Morgunblaðið - 13.05.1971, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐI-Ð. FIMMTUDAGUR 13. MAl 1971
Cargolux eins árs:
Flugstj ór ar n-
ir ferðast með
úttr oðna vasa
af peningum
„City of Luxembonrg", nýjasta vél Cargolnx. Kassarnir l»rír á stélínn ern málaðir í elðranð-
um lit, og einnig nafnið Cargofnx, en þetta er merki félagsins.
CARGOLUX átti eins árs af-
mæli laugardaginn 8. maí »1.
og var þá meðal annars skírg
flutningaflugvél af gerðinni
CL 44, sem félagið tók í not
kun samdægurs. Vélin var
skírð City of Luxembourg, en
áður hét hún Þorvaldur Eir-
íksson, og var í eigu Loft-
leiða.
Skímarathöfnin var ákaí-
lega hátíðleg, og þar sem veð
urguðimir brostu biítt til við
staddra var hún einnig ákaf-
lega ánægjuleg. Lúðrasveit
lék dynjandi marsa þegar
borgarstjórinn í Luxemburg,
Colette Flesch, kom út á flug
völlinn með friðu förunejrti,
sem í voru meðal annars
Marcel Mart, efnahags- og
flutningamálaráðherra, bisk-
upinn í Luxemburg, hérra
Jean Hengen og aðrir hátt-
settir embættismenn. Þá voru
þar og ýrnsir viðskiptavinir
Cargolux, og svo hópur biaða
manna m.a. frá íslandi, sem
boðið hafði verið til að kynn-
ast starfssemi Cargolux og
Loftleiða í Luxemburg.
Það var borgarstjórinn, sem
braut kampavínsflösku á nefi
vélarinnar og gaf henni nafn,
en biskupinn flutti síðan
stutt ávarp, blessaði vélina
og áhafnír hennar og óskaði
þeim velfamaðar á ferðum
um ioftin blá.
DC-8 þota frá Loftleiðum,
sem lenti í Luxemburg rétt
i því þrumaði svo sínar heilla
óskir til þessa farkosts lítlá
systurfyrirtækisins og bless-
unarorð biskupsins blönduð-
ust voldugum gnýnum frá
fjórum þotuhreyflum hennar.
Það er sjáifagt flestum
kunnugt að Cargolux er sam
steypa Þriggja fyrirtækja
sem hafa mikla reynslu í
annaheimi fólks og vöru-
flutninga. Það eru Loftieiðir,
Luxair og sænska félagið
Salena, og eiga þau jafnan
hiut.
Á fyrsta starfsári sínu flutti
Cargolux vörur til og frá
mörgum löndum og heim-
sótti meðal annars allar
heimsálfurnar nema Ástralíu.
Varningurinn var margvlsleg
ur: Þungar vélar, viðkvæmar
töivur, fataefni, lyf og vis-
indatæki.
Cargolux-vélar hafa stund-
um fengið óvenjuleg verk-
efni, t-d. flutt ferðatöskur til
Tökyo, kappakstursbíla frá
Suður-Ameríku, sígarettur til
Mið-Austurlanda, nýmjólk á
Miðjarðarhafssvæðið, eldhús-
áhöld til íslands, og skips-
öxla til Venezuela. Meðan
hafnarverkfallið í Bretlandi
stóð yfir, byggði Cargolux
„bacon-brú“ mil'li Danmerkur
og Englands. Þá má einnig
nefna mikla vöruflutninga
frá Bandaríkjunum til Evr-
ópu, flutninga á grænum pip-
ar frá Ethiopíu, tómötum frá
Las Palmas, lifandi humar

Það er mikill kostur við flutningavélar af þessari gerð að
stólhlutinn Ieikur á hjörum og því haegt að koma mjög stór-
um stykkjum um borð. Þau mega vera allt að 26 metra
löng og vega 28 tonn.
frá Suður-Afríku, ananas frá
Vestur-Afríku og jarðarberj-
um til Skandinavíu.
Þetta er aðeins lítið brot
af þeim varningi, sem Car-
golux hefur tekið að sér að
koma á áfangastað og nú er
verið að gera könnun á leið-
um til gripaflutninga (á hest
um, lömbum, kálfum) og
verður hafizt handa við þá
áður en langt um líður.
Einar Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri Cargolux, er
ánægður með þá reynslu,
sem félagið öðlaðist á þessu
fyrsta starfsári. Það er mjög
mikill munur á að halda uppi
reglubundnu áætlunarfhigi
og að reka flutningastarfsemi
eins og Cargolux. Það er
ekki aðeins skrifstofan sem
þarf að sjá um að öllum sem
á flugvél þurfa að halda sé
kunnugt um hvað Cargolux
hafi upp á að hjóða, áhöfn-
in þarf einnig að taka á
sig aukna vinnu. Ferðirnar
eru oft farnar með litlum
sem engum fyrirvara og þar
sem ioftferða- og flugvallar-
regiur eru oft mjög ólíkar
eftir því hvar maður er stadd
ur í heiminum, verður flug-
stjórinn t.d. að vera með út-
troðna vasa af peningum og
annast afgreiðslu og annað
stúss ásamt hleðslustjóranum.
Þá hefst oft mikíð kapphlaup
meðan flugvéi er á leið með
farm til einhvers lands. Ef
ekkert sérstakt verkefni ligg
ur fyrir að þeirri ferð lok-
inni, verður að reyna að
finna farm handa henni í því
landi eða einhvers staðar í
grenndinni og þar sem orðatil
tækið „tími er peningar" á
hvergi betur við en í svona
Tekstri Stórra og dýrra flug-
véla, verður það að gerast
fljótt.
Skrifstoían í Luxemburg er
auðvitað í telex-sambandi við
mestallan heiminn og þau eru
ófá orðin sem þjóta um Ijós-
vakann meðan samningar
standa yfir og keppt er við
tímann.
Á þessu ári mun Cargolux
hefja reglulega flutninga til
og frá Austurlöndum fjær, ef
til vill með viðkomu í Mið-
Austurlöndum eða Austur-
Afriku, og í því sambandi
verður unnið að því að beina
vöruflutningum félagsins í
gegnum flugvöllinn í Luxem-
burg.
í júlí mun Cargolux enn
bæta við flugflota sinn. í Los
Angeles í, Kaliforníu, er nú
unnið við að breyta einni af
Rolis Royce-vélum Loftleiða
(TF-LLI) í vöruflutninga-
vél, og þegar því lýkur tek-
ur Cargolux hana á leigu.
Frá fyrsta júlí verður þá
fluglið Cargolux sex fjögurra
manna áhafnir, en í hverri
áhöfn eru flugstjóri, aðstoðar
flugmaður, flugvélstjóri og
hleðsiustjóri. Yfrrflugmaður
er Einar Sigurðsson. Af 18
fluglíðum eru 14 ísiendingar
og 4 Svíar. Hleðslustjórar
verða allir Luxemborgarar.
— ót.
Frá hafísrádstefnunni:
Á svif báti yfir
heimskautið
Brezkur leiðangur næsta sumar
A ALÞJÓÐLEGU hafísráðstefn-
unni á Hótel Sö&u var í gær-
morgun fjallað um loftslag og
loftslagsbreytlngar, en seinni
hl uta dagsins meira um aðstæð-
ur á einstöku stöðum og voru
flutt mörg fróðleg erindi.
Bretinn David Simithers skýrði
á morgunfundinum frá heim-
akautaferð á svifbáti, sem áform
uð er sumarið 1972 og er ætlun-
in að farið verði frá Kaíiada,
yfir Norðurpólinn og suður
milli Svaibarða og Grænlands
og komið til London eftir
6 vikna ferð. Er tilgangurinn
að reyna Hovercraft-farartæki í
heimskautaleiðangri og safna
margs konar visindalegum gögn
urn um ís og aðrar aðstæður og
jafnvel að hugsa til þess að
opna megi ieið yfir heimskaut-
ið. Verða í ferðiinni víisindamenn,
kvikmyndaitötoumenn, ljósmynd-
ari, ritarar og tætoiimenn. Hetfur
áður verið farið í leiðangra á
svifbáti sem þessum yfir Amazon
1968 og í Afrtku 1969—1970. —
Var í gær sýnd kvitonynd úr
þekn leiðangri. Vatoi leiðangur
þessi mikla atíiygii ráðstetfnu-
jgesta og urðu nokkrar umræður
um bann. Sumir fuwdarmanna
töídu slíkt ferðaOag yfir heim-
skautið mesta glapræði, en aðr-
ir það vel þess virði að reyna.
Morgunfundinum í gær stjóm
aði prófessor Tadáshi Tabata frá
Japan. Erindi fluttu auk Smith-
ers M. Dunbar, D. B. Lawrence,
E. H. Múlier og Páil Bergf>órs-
son, sem skýrði frá aithuigunum
sínum og kenningum um haf-
strauma er beri með sér kuld-
ann og hitfann lenigra að. 1 erimdi
hans kom m. a. fram í saman-
burði hans á lofthita á Spiitzberg
en og á Islandi, að fylgni er
þama á miffill og fýlgir Islland
þá þnemur árum á eftir um með
alhita á Spitzbergen fremur en
hiitastiginu á sama tfaaa. Einnig
að stórar loftslagssveiflur á Norð
vestur-Grænlandi komi fram í
ioftsiagi á íslandi nálægt 10 ár-
um síðar.
Síðdegis stjómaði fundi dr. L.
O. Quam frá heimskautastöðinni
i Washington og fiuttu þá er-
indi W. S. Dehn, Svend Aage
Mahnberg, D. Feazel, K. Watfn-
abe, D. Bradford og Þórhallur
Vilmundarson, sem flutti erindi
um heimiidir í gömílum íslenzk-
um annálum.
1 dag fjailar ráðsteínan fyrir
hádegi um affræðilega eigin-
leika Lssins og útreikninga á
hegðun íssins út frá straiumum,
vindum og innri kröftium. Sið-
degis verður farið i ferðalag til
Krýsuvíkur, Hveragerðis og
ÞingvaHa.
Þorkell Sigurbjörnsson skrifar um:
TÓNLIST
KIRKJUKÓR Langholtssafnaðar
hélt kirkjutónleika í Háteigs-
kirkju sl. sunnudag. Stjórnandi
var Jón Stefánsson. Barnakór Ár
bæjarskóla söng þarna einnig
tvö lög, strengj aleikarar léku
með í sumum verkanna, en á
orgelið lék Gústaf Jóhannesson.
Efnisskráin lýsti töluverðum
metnaði söngstjórans fyrir hönd
lítils kórs, og í ljós kom, að sá
metnaður var í fullum rétti. Kór
inn hefu töluvert fáguð hljóð og
gott jafnvægi raddanna.
Fyrst söng hann þá fimm
helgisöngva 1 útsetningu Róberts
Sundmann deilir
hart á sjónvarp
SÆNSKI rithöfundurinn Per
Olof Sundmann deildi hart á
sjónvarp á finnsk-sænskri bók-
menntaráðstefnu um helgina og
kvað það vanrækja það hlutverk
sitt að miðla upplýsingum um
bókmenntir.
Á ráðstefnunni var aðallega
fjallað um vandamál í sambandi
við þýðingar, dreifingu og sölu
norrænna bókmennta. „Sænska,
norska og danska eru náskyki,
en við megum ekki gleyrna að á
Norðurlöndum eru töluð einangr-
uð tungumál, það er finnska,
íslenzka og færeyska," sagði
Sundmann. Hann sagði, að menn
gleymdu hvoru tveggja í senn,
menningarlegum skyldleika
Norðurlanda og því, sem gerði
þau ólík hvert öðru og um leið
áhugaverð.
Sundmann kvaðst vilja, sem
fulltrúi í menningarmálanefnd
Norðurlandaráðs gagnrýna harð-
lega hvernig fjaliað væri í sjón-
varpi um upplýsingar um bók-
menntir. Sjónvarpið sé taeki, sem
geti mjókkað bilið á milli land-
anna, en áhugi á þessu hafi því
miður verið lítill. Stöðugt sé litið
svo á, að sjónvarp sé aðgreind-
ur fjölmiðill, sem eigi ekki að
taka fyrir önnur svið eins og
bókmenntir.
„1 Svíþjóð er þekking manna á
bókmenntum hinna Norðurland-
anna mjög bágborin," sagði
Sundmann. „Sé Svíi spurður
hvað hann viti um þessar bók-
menntir, mundu islendingasög-
urnar að vísu koma upp í hug-
ann eftir nokkra umhugsun, en
varla mikið meira." Sundmann
nefndi nokkur dæmi um, hvernig
sjónvarp gæti hagnýtt sér bók-
menntir og vakið áihuga á þeim.
A. Ottóssonar, sem eru eiginlega
eini lífsvotturinn í hérlendum
kirkjusöng seinustu áxa, þar
sem dr. Róbert gefur gömlu lög-
unum vandaðan. og stílviæan
búning.
Á eftir fylgdi 130. Davíðssálm
ur í krómatískri tónsetningu ka
þólska dulhyggjumannsins Kam
insky, en kórinn rataði ótrautt
framhjá öllum hættum.
Fimm mótettur eftir Distler
voru næst á efnisskránni. „Mót
ettur“ er e.t.v. full viðamikið
heiti þessara smíða, sem flestar
eru aðeins útsetningaT eða um-
sagnir gamalla, góðra sálmalaga.
Þarna söng barnakórinn tvennt
af mikilli prýði, og úr röðum
hans ungur einsöngvari, Jón
Helgi Hjartarson.
Þeir Mozart og Haydn skiptu
með sér því sem eftir var. —
Sungin var Missa brevis, „Jug
endmesse," Haydns, sem að
miklu leyti byggir á tvisöng —
(upphaflega drengjaradda), sem
þær Eiísabet Erlingsdóttir og
Ólöf K. Harðardóttir sungu. í
byrjun var nokkuð áberandi ó
samkomulag um tónhæð, en það
lagaðist fljótt, er fram í sótti.
Sancta Maria og Ave verum
corpus eftir Mozart voru loka
verkin, sem kórinn túlkaði hóg
vær og lotningarfullur.
Þorkell Sigurbjörnsson.