Morgunblaðið - 24.09.1970, Page 11

MORjGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. SEPT. 1970
11
Ef tir litsmaðu r innu
í kvöld
VIÐ litum inn á æfingu í
Þjóðleikhúsinu í gærkvöldi
þar sem verið var að æfa
Eftirlitsmanninn eftir Gogól,
en frumsýning Eftirlitsmanns
ins í kvöld er fyrsta frumsýn-
ing leikársins í Þjóðleikliús-
inu.
Friðriksdóttur, Guðrúnu Guð
laugsdóttur, Árna Tryggva-
syni, Bessa Bjarnasyni, Bald-
vini Halldórssyni, Rúrik Har-
aldssyni og fleirum, en alls
koma um 40—50 leikarar
fram í verkinu eða flestir af
leikurum Þjóðleikhússins.
Leikstjóri Eftirlitsmannsins
er Srynja Benediktsdóttir og
er þetta fyrsta leikritið, sem
hún stjórnar á aðalsviði Þjóð-
leikhússins. Birgir Engilberts
gerði leikmyndir og búninga
gerði Messina Tómasdóttir.
Gogól þykir ná mjög spaugi
legum myndum af mannfólk-
inu í þessu verki og ef til vill
sýnir þetta verk hvað
skarnmt er á milli dramans og
veruleikans, ef menn líta
ekki of hátiðlega á hversdags
leikann. — á. j.
Það var stemning í saln-
um, enda leikurinn fullur af
gáska og ef fólk kann að gera
grín að sjálfu sér hefur það
ugglaust mjög gaman af Eft-
irlitsmanninum.
,IIann talar svo hátíðlega og scgist þrá menningu og borgar
,Ég ét hvað sem er“, sagði
fylgdarsveinninn.
Gogól hinn rússneski skrif-
aði livað mest á fyrri hluta
síðari aldar, en Eftirlitsmað-
urinn er talinn hans merkasta
verk. Skop leiksins á ekki síð
ur við í dag en á þeim tíma,
sem leikurinn var skrifaður
á og jafnvel enn fremur.
Von er á eftiiiitsmanni, en
framhaldið byggist allt á mis-
skilningi, skemmtilegum mis-
skilningi. Aðalhlutverk leiks-
ins eru lei'kin af Erlingi Gísla-
syni, Val Gíslasyni, Þóru
hann einn vissi hver hann var. Ljósm. Mbl.
Allir vildu eftirlitsmanninum fylgja, en
V-Berlín
Framhald af bls. 10
Neyzia fíknilyfja, eómkiujm
mairijúiaina, vex í V-Berlím.
Afbrotum hefar.r eiinmág fjölig-
a«.
Gatan Kurfurstendaimm,
senn um iainiga hríð var eiinm
helzti vettvamgiur mótmæiia
hinnia mýju viinstrisinina, hef-
ur nú enm breytzt niokkiuð tál
himia varra. Á kvöldiin ráða
þar rílkjum búðiargiuggaisiboS-
arar, rjómiaíisaetur, gteðikoniur
og hiippar, sem leita að neeista
,^kammti“.
í borgiirmii era 2000 skráðar
vænidiskioiniur, og möng humdr-
uð til viðlbótar stumda væmdi
ám þess að vera á skrám lög-
regluininar. V ændisikoiniuímjar
mó mieira að sieigja sjá á daig-
iinin í skuigga minmiisimerkiisiinis
vegmia sigiursiinis yfir Fröktoum
1870.
Brandiemiborgiamhliðið var
táiton himmar göaniu Berliniar,
en nú er hin hálftarumda MJnn
imgaTkirkja Viitajáims keiisara
tákn V-Berlíniar í xniðri V-
Berlín. í sókndminá eru 100.000
miainins, og þamna bá'ðiust keiisar
inin og fjölskylda hans eitt
sdinn fyrir. Nú sitja hippar á
tröppumum og bvöld eitt fyrdr
nokikru héldiu hinir siðhærðu
inm í kirkjuma og hófu að
stíga dams á altari hanmar.
Sorpiniu frá V-Berlín verð-
ur að fleygija skammt frá Pots
dam í A-ÞýzikiaiLainidi og greiltt
hátt gjiald fyrir. Þá eru bíiar
það, sem hiinár iininiiiotouðu
Berlír.arbúar vilja alldr eiga,
emda eru í borgimind tiltökilega
fleiri og stærri bílar en í
nokkurri arunarri þýzkrd borg.
Mtenigiunar verður nú vart í
vaxamidd maeli í vötraum og ám
Berlímair, en emgu að sdður
sælkja allt að 260.000 mainms
til þeirra um heigair tii þess
að synda.
Rætt ar miú um það, að
kommiúnistar kummii inmian
sbaimims að koma á sknaisam-
bamdi milli bongarhlutamna,
en þaö rufú þeir mieð öllu
1902.
1 Berlím yrði jafnivel litáð á
sldfct smiásfcref í framfaraótt
sem stórmál. Sérhvier smá-
sfcretf hafa mikla þýðinglu fyr-
ir fóikið, sem byggiir þessa
borg.
Dönsk
lesbók
með æfingum
NÝLEGA er komin út hjá Rikis
útgáfu námsbóka Dönsk lesbók
með æfingum, eftir Guðrúnu
Halldórsdóttur kennara. Bókin
er ætluð til notkunar í framhalds
skólum, einkum 3. og 4. bekk
gagnfræðaiskóla. Hún er 111 bls.,
myndskreytt af Baltasar og
prenituð í Prentsmiðju Hafnar-
fjarðar.
Efni þessarar dönsku lesbókar
er að mestu eftir danska höf-
unda. Þó eru nokkrir valdir,
þýddir kaflar. Efnið er reynt að
velja þannig, að það höfði til
nemenda, veki áhuga þeirra og
eftirtekt. Bókin skiptist í léttar
frásagnár, sögur og efni, sem nú
er ofarlega á baugi, t.d.: barátt
am við hungrið í heimimium Og
samskipti og skoðanamunur
ung'linga og eldra fólks. Efninu
er raðað að nokkru eftir þyngd.
Hverjum kafla fylgja orðskýr-
ingar á dönsku, sem eiga að
nægja til að nemendur skilji efn
ið nokkurn veginn. Ekki er ætl-
azt til, að bókin sé þýdd frá orði
til orðs, heldur aðeins þýdd erf
ið orð og orðasambönd. Hverj-
um; kafla fylgja einnig um 10
spurningar úr efninu, ásamt öðr
um' verkefnum, sem kennari get
ur jlátið vinna munnlega eSa
skrlflega, eftir því sem hvenri
deijd bezt hentar.
Þess má geta, að mikill hluti
bókarinnar var pnninn sem verk
efm og reyndur í Lindargötu
skola síðastliðinn vetur.
Daniel Lambert
— brezka kjötfjallið
Margir eru þeir, sem vilja
gjarnan festa nafn sitt á blöð
sögunnar, en sjálfsagt vildu
fæstir ná því takmarki fyrir
þá sök eina að hafa verið með
ailra gildvöxnustu mönnum
fyrr og síðar. En þannig fór
þó fyrir Daniel Lambert, sem
bjó lengst af í borginni Leic-
ester í Englandi.
Hann fæddist árið 1770 i
Leicester, sonur fangelsisstjór
ans í Bridewell-fangelsinu.
Hann var hraustur og dugleg
ur drengur, góður sundmaður
frá átta ára aldri og kenndi
mörgum börnum sund á yngri
árum. Ekki er annað vitað
en að ættingjar hans hafi all
ir verið eðlilega vaxnir, nema
hvað frænka hans og frændi
í föðurætt voru „mjög þung“.
Þegar hann var fjórtán ára,
var hann settur til náms í
leturgreftri, en sjö árum Síð-
ar fór fyrirtækið, sem hann
vann hjá, á hausinn, og
skömmu síðar tók hann við
af föður sínum sem fangelsis
stjóri.
Um sama leyti fór hann að
fitna og árið 1793 reyndist
hann vera orðinn 203 kíló.
Þrátt fyrir það átti hann létt
um gang og stundaði veiðar
af kappi í frístundum.
Hann var geysilega sterkur
og segir sagan, að eitt sinn,
þegar hundur hans hafði ráð-
izt á bjamdýr í fjölleikahúsi
og átti dauðan vísan, greip
hann vænan lurk og lamdi
björninn svo fast á hausinn,
að sá ferfætti flýði vælandi.
Fangelsisstarfið féll honum
vel í geð og var hann jafn-
an elskulegur í garð fang-
anna, enda sneru flestir
þeirra á betri brautir að refs
ingunni afplánaðri og töldu
Daniel eiga þakkirnar fyrir.
En árið 1805 var fangelsið
lagt niður og Daniel var at-
vinnulaus. Reyndar ákváðu
yfirvöldin að greiða honum
rífleg eftirlaun fyrir góða
þjónustu, en hann þurfti
meira fé og fór þvi til Lond-
on, þar sem hann opnaði sýn-
ingu á sjálfum sér fyrir al-
menning, en aðgangseyrir var
í hærra lagi. Það dró þó lítt
úr aðsókninni og komu menn
víða að til að skoða fyrirbær-
ið. Eftir fimm mánaða dvöl
í London sneri hann aftur til
Leicester, þar sem hann lifði
góðu lífi til æviloka.
Árið 1809 lézt hann skyndi
lega, öllum á óvart, og var
einhverjum óþekktum sjúk-
dómi kennt um. Þá var hann
aðeins 39 ára gamall og hafði
alla tíð farið vel með sig,
neytti ekki áfengis og borð-
aði frekar lítið. Hann kvænt-
ist aldrei, en var hins vegar
jafnan mikill áhugamaður um
samskipti við veikara kynið.
Hann hefur verið talinn
brezkur meistari í þungavigt
en þyngri menn hafa fund-
ist meðal Bandaríkjamanna.
Miles Darden, fæddur 1798,
varð 450 kíló, en þegar Ro-
bert Hughes frá Missouri-
fylki steig á vogina árið 1958
I
var hann 475 kíló. Daníel
varð 335 kíló á þyngd, 180
sentimetrar á hæð, 285 senti-
metrar um mittið og kálfam-
ir mældust 94 sentimetrar að
fóru rúmlega 34 roetrar áLms.
fóru rúmlega 34 metra álms.
Á tvö hundruðustu ártíð
hans er vert að minnast hans
lítillega, svo sem hér hefur
verið gert.
Damel Lambert — oll 335 kilóin!