þjóðar-
búinu í heild, að atvinnufyr-
irtækin séu fjárhagslega
sterk og hagnist vel. Hinn
almenni launþegi gerir sér
skýrari grein fyrir því en áð-
ur, að velgengni atvinnu-
rekstursins er beinlínis for-
tvö ár. Árið 1968 voru þjóð-
artekjur á mann lítið eitt
lægri en þær höfðu verið
1964. Gjaldeyrisverðmæti
sj ávarútvegsf ramleiðslunnar
1968 var litlu meira en það
var 1961. Þessi áföll leiddu
óhjákvæmilega til versnandi
lífskjara almennings.
Þegar litið er til baka til
þessara erfiðleikaára verður
mönnum ef til vill ljósari en
áður sú þunga ábyrgð, sem
hvílt hefur á stjórnendum
landsins þessi erfiðleikaár.
En það kemur sífellt betur í
ljós, að ríkisstjórninni hefur
tekizt að sigla þjóðarskútunni
af furðu mikilli lagni þessi ár,
Hún hafði það grundvallar-
sjónarmið í huga að láta áföll
in koma eins létt niður á hin-
um almenna borgara og fram
ast var kostur.
Aðgerðir ríkisstjórnarinn-
ar síðari hluta árs 1968 og í
byrjun ársins 1969 hafa ásamt
bættum bolfisksafla og hækk
andi verðlagi erlendis snúið
þróuninni við. Nú eflist at-
vinnulífið á ný og lífskjörin
bátna. En þeir menn, sem
höfðu stjórnina á hendi í erf-
iðleikunum hafa sýnt, að þeir
eru traustsins verðir. Almenn
ingur veit, að málefni þjóðar-
innar hafa verið í öruggum
höndum. Ríkisstjómin undir
forystu Sjálfstæðisflokksins
hefur tekizt á við erfiðleik-
ana og sigrazt á þeim. Þetta
er staðreynd, sem blasir nú
við hverjum og einum. Betri
tímar fara nú í hönd og þá
skiptir líka máli, að þeir, sem
reyndust vandanum vaxnir,
þegar gaf á bátinn, fari áfram
með stjórn mála.
viðhorf
senda fyrir batnandi kjörum
hans sjálfs.
Það fer því ekki milli mála,
að nú er mun almennari
skilningur en áður á þörfum
atvinnulífsins. En alltaf eru
til einhver afturhaldsöfl í
þjóðfélaginu, sem ekkert
vilja skilja. í kommúnista-
blaðinu í gær er t.d. talað um
atvinnufyrirtækin og stjórn-
endur þeirra sem „fjandsam-
leg öfl“ alinenningi í landinu.
Þessi ummæli verða ekki skil
in á annan veg en þann, að
mennirnir, sem hafa gert það
að lífsstarfi sínu að byggja
upp atvinnulífið séu fjand-
samlegir almenningi, því
fólki, sem hjá þeim vinnur.
Þetta er afturhaldssjónarmið,
sem á sér enga stoð í veru-
leikanum.
l
*
A
síðdegis-
göngu
með
Philip
Jenltis
EFTIR ARNA JOHNSEN
EINN kiuinoingjia minin hitti ég á götu
fyrir niokkrum döiguim oig við spjölluðuim
saman uim eiitf ag anmað eins oig gienig-
ur. Ég var nýkioiminn frá Akureyri og
hafði verið ánæigðiur mieð dvölinia, svo éig
mátti til með að ympra á því við hann.
„Hver er þáð?“ spurði hamn, þegar ég
sagði honuim frá því að ég hafði hlustað
á frábæran konisert Philip Jeinikinis á
Akureyri fyrir fáum dögium.
Philip Jenikinis er 29 ára gamiall Eng-
lemdinigiur, þekktur píanóleikari í Eng-
landi Oig víðiar og hefur verið búsettur
á Akureyri í 3 ár en hann er fcvæntur ís-
lenzkri konu. Á giömguferð okkiar Phil-
ips um Akureyri fyrir sfcömmiu spjallaði
ég meðal ammars við hann um dvöl hanis
hér á íslandi.
>ess má geta í upphafi að Plhilip leik-
ur rmeð hinu vel þefckta tríói Tríó Lomd-
on og fer hamn anmað veifið utan til
tómleifcabalds mieð Tríó London og svo
einniig til þesis að leika einleik á tón-
leifcuim víða erlemdiis.
Það er einis og mig mimni að Fhilip
Jenikiras hiafi aðeins einu sinimi leikið ein-
leik mieð Simfóníuihljómisiveit Íslanda og
það minnir á að eimniig í þeirn málum
leitum við oft laragt yfir sikaimmt. Af
hverju fáum við efoki að heyra mieira til
Okkar ágæitu lisitaimiamma mieð sinfómíu-
hljóimsveitimni eða á öðrum opiniberum
vettviamgi? Og af hverju er sikirrzt við
að njóta þeirra erlemdu liistamamna sem
hér búa.
Líður ekki óhóflega lanigt á milli þess
sem skipulaigðir eru tónleifcar með lista-
mömraum eins og t.d. píamóleifourunum
Gísla Magnússyni og Röigmivaldi Siigur-
jónssyni af iranlendum og t.d. Philip
Jenkimis og Martin Hurager af erlendum
sem búsettir eru hér á landi.
Philip isaigði að stundum færi vetur-
imn eilítið í siig þegar S'kammdieigið
grúfði yfir öllu. „En það er margit mjög
skiemimtileigt við þeraman bæ“, hélt hainn
áfram og það lifnaði yfir honum þegar
auigun flötotu um fjall oig fjörð.
Philip stóð fyrir stofnun Tríó London
1964 og hefur það leifci'ð mjöig oft fyrir
BBC og eimniig í ýmsum löndurn Evróp-u.
Philip hefur haldið tónledlka víða í Evr-
ópu, oig einstaka tónleika mjeð hljóm-
sveitum. Þá hefur hainn leikið inn á
hljómiplötu.
Þegar ég spurði hainn að því hvort
hamn ætlaði að ílemdast hér á landi,
sagðást haimn eklki viita það oig reyndar
vildi hiann ávallt helzt geyma slíik vanda
mál til næsta dags. ,,Eg get helzt ekki
huigsað um svoma,“ sagði hiann, „en það
er oröið mjöig dýrt að ferðaisit á milli,
að það líður að því að ég verð að gera
það upp við mi'g hvort ég verð eða fer.
En það er svo hörmulegt að hiugisa um
þetta, mér líkar vel hér.“
Hamn gat þess að sér virtist tónliisitar-
áhuigi milkill bérlendis og að það væri
skemmitilegt að Sjpila fyrir íslendinga.
„Hreinleikinn hér og máttúrufegurðin
heillar mig,“ hélt hannn áfram, „ef til
vill sérstaiklega eftir að hafa alizit upp
í borgarumhverfi þar seirn óhreinindi
var það sem mest bar á.“
Philip keranir við Tónlistarsfcólann á
Akureyri og þagar ég spurði hainn hvort
harnn keramdi milkið, svaraði hann því
meitandi mieð bros á vör og bætti því við
að ihiann væri ekki gruinlaius urn að ein-
hverjuim þæitti hann latur. En hainn sagð
ist teljia niauiðsymlegt áð hafa fáia kennslu
tímia til þesis að geta verið góður kenn-
ari og auik þeisis þyrfti bann stundum að
vera fjarveramdi írá keraraslu vegna
ferðalaig'a erlendis.
Philip lagði á það miíkla áherzlu að
sér fyndist að menraimigiarlífið á Akur-
eyri ætti að vera það mikið a'ð bærinn
væri sjálfum sér mógur í því efni, og
Akureyri heífur allt til að bera sem þarf
til þess að má upp öflugu menningiarlífi
með á'hugasömu og listelstou fólki.
„Á mieðam mér finnst ég gera hér giagra
og fólki líkar starf mitt, er dvöl min
ánægjuleg, og svo er ég nú kværatur ís-
lenzkri korau,“ saigði Philip að lokum og
brosti vlð firði og fjalli. Haran var að
fara á æfingu þenman síðdeigis sunnu-
diag, því miargt er á döfirani og m.a. má
mefna tónleika Tríó Londom á næstunni
á Akureyri, Isafirði og í Norræna hús-
imu í Reytojavík. Þá er hairan einniig að
æfa fyrir tómleika erlemdiis í miaí og júní,
m.a. mieð simfóraíiunni í Mamehester í
Emglandi.
Það má geta þa=s rétt til garraams að
mærri fullt hús var á tónleikium Philips
Jenfcins í Borgarbíói 4. marz sl. þar sem
hainn lék verk eftir Mozart, Debuisisy,
Benjamin Brittenv Chopin og Mouissorg-
siky. Grun hef ég um a@ píanóverkið,
sem hann lék eftir Britten, Niiglht Piese,
hafi ekki verið flutt opiniberlega hér á
lamdi áður, en það verk sarndi Britten
1964. Ástæða er oig til að nefraa hið
hljómfagra tékkrae'-ka hljóðfæri, Petrof,
sem Pbilip lék á.
Akureyrinigar eiga góða rraemrairagiar-
lega búbót þar sem Philip Jerakims er og
vonandi eiga fleiri Isleodimgiar eftir að
kynnaut betur þesisuim fáigáða lista-
manni.