Morgunblaðið - 02.04.1971, Blaðsíða 1

32 SIÐUR
77. tbl. 58. árg.
FÖSTUDAGUR 2. APRlL 1971
Prentsmiðja Morgnnblaðsins
r
„Mikill dagur fyrir Island,
ég hef hlakkað til hans lengi”
— sagði Hilmar Baunsgaard, forsætis-
ráðherra Dana í viðtali við Mbl.
— Flateyjarbók og Sæmundar-Edda
afhentar 21. apríl n.k.
Kaupmannahöfn, 1. apríl.
Einkaskieyti til Morgun-
blaðisins.
„MÉR er það ánægja að geta
filkynnt, að sendinefnd frá
dönsku rikisstjórninni og
danska þjóðþinginu mun af-
benda íslendingum Flateyjar-
bók og Sæmundar-Eddu sem
fyrstu sönnun þess, að samn-
ingurinn um afhendingu
bandritanna gengur í gildi.“
Með þessum orðum tilkynnti
kennslumálaráðherra Dan-
merkur, Helge Larsen, kl. 12
á hádegi að dönskum tíma,
um afhendingu handritanna
tveggja, sem fer fram mið-
vikudaginn 21. apríl.
Kennslumálaráðherrann
greindi frá þessu við hátíð-
lega athöfn, er skipzt var á
fullgildingarskjölum, en Frið-
rik Danakonungur hafði þann
25. marz staðfest samninginn
lun afhendingu íslenzku
handritanna. Athöfnin fór
fram í móttökusal utanríkis-
ráðuneytisins og voru þar
haldnar stuttar ræður og töl-
uðu þeir Helge Larsen, af
hálfu Dana, og Gylfi Þ. Gísla-
son, menntamálaráðherra,
fyrir íslands hönd. Viðstaddir
voru tveir aðrir danskir ráð-
herrar, Hilmar Baunsgaard,
forsætisráðherra, og Poul
Hartling, utanríkisráðherra.
Baunsgaard, forsætisráðherra,
lét í ljós skoðun sína á þess-
um mikla merkisviðburði, er
hann heilsaði Gylfa Þ. Gísla-
syni. Baunsgaard sagði við
hinn íslenzka starfsbróöur
sinn: „Ég hef hlakkað til
þessa dags.“
Siðair sagði Baunsgaard, for-
sa-tisráðherra, við fi'éttaritara
MorgunMaðsins: „Ég veit, að
þetita er milkill daiguir fyrir ís-
latnd. Þetta er einmig mikili dag
ur fyrir miig, því ég hef, aMar
göitiur frá fyrstu dögum minum
í þjóðþingimu 1957, talið, að
þarma væri um að ræða mál
miemmngarttiegs eðflis og það væri
Hiutverk þjóða oklkar að leiða
það til iykta. Því finin ég i dag til
nær því jafn inndlegrar ánægju
og Isl'endingaa1. Margir danskir
stjórnmáJlamjemn hafa lagt fram
sinn sikerf til að þessi áfangi
næðist, en mér finnst engu að
Éont Benning, Georgiu, 1. apríl
— AP—NTB —
WILXJAM L. Calley liðsforingi
vaa* í gær dæmdur til ævilangr-
bit þrælkunariinnu fyrir morð á
22 körlum, konum og börnum í
þorpiim My Lai í Suður-Vietnani
16. marz 1968. Hefur dómnrinn
viakið mikla inótmælaöldn í
Síðustu fréttir
Saan Clemeinte, Kaiiforníu,
1. apríl — AP —
Nixon Bandaríkjaforseti gaf í |
kvöld fyrimiæli iim að Willi-
am Calley liðsforingja yrði
þegar í stað steppt vir haldi, 1
og að hann fengi að liafast
við í íbúð sinni í Fort Benn-
ing herstöðinni meðan nánari
athugnn fer fram í máli bans. I
I>að var blaðafulltrúi for-
setans, Ronald Ziegler, sem
skýrði frá þessari ákvörðun
Nixons. Sagði blaðafulltrúinn 1
að framhaldsrannsókn væri
mjög tSmafrek, og að forset-1
inn teldi ekki rétt að Calley
væri baldið í fangelsi meðan 1
sú rainnsókin fer frarn.
siður rétt að bemda á einn ákveð-
inn mann, þ.e. fyrrveramdi
kennisiiuimálaráðherra Jörgen
Jörgensem, en fyrir hanin hefur
þetlta verið hreint hjartans mái.“
Athöfnim fór fraim í utanríkis-
ráðuneytinu, þar sem umsvií
voru milkil, enda var þar einnig
í heimsókn utanrikisráðherra
Italíu, Aldo Mono.
Auk dönssiku ráðherranna
þriggja og menntamálaráðherra
íslands voru og viðisitaddir at-
höfniina Sigurður Bjarnason,
sendiiherra, Birgir Thorlacius,
ráðuneytiisstjóri, Gunnar Bjöms-
son, ræðismaður íslandis, og
Ej'ler Mogensen, ráðuneytissstjóri
i kennisllumáliaráðuneytinu og
Uffe Himmeflatrup, deildarstjóri
í memnimiganMlld utanrikisráðu-
neytisins. Venjuflega væri mái
sem þetita í höndum utanríkis-
ráðuneytisins eins, en vegna þess
að tvö Norðuriönd eiga í hlut og
þar eð menntaimálaráðherra Is-
lands var fulltrúi lands sdns, tók
danski kenmalumálaráðherrann
þátt i athöfninni af hálfu Dana,
enda heifur handritaimállið heyrt
undir ráðuneyti hans, og var það
þvi hann sem afhenifii dönsku
skjölin fyrir hönd þjóðar sinnar.
Skiptin á hinium dönsfeu og is-
ienzkiu skjöflum fóim fram í nota-
Oegu og vinsamilegu andrúmsilofti.
Þegar ráðhemamir tveir höfðu
skipzt á slkjölunum notaði Gyilfi
Þ. Gísilasian tækifærið að fara
yfir íslenzka textanin með HeJlge
Larsen, sem er camd. mag. og
miennitaskólarektor. Gyltfi Þ.
Gislason sagði á eftir, að Helge
Larsen hefði tekizt að skiilja
megnið af textanum.
Sigurður Bjamason, sendi-
herra, sagði, að athöfninni lok-
innd og er samningurinn var
igenginn í giildi: „Mér er óhætt
að segja, að í dag streyma hlýrri
tilfinninigar frá Isílianidi til Dan-
merkur en nökikru sinni fyrr. Ö31
íslenzka þjóðin fagnar einhuga,
þegar sendinefhd rííkissitjómar-
innar og þjóðþimgsins kemur
með Flateyjarbók og Sæmumdar
Framhald á bls. 10.
Mótmæli vegna dóms
— í My Lai málinu
Bandarikjummi, og talsmaöur
Nixons segir að liomini hafi bor-
izt þúsumUr símskeyta og npp-
hringinga til aS mótmæla dónm-
um.
Nixon forsieti er sitaddur í San
Ciliemientie i Kahiforníu, og strax
oig dómur hafðli verið upp kveð-
inn tóku mótmæliin að streyma
þangað. Bl'aðafiuiltrúi forsetans,
Romafld Ziegller, tjáði firéttamönn
um í dag að af hverjlum 100 orð-
sendinigum, sem Nixon hafa
borizt vegna dómsins, feld 99 í
sér mótmæli gegn dómnum.
Hafa margir skorað á forset-
ann að milda dómonin, en ekki
er taliið senndilegt að hann hafi
bein aáskipti af málinu fiyrr en
dómurinn hafur verið endanilega
afgreiddur. Dómnum var áfrýj-
að, oig getur endamleg aiflgreiðsia
málisins tekið upp undir fimm
ár, að því er talið er.
Að sögn fréfltamanna i Banda-
rikjiunum berast mótmœM gegn
dómnum vdða að, og eru ek'ki
tengd neinum sérstökum hreyf-
ingum eða stjórnmálafiioklkum.
Bierast þau 'firá svonefndum
„þögflia meirihfliuta", sam að und-
artföiTiu hefur staðið að fjöHda-
fundum til stuðnings við steínu
Myndin sýnir þá Gylfa Þ. Gíslason, nienntamálaráðherra, og Helge Larsen, kennsluniálaráðherra,
skiptast á fullgildingarskjöhnn um afhendingu handritanna í Kaupmannahöfn í gær. í baksýn er
Sigurður Bjarnason, sendiherra.
Merk tíðindi
í sögu þjóðarinnar
JÓHANN Hafstein, forsætis-
ráðherra, flutti í gærkvöldi út
varpsávarp til þjóðarinnar í
tilefni þess, að samningurinn
um afhendingu handritanna
var fullgiltur í Kaupmanna-
höfn í gær. Ávarp forsætisráð
herra fer hér á eftir:
„Það bar til tíðinda í Kaup-
mianwahöfn um hádegisbiflið í
dag, að fuillgiltur var með
undirskríft men.tvtamálaráð-
henra Danmerkuir og ísflands
í umboði þjóðhöfðinigja iand-
anma samningur um afhend-
imgu íslenzku handritarona.
Þetta mál, sem ísflendingum er
svo hugleilkið, að endurheimta
siron forna meroininigararf, er
endanlega til lyfcta flleitit. SMkit
©nu visisufltega menk tíðindi í
sögu þjóðariinnar.
Sú gfleðifneigro hefiur borizt,
að þinigtmiannanetfnd daniska
þjóðlþingBins mund sæfcja okk-
uir íslendiroga heim um suimar
mláldn og færa okkur tivær
fyirstu gea-semamar úr hand-
ritasiafndrou, Sæmundar-Eddu
og Flateyjarbók. Hinir dönstou
fuMtnúair verða hér aufúsugeSt
ir í siíkuim erindagjörðum, en
allll'ir iþeir jafnlframt góðkunn-
ir ísfliaindsiviin.ir.
Ég hygg, að aldred hafi ver-
ið meiri hlýja í hugum ísl'end
iniga i garð Daroa en eirotmitt
nú. Við metum liina veglyndu
framkomu, en fordæmi þeirra
mun eimstakt í samisfciptum
þjóða."
Fiambald á bls. 21.