Morgunblaðið - 18.03.1970, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1«. MAHZ 1970
Vörubiireið ósbust til kuups
Óska eftir nýlegri vörubifreið 8—10 tonna burðarmagn á pall.
Tilboðum sé skilað á afgreiðslu Morgunblaðsins 24. marz
merkt: „Einn góður — 2791".
fe^ sparið *£
fe- og vattdíð
Cr valið J
fcr verzlið J
. I KAUP-
FEUAGINU
C-11
láifpeyffindi
fnttnlii firir
þvattivéliia.
ÞRÍFUR AtLT
PIASTBÓNI-B
frí MJÖLL
sem allir tiekkia
Á liifif ii bilinn
AÐEINS
ÞAÐ BEZTA
ÞAÐ FÆST
EKKERT BETRA
ÞVOTTABON.
bóniffsem bœffi
bvœr oo bóiar
«Látió
m
í U P PFVOTTAV É LINA
BLIK
í ALLAN UPPF/OTT
um
uppþvottinri
Verzítð i kaupfélagínu

— Æviskrár
Framhald af hls. 23
orði um æviskrárnar, að þetta
væri ekki aðeins eljuverk, það
væri „Work of Love". Með þvi
átti hún við það, að unnið hefði
verið að þessu verki með ást og
alúð. Enginn legði slíkt verk á
sig nema hann elskaði þjóð sína,
hvort sem hún byggi austan
hafs eða vestan og með þessu
vildi hann rejma að tengja þjóð-
arbrotin saman á ný báðum til
ánægju og ávinnings. Hy'gg ég
að þetta sé rétt skilið, að til-
finning bræðralagsins hafi ráðið
því að höf. réðst í þessa bók-
argerð.
Einu sinni var skrifuð bók,
sem hét Landnáma, og þótti sú
bók allgóð að minnsta kosti
þangað til sú kenning komst á
loft, að landnámsmennirnir
hefðu ekki verið annað en fjalla
hnjúkar og örinur náttúrufyrir-
brigði. Þá var og auðvitað öllu
logið, sem frá þeim er sagt. En
þangað til þeim fræðum var
hreyft þótti þessi bók ein hin
merkasta í víðri veröld, enda fá
eða engin þjóðlönd, sem áttu
slíka skrá yfir frumbyggja sína.
Hefði nú tæknin verið komin
svo langt, er bók sú var tekin
saman, að unnt hefði verið að
láta Ijósmyndir fylgja af land-
námsmönnunum eins og t.d. Ing-
ólfi Amarsyni og Helga magra,
myndi sú bók þykja stórmerki-
leg nú, þótt ekki væri fyrir ann
að en varðveizlu myndanna,
enda mundi þá enginn efast um,
að hér hefði verið um menn að
ræða en ekki tilbúnar lygasög-
ur. Engan hef ég heyrt blöskr-
ast yfir því, þó að margt
væri smátt til tínt í þessari bók
eins og t.d. frásögnin um hrafn-
ana hans Hrafnaflóka og vísan
sú araa.
Bersi brunninrassi
beit geit fyrir Herjólfi,
en Herjólfur hokinrassi
hefndi geitr á Bersa.
HVER VILDI EKKI EIGA
MYND AF AGLI
SKALLAGRÍMSSYNI?
í Vestur-islenzkum æviskrám
eru þúsundir af myndum af
fólki, sem flutti héðan til að
byggja Vesturheim og mundi
þetta eitt gera þessa bók harla
forvitnilega fyrir afkomendur
þess er stundir líða fram Auk
þess geymir hún sannar heim-
ildir um atburði úr lífi þessara
landnámsmanna. Hvar og hve-
nær þeir voru fæddir, hvaðan
þeir komu af íslandi, hverjir
voru forfeðux þeirra þar og
hverjir nánustu afkomendur
vestra. Þar segir frá námsframa
þeirra. embættum og afrekum,
svo sem tíðkanlegt er í ævi-
skrám um viða veröld. Engir
djúpskyggnir gagnrýnendur
þurfa eftir þúsund ár að efa
ættir þeirra né brjóta heilann
um, hvort þetta hafi ekki verið
fjallahnjúkar. Þeir eru ættfærð
ir eftir kirkjubók. Og hvað mik
ið mundum við nú í dag vilja
gefa fyrir að eiga fæðingarvott-
orð Egils Skallagrímssonar eða
hafa í höndum Ijósmynd af hon-
um?
Þegar við förum að hugsa um
spurningar eins og þessa verð-
ur oss ljóst hvaða gildi svona
lagaðar bækur hafa, þegar ald-
ir líða. Og furðulegur aulaskap
ur er það, þegar ritdæmandinn
þykist vera að hæðast að því, að
þess sé getið um nafnkunna
söngkonu vestan hafs, að hún
hafi sungið við góðan orðstír í
útvarp. Hvers átti fremur að geta
um hana? Með miiljónaþjóðum
er ekki hverjum sem er hleypt
í útvarp. Samkeppni er mikil og
sannar þetta beinlínis, að mikið
hafi þótt koma til hæfileika
söngkonunr.ar, líkt og Land-
náma tilfærir vísuna um þá
Herjólf og Bersa, af því að það
þótti afrek af átta ára gömlu
barni að drepa skógarbjörn. En
þessu líkar eru aðrar athuga-
semdir ritdæmandan3 um ævi-
skrárnar, og sýna það eitt, hvað
hamn er úti á þeflcjiu, en eíkká
svaravert.
ÁHRIF VESTURFERÐANNA
Á ÍSLENZKT ÞJÓÐLÍF
Þeir sem ala á óvild í garð
Vestur-íslendinga fyrir það, að
þeir flúðu land í stað þess að
veslast hér upp af hungri og
harðrétti, eins og áður tiðkað-
ist, hugsa aldrei út í það, hvaða
þýðingu vestanferðirnar hafa
haft fyrir menningu og hagsæld
heimalandsins. Drepið hefur ver
ið á andleg afrek St. G. St., sem
varð stórskáld þar, en hefði
sennilega aldrei orðið meira en
snjall hagyrðingur, ef hann
hefði alla ævi kúldrazt við
þröngbýlið sem vinnumaður í
Bárðardalnum. Og líkt má segja
um fleiri íslenzk skáld vestra.
ÖIl þeirra andlega iðja kom ætt-
landinu fyrst og fremst til góða.
Þetta er þeirra stærsta gjöf til
íslands, sem ber að þakka. En
í öðrum efnum hafa þeir einnig
sýnt frábæran ræktarhug til ís-
lands. Þeir áttu góðan hlut að
stofnun Eimskipafélags íslands,
og hafa gefið fé til skógræktar
á íslandi. Þeir hafa gefið sjóði
Efnalaug til sölu
Tilboð ós'kast sent til afgreiðslu Morgiwvblaðsins, merkt
„2931" fyrir 26. þ. m.
PINCOUIN-CARN
Nýkomið: CLASSIQUE CRYLOR
SPORT CRYLOR
MULTI-PINGOUIIM
Verzlunin HOF
Þingholtsstræti.
Ódýrt — Hellur
Seljom meðan birgðir endast ódýrar gangstéttanhelliur, herttug-
ar til þess að setja niður til bráðabirgða. Aðeins kr. 40 pr. stk.
50x50 cm.
Rörsteypan hf, sími 40930.
til að styrkja íslerfeka náms
menn vestra og veitt þeim marg-
víslega fyrirgreiðslu . Þeir
lögðu fram stórfé til að koma á
fót kennarastóli í íslenzkum
fræðum við Manitobaháskóla.
Stórgjafir hafa verið gefnar til
Háskóla íslands og ýmissa menn
ingarmála á íslandi og má í því
sambandi minna á hið stórmikla
framlag frú Ásu Wright til vis-
indasjóðs. Munu þessir sjóðir
nema margfaldri þeirri fjárupp-
hæð, sem þeh tóku með sér til
útlanda. Fyrir utan allt þetta
hafa þeir unnið ættlandi sínu
álit og sóma með vísindaafrek-
um í Vesturheimi, þar sem fjöldi
háskólakennara og annarra lær-
dómsmanna, lögfræðinga, lækna
og skólamanna hafa getið sér
góðan orðstír Þessa sögu má
meðal annars lesa út úr Vestur
íslenzkum æviskrám, ef menn
kunna að lesa, hvernig íslenzki
kynstofninn hefur aukið hróð-
ur íslands með landnámi sínu
vestra. Þá mætti benda á ýmiss
konar verkmenningu, sem bor-
izt hefur frá Kanada og Banda-
ríkjunum með fslendingum, sem
vestra hafa dvalizt um lengri eða
skemmri tima. Fyrstu raddir um
rafvæðingu landsins komu frá
mönnum sem menntazt höfðu
vestan hafs.
Það er satt, ísland hefur lagt
Kanada og Bandarikjunum til
margt mannvænlegt fólk, en í
staðinn þegið margvisleg menn-
ingaráhrif. Mætti vel minnast
þess hér, að það mun óþekkt í
Vesturheimi að menn séu neydd
ir til þess að breyta um upp-
runaleg lögleg nöfn sín, eins og
hér á sér stað, ef innflytjend-
ur vilja gerast íslenzkir ríkis-
borgarar. Má mikið vera ef þessi
meðferð á erlendum mönnum
brýtur ekki í bága við almenn
mannréttindi t.d. stofnskrá
Sameinuðu þjóðanna?
GEFUM VESTUR-
ÍSLENDINGUM JÖRÐ
í stað þess að vera með dylgj-
ur og ónot í garð Vestur-Is-
lendinga, ættum við heldur að
gera eitthvað, sem báðum er til
gagns og sóma og hressir upp á
frændsemina. Við ættum að gefa
Vestur-íslendingum eitthvert
gamalt höfuðból í fallegri sveit
á íslandi, og leyfa þeim að ráð-
stafa því að vild.
Þeir gætu til dæmis komið sér
þar upp félagsheimili fyrir sig
og átt þar samastað um lengri
eða skemmri tíma milli þess, sem
þeir dveldu hjá ættingjum og
vinum, er þeir koma í heimsókn-
ir til íslands. Þeir gætu komið
sér þar upp íslenzkuskóla og
einhverri annarri menning-
arstofnun, ef þeir vildu. Ég er
viss um að slíka gjöf mundu
frændur vorir vestra kunna að
meta, og margir mundu gefa fé
til að prýða þann stað í minn-
ingu um foreldra sína. Þaraa
ætti t.d. að vera fullkomið vest-
ur-íslenzkt bókasafn. Þetta gæti
orðið ánægjuleg kynningar- og
menningarmiðstöð líkt og t.d.
Norræna húsið í Reykjavík.
Þannig á að rækja frændsem-
ina svo að til ánægju og ávinn-
íngs sé.
Jón Rögnvaldsson.
— Hvað kosta
Framhald af bls. 21
unn. Þanmiig hefur Kvenraa^skóIinn
opnialð leiðiina fyrir unigar stúlk-
ur til að verða liðtækar í fteiri
störfum en heim ilisstörfuim.
Við akuluim ekki stöðva
Kvermagkólamn í því að auika
niámsmöguledkama. Við sioulum
eftir fremsiba megni aiuikia og efla
mierantun unigmenna okikar á sem
flestum sviðum og hvar siem er
á landiniu.
í hraða, tækni og vélvæðonigu
nútímains skulum við ekki
gleyma miaimniinium sjálfum,
skilja sólina eftir, heldur giera
það kleift, að hún fái simin
þroska, annars giebur illa farið.
Er það vo>n mín, alð efri deild
Alþingis verði vamdanum vaxin,
hvað smiertir afgreiöslu Kvenna-
skólafrumvarpsims, en hemli
ekki á framfarabraiuit.
Páll V. Daníelsson.