Morgunblaðið - 16.04.1970, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 1970
mmmm
Rætt um greiðslur til
blaða á Alþingi
Nefnd kanni þjón-
ustuskyldu ungmenna
MEGINHLUTI fundartíma Sam-
einaðs Alþingis í gær fór í að
ræða fyrirspurn Lúðvíks Jósefs-
sonar til fjármálaráðherra um
greiðslu styrks til vikublaðsins
Nýtt land-Frjáls þjóð. Auk fyr-
irspyrjanda og fjármálaráðherra
tóku þátt í umræðunum, Bjarni
Benediktsson, forsætisráðherra,
Björn Jónsson, Magnús Kjartans-
son, Gylfi Þ. Gíslason, mennta-
málaráðherra, Gísli Guðmunds-
son, Hannibal Valdimarsson og
Ólafur Jóhannesson.
Fyrirspurn Lúðvíks Jósefsson-
ar var á þá leið, að spurt var um
hvaðan fjármálaráðherra kæmi
heimild til að greiða sérstaklega
einu vikublaði útgáfustyrk og
hvenær sú styrkgreiðsla hefði haf
izt og hve hárri fjárhæð hún
næmi. Sagði Lúðvík í framsögu-
ræðu sinni, að í fjárlagafrumvarp
inu væri aðeins kveðið á um
heimild til fjármálaráðherra að
greiða fyrir dagblöð, og fyrir
lægi einnig að engin önnur viku-
blöð hefðu orðið þessa styrks að-
njótandi.
Magnús Jónsson fjármálaráð-
herra, sagði í svarræðu sinni, að
til þess að unnt væri að svara
þessari fyrirspurn yrði að gera
grein fyrir hvernig blaðastyrkur-
inn væri til kominn. Væri það
með þeim hætti, að fyrri hluta
árs 1967 hefðu hafizt viðræðUr
milli forystumanna þingflokk-
anna um, að mjög illa horfði með
afkomu sumra dagblaðanna, þann
ig að við borð lægi, að þau gætu
ekki komið út. Mundi það
leiða til þess að vissir flokkar
heifðu ekkert málgagn við að
styðjast. Þetta þótti óeðlilegt og
var talið nauðsynlegt að tryggja
það að eðlileg skoðanamyndun
gæti átt sér stað og skoðanatúlk-
un af hálfu stjórnmálaflokkanna.
Því hefði það orðið að samkomu
lagi milli forystumanna þing-
flokkanna, sem síðan hefði verið
fallizt á af ríkisstjóminni, að
gera vissar ráðstafanir til að-
stoðar dagblöðunum. Þá hefði
verið svo ástatt, að allir stjóm-
málaflokkar í landinu hefðu haft
dagblöð sem aðalmálgögn, og því
hefði ekki komið annað til álita
en að halda sig við það að gera
ráðstafanir til þess að tryggja
útkomu þeirra. Var þessi aðstoð
fólgin í því, að ákveðið var að
kaupa til viðbótar því, sem áð-
ur var keypt, 300 eintök af
hverju dagblaðanna. Þetta hefði
verið gert án sérstakrar heimild-
ar, og enginn að því fundið að
það var gent.
Síðan gerðist það að klofning-
ur varð í einum tilteknum flokki
og þeir aðilar sem klufu sig út
úr honum, töldu sig ekki hafa
neitt málgagn við að styðjast.
Lengi vel var þeim synjað umað
vikublað er þeir gáfu út fengi
nokkurn styrk, þar sem ekki lá
fyrir að stofnaður yrði nýr flokk
ur. Það var því ekki fyrr en á
sl. ári, þegar það var ljóst, að
nýr þingflokkur hafði verið mynd
aður, að rétt þótti að fallast á
það með hliðsjón af þeim grund-
vallarröksemdum, sem þá lágu
til stuðnings dagblaðastyrkjun-
um. Var ákveðið að ríkið keypti
einnig 300 eintök af blaði þeirra.
Það má segja, að heimild að
öðru leyti sé ekki að finna fyrir
þessu en þá, að í fjárveitingu
þeirri sem er í fjárlögum yfir-
standandi árs, er einnig innifal-
in upphæð, sem áætlað er að
kosti að kaupa umræddan ein-
takafjölda eða veita sambæri-
lega aðstoð þessu blaði, sem dag-
blöðunum.
Vafalaust kann það að orka
tvímælis, sagði fjármálaráðherra,
—■ hvort nægilega skýrar heim-
ildir séu fyrir þessu öllu saman.
Það var ekki fyrr en í ár sem
leitað var sérstakrar fjárlaga-
heimildar til þessara greiðslna og
með skírskotun til þeirrar hugsun
ar sem að baki þessum aðgerðum
liggur er það tvímælalaust að
aðstoðina bar einnig að veita
þessu ákveðna blaði.
Svo sem fyrr er getið hófust
greiðslurnar til blaðsins á síð-
aista ári og voru því greiddar saim
tals 180 þús. kr. Og núna 1. apríl
sl. hefðu blaðinu verið greiddar
á þessu ári 45 þúsund kr.
Lúðvík Jósefsson þakkaði ráð-
herra svörin, en sagði að í heim-
ildum fjárlaga væru skýr ákvæði
þess efnis að tiltekinni upphæð
skyldi varið til kaupa á dagblöð-
um. Væri engan veginn hægt að
túlka þetta sem styrk til stjórn-
málaflokkanna. Þá sagði hann
að fyrir lægi eftir ræðu ráðherra,
að ríkissjóður hefði byrjað að
greiða fyrir umrætt vikublað áð
ur en þingflokkurinn og stjórn-
málaflokkurinn hefði verið stofn-
aður.
Bjarni Benediktsson, forsætis-
ráðherra, sagði að það væri nokk
uð umliðið síðan samkomulag
varð um það milli forystumanna
flokka að taka upp greiðslur fyr-
ir kaup á dagblöðum. Þegar mál
þetta hefði komið fram til um-
ræðu, hefði einungis verið talað
um það sem fyrirgreiðslu til
flokkanna. Það hefðu líka verið
formemn. flotdkanna sem komu sam
an rétt fyrir lok f j árlagaafgreiffslu
nú í vetur, til þess að ræða um
hækkun á þessum greiðslum, og
komizt að samkomulagi um mál
ið. Jafnframt væri rétt að geta
þess að Lúðvík Jósefsson gerði
þá athugasemd að hann væri
greiðslu til þessa vikublaðs and-
vígur.
Hins vegar sagðist forsætis-
ráðherra hafa tekið það skýrt
fram, að ef ætlunin væri að
halda þessum greiðslum áfram,
væri það skoðun sín að blað
þetta ætti að fá hana í sama hlut
falli og dagblöðin.
Bjöm Jónsson sagði í ræðu
sinni, að fjármálaráðherra hefði
haft fulla heimild til greiðslu á
þessu blaði, þar sem það væri
málgagn stjórnmálaflokks. Sagði
hann að hér væri ekki um neinn
útgáfustyrk að ræða, heldur að-
eins greiðslu á þjónustu, þar sem
ríkið keypti 300 eintök af blaði
þessu og yrði það að téljast eðli-
legt. Bjöm sagði að siðavendni
Lúðvíks Jósefssonar til fjármála
ráðherra væri út af fyrir sig
ánægjuleg, en því miður mætti
ætla að til þessarar fyrirspurnar
hans læsgju þó aðrar hvatir.
Magnús Kjartansson sagði að
dagblöðin litu þannig á að greiðsl
an frá ríkissjóði væri ekki styrk-
ur, heldur aðeins greiðsla fyrir
þjónustu. Það hefði tíðkazt um
langt árabil að dagblöðin hefðu
birt eitt og annað efni fyrir rík-
isvaldið án þess að greiðela hefði
komið til, og einnig hefðu þau lát
ið til ríkisstofnana býsna mörg
eintök. Þrátt fyrir þessa greiðslu
væru engan veginn. enn orðin jafn
réttisviðskipti milli blaðanna og
ríkisins. Sagðist Magnús telja að
greiðsla þessi auðveldaði útgáfu
blaðanna og væri hún innt af
hendi, án tillits til þess hvaða
flokk blöðin styddu. Því væri ó-
eðlilegt að eitt vikublað væri tek
ið út úr og veitt sama aðstaða og
dagblöðunum. Slíkt hlyti að vera
byggt á pólitískum forsendum.
Gylfi Þ. Gíslason menntamála-
ráðherra kvaðst vilja staðfesta
það sem komið hefði fram hjá
forsætisráðherra um aðdraganda
þessa máls. f þessum umræðum
hefðu á sínum tíma tekið þátt,
auk hans og forsætisráðherra þeir
Eysteinn Jónsson og Einar Olgeirs
son. Á þessum tíma hefði Al-
þýðubandalagið verið óklofið og
gefið út eitt dagblað sem aðal-
málgagn. Samkvæmt upphaflega
samkomulaginu hefði verið ákveð
ið að ríkið greiddi fyrir 300 ein-
tök af hvoru dagblaðanna og auk
þess 1000 kr fyrir hvert skipti
sem blöðin birtu dagskrá útvarps
og sjónvarps. Auk þess hefði svo
komið til viss fyrirgreiðsla hjá
pósti og síma. Um þessi atriði
hefði orðið algjört samkomulag.
Með klofningi Alþýðubandalags-
ins hefði komið fram nýtt vanda-
mál, og þegar tilmæli komu frá
nýja flokknum um kaup á þeirra
blaði hefði það verið tekið til um
ræðu. Sagði ráðherra að innan
Alþýðuflokksins hefðu menn ver
ið sammála um að eðlillegt væri
að veita flokknum þessa fyrir-
greiðslu.
Gisli Guðmundsson ræddi mál
efni vikublaða sem gefin eru út
víðs vegar um landið og taldi
að styrkja bæri þau á sama hátt
og blöðin í Reykjavík.
Bjarni Benediktsson forsætis-
ráðherra sagði að þegar þetta
mál hefði komið til umræðu í
haust, hefðu allir aðilar verið
sammála um að þetta skipulag
dygði ekki til frambúðar, og hefði
því orðið samkomulag um að
skipa nefnd innan þingsins til
þess að kanna þetta mál og gera
um það tillögur, sem hægt væri
að byggja á í framtíðinni.
Hannibal Valdimarsson sagði að
þessar greiðslur væru fyrst og
fremst ætlaðar til þess að jafna
aðstöðuna til frjálsrar skoðana-
myndunar og sem styrkur til
flokka. Þeim væri varið til blað-
anna, af þeirri ástæðu að flokk-
arnir teldu sér það riauðsynlegt
að gefa út blöð og koma skoðun-
um sínum á framfæri á þann
hátt.
Ólafur Jóhannesson tók undir
það að nauðsyn bæri til þess að
koma þessum málum í fast form.
Hins vegar mætti ekki blanda
fyrirgneiðslum við stjórnmála-
flokkana saman við kaup ríkis-
ins á dagbiöðum.
SETT hefur verið reglugerð um
hvaða rétt próf úr framlhalds-
deildum gagnfræðaSkólanna
gefa. Gerði Gylfi Þ. Gíslason,
menntamálaráðiherra grein fyrir
reglugerðinni á Al'þingi í gær, er
rædd var fyrirspurn frá Jónasi
Árnasyni um þetta atriði.
Sagði ráðiherra, að ákveðið
hefði verið með bráðabirgðalög-
um frá 27. ágúst 1969 að kcnma
þessuim deildum á fót og væru
þær eins til tveggja vetra nám.
Störfuðu fjórar slíkar í vetur, á
Akureyri, Akranesi, Neskaup-
stað og í Reykjavík. Mundu um
160 nemendur gangast undir
próf í vor.
Sagði ráðlherra að beðið hefði
verið með setningu reglugerðar,
þar til að Alþingi væri búið að
afgreiða frumvarpið sem lög.
Það hefði verið gert í fyrradag
MEIRI hluti allsherjarnefndar
Sameinaðs Alþingis hefur skilað
áliti um tillögu til þingsályktunar
um verknáms- og þjónustu-
skyldu ungmenna, en tillögu
þessa flytur Jónas Pétursson.
Mæliir mieini hHiufd mefndiariinin-
ar með því að tiUaigain verðii sam
þyiklkt mieð niokkuim breytiimgu.
Er íiaigt tii að tilllliöguigineiiniin
hiltjóði svo:
Allþiimgi áílykbair að kjósia 5
miamma miilllliþi'niganiefmd til a/ð
aillii'Uiga, 'hvont rótt og haigfe'lHit sé
TÍU ÞINGiMENN Fnaimsótomair-
flototosdims hafa tagt fyriiir Alþimgi
tiiffiiögu till þiinigsállytotuin'ar um
lagnúmgu vairadiaðinair hniiragbraiuitiar
um landið. Er ti'llöguigrei'nán svo-
hljóiðaindi:
Allþiimgii álytotiar a@ lýaa yfáir
þeim viiátjia sáraum, a@ tetoiin verðii
DAGANA 22.-27. júní n.k. verð-
ur efnt til fjórða norræna æskn-
lýðsmótsins. í þetta skipti á Ál-
andseyjum. Fyrri mót voru hald
in á tslandi 1967, í Danmörku
1968 og Færeyjum 1969. Æsku-
lýðsmót þessi eru stærstu sum-
arsamkomur, sem æskulýðs-
nefndir Norrænu félaganna efna
til. Á Álandseyjum hefur ný-
lega verið stofnað sjálfstætt
Norrænt félag og því talið vel til
fallið að fela því umsjá þessa
móts. Álandseyjar eru mjög
mikils metnar af ferðamönnum,
svo að valið var ekki erfltt.
Engin æstoulýðsnefnd er enn á
Álandseyjuim, en útlit er fyrir
að 'hún verði stofnuð af æsku-
lýðssamtökunum þar, jafnvel áð-
ur en mótið verður haldið.
KYNNING Á ÁLANDSEYJUM.
TiLgangurinn með æskulýðs-
og lögin þá staðfest og reglugerð
in gefin út. Væri í henni að
finna ákvæði um rétt nemenda
et stundað hefðu þetta nám til
inngöngu í aðra skóla. Veitir
námið m.a. rétt til inngöngu í
menntasfcóla að uppfylltum viss
um skilyrðum, til inngömgu í
Tæknislkóla íslands, einnig að
uppfylltum stoilyrðum og styttir
nám í Iðnskóla um 4-8 mánuði.
Þá gefur próf úr skólanum einn-
ig rétt til inngöngu í Vélskólann,
framhaldsdeild Bændaskólans á
Hvanneyri, Garðyrkjuskóla rík-
isins og Hj útorunarskóla ís-
lands. Hins vegar sagði ráðherra
að enn væri ektoi áfcveðin staða
skólans gagnvart námi í Kenn-
araskóla íslands, og hefði etoki
verið Ihægt að ákveða hana, þar
sem lögin um fcennaranáim væru
nú í endursfcoðun.
að komia á veirtomámis- ag þjón-
uigíiuSkyWlu uiragrmemma og þá mieið
hvaða fraimtovæimd'ahættii. Séir-
staitolieiga verðli atlhuigað viðifairags-
efmi í þágu þjóðairlhieiffiidar fyriiir
rílki og siveitamfélög, góSlgerðiar-
og manimúðiairfóllög.
Nieflradiiin sítoillá áiWiihi tiill Alþimigiis,
og koimiislt húin aið þeiriri rtiðiuir-
atöðu, að lögtfestiinig á vertoraáims-
og þjóimustuakylldiu uimgmienima sé
æsikitag, þá skili 'hún um vitð-
faimgsiefniiið frusnivanpi að löguim,
sieim l'aigt verðd fyiriir AlJjimgi.
rífcistlán, imnlliand og enliemd, tffl
aið Ijútoa á tiiteknium tímia og sivo
fljó'tt sem 'hienltiuigt þykiiir 'liagm-
imgu vamidaðirar hriragbnauibair uim
Jaindið, er liiggi sivo sem uininit eir,
um byggðiir og sé viið það m'iðiuð
að vera fær aillit árið.
mótinu er m.a. að kynna hinar
sjálfstæðu Álandseyjar, stjóm-
un þeirra, sögu, náttúru og menn
ingu. Utan Finnlands og Svíþjóð
ar er þekkingin á eyjunum ekki
milkil, og vonar miótsstjórnin að
geta unnið bug á þeirri vamþekk
ingu að einhverju leyti. Annars
hefur mótsstjórnin reynt að
setja saman dagskrá, sem er
blanda af sikemmti- og fræðslu-
efni.
Landslag Álandseyja, sérein-
kenni þess og stjórnmálaástand
eyjanna verður vel kynnt þessa
daga. Heilum degi verður fyrst
varið til að stooða landslagið,
náttúru þess og söguleg kenni-
leiti undir leiðsögn vanra leið-
sögumanna. Eyjarnar eru þekkt-
ar fyrir að vera einn sólríkasti
staðurinn á öllum Norðurlönd-
um.
DJASSGUÐSÞJÓNUSTA.
KNATTSPYRNUKEPPNI,
POPHÁTÍÐ.
Sr. Lars Ake Lundberg frá
Svílþjóð muin stjórna tovölddjaisis-
guðþjónustu á mótinu. Finnska
útvarpið hefur m.a. sýnt áhuga
á þessum dagstorárlið.
Efnt verður til knattspyrnu-
keppni við nágrannafélög. Einn
ig verður efnt til frjálsíþrótta-
og sundkeppna, ef til vill verður
einnig efnt til siglingakeppni, en
þessir liðir verða undir stjórn
íþróttaforystu eyjanna.
Við komuna til Mariehamn
miánudaginn 22. júní munu gest-
irnir boðnir velkomnir af norstoxi
drengjalhljómsveit. Mi'kil pop-
hátíð heyrir einnig til dagskrár-
innar með aknennri þátttöku.
Meðal þátttakenda verða þekkt-
ar hljómsveitir, bæði frá Finn-
landi og Svíþjóð.
Búizt er við um 300 þátttak-
endum á æslkulýðsmótið, auk
Álendingana. Mótið er á bezta
ferðamannatímanuim, svo bóka
varð einka- og hótelrúm með
íhálfs árs fyrirvara. Til mótsins
er boðið öllum æSkulýð á
Norðurlönduiin á aldrinum 17-30
ára. Þátttöfcugjald er kr. 3.200.—.
Allar nánari upplýsingar eru
gefnar hjá Norræna félaginu og
Æstoulýðssambandi íslands. Um-
sóknarfrestur er til 5. maí.
Reglugerð um rétt-
indi framhaldsnema
gagnfræðadeildanna
- fá m.a. inngöngu í menntaskóla
með ákveðnum skilyrðum
Hringbraut um landið
Ráffhúsið á Álandseyjum.
Norrænt æskulýðs-
mót á Álandseyjum